Τετάρτη 30 Μαρτίου 2011

Αλέκος Παπαδόπουλος : Σε αργό θάνατο η χώρα

Γελοιογραφία από τον «Νέο Αριστοφάνη» που σατιρίζει την πολιτική Τρικούπη. Ο γάιδαρος-λαός υπερφορτωμένος με υπέρογκους φόρους και επαχθή δάνεια... δεν τραβάει.

«Η χώρα βυθίζεται σε οικονομικό και κοινωνικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Η Ελλάδα έχει καθηλωθεί σε βαθιά ύφεση, ελλείμματα και χρέη εκτός ελέγχου, που οδηγούν αναπόφευκτα τον λαό στη φτώχεια και τη δυστυχία», προειδοποίησε.  

«Η χώρα μας βρίσκεται υπό διεθνή οικονομικό έλεγχο και όχι υπό επιτήρηση», επισήμανε και  

«το δίλημμα που υπάρχει πλέον είναι εάν θα καταρρεύσουμε πλήρως ή όχι», υπογράμμισε. 

Προφανώς, η κραυγή αγωνίας του πρώην υπουργού Οικονομικών Αλέκου Παπαδόπουλου στη συνέντευξη του στον Αλέξη Παπαχελά δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Απλώς, διαπιστώνονται για πολλοστή φορά ο έντιμος πολιτικός λόγος και οι πολύτιμες οικονομικές γνώσεις του.

Παρατήρησε ακόμη ότι η αποδυνάμωση των δυνάμεων που έχουν συνειδητοποιήσει την κρίση, δημιουργεί ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα, καθώς ουσιαστικά απουσιάζουν εκείνα τα πρόσωπα που θα βοηθήσουν τον λαό να συνειδητοποιήσει το μέγεθος της κρίσης και το βάθος της. «Μιλούν συνεχώς για το Μνημόνιο, με λαϊκίστικο τρόπο, για να αποφύγουν την ουσία», επισήμανε χαρακτηριστικά. Συνεχίζοντας, τόνισε ότι στόχος πρέπει να είναι μόνο η διάσωση της χώρας, μέσω του άμεσου εξορθολογισμού του κράτους, της σύγκρουσης με τα συνδικαλιστικά συμφέροντα, της αναδιάρθρωσης της κρατικής μηχανής, ώστε να ξαναγίνει η χώρα μας ελκυστική στις ξένες επενδύσεις.

Αναφερόμενος στην εθνική συναίνεση, τη χαρακτήρισε ανέφικτη υπό τις παρούσες συνθήκες και υποστήριξε ότι χρειάζεται νέα συμφωνία της ελληνικής κοινωνίας, κυρίως για το πού πρέπει να πάει η χώρα. Παράλληλα, πρότεινε τη συγκρότηση εντός του 2011 μιας επιτροπής κύρους από τη Βουλή, η οποία θα συντάξει ένα πενταετές πρόγραμμα αναγέννησης. Ενα πρόγραμμα, που θα ενσωματώνει τα μέτρα του Μνημονίου και θα πηγαίνει και μετά από αυτό. Μάλιστα, ανέφερε ότι το πρόγραμμα αυτό θα πρέπει να κριθεί με εκλογές από τον λαό, «εκλογές με ανοιχτά βιβλία» όπως είπε, και σημείωσε ότι μόνον έτσι θα επιτευχθεί πολιτικό consensus. Πρότεινε, επίσης, ισχυρότερους ελεγκτικούς μηχανισμούς και σύσταση ενός ειδικού σώματος επιθεωρητών, που θα πραγματοποιούν ουσιαστικούς ελέγχους στα οικονομικά του κράτους, αλλά και σύσταση σύγχρονου αυτόνομου μηχανισμού εσόδων. Ομως, Αλέκο Παπαδόπουλε, είσαι απελπιστικά μόνος. Και το ξέρεις. Οπως και τη βαθιά εκτίμηση που σου έχω εγώ και αρκετοί. Αλλά δεν αρκεί...

Ενώ, για μία ακόμα φορά, ο διευθυντής του γερμανικού ινστιτούτου Ifo, κ. Χανς Βέρνερ Ζιν, υποστήριξε στον Τάσο Τέλλογλου ότι «η Ελλάδα θα ήταν προτιμότερο να συμφωνήσει φιλική αναδιάρθρωση του χρέους της με τις τράπεζες. Αυτές μπορούν να της χορηγήσουν νέες πιστώσεις αντικαθιστώντας τα παλαιά χρέη».

Ωστόσο, η επόμενη πράξη του δράματος ξεκίνησε: Η Ελλάδα, αργά ή γρήγορα, θα ζητήσει αναδιάρθρωση του χρέους της – όπως κομψά αποκαλείται η ομολογία ενός κράτους ότι αδυνατεί να αποπληρώσει τους πιστωτές του. Οι δανειστές μας ήδη ετοιμάζονται είτε να πληρωθούν με καθυστέρηση είτε να χάσουν μέρος των χρημάτων τους. Θα μπορεί να συνομολογηθεί «κούρεμα» (haircut) του χρέους, αν δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί, με παραχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Προεξοφλείται, λοιπόν, και επισήμως η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, συμπεριλαμβανομένων haircuts, δηλαδή του καταμερισμού απωλειών και στους ιδιώτες κατόχους κρατικών ομολόγων. Μέχρι το 2013, οπότε θα πρέπει να έχει διασφαλιστεί η χρηματοδότηση των χωρών που δεν θα έχουν πρόσβαση στις αγορές και να έχουν αποκατασταθεί τα ευάλωτα σημεία του τραπεζικού κλάδου της Ευρωζώνης, η Ευρώπη θα διανύσει μια περίοδο διαδοχικών αναδιαρθρώσεων. Κατά τα μέσα του 2013, όταν λήγουν τα προγράμματα οικονομικής στήριξης στην Ευρωζώνη, όλα θα γίνουν στο πλαίσιο ενός μόνιμου μηχανισμού «ελεγχόμενης χρεοκοπίας» κρατών.

Βεβαίως, όσοι διαχειρίζονται τα ομόλογα του χρέους μας έχουν την υποχρέωση να κάνουν όσα απαιτεί η διατήρηση της αξίας του κεφαλαίου που αντιπροσωπεύουν. Επειδή, πρώτον, μια μη ελεγχόμενη χρεοκοπία, δηλαδή μια χρεοκοπία χωρίς συμφωνία με τους πιστωτές και τις ευρωπαϊκές αρχές, είναι επικίνδυνη. Θεωρούν ότι η μοναδικά αληθοφανής εναλλακτική λύση στην αναδιαπραγμάτευση χρέους, δηλαδή η μόνιμη μεταφορά πόρων από τον πλουσιότερο κόμβο της Ευρώπης (Γερμανία), δεν στέκεται πολιτικά. Δεύτερον, οι κίνδυνοι έχουν μειωθεί συγκριτικά με ό, τι ίσχυε οκτώ μήνες πριν, όταν οργανώθηκε η διάσωση της Ελλάδας. Η ευρωπαϊκή οικονομία τελεί σε καλύτερη κατάσταση και οι τράπεζες είχαν τον χρόνο να συσσωρεύσουν περισσότερα κεφάλαια. 

Η Ελλάδα και άλλες περιφερειακές οικονομίες προώθησαν μέτρα λιτότητας, αλλά τώρα βυθίζονται...

Της Ζέζας Ζήκου
30.3.2011

Τρίτη 29 Μαρτίου 2011

Δύο τόνοι χαλκού βρέθηκαν σε καταυλισμό Ρομά στην Κορινθία

Στα πλαίσια των μέτρων για την πρόληψη και καταστολή της εγκληματικότητας, πραγματοποιήθηκε χθες οργανωμένη επιχείρηση της αστυνομίας σε καταυλισμό Ρομά, στο Ζευγολατιό Κορινθίας.
Κατά τη διάρκεια της έρευνας, βρέθηκε επιμελώς κρυμμένη ποσότητα καλωδίων σηματοδότησης με χαλκό, βάρους δύο τόνων, η οποία -όπως προέκυψε- είναι ιδιοκτησίας του Προαστιακού.
Συνελήφθησαν τρία άτομα, τα οποία θα οδηγηθούν στον εισαγγελέα Κορίνθου, ενώ ο χαλκός μεταφέρθηκε και φυλάσσεται στην ασφάλεια Κορίνθου, προκειμένου να αποδοθεί στον υπεύθυνο της εταιρίας.

 Πηγή
www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
29.3.2011




Money as debt (Το χρήμα ως χρέος)












Αν και δεν θεωρώ όλα τα στοιχεία των παραπάνω βίντεος 100% φερέγγυα εν τούτοις νομίζω πως παρουσιάζουν κάποιο ενδιαφέρον (κυρίως ως προς τον τρόπο παρουσίασής τους)

Τα Δάνεια της Επανάστασης του 1821

Τα ληστρικά δάνεια του Αγώνα της ανεξαρτησίας στη "Μηχανή του Χρόνου". Η καταπληκτική ιστορία ενός έθνους που πριν καν απελευθερωθεί, άρχισε να δανείζεται βάζοντας υποθήκη την εθνική γη που δεν του ανήκε. Θα παρακολουθήσουμε τα δύο δάνεια του 1824 και 1825 και πως η Ελλάδα ενώ χρεώθηκε 2.800.000 λίρες, έλαβε μόνο 600.000. Ο επαναστατημένος λαός έπεσε θύμα εκμετάλλευσης από τους βρετανούς τραπεζίτες που προσπάθησαν με κάθε τρόπο να κερδοσκοπήσουν με το αίμα του φτωχού ελληνικού λαού.

http://stasivyronainterest.blogspot.com/2011/03/1821.html

--
Δημοτική Πρωτοβουλία
"ΣΤΑΣΗ ΒΥΡΩΝΑ"

Οι δρόμοι των Τσιγγάνων στο Βυζαντινό Μουσείο

ΔΡΑΣΕΙΣ. Τι δουλειά έχουν οι Τσιγγάνοι στο Βυζαντινό Μουσείο; Θα το μάθουμε στις 8 Απριλίου που είναι η διεθνής ημέρα των Ρομά, αλλά και όλο το καλοκαίρι αφού οι δράσεις που ετοιμάζονται είναι πολλές και ποικίλες, προκειμένου να ξεπεραστούν άγνοιες και προκαταλήψεις χρόνων. Μια δύσκολη συνάντηση που περιλαμβάνει ημερίδα, εκθέσεις, συναυλίες, προβολές, εργαστήρια. Αυτά για αρχή. Γιατί οι δύσκολοι καιροί πυροδοτούν φαινόμενα κοινωνικού αποκλεισμού, ρατσισμού και μισαλλοδοξίας. «Ο δρόμος είναι ένας: επιστημονικά τεκμηριωμένη και νηφάλια προσέγγιση ιστορικών περιόδων και πολιτισμών, ενδυνάμωση της κριτικής ικανότητας των ανθρώπων», λέει ο ιστορικός Στάθης Γκότσης και υπεύθυνος των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του ΒΧΜ.
Πρώτα στην Ελλάδα
«Το ερώτημα ωστόσο παραμένει: γιατί στο συγκεκριμένο μουσείο; Το Βυζάντιο όμως συνδέεται άρρηκτα με την ιστορική διαδρομή των Ρομά. «Οπως σημειώνουν οι μελετητές η πρώτη παρουσία πληθυσμών Ρομά σε ευρωπαϊκό έδαφος καταγράφεται στον ελλαδικό χώρο κατά την βυζαντινή περίοδο (14ο αιώνα, ίσως και νωρίτερα, τον 11ο αι.). Στον ίδιο, άλλωστε, γεωγραφικό χώρο και την ίδια περίοδο φαίνεται πως δημιουργούνται οι όροι Τσιγγάνοι και Γύφτοι, που έμελε να χρησιμοποιηθούν ευρύτερα στις ευρωπαϊκές γλώσσες ως προσδιοριστικό των πληθυσμών Ρομά. Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία αποτέλεσε εκείνον τον οργανωμένο πολυεθνικό πολιτισμικό χώρο που συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στη διαμόρφωση συλλογικής ταυτότητας για τους Ρομά πληθυσμούς που πέρασαν στην Ευρώπη. Και ταυτόχρονα τους έκανε περισσότερο ορατούς στους μη Ρομά, αντιμετωπίζοντάς τους ως μια διακριτή οντότητα».
Η επιλογή του Βυζαντινού Μουσείου να συμμετάσχει στο πρόγραμμα Roma Routes εντάσσεται στη γενικότερη ευαισθησία του να ανιχνεύει τρόπους που θα φέρουν στο μουσείο όλο τον κόσμο. Ιδιαίτερα τις ομάδες κοινωνικού αποκλεισμού. Το είχε αποδείξει και στο παρελθόν με τα εκπαιδευτικά προγράμματα για ομάδες ΑμεΑ, μετανάστες, άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας. Στη συγκεκριμένη περίπτωση το μουσείο έχει σκοπό να προβάλει την ιστορία και τον πολιτισμό των Ρομά. αλλά και να τους δώσει τη δυνατότητα να μπουν σε χώρους που δεν πλησιάζουν. Και μάλιστα όχι μόνο ως επισκέπτες, αλλά και ως συνδιοργανωτές δράσεων. «Τσιγγάνοι στο Βυζαντινό Μουσείο. Ιστορικές διαδρομές και σημερινές αναζητήσεις» είναι το θέμα της ημερίδας που θα γίνει στις 8 Απριλίου και περιλαμβάνει από ομιλίες επιστημόνων μέχρι αφιέρωμα στον δεξιοτέχνη κλαρινίστα Γιάννη Βασιλόπουλο.

Η συμμετοχή στο πρόγραμμα «Οι δρόμοι των Ρομά», στο οποίο συμμετέχουν το Συμβούλιο της Κομητείας του Surrey, το Κέντρο Τεκμηρίωσης και Πολιτισμού των Γερμανών Σίντι και Ρομά, το Εθνογραφικό Μουσείο της Σλοβενίας και ο Οργανισμός Maramures της Ρουμανίας, προσφέρει την ευκαιρία για δράσεις με τους Eυρωπαίους εταίρους του προγράμματος.

Μια άλλη ανάγνωση
Το Βυζαντινό Μουσείο, πάντως, δεν θέλει μόνο να προσελκύσει μέλη της κοινότητας των Ελλήνων Ρομά, αλλά και να προσφέρει τη δυνατότητα στους υπόλοιπους επισκέπτες να γνωρίσουν πλευρές του πολιτισμού τους αλλά και της σημερινής τους πραγματικότητας. Eχει σημασία να υπερβούμε τις αποστάσεις. Για την ιστορική αυτογνωσία, όπως λέει ο κ. Γκότσης, αλλά και επειδή «θα βοηθήσει να ξεπεραστούν στερεότυπες αντιλήψεις για τους Ρομά και την καταγωγή τους, αλλά και στρεβλές αναγνώσεις του Βυζαντίου που εν πολλοίς συνεχίζει να αντιμετωπίζεται ως μονοσήμαντα “ελληνικό”».
*Η ημερίδα περιλαμβάνει ομιλίες των: Γιάννη Γεωργίου, Ιωάννας Αθανασοπούλου, Ιωάννη Μαυρομμάτη, Μάνου Αχαλινωτόπουλου, Παντελή Μπουκάλα, Μανόλη Ράντη, Γεωργίου Παπακωνσταντίνου κ.ά.

Της Γιώτας Συκκα
29.3.2011


Υποβάθμισε Ελλάδα - Πορτογαλία η S&P


Στην υποβάθμιση της μακροπρόθεσμης πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας κατά δύο βαθμίδες και της Πορτογαλίας κατά μια βαθμίδα προχώρησε ο οίκος Standard & Poor's.

Πιο συγκεκριμένα, ο οίκος υποβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας σε 'BB-' από 'BB+' και της Πορτογαλίας σε 'ΒΒΒ-' από 'ΒΒΒ'.

Η S&P εκτιμά ότι η Ελλάδα θα αναγκαστεί μάλλον να προσφύγει στον μηχανισμό διάσωσης της ευρωζώνης και μετά το 2013, ενώ προειδοποιεί ότι πιθανόν να προχωρήσει και σε νέα υποβάθμιση της Ελλάδας κατά μία ή δύο βαθμίδες, αν χειροτερέψουν τα δημοσιονομικά της χώρας.

Στις 2 Μαρτίου η S&P είχε προειδοποιήσει για πιθανή υποβάθμιση των αξιολογήσεών της για την Ελλάδα και την Πορτογαλία, εξαιτίας των ανησυχιών για την επίδραση που θα έχει το ευρωπαϊκό ταμείο διάσωσης στους κατόχους χρέους των δύο χωρών.

«Η υποβάθμιση αντανακλά τις εντυπώσεις μας από τη καταληκτική ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 24-25 Μαρτίου, η οποία επιβεβαιώνει τις εκτιμήσεις που είχαμε διατυπώσει στο παρελθόν. Οι προσδοκίες αυτές αφορούν, πρώτον, στην πιθανότητα η αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους να αποτελέσει προϋπόθεση για την προσφυγή στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) και, δεύτερον, τα δάνεια του ESM θα έρχονται σε προτεραιότητα έναντι του προτιμώμενου μη εξασφαλισμένου δημόσιου χρέους», δήλωσε ο αναλυτής της Standard & Poor's, Μάρκο Μρσνικ. «Και οι δύο αυτές παράμετροι λειτουργούν, κατά τη γνώμη μας, επιβαρυντικά για τους εμπορικούς πιστωτές των κρατών που δανείζονται στο πλαίσιο του ESM», επισήμανε.

Όπως εξηγεί η S&P, οι προαναφερόμενες προϋποθέσεις για δανεισμό από το ESM υπονομεύουν τα σχέδια της Ελλάδας για επιστροφή στις κεφαλαιαγορές στα μέσα του 2013, όταν θα λήξει ο υφιστάμενος μηχανισμός διάσωσης από το ΔΝΤ και την ΕΕ, γεγονός που ενισχύει την πιθανότητα αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους. «Μετά την εκπνοή του πρώτου προγράμματος επίσημης στήριξης, η Ελλάδα είναι πιθανό να προσφύγει στο ESM», εκτιμούν οι αναλυτές του διεθνούς οίκου αξιολόγησης.

Πηγή: Reuters 
29.3.2011

Φως και χρώματα του Σπύρου Βασιλείου

Σπύρος Βασιλείου - "Το παλάτι του Ιουστινιανού" για το έργο του Δημ. Φωτιάδη "Θεοδώρα"
ΕΚΘΕΣΗ. Μία μόνο πτυχή από το τεράστιο σε όγκο έργο ενός «καλλιτέχνη-εργάτη», του ζωγράφου και σκηνογράφου Σπύρου Βασιλείου, παρουσιάζεται από την Τρίτη, 22 Μαρτίου, στο Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς: η θεατρική του. Το δηλώνει απευθείας και ο τίτλος της έκθεσης: «Ο Σπύρος Βασιλείου και το θέατρο».

Η επιμελήτρια Ιλια Λακίδου έστησε στο Μουσείο Μπενάκη τις σκηνογραφικές και ενδυματολογικές προτάσεις του Σπύρου Βασιλείου από 44 παραστάσεις και τρεις κινηματογραφικές ταινίες. Ενα μικρό μέρος από τη δουλειά ενός ανθρώπου που «δούλευε ακατάπαυστα» δίνοντας έναν συγκεκριμένο χαρακτήρα στο έργο του: «την πληθωρικότητα». Ζωγράφιζε, έκανε μακέτες, σχέδια, εικονογραφούσε ναούς αλλά και εκδόσεις, μετείχε σε εκθέσεις, έγραφε τεχνοκριτικά σημειώματα, συμμετείχε στην ίδρυση θεατρικών σχημάτων ή του Καλλιτεχνικού Επαγγελματικού Εργαστηρίου. Εζησε και μεγάλωσε σε μια εποχή πλούσια σε ιδέες, σε δημιουργία, σε οράματα, σε πρωτοβουλίες, σε δράσεις. Πόσο επηρέασε αυτό τη σκηνογραφική του πτυχή; «Καθώς δεν υπήρχε ανάπαυλα από τη μία εργασία στην άλλη, δηλαδή εκεί που ζωγράφιζε, επιμελούνταν και μια παράσταση, ένα εξώφυλλο, ένα περίπτερο στη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης ή μια διαφημιστική μακέτα, ήταν φυσικό η μία εργασία να επηρεάζει την άλλη», λέει στην «Κ» η επιμελήτρια της έκθεσης, Ιλια Λακίδου. «Αν και ο Φώτος Πολίτης διέκρινε στον τρόπο που ζωγράφιζε έναν σκηνογράφο, είναι η δουλειά του, στη σκηνογραφία και την αγιογραφία, που επηρέασε -πιστεύω- τελικά τη ζωγραφική του. Σιγά σιγά το τελάρο αδειάζει στη δεκαετία του ’50 και λίγα στοιχεία υπομνηματίζουν, δίκην σκηνικού, χώρους, πρόσωπα και καταστάσεις».

Η πρώτη παράσταση στην οποία μετείχε ήταν τα «Κορακίστικα» του Ιάκωβου Ρίζου Νερουλού, το 1929 στην Επαγγελματική Στέγη Θεάτρου. Από τότε σχεδίασε το σκηνογραφικό πλαίσιο για 127 παραστάσεις μέχρι το καλοκαίρι του 1984, οπότε υπέγραψε τα σκηνικά για την παράσταση «Ανδρομάχη» που παρουσίασε το Ελληνικό Μπαλέτο Ρένας Καμπαλάδου, στον Λυκαβηττό. Στο διάστημα της ζωής του (γεννήθηκε στο Γαλαξίδι το 1903 και πέθανε στην Αθήνα το 1985) υπέγραψε περίπου 5.000 ζωγραφικά έργα, πήρε μέρος σε δεκάδες ατομικές και ομαδικές εκθέσεις και σε δύο αναδρομικές, εν ζωή, στην Εθνική Πινακοθήκη.

Μακέτα για το έργο του Σαίξπηρ "Ονειρο καλοκαιρινής νυκτός" (1952, Εθνικό Θέατρο)


Εθνικό και Χορόδραμα
Η Ιλια Λακίδου θεωρεί δύο τις πιο σημαντικές περιόδους στη σκηνογραφική πορεία του Σπύρου Βασιλείου: «Η περίοδος μέσα στον πόλεμο, δηλαδή 1940-49, και η μεταπολεμική, 1950-1967. Η πρώτη γιατί συνέβαλε με τις παραστάσεις που επιμελήθηκε στη γένεση μιας νέας αισθητικής αντίληψης για το θέατρο. Αμέσως μετά την Κατοχή, παραδίδει παραστάσεις που φέρνουν ένα νεοελληνικό εικαστικό λεξιλόγιο στη σκηνή». Ηταν η εποχή (1945-1947) που o Γιώργος Θεοτοκάς ως πρόεδρος του Εθνικού Θεάτρου «προκρίνει τη δουλειά ζωγράφων στο θέατρο -Τσαρούχης, Εγγονόπουλος, Βακαλό, Βασιλείου- θεωρώντας ότι θα δώσουν στην ελληνική σκηνή και ειδικά στο Εθνικό Θέατρο, το ”μεσογειακό φως” που του λείπει. Την αμέσως επόμενη περίοδο, ως ειδικός πια του νεοελληνικού ύφους, θα επιμεληθεί παραστάσεις σε κηποθέατρα, σε υπαίθριους χώρους, σε μνημεία, με θέματα από τη νεότερη ελληνική ιστορία ή το Βυζάντιο. Τότε εντάσσεται στο Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου και προσπαθεί να συμβάλει στη δημιουργία μιας εθνικής θεατρικής αισθητικής».

Κοστούμια, σχέδια, σκηνικά από παραστάσεις ιστορικές, κλασικές, πρωτοποριακές για την εποχή τους. Ποια γεύση θα πάρει ο επισκέπτης φεύγοντας; «Ο Βασιλείου-σκηνογράφος και ο Βασιλείου-ζωγράφος διακρίνεται για τη μεγάλη χρωματική παλέτα του και την επιδίωξη ενός λιτού ύφους με γηγενή χαρακτηριστικά».

Με δυο λόγια στα σκηνικά του, όπως και στα έργα του, αναγνωρίζονται και αποτυπώνονται το φως, τα χρώματα, οι παραδόσεις και η ιστορία αυτής της χώρας.

Της Ολγας Σελλά
19.3.2011

Οι κλεμμένοι «Αιγινήτες» στο Μόναχο

Εγχρωμη αναπαράσταση γλυπτών του δυτικού αετώματος του ναού της Αθηνάς Αφαίας στην Αίγινα
 
Εκθεση με τα περίφημα αγάλματα που «φυγαδεύτηκαν» από το ιερό της Αφαίας
 
«Τη δεύτερη ημέρα,ένας από τους εργάτες που έσκαβε στο εσωτερικό κλίτος συνάντησε ένα κομμάτι μάρμαρο της Πάρου, το οποίο τράβηξε την προσοχή του, γιατί όλο το κτίσμα ήταν από πέτρα. Αποδείχθηκε ότι επρόκειτο για το κεφάλι ενός πολεμιστή με περικεφαλαία, καθ΄όλα τέλειο.Κειτόταν με το πρόσωπο προς τα επάνωκαι,καθώς τα χαρακτηριστικά αποκαλύπτονταν βαθμιαία,δεν μπορείτε να φανταστείτε τον βαθμό της έκστασης και της συγκίνησης που νιώθαμε. Ενα τελείως νέο κίνητρο έδινε συγκεκριμένη τροπή στη δουλειά μας.Δεν άργησε να ξεφυτρώσει και άλλο κεφάλι,ύστερα ένα πόδι και τελικώς ανακαλύψαμε κάτω από τα γκρεμισμένα τμήματα του ναού όχι λιγότερα από 16 αγάλματα και 13 κεφάλια, χέρια, πόδια κ.λπ.».

Ηταν Απρίλιος του 1811 όταν συνέβαιναν αυτά που περιγράφει ο βρετανός αρχιτέκτονας Τσαρλς Ρόμπερτ Κόκερελ στον ναό της Αφαίας στην Αίγινα. Μαζί με τον βαρόνο Χάλερ του Χάλερσταϊν, επίσης αρχιτέκτονα και αρχαιολόγο στην υπηρεσία του βασιλιά της Βαυαρίας, έναν ακόμη βρετανό αρχιτέκτονα, τον Τζον Φόστερ, και τον ζωγράφο Γιάκομπ Λινκ είχαν ξεκινήσει από την Αθήνα για την Αίγινα προκειμένου να μελετήσουν τον ναό του Πανελληνίου Διός, όπως θεωρούσαν τότε το ιερό της Αφαίας.

Εραστές του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και της κλασικής τέχνης αλλά και ανενδοίαστοι αρχαιοθήρες- όπως και πολλοί ακόμη, εκείνη την εποχή- θα άλλαζαν αμέσως σχέδια, μόλις τα γλυπτά των αετωμάτων του ναού θα έρχονταν στο φως. Θα τα έβγαζαν με σπουδή από το χώμα, θα τα φυγάδευαν, θα τα διεκδικούσαν ο καθένας για λογαριασμό της χώρας του και τέλος θα τα πουλούσαν σε δημοπρασία, για να καταλήξουν στο Μόναχο. Από την άλλη πλευρά, η είδηση της αποκάλυψης των γλυπτών, που είχε διαδοθεί γρήγορα σε όλη την Ευρώπη, έκανε ακόμη και τον Γκαίτε να σχολιάσει το εκπληκτικό εύρημα.

Εφέτος, 200 χρόνια ύστερα από εκείνη την άνοιξη, η Γλυπτοθήκη του Μονάχου στην οποία βρίσκονται τα περίφημα αρχαϊκά αγάλματα αποφάσισε την παρουσίασή τους. Αυτή τη φορά δίπλα στους «Αιγινήτες», όπως αποκαλούνται πλέον τα γλυπτά, θα εκτεθούν και εκμαγεία τους, συμπληρωμένα όμως όπου το πρωτότυπο έχει χαθεί, σε μια μεγάλη έκθεση που θα εγκαινιαστεί στις 13 Απριλίου. Η επέτειος της αποκάλυψής τους εορ τάζεται πανηγυρικά. Το θρίλερ που εκτυλίχθηκε το 1811 στην Αίγινα, στη συνέχεια στην Αθήνα, στη Μάλτα και στη Ζάκυνθο, είναι παρελθόν.

Προσθήκες και ερμηνείες
Η εφετινή έκθεση με τίτλο «Μάχες για την Τροία. Διακόσια χρόνια Αιγινήτες στο Μόναχο» είναι η τρίτη των γλυπτών της Αφαίας Αθηνάς στη Γλυπτοθήκη του Μονάχου, όπου παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά το 1830, όχι μόνα τους αλλά με προσθήκες. Τ α ακρωτηριασμένα αγάλματα έχουν συμπληρωθεί με μάρμαρο Καράρας από έναν μεγάλο δανό γλύπτη της εποχής, τον Μπέρτελ Τόρβαλντσεν. Επί έναν και πλέον αιώνα, ως τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε η Γλυπτοθήκη έκλεισε, παρέμειναν έτσι. Το 1963, όταν άνοιξε εκ νέου, οι προσθήκες είχαν αφαιρεθεί.

Οπως είπε στο «Βήμα» ο αρχαιολόγος κ. Ρέιμοντ Βούντσε, ο οποίος έχει εργαστεί στην Αίγινα- «ονομάζομαι και Νεκτάριος» ανέφερε χαρακτηριστικά- η έκθεση βασίζεται στις διαφορετικές αντιλήψεις παρουσίασης των αρχαιοτήτων από τον 19ο στον 20ό αιώνα.

Η αποσπασματική διατήρησή τους άλλωστε δεν στάθηκε εμπόδιο για την ερμηνεία των αγαλμάτων και μάλιστα από την πρώτη στιγμή της ανεύρεσής τους. Οι «ανασκαφείς» είχαν διακρίνει αμέσως ότι τα θέματα των δύο πολυπρόσωπων αετωμάτων του ναού ήταν οι εκστρατείες εναντίον της Τροίας κατά τις οποίες διέπρεψαν οι μυθικοί ήρωες της Αίγινας.

Στο ανατολικό, όπου η τέχνη παραπέμπει στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ., απεικονιζόταν η παλαιότερη εκστρατεία στην οποία ο Ηρακλής είχε αντιμέτωπο τον βασιλιά της Τροίας Λαομέδοντα, ενώ σε αυτήν είχε πάρει μέρος και ο Τελαμώνας, που ήταν γιος του Αιακού. Στο δυτικό αέτωμα εξάλλου, το οποίο απηχεί την αισθητική του 6ου αιώνα π.Χ., υπήρχε αναπαράσταση της δεύτερης εκστρατείας με αρχηγό τον Αγαμέμνονα και με τρεις απογόνους του Αιακού: τον Αίαντα, τον Τεύκρο και τον Αχιλλέα. Στο κέντρο και των δύο αετωμάτων εξάλλου στεκόταν η θεά Αθηνά.
Χώρος λατρείας ήδη από τη Μυκηναϊκή Εποχή ήταν η κορυφή του πευκόφυτου λόφου στο βορειοανατολικό τμήμα της Αίγινας, όπου αρχικά υπήρχε ιερό αφιερωμένο στη θεότητα Αφαία. Ο πρώτος ναός, ο οποίος χτίστηκε περί το 570-560 π.Χ., καταστράφηκε από πυρκαγιά το 510 π.Χ. και στη θέση του οι Αιγινήτες έχτισαν νέο (500-490 π.Χ.), επίσης δωρικό και από πωρόλιθο.

Να σημειωθεί πάντως ότι οι Γερμανοί «επανήλθαν» στην Αίγινα το 1901, επισήμως αυτή τη φορά, με τον μεγάλο αρχαιολόγο Αντολφ Φούρτβεγκλερ, ο οποίος βρήκε ακόμη δύο κεφάλια από το ανατολικό αέτωμα, καθώς και πέντε κεφάλια από γλυπτά που βρίσκονταν στον βωμό του ναού (σήμερα βρίσκονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο). Στις ανασκαφές, τέλος, της περιόδου 1966-1978 εντοπίστηκαν από τον Ντίτερ Ολι μόνο θραύσματα των γλυπτών. Πιθανό τητα άλλων ευρημάτων δεν υπάρχει πλέον και, ως φαίνεται, κανένας άλλος θεός ή ήρωας δεν πρόκειται να έρθει στο φως στην Αφαία.

Ηρωες και δημοπρασία
Σε βάθος «όχι μεγαλύτερο από τρία πόδια από την επιφάνεια του εδάφους» βρέθηκαν τα γλυπτά, όπως γράφει σε επιστολή του προς τον πατέρα του ο Τσαρλς Ρόμπερτ Κόκερελ, κεντρικό πρόσωπο της ομάδας των «αρχαιοφίλων» που λεηλάτησαν τον ναό της Αφαίας- αλλά και του Απόλλωνα στις Βάσσες, λίγο αργότερα. «Το εύρημά μας προκάλεσε την προσοχή των χωρικών,οι οποίοι μας έστειλαν σήμερα μερικούς από τους προκρίτους τους. Εμείς όμως είχαμε καλέσει εγκαίρως μια βάρκα στο πλησιέστερο σημείο με την οποία αποστείλαμε τα ως τώρα ευρεθέντα κομμάτια στην Αθήνα» γράφει αλλού.

Ο ιστορικός Γιώργος Τόλιας, συγγραφέας του βιβλίου Ο πυρετός των μαρμάρων, όπου εξιστορεί την κορυφαία φάση της λεηλασίας των ελληνικών μνημείων λίγο προτού ξεσπάσει η Επανάσταση, λέει ότι «η ειλικρίνεια αυτών των ανθρώπων, αν και αγγίζει τα όρια της αλαζονείας, είναι αφοπλιστική, γιατί κανείς τους δεν αισθάνθηκε την ανάγκη να συγκαλύψει ορισμένα γεγονότα ή να δικαιολογηθεί για τις πράξεις του. Αντίθετα, ομολογούν όλες τις μεθοδεύσεις τους, τις δωροδοκίες των τούρκων επισήμων, τις κρυφές φυγαδεύσεις των αρχαιοτήτων, τους οικονομικούς διακανονισμούς, τις καταστροφές για τις οποίες ήταν αμέσως ή εμμέσως υπεύθυνοι».

Ετσι και στην περίπτωση αυτή, και μετά την αρχική απάτη, η ομάδα έλαβε ελευθέρας για τις ανασκαφές στην Αφαία αντί 800 πιάστρων (περίπου 40 στερλίνες). Η επιστροφή στην Αθήνα έγινε στις 3 Μαΐου και εκεί μαζί με τις προσπάθειες συγκόλλησης των γλυπτών διαφάνηκαν και οι πρώτες διαφωνίες.

Οι Βρετανοί ήθελαν να καταλήξουν τα ευρήματα στο Βρετανικό Μουσείο και οι Γερμανοί στη Γερμανία. Επιπλέον τα αρχαία κινδύνευαν, αφού η πολιτική αστάθεια των ημερών δεν εξασφάλιζε ιδιοκτησιακά δικαιώματα. Και εκεί που ο κίνδυνος διάσπασης της συλλογής ήταν ορατός, οι τέσσερις αποφάσισαν την ίδρυση μιας εταιρείας που θα διέθετε τα αρχαία σε ανοιχτή δημοπρασία.

Η φυγάδευση
Νέα περιπέτεια για τα μάρμαρα ξεκίνησε καθώς φορτώθηκαν σε άλογα και μουλάρια για να φυγαδευθούν νύχτα από τη χώρα, για τον φόβο των Τούρκων.

Αρχικά μεταφέρθηκαν συσκευασμένα σε καλάθια στο Πόρτο Γερμενό- υπάρχει μάλιστα και ένα σκίτσο του Χάλερ που δείχνει την πομπή συνοδευόμενη από ένοπλους ιππείς- και από εκεί με πλοίο στη Ζάκυνθο, όπου θα γινόταν η δημοπρασία την 1η Νοεμβρίου 1812, σύμφωνα με την αναγγελία που δημοσιεύθηκε σε αγγλικές και άλλες εφημερίδες. Τιμή πώλησης 70.000 φιορίνια. Ούτε εκεί όμως αισθάνθηκαν ασφάλεια οι συνιδιοκτήτες για τη συλλογή, δεδομένης της πιθανότητας μιας γαλλικής επιδρομής.

Ετσι, τα αγάλματα πήραν τον δρόμο για τη Μάλτα. Αλλά η δημοπρασία έγινε όντως στη Ζάκυνθο, με τον απεσταλμένο του διαδόχου της Βαυαρίας Λουδοβίκου, Οτο Βάγκνερ, να πλειοδοτεί αλλά και να λέει ότι αναγκάστηκε να αγοράσει «γουρούνι στο σακί». Την ίδια ώρα που ο πράκτορας του Βρετανικού Μουσείου από τη Μάλτα, όπου είχε μεταβεί, θα διαμαρτυρόταν για τη μεθόδευση που τον άφησε έξω από το παιχνίδι. Γι΄ αυτό άλλωστε η βρετανική κυβέρνηση θα αρνιόταν επί δύο χρόνια να επιτρέψει την έκδοση των γλυπτών από τη Μάλτα. Και οι Ελληνες; Ο «Λόγιος Ερμής» δημοσιεύει τα εξής: «Τα αγάλματα ταύτα μετακομισθέντα εις Ζάκυνθον πωλούνται εκεί διά δέκα χιλιάδας φλωρίων. Μακάριοι και τρισμακάριοι οι Ζακύνθιοι, αν έδιδαν αυτήν την ποσότητα και ηγόραζαν αυτά, και να στολίσωσι δι΄ αυτών την πόλη των, ίνα μη άλλως απομακρυνθέντα στερηθεί η Ελλάς των τοιούτων αξιολόγων λειψάνων της αρχαιότητος».

Αν υπάρχει μία μεγάλη απόδειξη για τη χρωματική διακόσμηση των αρχαίων γλυπτών και των αρχιτεκτονικών στοιχείων των οικοδομημάτων,αυτή προέρχεται από τον ναό της Αφαίας στην Αίγινα. Σε μερικά μέρη του θριγκού,στα γλυπτά των αετωμάτων και στα ακρωτήρια της στέγης,τα οποία ήταν από παριανό μάρμαρο,το χρώμα διασώζεται ως σήμερα παρέχοντας σπουδαίες πληροφορίες για τη μορφή που είχαν τα μνημεία στην Αρχαιότητα.Κόκκινο για την απόδοση των λοφίων και των κρανών που φορούν οι πολεμιστές των αετωμάτων, κόκκινο και για το αίμα που ρέει από τις πληγές, γαλάζιο στα κράνη και στο τύμπανο του αετώματος πίσω από τις μορφές. Και επιπλέον, διακόσμηση όλων των επιφανειών με σχέδια που αποδίδουν τις ενδυμασίες των πολεμιστών και άλλα χαρακτηριστικά.

Από το 1982 ασχολείται το Πανεπιστήμιο του Μονάχου με την έρευνα για τον επιχρωματισμό των αρχαίων γλυπτών αναπτύσσοντας νέες μεθόδους ανίχνευσης του χρώματος οι οποίες είχαν εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Το 2007 μάλιστα αυτοί οι «πολύχρωμοι θεοί», εκμαγεία αρχαίων αγαλμάτων,μεταξύ των οποίων και οι «Αιγινήτες» της Αφαίας,παρουσιάστηκαν στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο από τη Γλυπτοθήκη του Μονάχου.

ΠΟΥ & ΠΟΤΕ:
«Μάχες για την Τροία. Διακόσια χρόνια Αιγινήτες», Γλυπτοθήκη του Μονάχου, εγκαίνια στις 13 Απριλίου
 
Πηγή Το Βήμα
20.3.2011

Σπήλαιο Φράγχθι, ετών 25.000

Με τις πρώτες σταγόνες της βροχής σταμάτησα τη μοτοσικλέτα μου στην άκρη του δρόμου και ακολούθησα με βιαστικό βήμα το μονοπάτι, ώς την είσοδο μιας μεγάλης σπηλιάς που τη λένε Φράγχθι, στον ανατολικό μυχό του Αργολικού Κόλπου, λίγο βόρεια από το χωριό Κοιλάδα. Περπατώντας απολάμβανα για άλλη μια φορά τα χάδια αυτής της μάγισσας που δεν ξεχωρίζει τα αγριόχορτα από τα τριαντάφυλλα, σε όλους μοιράζει το ίδιο τα φιλιά της.
Στην αρχή ήταν μόνο ήχοι, οι σταγόνες που έπεφταν πάνω στα φυλλώματα, τα μικρά ρυάκια που κυλούσαν ανάμεσα στις πέτρες. Μετά, μπήκαν στον χορό και τα αρώματα. Βρήκα μια βολική γωνιά στην είσοδο της σπηλιάς, έκλεισα τα μάτια μου και βυθίστηκα σ’ ένα πέλαγος γνώριμο και αγαπημένο από παλιά.
Μου φάνηκε πολύ παράξενο, γιατί το μέρος ήταν εντελώς ερημικό, αλλά είχα την αίσθηση ότι άκουγα κάποιον που σιγοσφύριζε ένα τραγούδι. Αναπνέοντας αργά, αφουγκραζόμουν τους ήχους με μισόκλειστα μάτια, δεν ήθελα να διακόψω το «ταξιδάκι» μου. Οταν όμως το τραγούδι έγινε δυνατό και ξεκάθαρο, ανασηκώθηκα. Κάποιος πλησίαζε στο μικρό μου καταφύγιο.
Αναπάντεχη συνάντηση
Παρ’ όλο που η απόσταση που μας χώριζε ήταν ακόμα μεγάλη, μπορούσα να διακρίνω ότι ήταν ένας νέος άνδρας, ψηλός, ωραίος, με μαύρα πυκνά μαλλιά. Με το ένα του χέρι κρατούσε ένα μικρό σακίδιο περασμένο πρόχειρα στον ένα του ώμο, στο άλλο έσφιγγε ένα ματσάκι πρασινάδα, μάλλον θυμάρι.
Ανηφορίζοντας αργά ήρθε και στάθηκε μπροστά μου με τον πιο φυσικό τρόπο, λες και είχαμε εκεί κάποιο ραντεβού. Ακούμπησε με μια αργή κίνηση το σακίδιό του πλάι στα πόδια του. Οι μπότες του ήταν λασπωμένες, και πρόσεξα ότι το τζιν του ήταν σκισμένο λίγο κάτω από το αριστερό του γόνατο. Η βροχή τον είχε κάνει μούσκεμα. Μου έδωσε το θυμάρι που έσταζε νερά, όπως και τα μαλλιά του, διακόπτοντας το σφυριχτό του τραγούδι για να μου πει:
– Η παιδική μου ηλικία, όλη σε ένα άρωμα.
Εμεινα για μερικά δευτερόλεπτα να τον κοιτάζω, μετά άπλωσα μηχανικά το χέρι μου και πήρα το αρωματικό θαμνάκι.
– Συγγνώμη... γνωριζόμαστε;
– Οχι.
– Ποιος είσαι;
– Με λένε Φρόντη.
– Πώς;
– Φρόντη. Οπως τον τιμονιέρη στο καράβι του Μενελάου. Εσένα ξέρω, σε λένε Στέφανο.
– Και πώς το ξέρεις;
– Το είδα γραμμένο στο κράνος σου, δική σου δεν είναι εκείνη η μοτοσικλέτα εκεί κάτω;
– Ναι… και εσύ…
– Εγώ φίλε μου τώρα, αν μου επιτρέπεις...
Και μ’ αυτά τα λόγια τραβήχτηκε μερικά μέτρα πιο πέρα, στη ρίζα του βράχου, έκανε το σακίδιό του μαξιλάρι, έκλεισε τα μάτια του και κοιμήθηκε, λες και η βροχή ήταν γλυκό νανούρισμα που τον τύλιξε. Σηκώθηκα σιγά σιγά και έκανα να φύγω, με κάποιο αίσθημα ανησυχίας που μου προκάλεσε αυτός ο παράξενος τύπος. Αλλά ύστερα από μερικά βήματα κάτι μ’ έπιασε και κάθισα πάλι κάτω, μερικά μέτρα μακριά του, να τον κοιτάζω και να αναρωτιέμαι ποιος Θεός ή διάβολος να ’ναι αυτός που ήρθε και με συνάντησε εδώ πάνω, σε τούτα τα άγρια μέρη. Σιγά σιγά η ανησυχία έφυγε, και άρχισα να νιώθω πως κάτι εξαίσιο συμβαίνει εδώ. Οτι οι δυο μας έχουμε πολλά να πούμε.
Αντί να σταματήσει η ψιχάλα δυνάμωσε, έγινε κανονική βροχή και, απ’ ό,τι φαινόταν, θα το πήγαινε έτσι για πολλές ώρες ακόμα, ίσως και όλη μέρα. Αναγκάστηκα να χωθώ κάτω από τη βραχοσκεπή για να προστατευτώ όσο μπορούσα περισσότερο, και άρχισα να σκέφτομαι ότι ίσως θα ήταν καλύτερα να τρέξω ώς τη μοτοσικλέτα μου, να φορέσω τα αδιάβροχά μου και να συνεχίσω τον δρόμο μου. Δίπλα μου ο Φρόντης, έδειχνε να έχει πέσει σε λήθαργο. Παρατηρούσα το στήθος του που ανεβοκατέβαινε αργά, στον ρυθμό της αναπνοής του. Η βροχή έβρεχε τις μπότες και τις άκρες από τα μπατζάκια του, και σκέφτηκα να τον ξυπνήσω για να μαζευτεί κι αυτός στο βάθος της βραχοσκεπής. Αλλά δεν το έκανα. Στεκόμουν εκεί ακίνητος, σαν κάποιος να με είχε βάλει σκοπιά να φυλάω έναν βασιλιά, ή ένα παιδί, ποιος ξέρει.
Κάποια στιγμή, ο Φρόντης ξύπνησε. Ανακάθισε, χασμουρήθηκε, κοίταξε προς το μέρος μου και άρχισε να μου μιλάει για τη σπηλιά, στην είσοδο της οποίας καθόμασταν. Φαινόταν να ξέρει τα πάντα. Καθώς τον άκουγα, συνειδητοποίησα ότι μόλις ξεκίνησε ένα συναρπαστικό ταξίδι παρέα με έναν καπετάνιο που ήξερε όλες τις θάλασσες, έναν συνταξιδιώτη που είχε τα κλειδιά για τη σπηλιά του Αλαντίν.
Καταφύγιο και ευρήματα
«Ξέρεις, αυτή τη σπηλιά τη χρησιμοποιούσαν για καταφύγιο και κατοικία οι άνθρωποι ήδη από τη μέση παλαιολιθική εποχή, γύρω στο 25000 π.Χ. Αλλά φαίνεται πως δεν το παίνευαν και πολύ το σπίτι τους, γιατί γύρω στο 3.000 π.Χ., στα τέλη της νεολιθικής εποχής, έπεσε και τους πλάκωσε. Αυτά τα τεράστια βράχια που βλέπεις πεσμένα στην είσοδο της σπηλιάς, έπεσαν από την οροφή, προφανώς ύστερα από κάποιο δυνατό σεισμό.
Οι Αμερικανοί αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον Thomas Jacobsen που ανέσκαψαν ένα μέρος του σπηλαίου την περίοδο 1967-76, βρήκαν εδώ τον αρχαιότερο πλήρη σκελετό ανθρώπου στην Ελλάδα. Ανήκε σ’ έναν άνδρα ηλικίας περίπου 25 ετών, ύψους 1,56 μ., που πέθανε γύρω στο 8000 π.Χ., τον οποίο οι σύντροφοί του έθαψαν χωρίς κτερίσματα σ’ ένα ρηχό λάκκο, με τα πόδια λυγισμένα και τα χέρια μαζεμένα στο στήθος. Από άλλα ευρήματα συμπέραναν ότι οι ένοικοι αυτής της σπηλιάς ήταν στην αρχή κυνηγοί που κυνηγούσαν ιπποειδή και αργότερα κόκκινα ελάφια, αλλά ήξεραν και να ψαρεύουν, και έτρωγαν και πολλά φρούτα που τα έκοβαν από τα γύρω δέντρα. Τα όπλα που χρησιμοποιούσαν στο κυνήγι ήταν ακόντια και βέλη από ξύλο, που είχαν αιχμές φτιαγμένες από οψιδιανό, ένα πέτρωμα που είχαν φέρει από τη... Μήλο! Αρα, αυτοί οι άνθρωποι ήταν σε θέση να κάνουν με τις βάρκες τους μακρινά θαλασσινά ταξίδια. Τα πιο καταπληκτικά ευρήματα, όμως, που εντοπίστηκαν στα τελευταία στρώματα της χρήσης του σπηλαίου, ήταν κόκαλα εξημερωμένων κατσικιών και προβάτων, καθώς και σπόροι κριθαριού και σιταριού, και έτσι επιβεβαιώθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα η ύπαρξη μεσολιθικής εποχής, δηλαδή του εξελικτικού εκείνου σταδίου κατά το οποίο ο άνθρωπος μεταβλήθηκε από κυνηγό και καρποσυλλέκτη σε καλλιεργητή και κτηνοτρόφο. Ελα, πάμε πιο μέσα να σου δείξω».
Μαγική στιγμή
Κατηφορίσαμε με προσεκτικά βήματα μέχρι το βάθος της πρώτης αίθουσας της σπηλιάς. Ο Φρόντης έσβησε τον φακό του και μου έκανε νόημα να σβήσω και εγώ τον δικό μου. Σαν να ήξερε τη μαγική στιγμή του κάθε τόπου, την ώρα ακριβώς εκείνη ο απογευματινός ήλιος έστελνε τις ακτίνες του από το άνοιγμα της σπηλιάς να φωτίσουν τα τιρκουάζ κρυστάλλινα νερά της μικρής λίμνης στο χαμηλότερο σημείο της αίθουσας.
«Ως εδώ ήταν η βόλτα μας. Τα βράχια που έχουν πέσει δεν επιτρέπουν σε κανένα να προχωρήσει στις άλλες αίθουσες, αλλά ήδη το σπήλαιο έχει πλουτίσει σημαντικά τις γνώσεις μας για εκείνη τη μακρινή εποχή».
Μιλούσε ψιθυριστά. Η απόλυτη ησυχία της σπηλιάς επέτρεπε να ακούγονται ακόμα και οι ανάσες. Ο Φρόντης μού έδειξε με το δάχτυλό του μια μεγάλη παρέα νυχτερίδων που ξεκουράζονταν κρεμασμένες στην οροφή. «Αυτοί είναι τώρα οι ένοικοι της σπηλιάς, εμείς είμαστε παρείσακτοι επισκέπτες. Κάνε ησυχία για να μην τις ενοχλήσουμε και ξυπνήσουν από το λήθαργό τους, είναι ακόμα η εποχή που ξεκουράζονται. Εδώ πιο δίπλα είναι μια άλλη σπηλιά, τα Δίδυμα. Πάμε. Θέλω να σου δείξω εκεί κάτι μοναδικό»
Βγήκαμε από τη σπηλιά. Η βροχή είχε σταματήσει. Ακολουθώντας τον Φρόντη που περπατούσε μερικά μέτρα μπροστά μου, μια άλλη βροχή, σκέψεων και συναισθημάτων, είχε ξεσπάσει μέσα μου.

Του Στέφανου Ψημένου
Πηγή Καθημερινή
12.3.2011

Πνευματικά δικαιώματα και στα links?

Με πιθανότητα που αγγίζει το 100%, είναι η μοναδική πράξη που δεν μπορείς να αποφύγεις όταν μπεις στο Ιντερνετ: να «κλικάρεις» πάνω σε links. Για να «μεταφερθείς», να παραπέμψεις, να προτείνεις, να μοιραστείς.

Οι σύνδεσμοι υπερκειμένου (ελληνιστί) είναι οι «νευρώνες» του Διαδικτύου· μέσω αυτών γίνεται ο διαμοιρασμός και η διάχυση πληροφοριών, ειδήσεων και πολιτιστικών προϊόντων. Μπορεί όμως ένα link να γυρίσει «μπούμερανγκ» σ’ αυτόν που το αναρτά; Πού ξεκινούν και πού τελειώνουν τα όρια της πνευματικής ιδιοκτησίας;

Εντοπίσαμε μια δικαστική διαμάχη η οποία αφορά links που παραπέμπουν σε έργα τα οποία προστατεύονται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Πρόσφατα, η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Πνευματικής Ιδιοκτησίας  (www. aepi. gr) κατέθεσε μήνυση εναντίον του ιδιοκτήτη του site www. livemovies. gr  («ευρετήριο» ελληνικών εκπομπών και ταινιών) για ηθική βλάβη, διεκδικώντας αποζημίωση πολλών χιλιάδων ευρώ. Η υπόθεση προχώρησε, με αποτέλεσμα ο εισαγγελέας να διατάξει την έναρξη προκαταρκτικής εξέτασης για κακούργημα. Ο ισχυρισμός της ΑΕΠΙ εδράζεται στο ότι ορισμένα από τα links του livemovies καθιστούν «προσιτά στο κοινό» έργα για τα οποία η ΑΕΠΙ έχει δικαιοδοσία – και άρα νομιμοποιείται να ζητήσει άδεια, καθώς και το προβλεπόμενο αντίτιμο.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον δικηγόρο του livemovies. gr,  Βασίλη Σωτηρόπουλο, η αξίωση της ΑΕΠΙ δεν είναι βάσιμη. «Το livemovies. gr είναι ένα καθαρά ευρετηριακό site,  το οποίο σέβεται τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και μάλιστα καλύπτεται από τον νόμο 2121/1993 (άρθρο 2, παρ. 2-α) περί “βάσης δεδομένων”». «Πρόκειται για απλή παράθεση links», εξηγεί ο κ. Σωτηρόπουλος. «Δεν συνιστά παραβίαση της πνευματικής ιδιοκτησίας, αφού δεν αποτελεί αναπαραγωγή ούτε μετάδοση στο κοινό. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ισοδυναμεί με την παραπομπή σ’ ένα βιβλίο. Δεν υπάρχει κανένα έννομο συμφέρον για είσπραξη δικαιωμάτων».

Η υπόθεση ξεκινάει το 2008, όταν η ΑΕΠΙ είχε πρωτοεπικοινωνήσει με τον διαχειριστή της ιστοσελίδας ζητώντας ενημέρωση για το καθεστώς λειτουργίας της. Παρά τις εξηγήσεις από την πλευρά του livemovies. gr, η Εταιρεία επέμεινε στη διεκδίκηση αντιτίμου. Σημειώνεται πως τα επίμαχα links «ανοίγουν» σε ιστοσελίδες τηλεοπτικών σταθμών οι οποίες νόμιμα φιλοξενούν το οποιοδήποτε οπτικοακουστικό έργο.

«Από το 2008 μέχρι σήμερα, έχω χάσει τον ύπνο μου και μερικές χιλιάδες ευρώ», λέει ο ιδιοκτήτης του livemovies. gr. «Δεν θεωρώ ότι παραβιάζω πνευματικά δικαιώματα – υπάρχουν εκατοντάδες ιστοσελίδες που παραπέμπουν με link σε διαθέσιμα οπτικοακουστικά έργα. Μάλιστα, θεωρώ εξωφρενική την απαίτηση της ΑΕΠΙ, όταν τα ίδια τα τηλεοπτικά κανάλια έχουν το κουμπί “share” για διαμοιρασμό του οπτικοακουστικού υλικού».

Πρόκειται για μια υπόθεση που έχει πολλές προεκτάσεις, καθώς αφορά και τους χρήστες των social media, τους bloggers,  αλλά και τα διαδικτυακά ραδιόφωνα. Η συχνή χρήση links για τραγούδια, φωτογραφίες και κείμενα, το live-streaming και η οn demand αναπαραγωγή έργων αποτελούν παγιωμένες συμπεριφορές στο Διαδίκτυο. Την τελευταία τριετία, μάλιστα, με την αυξανόμενη διείσδυση του Twitter στην ελληνική διαδικτυακή σφαίρα, η τοποθέτηση links αφορά σε μεγάλο ποσοστό το καθημερινό «τιτίβισμα».

Ο διαμοιρασμός οπτικοακουστικών αρχείων είναι ένα εγγενές στοιχείο της διαδικτυακής δομής, ωστόσο, όπως εξηγεί ο Νίκος Σμυρναίος, λέκτορας της Επιστήμης της Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο της Τουλούζ, στο blog του (smyrnaios. net)  αναφερόμενος στους περιορισμούς που θέτει η πολιτιστική βιομηχανία στους χρήστες. «Το ζήτημα είναι κατά πόσον το ισοζύγιο αυτών των μέτρων μεταξύ προσδοκώμενων αποτελεσμάτων και ανεπιθύμητων παρενεργειών είναι θετικό ή αρνητικό».

Επικοινωνήσαμε με την ΑΕΠΙ προκειμένου να φιλοξενήσουμε την άποψή της για τη συγκεκριμένη υπόθεση, αλλά αρνήθηκε να σχολιάσει, «δεδομένου ότι η υπόθεση εκκρεμεί στη Δικαιοσύνη».

Τις τελευταίες ημέρες, μια παρόμοια υπόθεση που αφορά την τοποθέτηση συνδέσμων που οδηγούν σε άλλο δικτυακό τόπο ήρθε στη δημοσιότητα από την ιστοσελίδα XanthiPress. gr. Η υπόθεση αφορά τον 22χρονο διαχειριστή του tainies. org, στον οποίο έχει επιβληθεί απαγόρευση εξόδου από τη χώρα. Ο νεαρός συνελήφθη πρόσφατα έπειτα από διαδικασίες που κίνησε εναντίον του η Εταιρεία Προστασίας Οπτικοακουστικών Eργων, ενώ, μεταξύ άλλων, κατηγορείται για διαφυγόντα κέρδη της τάξεως των 15 - 25 εκατ. ευρώ.

Aπό την πλευρά του, ο 22χρονος υποστηρίζει ότι μέσω της ιστοσελίδας του παρέπεμπε σε τρίτο διαδικτυακό τόπο, όπου οι χρήστες έβρισκαν οδηγίες για να δουν ταινίες μέσω file sharing· διευκρίνιζε, μάλιστα, ότι δεν επρόκειτο για downloading.

Του Χρήστου Σύλλα
26.3.2011

Δευτέρα 28 Μαρτίου 2011

Η ψυχανάλυση συναντά τις νευροεπιστήμες

Μία από τις πιο συχνές κατηγορίες που δέχεται η ψυχανάλυση είναι ότι πρόκειται για μια αμιγώς υποκειμενική, θεωρητική προσέγγιση στην κατανόηση του ανθρώπινου ψυχισμού. Η δυσπιστία απέναντι στην ψυχαναλυτική διεργασία, ανεξαρτήτως σχολών, δεν προέρχεται μονάχα από τον απλό κόσμο αλλά και από την επιστημονική κοινότητα. Εχει άραγε θέση η ψυχανάλυση στις επιστήμες και αν ναι, ποια μπορεί να είναι αυτή; Πρόκειται βέβαια για μια συζήτηση τόσο παλιά όσο και η ίδια η ψυχανάλυση και, καταπώς φαίνεται, είναι μια συζήτηση ανοιχτή, με πολύ δρόμο μπροστά της. Στο εξωτερικό, αλλά και στη χώρα μας, καταβάλλεται μια προσπάθεια να ανοίξει ο διάλογος ανάμεσα στην ψυχανάλυση και σε έναν καθαρά επιστημονικό τομέα, τις νευροεπιστήμες.

Μια αγγλική έκδοση από το Ιδρυμα Θεοδώρου Θεοχάρη Κότσικα με τίτλο «Διάλογος ψυχανάλυσης και νευροβιολογίας: θεωρητικές και θεραπευτικές πτυχές» διερευνά ακριβώς αυτή τη σχέση. Η έκδοση περιλαμβάνει τα πρακτικά ημερίδας με τον ίδιο τίτλο, που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα τον Νοέμβριο του 2004 με τη συμμετοχή Ελλήνων και ξένων ψυχιάτρων και νευροβιολόγων. Την επιμελήθηκαν οι Μαριέτα Ισιδώρου Ράντοβιτς, καθηγήτρια Ανατομίας και Κυτταρικής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις, ερευνήτρια καθηγήτρια Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Γρηγόρης Βασλαματζής, ψυχίατρος-ψυχαναλυτής, αναπληρωτής καθηγητής Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Ασυνείδητη γνώση
«Το ενδιαφέρον σημείο», λέει ο Γρηγόρης Βασλαματζής, «είναι ότι τόσο η ψυχανάλυση όσο και οι νευροεπιστήμες, ενώ ακολουθούν εντελώς διαφορετικές μεθοδολογίες, ο σκοπός της έρευνάς τους είναι να καταλήξουν σε ορισμένα μοντέλα γύρω από πώς λειτουργεί ο ανθρώπινος ψυχισμός. Η ψυχανάλυση διεξάγει μιαν έρευνα επί της υποκειμενικής βάσης του ψυχισμού και καταλήγει σε ορισμένα συμπεράσματα από τη λεγόμενη διυποκειμενική σχέση ψυχαναλυτή και ψυχαναλυόμενου. Οι νευροεπιστήμονες, από την άλλη, μελετούν τη λειτουργία του εγκεφάλου με σκοπό όμως να ρίξουν φως πάνω στο πώς λειτουργεί ο ψυχισμός. Η ψυχαναλυτική μέθοδος εδράζεται πάνω σε μια αναλυτική σχέση, εκείνη των νευροεπιστημών στη διερεύνηση της λειτουργίας του εγκεφάλου».
Σύμφωνα με τον Γ. Βασλαματζή, ορισμένοι νευροβιολόγοι κάνουν λόγο για «ασυνείδητα συναισθήματα», τα οποία εγγράφονται σε «μνημονικά κυκλώματα, και μάλιστα στο δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου». «Υπάρχει στον άνθρωπο η λεγόμενη ασυνείδητη γνώση της πρώτης παιδικής ηλικίας. Ολα αυτά που δεν θυμόμαστε από εκείνη την πρώτη φάση της ζωής μας συνιστούν μνημονικό ίχνος. Στο δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου, λέει η νευροεπιστημονική θεωρία, φωλιάζουν ασυνείδητα αισθήματα και μνήμες. Σε αυτό ακριβώς το σημείο οι νευροεπιστήμονες συναντούν τους ψυχαναλυτές».

«Ενα άλλο ενδιαφέρον σημείο σε αυτή τη σύγκλιση», προσθέτει ο Γρ. Βασλαματζής, «είναι η νευροαπεικόνιση: οι απεικονιστικές μέθοδοι μέσα από τις οποίες καταγράφεται η λειτουργία του εγκεφάλου. Μέσα από τη νευροαπεικόνιση μπορούμε σήμερα να έχουμε μετρήσιμες αλλαγές στη δραστηριότητα ενός εγκεφάλου, στις συνάψεις των κυττάρων του κ. τ. λ., μετά τη χορήγηση φαρμάκων αλλά και ύστερα από την ψυχαναλυτική διαδικασία. Αν κάποιος πάρει φάρμακα ή κάνει ψυχανάλυση, μετά θα υπάρχουν μετρήσιμες αλλαγές στη δραστηριότητα του εγκεφάλου του. Η πλαστικότητα του εγκεφάλου είναι η μεγάλη ανακάλυψη των νευροεπιστημών, ότι δηλαδή ο εγκέφαλος του ανθρώπου τροποποιείται από τις επιδράσεις του περιβάλλοντος. Αναπτύσσονται νέες νευρωνικές συνδέσεις στον εγκέφαλο ειδικά κατά τη βρεφική ηλικία, μερικά ερεθίσματα βοηθάνε κι άλλα την μπλοκάρουν. Παραδοσιακά, η ψυχανάλυση έριχνε όλο της το βάρος στα τραύματα της παιδικής ηλικίας, κυρίως σε εκείνα που συμβαίνουν κατά το προλεκτικό στάδιο, πριν δηλαδή από τα τρία χρόνια. Τώρα, αποδεικνύεται από τις νευροεπιστήμες ότι ειδικά το δεξί ημισφαίριο, που αναπτύσσεται πρώτο, είναι ο χώρος στον οποίο εγγράφονται οι τραυματικές εμπειρίες. Είναι μια άδηλη μνήμη, η οποία όμως επιδρά σοβαρά και προκαλεί ψυχοπαθολογίες».

Κατά τον Γρ. Βασλαματζή, αν κάτι λείπει αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα είναι ένας τέτοιου τύπος διεπιστημονικός διάλογος. «Στο Αιγινήτειο, ψυχίατροι, νευροεπιστήμονες και ψυχαναλυτές έχουμε αρχίσει μια συζήτηση πάνω σε μια τέτοια βάση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν διαφωνούμε σε πολλά».

Ψυχοθεραπεία και φαρμακευτική αγωγή
Αραγε αρκούν μόνον τα φάρμακα; Ο Γρ. Βασλαματζής μάς λέει ότι η εμπειρία του και οι έρευνές του έχουν δείξει ότι «γενικά ο συνδυασμός ψυχανάλυσης και ψυχοφαρμάκων έχει ωφελήσει θεραπευτικά. Για παράδειγμα, σε έναν καταθλιπτικό ασθενή που παίρνει φαρμακευτική αγωγή, δεν πρέπει να του δοθεί το πλαίσιο (η ψυχοθεραπεία) για να επεξεργαστεί ψυχοθεραπευτικά την απελπισία του; Να τη σκεφτεί και να ψάξει τις βαθύτερές του συγκρούσεις; Ειδικά παρατηρούμε ότι κάποιοι νέοι ενήλικες δεν μπορούν καν να ονομάσουν τα αισθήματά τους. Αυτοί είναι οι οριακοί ασθενείς, για την ψυχοθεραπεία των οποίων έχουμε αναπτύξει πρωτοποριακές προσεγγίσεις στο Αιγινήτειο την τελευταία δεκαετία. Οι ασθενείς αυτοί μιλούν γενικά για μια αγωνία, μιλούν ασύνδετα, επιδίδονται σε αυτοκαταστροφικές πράξεις. Η ψυχανάλυση δημιουργεί συνδέσεις ψυχολογικές, όπως όμως δείχνουν και οι σύγχρονες έρευνες, το κάνουν αυτό και σε ένα επίπεδο νευρωνικών συνδέσεων. Η δε ψυχοθεραπεία είναι αναντικατάστατη για ένα επιπλέον λόγο, ότι τα φάρμακα έχουν μικρή σχετικά δράση σε τέτοιους ασθενείς. Επίσης, πρέπει να πω, ότι έχει αποδειχθεί σε πρόσφατες μελέτες ότι η ψυχαναλυτική θεραπεία δίνει ικανοποιητικά αποτελέσματα».

Διεπιστημονικός διάλογος
Ο Γιάννης Ευδοκιμίδης, αναπληρωτής καθηγητής Νευρολογίας στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο, ο οποίος διοργανώνει σειρά σεμιναρίων για τον λόγο, όπου διερευνάται, μεταξύ των άλλων, και η φύση των παραφασιών μας, επισημαίνει: «Σε αυτά τα σεμινάρια ποικίλες προσεγγίσεις (από τη γλωσσολογία, τις νευροεπιστήμες και την ψυχανάλυση) συνεισφέρουν από τη δική τους πλευρά την ειδική τους ερμηνευτική πρόταση. Τέτοιου είδους δραστηριότητες θα μπορούσαν να αναπτυχθούν προς τη μελέτη άλλων ερευνητικών αντικειμένων, όπως ο ύπνος, το όνειρο και τα συναισθήματα».

Γενικότερα, στην Ελλάδα επικρατεί μια επιφύλαξη απέναντι στην ψυχοθεραπεία και στην ψυχανάλυση, διότι δεν αναγνωρίζονται από τους δημόσιους τομείς ως επάγγελμα, ενώ υπάρχει και ένας συντηρητισμός από ορισμένους επιστημονικούς κύκλους. Τελευταία όμως, επισημαίνει ο Γ. Βασλαματζής, «νευρολόγοι και ψυχαναλυτές αρχίζουν και καταλαβαίνουν τον πλούτο γνώσεων που μπορεί να προκύψει από τη συζήτηση των επιμέρους ευρημάτων τους για το πώς λειτουργεί ο ψυχισμός. Είναι ανάγκη σήμερα κάθε επιστήμη που έχει τη μέθοδό της να κάνει γέφυρες με συναφείς κλάδους για να καταλάβουμε καλύτερα τον άνθρωπο. Εγώ θεωρώ τον νευροβιολόγο συνομιλητή μου. Δυστυχώς, προσωπικά, δεν έχω πρωτογενή έρευνα νευροεπιστήμονα. Αν κάποιος όμως κατέχει και τα δύο, μπορεί να στήσει ακόμα καλύτερα τις γέφυρες ανάμεσα στους δύο κλάδους. Πρέπει να ενθαρρύνουμε την κατεύθυνση αυτή. Στο εξωτερικό υπάρχουν τέτοιοι γιατροί. Σκεφτείτε πόσο ανοίγουν οι ορίζοντες της ίδιας της θεραπευτικής έτσι».

Εν κατακλείδι, ο ψυχαναλυτής Γρηγόρης Βαλσαματζής και ο νευρολογος Γιάννης Ευδοκιμίδης συμφωνούν ως προς την αναγκαιότητα διεπιστημονικού διαλόγου, δημιουργίας κοινών ερευνητικών πρωτοκόλλων και συνεργασίας με κάθε ενδιαφερόμενο ερευνητή.

Του Ηλία Μαγκλίνη
27.3.2011

Τετάρτη 23 Μαρτίου 2011

Πέθανε η Ελίζαμπεθ Τέϊλορ

Πέθανε σήμερα η Ελίζαμπεθ Τέιλορ, «η τελευταία μεγάλη σταρ του Χόλιγουντ», όπως ήταν γνωστή, σε ηλικία 79 ετών.

Η διάσημη ηθοποιός είχε εισαχθεί πριν έξι εβδομάδες στο Ιατρικό Κέντρο Σίνταρς-Σινάι του Λος Άντζελες, με έντονα καρδιολογικά συμπτώματα.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του εκπροσώπου της, η ηθοποιός είχε χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια.

Το τελευταίο διάστημα παρουσίασε επιπλοκές και η κατάσταση της υγείας της επιδεινώθηκε, με αποτέλεσμα να χρειαστεί νοσηλεία.

«Η κατάστασή της είχε σταθεροποιηθεί και ελπίζαμε πως θα επιστρέψει σπίτι της, όμως δυστυχώς, αυτό δεν συνέβη», αναφέρεται στην ανακοίνωση.

Η Τέιλορ είχε βραβευθεί δύο φορές με Όσκαρ για τις ερμηνείες της στις ταινίες «Ζήσαμε στην αμαρτία» (Butterfield 8) το 1961 και «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ» το 1967. Είχε προταθεί άλλες τρεις φορές, ανάμεσά τους για τις ταινίες «Ξαφνικά πέρυσι το καλοκαίρι» και «Λυσσασμένη Γάτα».

Το 1993, βραβεύθηκε με ένα σπέσιαλ Όσκαρ για την ανθρωπιστική της δράση στην έρευνα για το AIDS.

Είχε παντρευτεί επτά άνδρες, ενώ από τους πιο διάσημους γάμους της ήταν εκείνος με τον Ρίτσαρντ Μπάρτον, τον οποίο είχε παντρευτεί δύο φορές. Οι δυο τους γνωρίστηκαν στα γυρίσματα της ταινίας «Κλεοπάτρα» το 1963.

Η Τέιλορ γεννήθηκε στο Χάμπσεντ της Βρετανίας από Αμερικανούς γονείς και από πολύ μικρή ηλικία ξεκίνησε την καριέρα της στον κινηματογράφο.

Η πρώτη της εμφάνιση στο σινεμά ήταν το 1943 με την ταινία «Σιωπηλός κατήγορος». Στη διάρκεια της καριέρας της εμφανίστηκε σε περισσότερες από 50 ταινίες.

Πηγή TA NEA
23.3.2011






Δευτέρα 7 Μαρτίου 2011

Η φτώχεια και η καλοπέραση

Washington Allston - The Poor Author and the Rich Bookseller (1811)
Δεν είμαι άνθρωπος "σφιχτός". Δεν είμαι καν οικονόμος. Είμαι σπάταλος και έχω υπάρξει ακόμη πιο σπάταλος. Απλώς, τα τελευταία χρόνια με έπιασε κάτι σαν ανασφάλεια και δεν ξοδεύω σε ρυθμούς που ξόδευα παλαιότερα τα (όλο και λιγότερα) χρήματα που βγάζω. Κάτι η οικονομική κρίση, κάτι η κρίση ηλικίας που με αναγκάζει να υπολογίζω αλλιώς τα πράγματα...

Δεν θα γίνω ποτέ ο άνθρωπος με τις παχυλές καταθέσεις, αποφάσισα όμως και να μην ανήκω σε εκείνους που σε ώρα ανάγκης στέκονται έξω από τις εκκλησίες με το "Είμε μόνως και μεγαλόνω πετε ορφανά", κακογραμμένο σε ένα χαρτόνι περασμένο στο λαιμό τους. Έτσι, προσπαθώ να κάνω το κουμάντο μου. Και όσο πιο πολύ το κάνω τόσο απορώ; Πως ενώ εγώ που δεν αντιμετωπίζω οικονομικό πρόβλημα, όποτε νιώθω την ανάγκη να κάνω την κουτσουκέλα ... κρατιέμαι, ενώ κάτι άλλοι, από εκείνους που φωνάζουν ότι πεινάνε, ότι δεν αντέχουν άλλους φόρους, ότι αν δεν τους συνδράμει ο Σαμοίλης του "Για λογαριασμό σας" δεν έχουν αύριο, έχουν .... σήμερα υπερπολυτελές και καλολουστραρισμένο;

Θα τους δείτε χαράματα στα "πολιτιστικά κέντρα" της Ιεράς Οδός. Έτσι το λέει η κυρία Άννα του γωνιακού ψιλικατζίδικου: "Στις έξι τα χαράματα φύγανε, κύριε Κοσμά μου, τα παιδιά από την Ιερά Οδός, αλλά, δεν βαριέστε, η φτώχεια θέλει καλοπέραση" Αυτό το τελευταίο περί φτώχειας - καλοπέρασης το είπε για να δικαιολογήσει τα 300 ευρώ που ξόδεψε ο άνεργος γιός της στον γαριφαλοπόλεμο. "Εγώ δεν θα τα χαλάλιζα για την Πάολα, ειδικά τώρα που έχει πέσει η δουλειά και που πάω για λουκέτο, κύριε Κοσμά μου, γιατί δεν βγαίνω αν συνεχίσω να πουλάω με το τεφτέρι, αλλά τι να έλεγα του παιδιού..." Μήπως να του έλεγε να βρεί δουλειά αντί να κοιμάται τις ημέρες και να καταθέτει τα βράδια την είσπραξή της στην στην πίστα;

Αυτή η πιθανότητα δεν περνάει πλέον από το μυαλό του, γιατί "έχει αγανακτήσει, κύριε Κοσμά μου, που κανείς δεν εκτιμά τις σπουδές του, παντού κλειστές πόρτες". Δεν γνωρίζω τι έχει σπουδάσει - απόφοιτο των ΤΕΙ Κωλοπαιδισμού τον κόβω -, γνωρίζω όμως πολλούς σαν αυτόν. Και σαν τη μαμά του. Οικογένειες που δεν έχουν και ξοδεύουν.

Έχω γνωστούς που χρωστάνε τρία νοίκια, αλλά πηγαίνουν για σούσι στο "Kiku" (των 70 και βάλε ευρώ το άτομο). Που πηγαίνουν στη λαϊκή μετά τις 2.00 το μεσημέρι για να έχει πέσει η τιμή της λαχανίδας, αλλά το Πάσχα θα επιστρέψουν στο χωριό οδηγώντας αυτοκίνητο πολυτελείας, "γιατί πάνω απ' όλα βάζω την ασφάλεια της οικογένειάς μου". Ασφάλεια το λένε τώρα, το να εισβάλλεις με το θηρίο στην πλατεία για να σε καμαρώνουν όσοι κάθονται στο καφενείο. Που τα Σαββατοκύριακα πηγαίνουν στα boutique hotels της επαρχίας, όπου το δίκλινο "με πρωινό με τοπικά προϊόντα" στοιχίζει το λιγότερο 140 ευρώ. Τη μαρμελάδα βερίκοκο της θείας του ιδιοκτήτη την πληρώνουν υπερ-τιμημένη, από Δευτέρα όμως στο λεωφορείο το παίζουν ακτιβιστές του "δεν πληρώνω". Είδα τις προάλλες μία της κατηγορίας τους, στο κέντρο της Αθήνας, να συμμετέχει σε πορέια. Απόρησα με τα μυαλά της τα πυρπολημένα: Φώναζε: "Εμπρός λαέ..." και άλλα τέτοια παλαιοεπαναστατικά συνθήματα, φορώντας πουκάμισο Burberry. "Θα ήταν μαϊμού από αυτά που πουλάνε οι Κινέζοι" προσπάθησε να τη δικαιολογήσει η θεία Ιουλία. Όπως και αν έχει, αν επρόκειτο γαι κανονικό Burberry, ήταν ηλίθια που το φόρεσε για να διαμαρτυρηθεί για τη φτώχεια της, αγκαλιά με την αντι-Burberry Αλέκα, αν επρόκειτο περί "μαιμούς", ήταν δυο φορές ηλίθια καθώς διακινδύνευε να φάει τσάμπα ξύλο από εκέινους που θα έβλεπαν στο πρόσωπό της - ή μάλλον στον χαρακτηριστικό καρό γιακά της - μια εκπρόσωπο του "μαζί τα φάγαμε".

Είναι βεβαίως θέμα επιλογών: Από τη μία υπάρχει η εικόνα που θέλεις να προβάλλεις, ακόμη και αν δεν έχεις τα μέσα για να την υποστηρίζεις, από την άλλη η πραγματική ζωή, η ουσία των πραγμάτων. Θαυμάζω τους ανθρώπους της ουσίας: Που δεν εξαρτούν την επιτυχία τους (μόνο) από τα ρούχα, τα αυτοκίνητα και τα ακριβά εστιατόρια, που πορεύονται αξιοπρεπώς μέσα στα όριά τους και τις όποιες "αταξίες" τους - χρειάζεται πότε πότε να ξεφεύγουμε - τις κάνουν για την ψυχούλα τους και όχι για να επιδείξουν ως ενσταντανέ μιας ζωής που στην πραγματικότητα δεν είναι δική τους.

Εκείνους που, τώρα που τα πράγματα έχουν σφίξει, δεν κλαίγονται και δεν ζητούν να τους επιστραφεί μια ευμάρεια την οποία δεν δικαιούνται, όπως άλλοι κι άλλοι, αλλά προπαθούν αξιοπρεπώς να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα (ακόμη και αν αυτά τους αδικούν). 

Καταλαβαίνω, εν μέρει, τους επενδύοντες στην εικόνα, όσο κάλπικη κι αν είναι - δεν τους δικαιολογώ, τους καταλαβαίνω, εν μέρει, όπως καταλαβαίνω τα παιδιά που έχουν κακομάθει. 

Γιατί δικαιολογία δεν υπάρχει, κυρία Άννα μου, όταν ο κόσμος χάνεται, όταν οι συνάδελφοί σου, οι περιπτεράδες της Κρήτης, κάνουν ως και απεργία πείνας για να διεκδικήσουν βιώσιμα ποσοστά στα τσιγάρα, όταν εσύ η ίδια κλαις πάνω από τα απούλητα "Τζούλια 2 μαύροι", αφού "το πρώτο DVD είχε αφήσει κέρδος, ενώ αυτό δεν κινείται", να κλείνεις για Τσικνοπέμπτη στο "Βαρούλκο", "με μέσον, κύριε Κοσμά μου, γιατί ήταν φίσκα, αλλά προτιμώ να το πληρώσω παραπάνω το ψάρι για να ξέρω τι τρώω". 

Τι έτρωγες στο χωριό σου τις Τσικνοπέμπτες, κυρία Άννα μου; 

Παϊδάκια, αν είχε σφάξει κανένας γείτονας, αλλιώς περιοριζόσουν στην πατσαβουρόπιτα της χθεσινής ημέρας και άφηνες τις γιορτές για άλλους. 

Ψάρι από τα χεράκια του Λαζάρου πάντως δεν έτρωγες.

Του Κοσμά Βίδου
Πηγή BHMAGAZZINO
6.3.2011

Κυριακή 6 Μαρτίου 2011

Το χρώμα και η μυρωδιά του χρήματος (Το Μουσείο της Τράπεζας της Ελλάδος)

Απ’ έξω δεν το πιάνει το μάτι σου. Στην οδό Αμερικής 3, εκεί όπου είναι το κτίριο της Τραπέζης της Ελλάδος, στεγάζεται διακριτικά και το μουσείο της. (σχετικό link εδώ) «Ενα συναρπαστικό ταξίδι στη νεότερη και νομισματική ιστορία της χώρας» -με ελεύθερη είσοδο- υπόσχονται τα φυλλάδια, κι αν μη τι άλλο αυτός ο χώρος προσελκύει παιδιά. Και μάλιστα πολλά.

Στις μοντέρνες στάσεις για τους κουρασμένους επισκέπτες, μαθητές στριμώχνονται άνετα χωρίς να έχουν το άγχος της επίπληξης που έχουν συνηθίσει στα περισσότερα δημόσια μουσεία, ενώ στην αίθουσα όπου οι οθόνες παίζουν τονρόλο του ξεναγού στο ψηφιακό μουσείο όλες οι θέσεις είναι καλυμμένες.

Παιδιά παντού, από σχολεία της Θεσσαλονίκης εκείνη την Παρασκευή, προσπαθούν να καταλάβουν τη λειτουργία του χρήματος, κοιτάζοντας τα εκθέματα και την ιστορία τους σε αυτό το μουσείο που λειτουργεί, πιλοτικά στην αρχή, ένα χρόνο τώρα. Η προσοχή του νέου επισκέπτη στέκεται στα πέντε ψηλά διαφανή κουτιά -μια ιδιόμορφη εγκατάσταση στην αρχή της έκθεσης- που περιέχουν 1,5 εκατ. ευρώ. Ολοι συγκινούνται και προσπαθούν να καταλάβουν πού είναι τα χαρτονομίσματα. Η θρυμματισμένη εκδοχή τους είναι μια καλή ευκαιρία να δείξει το μουσείο την οικολογική διάσταση του ευρώ, αφού δεν αποτελείται από χαρτί αλλά από υπολείμματα ινών βαμβακιού.

Απέναντι, το μικρό ήλεκτρο από τη Χίο πρωταγωνιστεί με τη σειρά του, όχι μόνο γιατί είναι από τα αρχαιότερα νομίσματα αλλά επειδή διασώζει το έμβλημα του νησιού: τη Σφίγγα.

Υστερα τις εντυπώσεις κλέβουν οι ξένοι. Χαρτονομίσματα από την Κούβα με τα πορτρέτα του Τσε, από την Ινδία με τον Μαχάτμα Γκάντι και από το Ζαΐρ με πρωταγωνιστή τον γορίλλα. Αλλά και το πρώτο στην Ιστορία χαρτονόμισμα από την Κίνα που προειδοποιεί γραπτώς τους παραχαράκτες για σκληρή τιμωρία.

Εδώ η Τράπεζα της Ελλάδος συστήνεται στο κοινό. Και μαζί ξετυλίγεται όλη η οικονομική ιστορία από την επινόηση του νομίσματος -επίτευγμα των κατοίκων της Λυδίας- στα τέλη του 7ου αι. π. Χ., αλλά και την ευρηματική πρόταση των Ελλήνων της Ιωνίας με την έκδοση νομισμάτων από ήλεκτρο. Φωτίζει καλλιτέχνες που εμπνεύστηκαν από την Ακρόπολη και την αποτύπωσαν στα νομίσματα, αναφέρεται στην ίδρυση της πρώτης τράπεζας το 1609 στην Ολλανδία, την ίδρυση το 1927 της ΤτΕ βάσει ενός Παραρτήματος του Πρωτοκόλλου της Γενεύης, στην ιστορία της δικής μας πρώην αγαπημένης δραχμής, στο πώς παγιώθηκε το πιστωτικό χρήμα, στην πορεία στο ευρώ κ. ά.

Στο υπόγειο υπάρχει μεγαλύτερη κινητικότητα. Οι ερωτήσεις προς τις Μαρία Γενιτσαρίου και Μαρία Καρβουνοπούλου πληθαίνουν για διάφορα τραπεζογραμμάτια, όπως των 5.000 δραχμών στο οποίο προβάλλεται γυναικεία μορφή με δύο παιδιά. Βέβαια τη μεγαλύτερη επιτυχία έχει η προθήκη με τα 100 δισεκατομμύρια! Πληθωρισμός 455%. Το νούμερο τρομάζει.

Τα σχέδια τραπεζογραμματίων, όλα ζωγραφισμένα στο χέρι με τρομερή λεπτομέρεια, κρύβονται στα συρτάρια - ειδικές κατασκευές, που ο κάθε επισκέπτης (και τα ΑμεΑ) μπορεί να ανοιγοκλείνει ελεύθερα. Στις γυάλινες προθήκες, σε κρύσταλλα με φωτισμό, διακρίνεται όλη η λεπτοδουλειά της τέχνης αυτής, ενώ πιο κει ο Αγγελος Ξένος, προϊστάμενος της υπηρεσίας Ιστορικού Αρχείου Μουσείου και Συλλογών της Τραπέζης της Ελλάδος, μας εξηγεί τι κάνουν τα εργαλεία του χαράκτη που απλώνονται στο μεγάλο τραπέζι: η ζυγαριά ακριβείας, το καλέμι, η ατσάλινη πλάκα που χαράζει τα στοιχεία του χαρτονομίσματος. Οι απορίες για τον σχεδιασμό, αλλά και για την παραχάραξη, λύνονται.

Το μεγαλύτερο παρ’ όλα αυτά σουξέ έχει ο χρυσός. Η πρώτη βιτρίνα θέλγει και το πιο δύσκολο κοινό: «είναι χρυσές οι τρεις πλάκες;» ρωτούν. Καλογυαλισμένες όπως είναι δύσκολα πείθουν ότι μόνο το περίβλημά τους είναι πολύτιμο. Το χρώμα του χρήματος πάντως, χρυσό ή χρωματιστό στο χαρτί, έχει και τη μουσική του.

Ο γνωστός διαπεραστικός μεταλλικός ήχος των νομισμάτων στα ταμεία από το Money των Pink Floyd συγκινεί μικρούς και μεγάλους που σπεύδουν στο σημείο στο οποίο ακούγεται. Ροκ διάθεση στο μουσείο; Γιατί όχι. Μια έξυπνη προσέγγιση που κινητοποιεί το ενδιαφέρον του νεανικού κοινού πολύ περισσότερο όταν εδώ μπορούν να νιώθουν με τη βοήθεια της τεχνολογίας στα πόδια τους τη συγκίνηση του πάμπλουτου Σκρουτζ όταν έκανε τη γνωστή θεραπευτική βουτιά στο θησαυροφυλάκιό του. Την ατμόσφαιρα ενισχύει η τεράστια φωτογραφία του χρηματοκιβωτίου της Τραπέζης της Ελλάδος, σε σμίκρυνση βέβαια και με κάποιες λεπτομέρειες να έχουν αφαιρεθεί για λόγους ασφαλείας.

Οσοι τα πάνε καλά με τους υπολογισμούς θέλουν να νιώσουν λίγη από τη δύναμη του τραπεζίτη. Τα διαδραστικά παιχνίδια δίνουν την ευκαιρία να υπολογίσουμε μόνοι μας ένα υποτιθέμενο δάνειο, την αποπληρωμή του και τον αριθμό των δόσεων. Οσο για τα επιφωνήματα που ακούγονται στο τέλος, έχουν σχέση με τον τελικό τόκο.

Αν ορισμένοι μαθητές ονειρεύονται την καριέρα του Ευρωπαίου τραπεζίτη Ζαν Κλοντ Τρισέ, κάποιοι ηλικιωμένοι επισκέπτες νοσταλγούν τα χρόνια της δραχμής, όχι όμως την επιστροφή της. «Η τράπεζα ετοιμάζει δραχμές;» είναι η ερώτηση που δέχεται συνήθως ο Αλέξανδρος Στύλος. «Μα όλες οι μήτρες τους εκτίθενται εδώ» είναι η απάντηση, που φέρνει πάλι το χαμόγελο στα πρόσωπά τους.

Της Γιώτας Σύκκα
5.3.2011

Εκπαίδευση σε περιβάλλον τρόμου...

Μια ζοφερή πραγματικότητα βιώνουν οι φοιτητές της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, η οποία στεγάζεται στο ιστορικό κτίριο της Πατησίων, λόγω της κατάστασης ανομίας στην οποία έχουν περιέλθει οι γύρω δρόμοι, ιδιαίτερα η οδός Στουρνάρη όπου «ανθούν» το παρεμπόριο, η πορνεία, η διακίνηση ναρκωτικών. Καθημερινά, τοξικομανείς κάνουν χρήση με σύριγγες έξω από την πύλη του ΕΜΠ, μπροστά στα μάτια των φοιτητών, λένε οι ίδιοι. Η σχολή, λέει στην «Κ» ο πρόεδρός της, λειτουργεί σε ένα περιβάλλον φόβου, με οξύτατα προβλήματα ασφάλειας και υγιεινής.


«Επιτέλους, να σταματήσει το άγχος των καταλήψεων και των επεισοδίων στο ιστορικό συγκρότημα της Πατησίων». «Κάνω μάθημα και κοιτάζω την πόρτα μήπως μπει κάποιος και μας απειλήσει»... Η πρώτη δήλωση ανήκει σε στέλεχος του ΕΜΠ, η δεύτερη σε έγκριτο συνταγματολόγο της Νομικής Σχολής Αθηνών. Και οι δύο πανεπιστημιακοί, μιλώντας στην «Κ», εστιάζουν στις αρνητικές συνέπειες που έχει στην ακαδημαϊκή λειτουργία των δύο ΑΕΙ (από τα εμβληματικότερα πανεπιστημιακά κτίρια) το ότι έχουν πλέον γίνει έρμαια εξωπανεπιστημιακών, η συμπεριφορά των οποίων αγγίζει τα όρια της παραβατικότητας. Την ίδια στιγμή, αναγκάζονται να λειτουργούν, κυρίως το συγκρότημα της Πατησίων, σε περιβάλλον φόβου, που προκαλείται από τα τεκταινόμενα στη γύρω περιοχή: διακίνηση ναρκωτικών, πορνεία, παρεμπόριο...

«Η πρόταση να μη γίνονται μαθήματα στα κτίρια αυτά, αλλά να χρησιμοποιηθούν για διαφορετικούς σκοπούς από το κάθε ίδρυμα, υπήρχε πάντα, θυμάμαι να γίνεται από τη δεκαετία του '90. Ομως, πλέον έχει ενταθεί και διαφαίνεται ότι το κλίμα μεταξύ των πανεπιστημιακών έχει αντιστραφεί. Η πλειοψηφία ζητεί αποφάσεις. Για παράδειγμα, ή το ακαδημαϊκό έργο να μεταφερθεί στην Πανεπιστημιούπολη ή να ενισχυθεί η φύλαξη των κτιρίων αυτών», ανέφερε στην «Κ» ο κοσμήτωρ της Νομικής Αθηνών κ. Μιχ. Τσινισιζέλης.

Το ίδιο κλίμα επικρατεί στο ΕΜΠ. «Η ακαδημαϊκή κοινότητα του ιδρύματος είναι θετική στη μεταφορά στην Πολυτεχνειούπολη των μαθημάτων που σήμερα πραγματοποιούνται στο συγκρότημα της Πατησίων. Ολο το ΕΜΠ το επιθυμεί, διότι κουράστηκε να αναλίσκεται καθημερινά σε συζητήσεις για επεισόδια, καταλήψεις, άσυλο κ. λπ. Βέβαια, η κοινότητα της Αρχιτεκτονικής Σχολής, που στεγάζεται στα κτίρια της Πατησίων, δεν το επιθυμεί. Ορισμένοι διδάσκοντες θεωρούν ότι ο κυριότερος λόγος είναι ότι δεν θέλουν να ξεβολευτούν από το κέντρο και να μεταφερθούν στου Ζωγράφου», ανέφερε στέλεχος του ΕΜΠ.

Χρήση ναρκωτικών
Ομως, η συγκέντρωση μεγάλου αριθμού εξαρτημένων ατόμων, το εμπόριο και η χρήση ναρκωτικών μπροστά στις πύλες του ΕΜΠ, αλλά και τα προβλήματα ασφάλειας και υγιεινής που δημιουργούνται, δεν μπορούσαν να μην επηρεάσουν τη λειτουργία του ιδρύματος. Μιλώντας στην «Κ» ο πρόεδρος της Αρχιτεκτονικής κ. Σπ. Ραυτόπουλος κάνει λόγο για ζοφερή καθημερινότητα, με τους εκατοντάδες τοξικομανείς να κάνουν χρήση με σύριγγες έξω στην πύλη του ΕΜΠ, στην οδό Στουρνάρη, μπροστά στα μάτια των φοιτητών. «Αυτή δεν μπορεί να είναι η εικόνα εκπαιδευτικού ιδρύματος. Κάναμε έκκληση στους αρμόδιους φορείς, αλλά ουδείς ευαισθητοποιήθηκε. Φοβάμαι ότι κάποιοι θέλουν να κρατήσουν τα εξαρτημένα άτομα εδώ για να ασκήσουν πίεση για τη μετακίνησή μας στου Ζωγράφου», υποστηρίζει ο κ. Ραυτόπουλος. Οπως λέει, η Αρχιτεκτονική δεν μπορεί να μετακινηθεί στου Ζωγράφου, καθώς «διδάσκουμε ότι ο αστικός χώρος πρέπει να λειτουργεί ως ζωντανός οργανισμός. Οι φοιτητές πρέπει να κινούνται και να διδάσκονται μέσα σε αυτόν τον χώρο και όχι κάπου απομονωμένα». Το πρόβλημα των ναρκωτικών επιβάρυνε την ήδη άσχημη κατάσταση γύρω από το ίδρυμα, που οφείλεται στη δράση αναρχικών ομάδων, στα επεισόδια, στις φθορές και στη ρύπανση από τις αφίσες και τα γκράφιτι. «Δεν είναι βάσιμο ότι τα επεισόδια ξεκινούν από το Πολυτεχνείο. Εχουμε διαπιστώσει ότι η αστυνομία συχνά ωθεί αυτά τα άτομα στο ΕΜΠ για να εκτονωθεί η κατάσταση σε άλλα σημεία του κέντρου», αναφέρει ο κ. Ραυτόπουλος.

Οι φοιτητές, από την πλευρά τους, εκφράζουν τη συμπόνια τους στους εξαρτημένους, ωστόσο δεν μπορούν να κρύψουν ότι έχουν θορυβηθεί. «Εχουν γίνει διάφορες κλοπές εις βάρος συμφοιτητών μας. Περισσότερο την περίοδο που παραδίδουμε εργασίες και υπάρχει κίνηση, κάποιοι από τους χρήστες επιχειρούν να μπουν στις αίθουσες για να κλέψουν κάτι», λέει στην «Κ» η Μυρσίνη. 

Ακρως δυσαρεστημένοι δηλώνουν και οι κάτοικοι και επιχειρηματίες της περιοχής, ενώ έχουν σημειωθεί περιστατικά όπου άγνωστοι ρίχνουν λάδι στο οδόστρωμα προκειμένου οι χρήστες να μη συγκεντρώνονται μπροστά από πολυκατοικίες ή καταστήματα, δημιουργώντας άμεσο κίνδυνο για τους πεζούς.

Του Απόστολου Λακασά



Κίνηση για σωτηρία του κτήματος Τατοϊου

Ειδιλιακή άποψη των Ανακτόρων περί τα τέλη του 190υ αιώνα. Περιοδικό Εστία του 1893.




Η κεντρική έπαυλη του βασιλικού κτήματος Δεκελείας με τους ανεκτίμητους θησαυρούς, που έχουν ήδη καταγραφεί, θα αναστηλωθεί και θα μετατραπεί σε μουσείο, όπως θα αναστηλωθούν και τα 40 κτίρια που υπάρχουν διάσπαρτα μέσα στα 47.000 στρέμματα του κτήματος. Ενα πανέμορφο δάσος, που θα αναδειχθεί σε πολιτιστικό πάρκο, με βάση μελέτη που θα προκηρυχθεί μέσα στην άνοιξη


Oσοι έχουν βρεθεί έστω και μια φορά στο τέως βασιλικό κτήμα στο Τατόι, είναι σίγουρο ότι μπορούν να αντιληφθούν την τεράστια σημασία που έχει για τη χώρα αυτός ο σπάνιος συνδυασμός φύσης και ιστορίας. Γι’ αυτό και η ανείπωτη εγκατάλειψή του επί δεκαετίες μοιάζει για τον έχοντα κοινό νου, πέρα από κάθε λογική. Τα τελευταία χρόνια, όμως, κάτι δείχνει να αλλάζει. Οι φωνές όσων απαιτούν τη σωτηρία του κτήματος Τατοΐου πολλαπλασιάζονται, και η Πολιτεία δείχνει να ξεπερνά πλέον τα ταμπού του παρελθόντος και να αρχίζει, έστω δειλά, να δραστηριοποιείται. Στο πλαίσιο αυτό η πρόθεση του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας να αναθέσει μελέτη για τη σωτηρία και ανάδειξη του Τατοΐου δεν μπορεί παρά να είναι μια καλή είδηση.

Σκοπός της μελέτης, που πρόκειται να προκηρύξει μέσα στην άνοιξη ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας (ΟΡΣΑ), είναι να διερευνηθούν οι δυνατότητες και οι όροι αξιοποίησης του κύριου κορμού του πρώην βασιλικού κτήματος Δεκελείας (Τατοΐου). «Στόχος είναι το Τατόι να μετατραπεί σε ένα πολιτιστικό πάρκο, στο οποίο θα συνυπάρχουν αρμονικά το φυσικό περιβάλλον και η ιστορία», λέει στην «Κ» ο πρόεδρος του ΟΡΣΑ, κ. Γιάννης Πολύζος. «Για τον λόγο αυτό απαιτείται μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, που θα ξεκινά από την καταγραφή των στοιχείων του κτήματος (οικοσύστημα, κτίρια κ.λπ.) και να αξιολογεί τις δυνατότητες αξιοποίησης με μια τεχνική-οικονομική ανάλυση, ώστε να υπάρχει μια εκτίμηση των εσόδων που θα μπορούσε να κάνει το κτήμα οικονομικά βιώσιμο».

Η μελέτη, προϋπολογισμού 60.000 ευρώ (συν ΦΠΑ), ανατέθηκε πριν από ένα μήνα στον ΟΡΣΑ από τον Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας. Πώς εμπλέκεται ο φορέας της Πάρνηθας; Σύμφωνα με τα δύο προεδρικά διατάγματα του 2007 και 2008 για την προστασίας της Πάρνηθας, το κτήμα περιλαμβάνεται στις ζώνες προστασίας του ορεινού όγκου. Ας δούμε λοιπόν ποιο είναι το νομικό καθεστώς του κτήματος:

- Το 1992 η κυβέρνηση κύρωσε με νόμο (ν. 2086) συμφωνία με τον τέως βασιλιά, με την οποία λύνονται φορολογικές και άλλες διαφορές με την παραχώρηση μέρους του κτήματος Τατοΐου. Ο νόμος αυτός αποσύρθηκε από την επόμενη κυβέρνηση.
- Στις 7 Μαρτίου 2003 το σύνολο του κτήματος του Τατοΐου (περίπου 47.000 στρέμματα) περνάει στον έλεγχο του ελληνικού δημοσίου, μετά την καταβολή αποζημίωσης 12 εκατ. ευρώ στην τέως βασιλική οικογένεια. Είχε προηγηθεί απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
- Το 2007, μετά τη μεγάλη πυρκαγιά στην Πάρνηθα, το ΥΠΕΧΩΔΕ θεσμοθετεί το προεδρικό διάταγμα προστασίας της Πάρνηθας. Το διάταγμα συμπεριλαμβάνει και το κτήμα στο Τατόι, το οποίο και χωρίζει σε τέσσερις ζώνες. Ανάλογα με τη ζώνη, επιτρέπει τη μετατροπή κτιρίων σε μουσεία, χώρους φιλοξενίας, εστιατόρια, αναψυκτήρια, χώρους πολιτισμού ή αθλητισμού κ.ά. Αποψη του τότε υπουργού ΠΕΧΩΔΕ κ. Σουφλιά ήταν να μετατραπεί η κεντρική έπαυλη σε χώρο φιλοξενίας υψηλών προσώπων.
- Το 2008 το ΥΠΕΧΩΔΕ τροποποίησε το προεδρικό διάταγμα για την Πάρνηθα, προβλέποντας την ίδρυση Φορέα Διαχείρισης Κτήματος Τατοΐου. Μέχρι την ίδρυση του φορέα, την ευθύνη για το Τατόι έχει ο αντίστοιχος φορέας της Πάρνηθας.

«ΔΕΝ ΙΔΡΥΘΗΚΕ ΠΟΤΕ»
«Ο φορέας του Τατοΐου δεν ιδρύθηκε ποτέ», εξηγεί στην «Κ» ο πρόεδρος του φορέα της Πάρνηθας, κ. Κ. Δημόπουλος. «Η αλήθεια είναι ότι ο φορέας της Πάρνηθας δεν έκανε πολλά για το Τατόι, γιατί έχει εστιάσει την προσοχή του στην αποκατάσταση της Πάρνηθας μετά τη φωτιά. Επειδή όμως το δάσος του Τατοΐου βρίσκεται σε επικίνδυνη φάση, λόγω ηλικίας, τα τελευταία χρόνια κάναμε εκτεταμένους καθαρισμούς και φροντίσαμε για την πυροπροστασία του».

Της κινητοποίησης του υπουργείου Περιβάλλοντος, έχουν προηγηθεί κινήσεις από πλευράς υπουργείου Πολιτισμού, που έχει και την ευθύνη των -περίπου- 40 κτιρίων (που ανακηρύχθηκαν όλα διατηρητέα με πρόταση της Ελληνικής Εταιρείας). Πιο πρόσφατη, η έγκριση από τη γενική γραμματέα του υπουργείου, κ. Λίνα Μενδώνη, κονδυλίου για άμεσες σωστικές επεμβάσεις σε σύνολα κτιρίων και μετατροπή της κεντρικής έπαυλης σε μουσείο.

Του Γιώργου Λιάλιου
5.3.2011


Μια γενιά χωρίς δουλειά και ελπίδα

Η φωτό από εδώ
Σε επιστολή του προς την εφμ Καθημερινή γράφει ο κ. Θ. Ζεκεντες Οικονομολόγος:

Το μέλλον κάθε κοινωνίας είναι η γενιά που έρχεται. Μια γενιά μπορεί να απογειώσει μια χώρα ή να τη βυθίσει στην παρακμή. Η μεταπολεμική γενιά αντιμετώπισε δύσκολες συγκυρίες. Οι νέοι του ’50 ξεκίνησαν τη ζωή τους σε μια κατεστραμμένη χώρα από την Κατοχή και τον Εμφύλιο, όπου η οικονομική ανέχεια ήταν κυρίαρχη. Χιλιάδες απ’ αυτούς βρήκαν διέξοδο στη μετανάστευση. Η οικονομική κατάσταση της χώρας βελτιώθηκε στη δεκαετία του ’60, οπότε και η Ελλάδα πέτυχε τον υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης στην Ευρώπη. Η γενιά του Πολυτεχνείου ένιωσε την καταπίεση της δικτατορίας και αγωνίστηκε για περισσότερα δικαιώματα και ελευθερίες.

Οι δύο αυτές γενιές ανέλαβαν τη διακυβέρνηση της χώρας στη μεταπολίτευση. Η πρώτη γενιά έχοντας σύνδρομα ανέχειας δημιούργησε ένα κράτος «πατερούλη», που αναλάμβανε τη συνέχιση λειτουργίας χρεοκοπημένων ιδιωτικών εταιρειών για να μην χάσουν τη δουλειά τους οι εργαζόμενοι και επιδοτούσε κάθε ιδιωτική επενδυτική πρωτοβουλία. Με τον τρόπο αυτό δημιουργήθηκε στρέβλωση στην αξιοποίηση του εργατικού δυναμικού της χώρας, καθώς υπήρχαν εργαζόμενοι που παρήγαν προϊόντα στα οποία η χώρα δεν ήταν ανταγωνιστική και παράλληλα έμαθαν τους Eλληνες επιχειρηματίες να είναι εξαρτώμενοι από το κράτος, χωρίς εξωστρέφεια και ανάληψη πραγματικού επιχειρηματικού ρίσκου. Με τον τρόπο αυτό ξεκίνησαν την υπερχρέωση της χώρας, καθώς στα 37 χρόνια της μεταπολίτευσης δεν υπάρχει ούτε ένας χρόνος που η Ελλάδα να μην είχε δημοσιονομικό έλλειμμα!

Η γενιά του Πολυτεχνείου έχοντας την αντίληψη ότι το κράτος είναι δυνάστης πέρασε επιτυχώς την αντίληψη ότι είναι αποδεκτό να μην καταβάλλουμε φόρους στο κράτος, διότι δεν μας παρέχει τις υπηρεσίες που θα έπρεπε. Οι Eλληνες στο όνομα των «δικαιωμάτων» τους ανακάλυψαν παραθυράκια φοροδιαφυγής και ο Eλληνας που πλήρωνε φόρους θεωρούνταν ανόητος. Το αποτέλεσμα ήταν μισθωτοί και συνταξιούχοι να καταβάλουν το μεγαλύτερο ποσοστό των φορολογικών εσόδων της χώρας. Αν η μεταπολεμική γενιά συνέβαλε στην αύξηση των δημοσίων δαπανών τότε η γενιά της μεταπολίτευσης ήταν αυτή που συνέβαλε στη μείωση των φορολογικών εσόδων. Η κάθε γενιά λειτούργησε με βάση τα σύνδρομά της σε βάρος όχι μόνο της χώρας, αλλά κυρίως σε βάρος της σημερινής γενιάς. Μιας γενιάς χωρίς δουλειά και ελπίδα, με ανασφάλεια και άγχος.

Η μεταπολεμική γενιά και η γενιά του Πολυτεχνείου εξασφάλισαν απευθείας υπεράριθμες προσλήψεις στο Δημόσιο, σταθερές θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα επιδοτούμενες απευθείας από τον κρατικό προϋπολογισμό, υψηλές αμοιβές, αξιοπρεπείς συλλογικές συμβάσεις χωρίς αξιολόγηση αποδοτικότητας, πρόωρες και ικανοποιητικές συντάξεις. Oλα αυτά έγιναν σε βάρος του Δημοσίου, το οποίο υπερχρεώθηκε, υπονομεύοντας με το τεράστιο δημόσιο χρέος τη νέα γενιά.

Η σημερινή γενιά διαθέτει περισσότερες γνώσεις και δεξιότητες από κάθε προηγούμενη. Eχει μεγαλώσει χωρίς να στερηθεί τίποτα και χωρίς να έχει αντιμετωπίσει ανέχεια και ανελευθερία. Eχει ζήσει καλά και είναι εντελώς απροετοίμαστη για τη σκληρή πραγματικότητα της ανεργίας, των ελαστικών σχέσεων απασχόλησης, της ετεροαπασχόλησης και της υπεραπασχόλησης. 

Μια γενιά χωρίς ελπίδα, με άγχος και ανασφάλεια, μπορεί να σταθεί αντάξια της πρόκλησης της εποχής μας;

Θανασης Zεκεντες / Oικονομολόγος

5.3.2011

Βιέννη-Αθήνα, δύο και μόνο δάκρυα ευθύνης

Πολλές φορές φταίει η αφέλειά μου. Φταίει επίσης ότι δεν θέλω να αποδεχθώ ορισμένα πράγματα. Να αναφωνήσω ότι αυτοί είμαστε. Μεσογειακοί, φασαριόζικοι τύποι που καθημερινά σκαρφιζόμαστε διάφορους τρόπους για να ικανοποιήσουμε το υπερτροφικό εγώ μας και να επιδείξουμε το εύρος των... προνομίων μας. Ναι, εγώ κι όχι εσύ. Κατάλαβέ το! Αλήθεια, πόσες φορές, περνώντας βράδυ έξω από το Μέγαρο Μουσικής επί της Βασιλίσσης Σοφίας έχω εκφράσει βλακωδώς την απορία μου για τον συνωστισμό κυβερνητικών και μη αυτοκινήτων (συνήθως κατάμαυρων πολυτελών οχημάτων), αλλά και ταξί, οι οδηγοί των οποίων κλασικά παρανομούν, στο όνομα μιας διπλής και τριπλής κούρσας! Και βεβαίως, βλακωδώς και πάλι, έχω αναρωτηθεί αν τίθεται θέμα αστυνομικής ασυλίας για τις δύο κατηγορίες των οχημάτων ή έχει συναφθεί διαβολικό και με ρήτρες συμβόλαιο με την εκάστοτε εξουσία.

Οι σκέψεις αυτές έγιναν ξαφνικά βασανιστικές όταν προ ημερών βρέθηκα έξω από την Οπερα της Βιέννης. Ηταν Παρασκευή βράδυ και το βαγκνερικό αριστούργημα «Ιπτάμενος Ολλανδός» ήταν πραγματική πρόκληση. Πρόκληση που δεν ξεπέρασα, αλλά αποδέχθηκα, όπως ακριβώς θα αποδεχόμουν την πρόκληση για τις «Ικέτιδες» του Αισχύλου. Πλησιάζοντας στο απαστράπτον κτίριο υπέθεσα ότι θα έπεφτα σε μποτιλιάρισμα, σε υπερπληθώρα λιμουζινών και ταξί. Περίεργο, είπα μέσα μου, φτάνοντας. Ησυχία απόλυτη. Λιγοστά τα αυτοκίνητα. Ο κόσμος κατευθυνόταν στην Οπερα πεζή. Δεν θύμιζε μπουλούκι που στριμώχνεται για να φτάσει στο ταμείο ή στους ελεγκτές των εισιτηρίων. Υπήρχε συνεχής, ομαλή ροή των πραγμάτων. Δεν τόλμησα να ρωτήσω κανέναν γύρω μου. Αλλωστε, πώς ακριβώς θα έθετα το ερώτημα; Προχώρησα μαζί με όλους τους θεατές στη μεγάλη αίθουσα της Οπερας, κατάμεστη σε ελάχιστα λεπτά, κάθησα και περίμενα να ξεκινήσει η βυθισμένη στην απόγνωση του έρωτα βαγκνερική όπερα. Στο μεταξύ, το βλέμμα μου περιστρεφόταν σαν γυροσκόπιο στην αίθουσα, αποτυπώνοντας συμπεριφορές, κινήσεις, ακούγοντας λέξεις (ό,τι μπορούσα να καταλάβω...). Ησυχος κόσμος, ευγενικός, με κάποιες φιλοφρονήσεις μεταξύ των κυριών, αλλά ώς εκεί. Οι περισσότεροι ήταν απλά ντυμένοι, αν και εγώ, επηρεασμένη από την αυτοκρατορική Αυστρία, περίμενα να απολαύσω τουαλέτες και γάντι ασημί, ενδεχομένως και σπουδαία περιδέραια. Τίποτα. Απολύτως τίποτα. Απλότητα παντού, κάτι σαν σύνθημα. Μοναδική εξαίρεση, μια νεαρή ερωτευμένη κοπέλα που φορούσε μαύρο γάντι ώς τον αγκώνα και σε όλη την παράσταση έσφιγγε τρυφερά το χέρι του δικού της...

Για όλους εμάς
Κι όταν το χειροκρότημα κορυφώθηκε, όταν οι πρωταγωνιστές και οι μουσικοί χάθηκαν μέσα στα ενθουσιώδη επιφωνήματα και τα μπιζ, όταν σήμανε το τέλος, πήρα τον δρόμο προς την έξοδο, έντρομη ότι δεν θα ’βρισκα ταξί. Τόσος κόσμος, σκέφτηκα! Επεσα έξω. Στη λεωφόρο, τα πάντα θύμιζαν ένα συνηθισμένο ήσυχο κρύο βράδυ του Φλεβάρη στη βιεννέζικη πρωτεύουσα και τα ταξί ήταν όλα εκεί, κινούμενα σιγά σαν στρατιωτάκια στη σειρά. Δεν έκανα ούτε δύο λεπτά για να μπω σε ένα από αυτά και να δώσω τη διεύθυνση του ξενοδοχείου. Φτάνοντας, σκούπισα δύο δάκρυα που ήρθαν απρόσκλητα. Το ένα ήταν για τον δυστυχισμένο Ολλανδό του Βάγκνερ, τον καταδικασμένο να αναζητεί αιωνίως την αγάπη. Το άλλο ήταν για εμάς. Για όλους εμάς που έχουμε τόσο δρόμο να διανύσουμε για να αποκτήσουμε σαφή έννοια του σεβασμού του χώρου, του τόπου και του συνανθρώπου.

Της Ρίτσας Μασούρα

5.3.2011

ShareThis