Τετάρτη 8 Ιουνίου 2011

Κάλπικη πολιτιστική ευδαιμονία

Capek Joseph - Sailor and Phantomas
Στην ηλεκτρονική πύλη του υπουργείου Πολιτισμού, υπάρχει ειδική παραπομπή στα μουσεία της χώρας. Αντιγράφουμε από την ιστοσελίδα του Εθνικού Αρχαιολογικού: «Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο είναι το μεγαλύτερο της Ελλάδας και ένα από τα σημαντικότερα του κόσμου (…). Οι πλούσιες συλλογές του, που απαριθμούν περισσότερα από 11.000 εκθέματα, προσφέρουν στον επισκέπτη ένα πανόραμα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού από τις αρχές της προϊστορίας έως την ύστερη αρχαιότητα. Οι εκθεσιακοί χώροι του, δεκάδες αίθουσες σε κάθε όροφο, καλύπτουν έκταση 8.000 τ.μ. και στεγάζουν τις πέντε μεγάλες μόνιμες συλλογές».

Την περασμένη Τετάρτη η «Κ» δημοσίευσε ρεπορτάζ για το Αρχαιολογικό Μουσείο καταγράφοντας τα εξής: 64 αίθουσες είναι κλειστές και μόνον 8 ανοικτές! Το πωλητήριο κλειστό, χιλιάδες τουρίστες κόβουν εισιτήριο ανυποψίαστοι γι’ αυτό που ακολουθεί. Ο Μάνος Ι. Ελευθερίου αυτόπτης μάρτυς της ψυχρολουσίας των επισκεπτών μεταφέρει: «Πολλοί ξένοι (πρεσβευτές μας στο εξωτερικό!) ήρθαν σε ρήξη και παρά λίγο στα χέρια με τους υπαλλήλους, αφού βρήκαν ανοιχτό το ένα έκτο του…».

Πριν από λίγες ημέρες σε ραδιοφωνική του συνέντευξη ο υπουργός Πολιτισμού είπε μεταξύ άλλων: «Ο τουρισμός από την κρίση βγήκε πάρα πολύ δυναμωμένος, είναι ένα καλό πρότυπο για το πώς θα έπρεπε να κοιτάμε την ανάπτυξη στην Ελλάδα. Ο πολιτισμός, παρά τις δυσκολίες, έχει καταφέρει να αντεπεξέλθει, πέρα από τις όποιες προσδοκίες... (…) Το πρώτο δίμηνο, φέτος, είχαμε μια αύξηση της τάξεως του 5% - 6%, το οποίο δείχνει ότι από πέρυσι φέρνουμε μια δυναμική φέτος, που αν συνεχιστεί, θα είναι μια καλή χρονιά για τον Τουρισμό...».

Σήμερα, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο έχει 30 φύλακες, ενώ χρειάζεται τουλάχιστον 130 για να λειτουργήσει. Ο διευθυντής του Ν. Καλτσάς δηλώνει στην «Κ» (1/6) ότι η προκήρυξη για την πρόσληψη 115 νέων συμβασιούχων έχει γίνει, η επιλογή ολοκληρώθηκε, αλλά εκκρεμεί η τελική έγκριση από το ΥΠΠΟΤ την οποία περιμένουν «από ώρα σε ώρα, από μέρα σε μέρα».

Συνθέτοντας τα στοιχεία, το τοπίο που αναδύεται περιέχει όλες τις παθογένειες, οι οποίες χαρακτηρίζουν τη σχέση κράτους - πολιτιστικής κληρονομιάς, εδώ και δεκαετίες. Το μόνο καινούργιο που έχει προστεθεί είναι η κρίση που πολλαπλασιάζει τις αδράνειες και οδηγεί με ταχύτητα στην παρακμή. Μπορεί ο κ. Γερουλάνος να αισιοδοξεί για τον τουρισμό και να είναι πράγματι έτσι η κατάσταση όπως την περιγράφει, όμως η εποχή που ζούμε είναι της Λερναίας Υδρας. Προσπαθείς να κόψεις το ένα κεφάλι του κακού και στη θέση του φυτρώνουν άλλα δυο. Συσσωρευμένες εκκρεμότητες χρόνων που «διορθώνονταν» εμβαλωματικά την τελευταία στιγμή, καλλιεργώντας την αυταπάτη της προσωρινής λύσης, βρίσκονται πλέον γυμνές και εκτεθειμένες στον τυφώνα της οικονομικής κρίσης.

«Τα μουσεία δεν μπορούν να λειτουργήσουν άλλο ως απλές δημόσιες υπηρεσίες που υπάγονται στο ΥΠΠΟΤ. Οφείλουν να είναι σχήματα ευέλικτα και αυτοδιοικούμενα. Να εκσυγχρονιστούν. Σήμερα είναι οργανισμοί απολύτως αναχρονιστικοί», σχολίαζε, σε προ τριετίας άρθρο μας, αρχαιολόγος.
Τι έγινε στο ενδιάμεσο διάστημα; Πόσο η διοικητική οργάνωση των αρχαιολογικών μουσείων ανταποκρίνεται στις σύγχρονες αντιλήψεις και ανάγκες; Οταν για οποιαδήποτε απόφαση, από το απλούστερο, την περισυλλογή των σκουπιδιών στον περιβάλλοντα χώρο (που προς το παρόν έχουν αναλάβει με δικά τους έξοδα οι Φίλοι του Μουσείου), μέχρι το πιο σύνθετο, τον προϋπολογισμό, χρειάζεται ένας μαραθώνιος υπογραφών, εγκυκλίων και εγκρίσεων;

Το πώς μας βλέπουν οι ξένοι, ειδικά στον προνομιακό τομέα του αρχαιολογικού πλούτου, είναι η μια πτυχή του προβλήματος. Βασική, αν προσδοκούμε έσοδα και καλή μαρτυρία. Η άλλη, όμως, πτυχή είναι η πιο βασανιστική: 

- Πώς βλέπουμε εμείς τους εαυτούς μας ως πολίτες αυτής της πλούσιας σε κοιτάσματα πολιτισμού χώρας; 

- Πώς «βλέπει» το κράτος τις ευθύνες του; 

Καμία εικόνα δεν είναι ανεξάρτητη από την άλλη. 

Ο καιρός των προσωρινών λύσεων παρήλθε, ως κάλπικο μέρος κι αυτός της, μεγάλης, πλασματικής ευδαιμονίας.

Της Μαρίας Κατσουνάκη
5.6.2011

Δεν υπάρχουν σχόλια:

ShareThis