Τα πρώην βασιλικά κτήματα στο Τατόι, στους πρόποδες της Πάρνηθας, είναι από τους ελάχιστους πνεύμονες πρασίνου που έχουν απομείνει κοντά στην Αθήνα. Μια αναξιοποίητη όαση 42.000 στρεμμάτων με πεύκα, κουμαριές, ελαιώνες και αμπελώνες. Η φωτιά που ξέσπασε πριν από μια εβδομάδα κοντά στο αεροδρόμιο στο Τατόι ευτυχώς σβήστηκε εξαιρετικά γρήγορα, δείχνοντας το βάρος που έχει ρίξει η πολιτεία στην ευρύτερη περιοχή της Πάρνηθας. Το γεγονός όμως παραμένει: το Τατόι, ένας από τους ελάχιστους πλέον πνεύμονες πρασίνου που έχουν απομείνει κοντά στην Αθήνα, είναι σήμερα ένα «ώριμο» δάσος, με μεγάλες πιθανότητες να πέσει θύμα πυρκαγιάς. Η φωτιά δεν είναι η μόνη απειλή, βεβαίως: πρόσφατα τα τέως βασιλικά κτήματα βρέθηκαν στους καταλόγους των «προς αξιοποίηση» κρατικών ακινήτων, με τις προθέσεις του κράτους να παραμένουν αδιευκρίνιστες. Ολα αυτά ενώ η αποκατάσταση των ιστορικών κτιρίων του κτήματος βυσσοδομεί, ως αποτέλεσμα της έλλειψης πόρων αλλά και μιας μάλλον συμπλεγματικής αντιμετώπισης της νεότερης ιστορίας.
Το Τατόι, γνωστό και ως «βασιλικά κτήματα», καταλαμβάνει έκταση 42.000 στρεμμάτων στους πρόποδες της Πάρνηθας. Το μεγαλύτερο μέρος της έκτασής του είναι δασική, με κύριο χαρακτηριστικό τη χαλέπιο πεύκη, τις κουμαριές και τις πουρναριές. Εκτός από τις δασικές περιλαμβάνει και ορισμένες γεωργικές εκτάσεις (ελαιώνες, αμπελώνες) και φυσικά το ανάκτορο και τα δεκάδες διάσπαρτα κτίρια που εξυπηρετούσαν τις ανάγκες του, όλα κηρυγμένα διατηρητέα. Ολα αυτά σχηματίζουν ένα μοναδικό σύνολο, που είναι ταυτόχρονα παράδεισος για τους φυσιολάτρες, αλλά και έναν σημαντικό ιστορικό χώρο μια ανάσα από την πρωτεύουσα.
«Το Τατόι έχει καεί πολλές φορές στο παρελθόν. Η πιο σημαντική πυρκαγιά, που κατέκαψε μεγάλο μέρος του, ήταν το 1974», εξηγεί στην «Κ» ο κ. Γιώργος Ζαρείφης, δασολόγος με αρκετές δεκαετίες υπηρεσίας στο δασαρχείο Πάρνηθας και μέλος του φορέα διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας, στον οποίο υπάγεται το Τατόι. «Το Τατόι έχει να καεί 30 χρόνια, με αποτέλεσμα να είναι ένα ώριμο δάσος, στο οποίο έχει συσσωρευθεί πολλή καύσιμη ύλη. Η απομάκρυνσή της βέβαια δεν είναι απλή υπόθεση, καθώς το κόστος είναι τεράστιο». Οπως εξηγεί ο κ. Ζαρείφης, το κτήμα δεν είναι αφημένο στην τύχη του, ωστόσο οι προσπάθειες υπολείπονται των πραγματικών αναγκών. «Τα δύο προηγούμενα χρόνια έγινε μια σοβαρή προσπάθεια, με τον καθαρισμό συνολικά 3.500 στρεμμάτων εκατέρωθεν των δασικών και επαρχιακών οδών του. Επίσης, τις ημέρες αυτές δύο ειδικά μηχανήματα συντηρούν τους εσωτερικούς δρόμους του κτήματος, ώστε να είναι ευκολότερη η επέμβαση οχημάτων πυρόσβεσης αν χρειαστεί. Να γνωρίζετε ότι το Τατόι έχει περισσότερα από 90 χλμ. δασικών δρόμων!», αναφέρει.
Εκτός από καθαρισμοί, τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει και αρκετές προληπτικές ενέργειες για την προστασία του κτήματος. Ενα από τα πιο βασικά πυροφυλάκια της Πάρνηθας βρίσκεται στο Κατσιμήδι, ενώ η νομαρχία Ανατολικής Αττικής έχει εγκαταστήσει ένα σύγχρονο σύστημα πυρανίχνευσης με κάμερες. Πέρυσι εγκαταστάθηκε μια δεξαμενή νερού για ελικόπτερα μέσα στο κτήμα, ενώ ο φορέας διαχείρισης της Πάρνηθας οργάνωσε εθελοντές (τον Ομιλο Φίλων του Δάσους και κατοίκους των γύρω περιοχών) για να αναλάβουν ενεργό ρόλο στην προστασία του.
Είναι όμως η φωτιά ο μόνος κίνδυνος για το Τατόι; Πριν από λίγο καιρό τα τέως βασιλικά κτήματα βρέθηκαν αίφνης στο προσκήνιο, καθώς κυβερνητικά στελέχη τα κατέταξαν στα «προς αξιοποίηση» ακίνητα, χωρίς περαιτέρω λεπτομέρειες (τα υπουργεία Περιβάλλοντος, αλλά και Πολιτισμού υποστηρίζουν ωστόσο ότι δεν έχουν γνώση κάποιου συγκεκριμένου σχεδίου). «Δεν έχει γίνει κάποια προσέγγιση στον φορέα διαχείρισης της Πάρνηθας για το θέμα, οπότε και εμείς δεν γνωρίζουμε τι εννοούν», λέει ο κ. Ζαρείφης. «Σε κάθε περίπτωση, υπάρχουν σοβαροί περιορισμοί. Το Τατόι δεν είναι πάρκο, είναι ένα δασικό οικοσύστημα με έναν αρχαιολογικό χώρο. Σίγουρα χρειάζεται μια καλύτερη τύχη στα κτίρια, να γίνουν μονοπάτια στο κτήμα, ξεναγήσεις... όλα αυτά όμως δεν ξέρω πόσο “αποδοτικά” μπορούν να είναι από οικονομικής άποψης».
Τι είδους επενδύσεις θα μπορούσαν να γίνουν στο Τατόι; Ο ιστορικός κ. Κώστας Σταματόπουλος, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, γνωρίζει όσο λίγοι το παρελθόν του κτήματος, καθώς είναι ο συγγραφέας του μοναδικού βιβλίου που έχει γραφτεί για την ιστορία του. «Το “μαγικό” στο Τατόι είναι ότι στη σχέση φύσης και ανθρώπου το προβάδισμα το είχε πάντα η φύση. Δεν πρέπει λοιπόν ούτε να γεμίσει Ι. Χ. ούτε να κατακλυστεί από πλήθη», λέει στην «Κ». Η εταιρεία, που έδωσε αγώνα για την ανακήρυξη ως διατηρητέων των κτιρίων των ανακτόρων, έχει από χρόνια καταθέσει ένα λεπτομερές σχέδιο με προτεινόμενες χρήσεις για κάθε κτίριο. «Δεν θα σωθεί η Ελλάδα από το Τατόι! Ωστόσο μπορούν να προκύψουν έσοδα που, σύμφωνα με το σχέδιο που προτείνουμε, θα εξασφαλίσουν σταδιακά, σε βάθος 12ετίας, την οικονομική αυτονομία του. Oλοι οι υπουργοί δεσμεύονται ότι θα κάνουν κάτι, αλλά δυστυχώς... δεν κάνουν τίποτα. Την ίδια στιγμή ένα πολύτιμο κομμάτι της νεότερης ιστορίας μας έχει αφεθεί να σαπίζει». Αξίζει να σημειωθεί ότι πριν από δύο χρόνια το (τότε) ΥΠΕΧΩΔΕ είχε προαναγγείλει τη δημιουργία ενός φορέα για τη διαχείριση ειδικά του κτήματος Τατοΐου. Ο οποίος φυσικά δεν έγινε ποτέ...
Tου Γιωργου Λιαλιου
Πηγή Καθημερινή
3.7.2010
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου