Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου 2008

Κραυγή για τον πολιτισμό από την "άλλη Ελλάδα"

Κραυγή για τον πολιτισμό από την «άλλη Ελλάδα»

Γραφει ο Aντωνης Kαρκαγιαννης

Από τη διευθύντρια του Λαογραφικού Ιστορικού Μουσείου Λάρισας (ΛΙΜΛ), την αρχαιολόγο κ. Λένα Γουριώτη, πήραμε και δημοσιεύουμε το ακόλουθο κείμενο:

«Στη δομή του υπουργείου Πολιτισμού (ΥΠΠΟ), η νεότερη πολιτιστική κληρονομιά έχει από κάποια χρόνια δική της διεύθυνση (ΔΙΝΕΠΟΚ) υπό τη Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Το 2002 ψηφίστηκε ο νόμος 3028 “για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς”, που ισοβαθμίζει θεωρητικά τα μουσεία όλων των εποχών.

Τα μουσεία με ενασχόληση τις διάφορες εκφράσεις του νεότερου και σύγχρονου πολιτισμού ή τη διαχρονία του ελληνικού πολιτισμού είναι πολυάριθμα και αυξάνουν συνεχώς. Από αυτά ξεχωρίζουν τα άρτια οργανωμένα μουσεία, που παρέχουν προστασία στα συλλεγμένα αντικείμενα, αναδεικνύουν, προβάλλουν όψεις της πολιτιστικής κληρονομιάς. Είναι οργανισμοί στην υπηρεσία της κοινωνίας. Υπάρχουν, όμως, και τα αποκαλούμενα μουσεία, από φυσιολογική φιλοδοξία των ιδρυτών τους, λόγω άγνοιας των επιστημονικών προδιαγραφών ενός μουσείου και της μουσειακής δεοντολογίας, που είναι χώροι προβληματικοί. Συνήθως, πρόκειται για συγκεντρωμένα ατεκμηρίωτα αντικείμενα που φθίνουν σε ακατάλληλες συνθήκες στέγασης, αποθήκευσης ή παρουσίασης. Γενικά φθίνουν από άγνοια θεσμών και έλλειψη σωστής διαχείρισης μουσειακού υλικού. Την αναχρονιστική αυτή κατάσταση στη χώρα μας έχουν επισημάνει ειδικοί επιστήμονες από τις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Η επίσημη αξιολόγηση, βάσει καθορισμένων κριτηρίων της κατάστασης των μουσείων της νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς που προτείνεται από την αρμόδια διεύθυνση του ΥΠΠΟ, ίσως βελτιώσει το υπάρχον χάος και προστατεύσει τη βιωσιμότητα των πραγματικών μουσείων προς όφελος του συνόλου των μουσείων και της εικόνας της χώρας. Τελευταία παρατηρείται μια τάση δικτύωσης περιφερειακών λαογραφικών - ιστορικών μουσείων, συλλογών για κοινή δράση κατοχύρωσης και εξεύρεσης οικονομικών πόρων. Στηρίζεται από την τοπική (ΟΤΑ) και Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση.

Οι σημερινές κοινωνίες τείνουν προς μια παγκόσμια ομοιομορφία των πληθυσμών της γης. Τα μουσεία παραμένουν οι θεματοφύλακες της πολιτιστικής κληρονομιάς – της διαφορετικότητας λαών και τόπων. Αναπροσαρμόζονται, όμως, μπροστά στις νέες συνθήκες και προκλήσεις: Την κινητικότητα πληθυσμών, το ευρύτερο και πιο απαιτητικό κοινό επισκεπτών, την πολυπολιτισμικότητα των αστικών κέντρων, τη νέα οπτική των δεδομένων, τη χρήση νέων τεχνολογιών για βελτίωση της οργάνωσής τους και αναβαθμισμένης παροχής υπηρεσιών στο κοινωνικό σύνολο. Η πολιτική των μουσείων σήμερα είναι περισσότερο εξωστρεφής. Αποβλέπει στην αύξηση επισκεπτών και με επινοητικούς τρόπους στην αύξηση οικονομικών πόρων.

ΤΟ ΛΙΜΛ (ΝΠΙΔ ίδρυση 1974), με υποδομές γνώσης του εγχειρήματος “μουσείο εν λειτουργία” με δράσεις πιλοτικές – ελκυστικές και νοοτροπία “το μουσείο για την κοινωνία – η κοινωνία στο μουσείο” έχει ήδη καταξιωθεί ως σημαίνουσα μονάδα πολιτισμού από το ΥΠΠΟ, από τους πολίτες, τις τοπικές Αρχές, τα συγγενή μουσεία της χώρας. Με τη φροντίδα του ΥΠΠΟ, αλλά και άλλων παραγόντων ένα κτίριο κατασκευάστηκε για τη μόνιμη στέγασή του, το οποίο έχει θεμελιωθεί το 1992(!). Είναι έργο του ΥΠΠΟ ενταγμένο στα ΠΕΠ Περιφέρειας Θεσσαλίας. Η κατασκευή του κτιρίου (συνολική δόμηση 1.978 τ.μ. σε ημιυπόγειο - ισόγειο - όροφο – οικοπεδική έκταση 6.176 τ.μ.) προχώρησε κατά φάσεις με ενδιάμεσα μεγάλα χρονικά κενά και γραφειοκρατικές αγκυλώσεις. Το 2003 οι εκθεσιακοί χώροι του Μουσείου έκλεισαν ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ για το κονό. Αρχισε η φάση μεταστέγασης του μουσείου, η οποία δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.

Σήμερα στο νέο κτίριο εξελίσσεται με βραδύτατους ρυθμούς, η εφαρμογή της μουσειολογικής μελέτης, ενώ φθορές και ελλείψεις καθιστούν το κτίριο του Μουσείου μη λειτουργήσιμο. Αποτέλεσμα, η κρατική και κοινοτική (Ε.Ε.) οικονομική επένδυση στο έργο ΛΙΜΛ παραμένει ανενεργή, εφόσον δεν παρέχεται το μικρό –σε σχέση με το συνολικό– υπολειπόμενο χρηματικό ποσό για την τελείωση του ανολοκλήρωτου έργου.

Επισημάνσεις.

-Το έργο ΛΙΜΛ στο κέντρο του ηπειρωτικού κορμού της χώρας, παραμένει σε τέλμα, με όψη εγκατάλειψης που αναστέλλει την προσφορά χορηγιών, για την τελείωσή του, εξασφαλισμένη από τον φορέα λειτουργίας του Μουσείου.

-Το ΛΙΜΛ, κεντρικό νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας, μένει επί χρόνια ανενεργό σε ανάπτυξη - ανταποδοτικότητα με δέσμιο τον δυναμισμό του. Η μορφή της οδυνηρής, χωρίς τέλος, μεταστέγασής του μπορεί –και πρέπει– να εκλείψει με μια ΥΠΕΡΒΑΣΗ.

-Διαρκής αγωνία διακατέχει τον φορέα λειτουργίας του ΛΙΜΛ για τις οικονομικές ανεκπλήρωτες υποχρεώσεις (κίνδυνος δικαστικών εμπλοκών για το Δ.Σ.) και για τα πολύτιμα μουσειακά αντικείμενα των συλλογών, που βρίσκονται για χρόνια σε κλιματικές συνθήκες μη ελεγχόμενες (κίνδυνος η ανάκληση δωρεών). Η ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ αυτή αταξία –αντιδεοντολογική– γίνεται πολύ επικίνδυνη εφόσον συνεχίζεται.

Και η κρατική μουσειακή πολιτική εγκλωβισμένη σε γραφειοκρατική βραδύτητα και οικονομική δυσπραγία...

Εδώ αιτείται και απαιτείται η ΥΠΕΡΒΑΣΗ για να επαναλειτουργήσει το ΛΙΜΛ.

Η Λάρισα Θεσσαλίας προορισμός παραμονής διακινούμενων, είναι και στάση πολυσύχναστη στον άξονα Θεσσαλονίκη - Αθήνα. Η λειτουργία του ΛΙΜΛ είναι η εγγύηση για την ανάπτυξη δικτύου διαδρομών σε χώρους - μνημεία και ποιοτικών πολιτιστικών δρώμενων.

Το θέμα μεταστέγαση χωρίς τέλος του ΛΙΜΛ έχει αναφερθεί από τον φορέα λειτουργίας του Μουσείου στον Γ.Γ. του ΥΠΠΟ κ. Θ. Δραβίλλα στις αρχές Ιουλίου 2008. Ενήμερες οι Δ/νσεις: Γενική Δ/νση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, ΔΙΝΕΠΟΚ, Αναστήλωσης Νεοτέρων και Σύγχρονων Μνημείων. Οι τοπικές αρχές γνωρίζουν το πρόβλημα. Η επαναλειτουργία του ΛΙΜΛ όμως, επείγει. Δεν είναι απλά ένα θέμα τοπικό, είναι κραυγαλέα ΕΘΝΙΚΟ θέμα και μεγιστοποιείται όσο δεν δρομολογείται η λύση του.

Κάποιος θα ακούσει; Ελπίζουμε...».

Λενα Γουργιωτη
Αρχαιολόγος, Δ/ντρια του Λαογραφικού Ιστορικού Μουσείου Λάρισας

Γι’ αυτό δημοσιεύουμε το κείμενο. Επειδή και εμείς έχουμε την ελπίδα ότι κάποιος, στο εγωπαθές κράτος των Αθηνών, θα ακούσει και θα θελήσει να σπάσει το φράγμα του αυτοαποκλεισμού του για να αισθανθεί και να καταλάβει τι συμβαίνει γύρω του. Αυτό που συμβαίνει με το ΛΙΜΛ, να ξεκινάει ένα μικρό ή μετρίων διαστάσεων έργο, να αλλάζουν κυβερνήσεις και υπουργοί, να φτάνουμε... στο εικοστό έτος μετά τα εγκαίνιά του, να απαιτούνται λίγα ακόμη χρήματα για να αποπερατωθεί και να λειτουργήσει και να μην αποπερατώνεται και έτσι να απαξιώνονται και τα πολύ περισσότερα χρήματα που έχουν ήδη δαπανηθεί, αυτή η σχιζοφρενική πορεία είναι σύνηθες φαινόμενο.

Προβάλλεται πάντοτε ο ισχυρισμός ότι δεν υπάρχουν χρήματα. Χρήματα ποτέ δεν υπάρχουν αρκετά, ακόμα και σε χώρες πολύ πιο πλούσιες από τη δική μας. Το ερώτημα είναι αν υπάρχουν αξιόπιστα και σταθερά κριτήρια για μια πολιτική πολιτισμού που θα διαμορφώσουν τις αναγκαίες προτεραιότητες. Αμφιβάλλω αν υπάρχουν. Ετσι, η έκκληση της αρχαιολόγου κ. Λ. Γουργιώτη μοιάζει με το μπουκάλι του SOS που ο απελπισμένος ναυαγός ρίχνει στον ωκεανό με την ύστατη ελπίδα ότι κάποιος θα το βρει και θα σπεύσει να βοηθήσει. Και με την ελπίδα ότι αυτός που θα το βρει δεν είναι και ο ίδιος ναυαγός.

ΠΗΓΗ : ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

28.9.08

Δεν υπάρχουν σχόλια:

ShareThis