Τετάρτη 19 Αυγούστου 2009

Κυκλάδες, η δύναμη των οχυρών (Προσπάθειες διάσωσης της πολιτιστικής κληρονομιάς)


Τοπικές κοινωνίες στρατεύονται για τη διάσωση αρχιτεκτονικών μνημείων σε Κέα και Νάξο


ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ. Δύο περιπτώσεις στις Κυκλάδες, μία στην Κέα και μία στη Νάξο, μας υπενθυμίζουν τα αυτονόητα. Οτι ένα σημαντικό κομμάτι της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς των νησιών, και μάλιστα ορισμένων από τα πιο τουριστικά, είναι εγκαταλελειμμένο. Δεν ισχυρίζεται κανείς ότι η ελληνική Πολιτεία -ακόμη και αν ήθελε- διαθέτει τα χρήματα, την τεχνολογία, τον εξοπλισμό και τους ανθρώπινους πόρους να αναστηλώσει και να αναδείξει τα χιλιάδες μνημεία διάσπαρτα στον ελληνικό χώρο. Αυτό, όμως, που μπορεί να ισχυριστεί κανείς είναι ότι οι προτεραιότητες είναι συχνά ανορθολογικές, ότι στερούνται συνέπειας και ότι εκτελούνται κατά περίπτωση και εκτός σχεδίου ευρύτερης πολιτικής.

Κάτω από αυτή τη λογική, ή την έλλειψη αυτής, η Πολιτεία έχει πάρει το υποδεκάμετρο και μετράει το εύρος των ανοιγμάτων στις νέες οικοδομές στις Κυκλάδες, διαφυλάττοντας δήθεν την αρχιτεκτονική αρμονία, εγκαταλείποντας μνημεία του διαχρονικού ελληνισμού, πολλά δε από τα οποία έχουν την ιδιότητα του μοναδικού, όπως δύο εξ αυτών που παρουσιάζουμε σήμερα.

Του Νικου Βατοπουλου

ΠΗΓΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

«Φως» για τον Πύργο της Αγ. Μαρίνας στην Κέα

ΚΕΑ. Ενας σπάνιος τετράγωνος Πύργος, που υπάρχει στην Τζιά από τον 4ο, ήδη, αιώνα π.Χ., είναι ο Πύργος της Αγίας Μαρίνας, ένα άγνωστο στους πολλούς μνημείο. Στην ακμή του έφτανε τα 20 μέτρα σε ύψος. Αν πάτε σήμερα να τον επισκεφθείτε, θα δείτε τα αρχιτεκτονικά του λείψανα, εύκολα, όμως, θα διαπιστώσετε τη μοναδικότητά του, αφού είναι από τα ελάχιστα σωζόμενα οχυρωματικά κτίσματα στις Κυκλάδες.

Γύρω από τον Πύργο, υπάρχει το γνώριμο, γλυκύ και τραχύ τοπίο του Αιγαίου, κατά τόπους αδιατάρακτο στον χρόνο. Η οικτρή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο Πύργος, ερείπιο μετά τον ισχυρό σεισμό του 1858 (ορόσημο, όμως, σε όλους τους περιηγητές του 18ου και 19ου αιώνα), έχει προκαλέσει κινητοποιήσεις.

Κάτοικοι από τη μια και ευαίσθητοι σε θέματα Ιστορίας και περιβάλλοντος από την άλλη, έχουν δημιουργήσει μια νοερή ασπίδα γύρω από τον Πύργο και μέσω της δημοσιότητας, των εκδηλώσεων, του καλώς εννοούμενου «θορύβου», ελπίζουν να προκαλέσουν την αναστήλωσή του.

Η απάθεια απέναντι σε μνημεία ανάλογης σημασίας είναι μαθηματικώς βέβαιο ότι οδηγεί στην εξαφάνισή τους. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι μόλις το 2005 ένα μεγάλο κομμάτι του Πύργου κατέρρευσε.

Στέκει όρθιος «από θαύμα», λένε όσοι γνωρίζουν το θέμα.

Στις 4 και 5 Σεπτεμβρίου θα γίνει μια γιορτή με θέμα την ανάδειξη του προβλήματος του Πύργου της Αγίας Μαρίνας. Ο Δήμος της Κέας, ο ΣΚΑΪ και η Ελληνική Εταιρεία, καθώς και άλλοι φορείς συνεργάζονται για να συγκεντρωθούν χρήματα και κυρίως για να ενημερώσουν το κοινό. Μουσικές, αφηγήσεις, ξεναγήσεις, ώς και μία δημοπρασία (40 μεταξοτυπιών του Αλέκου Φασιανού) θα δημιουργήσουν την ατμόσφαιρα και την απαραίτητη κίνηση, αλλά αυτά θα είναι μόνο η αρχή.

Γιατί ζητούμενο είναι η ένταξη του αναστηλωτικού έργου σε ένα χρηματοδοτικό πρόγραμμα. Ηδη, η Ελληνική Εταιρεία σε συνεργασία με την ΚΑ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και τον Δήμο Κέας΄ συγκέντρωσε ένα ποσό για τη δημιουργία ενός ικριώματος στήριξης. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι η εκπόνηση συγκεκριμένης μελέτης στήριξης (από τον κ. Κ. Ζάμπα). Η μελέτη υποβλήθηκε στο ΥΠΠΟ και επέτυχε έγκριση! Ο αγώνας συνεχίζεται...

ΠΗΓΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

===============================================================

Ο Πύργος του Χειμάρρου στη Νάξο ελπίζει επίσης

ΝΑΞΟΣ. Ορθογώνιοι ή κυλινδρικοί, οι πύργοι στο Αιγαίο ήταν κάποτε σε αφθονία. Πολλοί επιζούν, οι περισσότεροι ερείπια, όπως ο Πύργος Χειμάρρου στη νοτιοανατολική Νάξο. Φθάνει σε ύψος 15 μέτρων και παρά την εντυπωσιακή του αρχιτεκτονική ποτέ δεν επέτυχε να κερδίσει χρηματοδότηση για την απαιτούμενη αναστήλωσή του. Είναι η άλλη πλευρά των Κυκλάδων...

Με άξονα τον Πύργο Χειμάρρου αλλά και μια σειρά άλλων ζητημάτων περιβάλλοντος και μνημείων της Νάξου, η αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία Monumenta σε συνεργασία με τον Δήμο Δρυμαλίας οργανώνουν την ερχόμενη Παρασκευή, 21 του μηνός, στο Χαλκί (ένα από τα πιο όμορφα χωριά στο εσωτερικό του νησιού) εκδήλωση με τίτλο «Πράττουμε για τα Μνημεία» με την ευγενική υποστήριξη του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστόπουλου. Είναι μία εκδήλωση, που προκύπτει μέσα από το πρόγραμμα «Τοπικές Κοινωνίες & Μνημεία» της Monumenta, πρόγραμμα που τα τελευταία τρία χρόνια έχει προσφέρει ενημέρωση και έχει προκαλέσει σε δράση.

Ο Πύργος του Χείμαρρου, αν και αποτελεί σήμα κατατεθέν της Νάξου, λόγω της θαυμάσιας αρχιτεκτονικής του αλλά και λόγω της διασύνδεσής του με την τοπική οικονομία και κοινωνία του νησιού σε διάρκεια αιώνων, έχει εγκαταλειφθεί από τα κρατικά προγράμματα παρά το πλήθος των επιστημονικών εισηγήσεων. Μάλιστα, οι ιστοσελίδες του ίδιου του ΥΠΠΟ το αναφέρουν ως εξέχον μνημείο αν και ερειπωμένο (λες και περιγράφει μνημείο σε άλλη χώρα...). Η κύρια συζήτηση, η οποία θα αναπτυχθεί στην εκδήλωση της Παρασκευής στο Χαλκί, έχει θέμα «Πώς μπορούν να σωθούν ο Πύργος του Χειμάρρου και το παλάτι των Ιησουιτών;», που σκιαγραφεί την αγωνία πολλών φορέων και τμήματος της τοπικής κοινωνίας για την εξεύρεση του πιο ενδεδειγμένου τρόπου δράσης.

Αλλα θέματα που αφορούν το νησί και που θα συζητηθούν είναι οι υγρότοποι της Νάξου, η αποκατάσταση της Μονής Φωτοδότη, το παράδειγμα του αιολικού πάρκου, ο Πύργος Μπαζαίου και το φεστιβάλ Νάξου, η ανάδειξη του σπηλαίου στον Ζα, κ.ά.

Ζητούμενο, η ανάδειξη των ευθυνών της πολιτείας απέναντι στην ιστορική κληρονομιά. Αρκεί να σκεφτεί κανείς πόσα ευρωπαϊκά προγράμματα υπάρχουν όταν υποβληθούν εγκαίρως πλήρως μελετημένοι φάκελοι.

ΠΗΓΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

*Φωτο http://www.thiriaenimera.blogspot.com

Δεν υπάρχουν σχόλια:

ShareThis