Τρίτη 31 Μαΐου 2011

Διαστάσεις επιδημίας οι λογοκλοπές

«Πώς μπορώ να το πω; Διαβάζω τις πηγές, χρησιμοποιώ κομμάτια από αυτές, τ’ αναλύω με τον δικό μου τρόπο... αλλάζω κάποιες λέξεις βέβαια...» «Δεν μπορώ να πω ότι γνωρίζω πόσα κομμάτια μπορώ να πάρω από ένα βιβλίο και να τα χρησιμοποιήσω στην εργασία μου χωρίς να είναι λογοκλοπή». «Στην Ελλάδα, η διαδικασία μάθησης ήταν περισσότερο αποστήθιση της πληροφορίας». «Δεν μας δίδασκαν πώς να διαβάζουμε άρθρα και να κάνουμε κριτική σ’ αυτά».

Τα παραπάνω, αποσπάσματα από μια από τις σπάνιες έρευνες σχετικά με τη σχέση των Ελλήνων φοιτητών με τη λογοκλοπή, την οποία είχε πραγματοποιήσει πριν από λίγα χρόνια η υποψήφια διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Northumbria Ιουλία Σιδερά, φωτίζουν μια πολύ ενδιαφέρουσα διάσταση του φαινομένου που ταλανίζει τη χώρα μας: πώς να πολεμήσεις τη λογοκλοπή, όταν η αντιγραφή βρίσκεται στον πυρήνα του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος;

Πρόσφατα, η ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα παρατηρούσε με σκωπτικό χαμόγελο τις εξελίξεις στη Γερμανία με τις αλλεπάλληλες παραιτήσεις υψηλόβαθμων αξιωματούχων, λόγω κατηγοριών για ύποπτα αποσπάσματα στις διατριβές τους...

Ομως πόσο να «ανεβάσουμε» το θέμα στην Ελλάδα, όταν είναι κοινό μυστικό ότι εδώ ισχύει το ο κλέψας του κλέψαντος; Το είχε επισημάνει ομάδα πανεπιστημιακών, συνυπογράφοντας διακήρυξη κατά της λογοκλοπής (πολλοί εκ των οποίων δέχθηκαν και ενδοπανεπιστημιακά «αντίποινα» για τη στάση τους). «Με θλίψη και αυξανόμενη ανησυχία παρακολουθούμε τη διάδοση και την εξέλιξη της λογοκλοπής σε απαράδεκτα ευρεία κλίμακα μέσα στην ελληνική Ανώτατη Εκπαίδευση, σε επίπεδο προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών, υποψήφιων διδακτόρων και πανεπιστημιακών δασκάλων», έγραφαν τονίζοντας ότι η αντιμετώπιση των καταγγελιών από τα αρμόδια όργανα των ΑΕΙ δεν είναι η ενδεδειγμένη. «Σπάνια επιβάλλονται οι προβλεπόμενες κυρώσεις στους παραβάτες, τόσο για την πράξη αυτή καθαυτή όσο και για την ιδιοποίηση ξένου επιστημονικού έργου με σκοπό την προσωπική πανεπιστημιακή ανέλιξη». Μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού, δε, είναι οι υποθέσεις που έχουν φτάσει στη Δικαιοσύνη, καθώς είναι συνηθισμένο το φαινόμενο οι λογοκλόποι να απολαμβάνουν στήριξη από την πανεπιστημιακή κοινότητα.

Την ίδια ώρα, πληθαίνουν οι σχετικές καταγγελίες. Μόλις πρόσφατα, ο υφυπουργός Παιδείας κ. Γιάννης Πανάρετος έδωσε εντολή σε δύο πρυτάνεις (Οικονομικού και Καποδιστριακού) να διερευνήσουν δύο καταγγελίες για λογοκλοπή, ενώ πριν από λίγες εβδομάδες ερώτηση σχετική με τις αλλεπάλληλες καταγγελίες για λογοκλοπή στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο κατέθεσε στη Βουλή ο βουλευτής της Ν. Δ. κ. Σταύρος Καλαφάτης. «Πρόσφατα, επίσης», όπως ενημερώνει την «Κ» ο καθηγητής του ΑΠΘ και εκπρόσωπος της πρωτοβουλίας πανεπιστημιακών κατά της λογοκλοπής κ. Βασίλης Μούγιος, «η Πρυτανεία του ΑΠΘ ανέπεμψε εκλογή αναπληρωτή καθηγητή στο Τμήμα που τον εξέλεξε, ζητώντας να διερευνηθούν το συντομότερο δυνατό οι καταγγελίες κατά του εκλεγέντος για λογοκλοπή, οι οποίες είχαν αγνοηθεί τόσο από την εισηγητική επιτροπή όσο και από το εκλεκτορικό σώμα που τον εψήφισε». Διαστάσεις επιδημίας, επίσης, λαμβάνει το φαινόμενο «αγοραπωλησιών» εργασιών, με τιμές που κυμαίνονται από 500 μέχρι και 1.500 ευρώ για μια απλή διπλωματική μέχρι και 5.000 για διδακτορικά!

Ελάχιστα είναι όμως τα προληπτικά μέτρα που έχει λάβει η πανεπιστημιακή κοινότητα για την αποφυγή τέτοιων φαινομένων. Ξεχωρίζει η πρωτοβουλία του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας να συντάξει Κώδικα Δεοντολογίας με ειδική αναφορά στο θέμα της λογοκλοπής, ο οποίος μοιράζεται σε όλα τα μέλη ΔΕΠ και τους πρωτοετείς φοιτητές, ενώ σχετικά σεμινάρια πραγματοποιούνται για τους μεταπτυχιακούς φοιτητές. «Θα έπρεπε κάθε πανεπιστήμιο να έχει έναν τέτοιο κώδικα», λέει στην «Κ» ο αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Ιωάννης Θεοδωράκης και «το πρόβλημα της λογοκλοπής είναι παγκόσμιο, αλλά γνωρίζει ιδιαίτερα μεγάλη έκταση στην Ελλάδα», αναφέρει. «Σε μεγάλο βαθμό όμως στη χώρα μας γίνεται και από άγνοια. Από μικρά, τα παιδιά αντιγράφουν από τα βιβλία, χωρίς να ξέρουν γιατί. Οι φοιτητές δεν μαθαίνουν να γράφουν με παραπομπές και βιβλιογραφία. Και βέβαια τα πράγματα σοβαρεύουν όταν πρόκειται για διδακτορικά και μεταπτυχιακά, διότι αυτά προστατεύονται από πνευματική ιδιοκτησία».

Της Λίνας Γιάνναρου
29.5.2011

Συγχωνεύονται 5 νοσοκομεία του ΙΚΑ την Τετάρτη

Ο υπουργός Υγείας καταθέτει στοιχεία για διασπάθιση δημοσίου χρήματος
Σε συγχώνευση νοσηλευτικών ιδρυμάτων του ΙΚΑ προχωρά από αύριο το υπουργείο Υγείας.

Όπως έγινε γνωστό σε συνέντευξη Τύπου του υπουργού Υγείας κ. Ανδρέα Λοβέρδου παρουσία του αναπληρωτή υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης κ. Γιώργου Κουτρουμάνη από αύριο γίνεται συγχώνευση πέντε νοσοκομείων ΙΚΑ (τέσσερα στην Αθήνα και ένα στη Θεσσαλονίκη).

Ειδικότερα, το 1ο Νοσοκομείο του ΙΚΑ εντάσσεται στο «Σισμανόγλειο», το Ογκολογικό του ΙΚΑ στον «Άγιο Σάββα», το Νοσοκομείο του ΙΚΑ Θεσσαλονίκης στον «Άγιο Παύλο», το 3ο του ΙΚΑ στην Πολυκλινική και το 7ο Θεραπευτήριο του ΙΚΑ στο «Αγία Όλγα».

Επίσης, ανακοινώθηκε ότι οι γιατροί του ΕΣΥ θα μπορούν να γράφουν σε συνταγολόγια του ΙΚΑ.

Παράλληλα ο υπουργός Υγείας ανακοίνωσε ότι αύριο στις 10.30 θα καταθέσει την εισαγγελία πρωτοδικών στοιχεία για τη διασπάθιση δημοσίου χρήματος. Επίσης ανακοίνωσε τη συγχώνευση προνοιακών δομών από 91 που είναι σήμερα σε 22 ενώ είπε ότι έως το τέλος του χρόνου θα εξοικονομηθούν άλλα 500 εκατομμύρια ευρώ από το φάρμακο σε ό,τι αφορά τα ασφαλιστικά ταμεία. Εως τα μέσα Ιουνίου θα δοθεί νέο δελτίο τιμών φαρμάκων, ενώ θα ισχύσει μείωση 2,5% στα κέρδη των ιδιοκτητών φαρμακαποθηκών.

Από την πλευρά του ο κ. Κουτρουμάνης επεσήμανε μεταξύ άλλων ότι το ΙΚΑ πληρώνει τα «σπασμένα» του κλάδου Υγείας των νοσοκομείων και δεν μπορεί να τα διαχειριστεί.

Επίσης σημειώθηκε πως δεύτερος μεγάλος στόχος είναι καλύτερες υπηρεσίες προς τους ασφαλισμένους και μικρότερη σπατάλη.

Ακόμη, τονίστηκε, πως το 2012 θα υπάρξει περιορισμός των δαπανών των ταμείων μέσω του Οργανισμού Παροχών Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) σε 7,2 δισ. ευρώ από 10.6 δισ. ευρώ το 2009. Ο ΕΟΠΥΥ θα ξεπεράσει τα ταμεία όπως τα ξέρουμε σήμερα. Οποιος γιατρός είναι στον Οργανισμό θα γράφει φάρμακα γι όλους τους ασφαλισμένους.

Σε δηλώσεις του ο κ. Κουτρουμάνης είπε ότι «το ΙΚΑ πληρώνει τα σπασμένα του κλάδου Υγείας», ενώ τόνισε πως «δεύτερος μεγάλος στόχος του υπουργείου είναι η παροχή καλύτερων υπηρεσιών με μικρότερη σπατάλη. Στόχος το 2012 να έχουν περιοριστεί οι δαπάνες των ταμείων μέσω του ΕΟΠΥΥ σε 7.2 δισ. ευρώ από 10,6 δισ. που ήταν το 2009».

Στη συνέντευξη ανακοινώθηκε ότι η έναρξη λειτουργίας του ΕΟΠΥΥ προγραμματίζεται για την πρώτη Σεπτεμβρίου 2011. Το προσωπικό του ΙΚα μεταφέρεται στα νοσοκομεία ενώ οι γιατροί του ΙΚΑ θα μπορούν να διατηρούν και προσωπικό ιατρείο.

Της Ελενας Φυντανίδου
Πηγή το Βήμα
31.5.2011

Φαρμακείο με λογοτεχνικό παρελθόν


Το φαρμακείο στη συμβολή των οδών Εγνατία και Αγ. Σοφίας υπήρξε το λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό στέκι του φαρμακοποιού, λογοτέχνη και ζωγράφου Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη. Οι σημερινοί ιδιοκτήτες θέλησαν να αναδείξουν το ιστορικό φορτίο του χώρου τοποθετώντας όργανα και φάρμακα του τότε ιδιοκτήτη σε περίοπτη θέση

Το σύγχρονο φαρμακείο που βρίσκεται στη συμβολή των οδών Εγνατία και Αγίας Σοφίας στο κέντρο της Θεσσαλονίκης δεν διαφέρει σε πρώτη ματιά από τα εκατοντάδες άλλα που λειτουργούν στην πόλη. Οι πιο προσεκτικοί από τους περαστικούς, όμως, θα διαπιστώσουν πως τα παλιά αντικείμενα που κοσμούν τη βιτρίνα του -μια ζυγαριά, ένα βιβλίο, γυάλινα και μεταλλικά μπουκάλια με κιτρινισμένες ετικέτες- δεν είναι απλά η ρετρό άποψη των ιδιοκτητών περί διακόσμησης.
Πρόκειται για όργανα και φάρμακα που χρησιμοποιούσε πολλές δεκαετίες παλιότερα ο τότε ιδιοκτήτης του φαρμακείου, ο σπουδαίος Θεσσαλονικιός λογοτέχνης και ζωγράφος Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης. Οι σημερινοί ιδιοκτήτες θέλησαν να αναδείξουν το ιστορικό φορτίο του καταστήματος, τοποθετώντας τα μουσειακά αντικείμενα σε περίοπτη θέση και ενημερώνοντας πελάτες και περαστικούς με μια μεγάλη ταμπέλα στην είσοδο του φαρμακείου:
"Το φαρμακείο ιδρύθηκε το 1890 από τον Γαβριήλ Ν. Πεντζίκη στην παρακείμενη οικοδομή. Μεταφέρθηκε εδώ, στο Μέγαρο Βαρβιτσιώτη, Εγνατία 108, το 1946. Υπήρξε το λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό στέκι του φαρμακοποιού, πεζογράφου και ζωγράφου, Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη, όργανα και φάρμακα του οποίου βρίσκονται στη βιτρίνα", αναφέρεται στην ενημερωτική ταμπέλα, στην οποία καταγράφονται τα ονόματα όλων των φαρμακοποιών που εργάστηκαν σ' αυτό στα 120 χρόνια της λειτουργίας του.
Ο ιδρυτής του φαρμακείου, Γαβριήλ Ν. Πεντζίκης, ήταν ο πατέρας του λογοτέχνη. Μετά τον θάνατό του, το 1927, ο 19χρονος τότε Νίκος Πεντζίκης μετέβη στο Στρασβούργο για να σπουδάσει φαρμακευτική και να τον διαδεχτεί δύο χρόνια αργότερα.

Για περίπου 25 χρόνια, το φαρμακείο είχε και δεύτερη υπόσταση ως πνευματικό στέκι και εκκολαπτήριο νέων δημιουργών.
Ο "αιρετικός" λογοτέχνης Ηλίας Πετρόπουλος, που έγραψε βιβλίο για τον Πεντζίκη, σε άρθρο του το 2002 έγραφε για τη γνωριμία τους το 1948.
Οι θαμώνες
Αριστερά ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης και δεξιά ο Στρατής Δούκας, έχοντας στη μέση φίλο τους, όταν το φαρμακείο ήταν σημείο συνάντησης λογοτεχνών και καλλιτεχνών

"Στο διαβόητο φαρμακείο του Πεντζίκη σύχναζαν κάθε βράδυ πολλοί λογοτέχνες: ο Τάκης Βαρβιτσιώτης, ο Θέμελης, ο Κιτσόπουλος, ο Κάρολος Τσίζεκ, ο Πίττας και άλλοι. Επίσης, οι ζωγράφοι Τάκης Ιατρού, Γιάννης Σβορώνος, Νίκος Σαχίνης.

Η Ζωή Καρέλλη ερχότανε αραιά, γιατί ζούσε τότε στη Γεωργική Σχολή", ανέφερε και διηγήθηκε τη στιγμή της τελευταίας φωτογραφίας μαζί του, μπροστά στο φαρμακείο, πριν παραδώσει τα κλειδιά στην επόμενη ιδιοκτήτρια. "Την ημέρα που κατεβάζανε την ταμπέλα του φαρμακείου του μου τηλεφώνησε να πάω ολοταχώς για να φωτογραφηθούμε. Η ταμπέλα σκανδάλιζε τους επαρχιώτες Θεσσαλονικείς γιατί η λέξη ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ δεν είχε τελικό Ν. Η φίλη μας, η Ελπίδα, που αγόρασε το φαρμακείο, είχε κολλήσει το τελικό Ν, αλλά όταν παρέλαβε επισήμως το κατάστημα όλα τελειώσανε οριστικά".
ΒΑΣΙΛΗΣ ΙΓΝΑΤΙΑΔΗΣ

Πηγή ΕΘΝΟΣ
28.5.2011


Επιστροφή στη γεωργία

Σε επιστολή του προς την εφμ Καθημερινή γράφει ο κ. Xρηστος Γιαμβριας - Oμότιμος Kαθηγητής Γεωπονικού Πανεπιστημίου Aθηνών:

Kύριε διευθυντά
Kατά την παρουσίαση, προσφάτως, του νυκτερινού δελτίου ειδήσεων, σ’ ένα κανάλι της τηλεόρασης με εντυπωσίασε ένα ευχάριστο γεγονός. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρθηκε ότι νέοι άνεργοι, αρκετοί με πτυχίο πανεπιστημιακό, έφυγαν από την Aθήνα και τις άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας μας και επέστρεψαν στην επαρχία και άρχισαν να ασχολούνται με τη γεωργία, στα κτήματα των γονέων των. H επιστροφή αυτή στα πατρογονικά εδάφη των νέων μας, πρέπει να χαιρετισθεί με κάθε τρόπο από όλους τους αρμόδιους κρατικούς φορείς και να ενισχυθούν με κάθε μέσο οι δραστηριότητές των, στην οργάνωση ορθολογικώς και επιστημονικώς οργανωμένων γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Oι κλιματολογικές συνθήκες της χώρας μας επιτρέπουν να παράγονται γεωργικά προϊόντα ανωτέρου ποιοτικού επιπέδου, τα οποία άριστα μπορούν να ανταγωνίζονται αντίστοιχα άλλων χωρών. Δεν επιτρέπεται να εμφανίζονται στην ελληνική αγορά και να προμηθευόμαστε εισαγόμενα γεωργικά προϊόντα, όπως ντομάτες, αχλάδια, μούσμουλα, λεμόνια, ακόμη και σκόρδα, καθώς και αρκετά άλλα προϊόντα. Oλα αυτά και πολλά άλλα ακόμη, μπορούμε κάλλιστα να τα παράγουμε με κόστος μικρότερο από ό,τι τα παράγουν άλλες χώρες. Oμως θα πρέπει να ενισχύσει με κάθε τρόπο, το κράτος, την επάνοδο των νέων στην ύπαιθρο. Eιδικοί γεωπόνοι θα πρέπει να ενισχύσουν τις κατά τόπους γεωργικές υπηρεσίες, οι οποίοι θα συμβουλεύουν τους νέους αγρότες στην όλη διαδικασία των γεωργικών δραστηριοτήτων τους. H περίοδος αυτή της οικονομικής κρίσης αποτελεί μοναδική ευκαιρία αναζωογόνησης του αγροτικού τομέα της χώρας μας, με την επάνοδο των νέων που είχαν φύγει από τις εστίες των, για σπουδές και για αναζήτηση εργασίας στις πόλεις.
Xρηστος Γιαμβριας - Oμότιμος Kαθηγητής Γεωπονικού Πανεπιστημίου Aθηνών

31.5.2011

Για τις ΔΟΥ

Σε επιστολή του προς την εφμ Καθημερινή γράφει ο κ. Ευαγγελος Ι. Λαζαριδης - Υφηγητής Πολιτικής Οικονομίας, Μαρούσι:

Κύριε διευθυντά
Πήρα από την αρμόδια ΔΟΥ/Αμαρουσίου ατομική ειδοποίηση ληξιπρόθεσμων χρεών και έσπευσα να δω περί τίνος πρόκειται, διότι πίστευα ότι δεν οφείλω. Αυτό που συνάντησα, όχι λόγω ανεπάρκειας προσωπικού ή δύστροπων φορολογουμένων, αλλά λόγω ανεπάρκειας, στην κορυφή της πυραμίδας, κράτους και αποκεντρωμένων υπηρεσιών, ήταν, επιεικώς, συνωστισμός αγέλης. Ο προϋπολογισμός χρειάζεται περισσότερα έσοδα και το κράτος τα αναζητεί, και σωστά, από την είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών και ορθώς πράττει. Αυτό όμως εξαντλείται στον σχεδιασμό, καθώς η εφαρμογή μιας απόφασης είναι διαφορετική από τον επιτελικό σχεδιασμό, απέχει παρασάγγας.

Ημουν στην εφορία Αμαρουσίου στις 9.15΄, υπήρχε κόσμος πολύς που «κρατούσε» τη θέση του, και μόλις έβρισκε κενό, έτρεχε να σταθεί στη σειρά που οδηγούσε στο αρμόδιο τμήμα. Χωρίς αμφιβολία, την ώρα που εγώ πήγα στην εφορία, πρέπει να ήταν γύρω στα 300 άτομα, το υποθέτω από τις «γραμμές φορολογουμένων πάσης ηλικίας και φύλου». Οι περισσότεροι κρατούσαν ατομική ειδοποίηση, όπως αυτή που είχα εγώ. Εφυγα από την εφορία 2.15΄ τελειώνοντας τη μισή δουλειά, για την οποία πήγα. Οι υπόχρεοι καταβολής φόρου ή διεκπεραίωσης φορολογικής υπόθεσης έχουν αφετηρία την είσοδο και κατάληξη: διανομή κατά τμήματα σε παράλληλες σειρές, οι οποίες πάλι ενοποιούνταν σε σειρά, η οποία οδηγεί σε ένα κοινό, για όλους, σημείο της μιας σειράς προς τα ταμεία, πρωτόκολλο, προϊστάμενο ή το δικαστικό τμήμα και επανέρχονται πάλι στην αρχική σειρά, οι περισσότεροι, όπως εγώ. Υπήρχε αδιαχώρητο, αφού και όταν απεχώρησα, υπήρχε πολύς κόσμος με έγγραφα/διπλότυπα στο χέρι στη σειρά εκείνη, μέχρι το σημείο που μπόρεσαν να διεκπεραιώσουν την υπόθεση, για την οποία βρίσκονταν στη ΔΟΥ!

Δεν μπορεί κανείς να κατηγορήσει τους υπαλλήλους: για ανεπάρκεια, αδιαφορία ή οκνηρία, αντίθετα: όλοι τους ήταν υπό καθεστώς σωματικής κόπωσης και ψυχικής πίεσης, και ήταν επαρκής έως και άψογη η συμπεριφορά των υπαλλήλων. Δεν μπορώ να μην επαινέσω το τμήμα δικαστικού μόνο με δύο κυρίες και πλήθος κόσμου όπως και τους υπαλλήλους έκδοσης των διπλοτύπων είσπραξης. Και απευθύνομαι στο οικονομικό επιτελείο του υπουργείου Οικονομικών: Γιατί αυτό το κακό, ο πανικός, η καταπόνηση όλων όσοι βρίσκονται μέσα στην εφορία, όσων φεύγοντας είναι ενοχλημένοι/κουρασμένοι ή να μιλούν, δικαίως, για περιστατικά λειτουργικών αδυναμιών, που δεν της πρέπουν, χώρας στη Ζώνη του Ευρώ, εκ των ανεπτυγμένων της Ευρώπης!

Το πλήθος των περιπτώσεων που έχει η εφορία, και ενδιαφέρει άμεσα τον εισπρακτικό μηχανισμό των εσόδων, μπορούσε να περαιώσει την οφειλή για την οποία εγκαλείται, με την κατάθεση του ποσού που αναφέρεται στην ατομική ειδοποίηση, ή τμήμα του ποσού που θα μπορούσε να ορισθεί με την παραγγελία του ειδοποιητηρίου, στις τράπεζες, ή με ηλεκτρονική κατάθεση. Για όσους είχαν αντιρρήσεις, θα μπορούσαν, αυτοί μόνο, να πάνε στη εφορία, και είναι βέβαιο ότι δεν θα χάσουν χρόνο περισσότερο των 30΄, το κράτος θα εισπράξει ταχύτερα και πολλαπλάσια τα ποσά των οφειλετών. Η σύγχρονη τεχνολογία έχει δυνατότητες απεριόριστες.

Ευαγγελος Ι. Λαζαριδης - Υφηγητής Πολιτικής Οικονομίας, Μαρούσι

31.5.2011

Δευτέρα 30 Μαΐου 2011

Β. Στεφανακίδης: Υπάρχουν και οι βουβοί αγανακτισμένοι

Οι αγανακτισμένοι του Συντάγματος αλλά και των άλλων πλατειών ανά την επικράτεια αυξάνονται και δίνουν ένα καινούριο στίγμα εν μέσω μιας βαθιάς οικονομικής και κοινωνικής κρίσης ακολουθώντας το παράδειγμα των Ισπανών.

Υπάρχουν όμως και κάποιες εκατοντάδες χιλιάδες άλλοι αγανακτισμένοι που προς το παρόν δεν έχουν τα κουράγια να πάνε να σμίξουν μ’ αυτούς του Συντάγματος. Γκρινιάζουν και οργίζονται όμως πολλά χρόνια τώρα και όχι συγκυριακά, με τις καταστάσεις που είναι υποχρεωμένοι να ζουν σ’ αυτή τη χώρα.

Αγανακτισμένοι πια και με τους διαμαρτυρόμενους συνταξιούχους από τα 42 και 50 τους χρόνια, ενώ οι ίδιοι θα συνεχίσουν να δουλεύουν (αν υπάρχει δουλειά) μέχρι τα βαθιά τους γεράματα.

 Αγανακτισμένοι με τους δημόσιους υπαλλήλους, εκείνους που με τα φακελάκια όλων μας, διάγουν βίον πολυτελή και διαθέτουν περιουσία «αξιοσέβαστη» με… τον μικρό μισθό τους!

Αγανακτισμένοι με όλους εκείνους τους προνομιούχους εργαζόμενους στις ΔΕΚΟ που τώρα απειλούν, επειδή τους κόβεται ένα μικρό κομμάτι των προκλητικών αμοιβών τους, και επιχειρούν να βάλουν φρένο στην ιδιωτικοποίηση ωσάν να πρόκειται για πατρική περιουσία.

Αγανακτισμένοι με τους συνδικαλιστές κάθε κλάδου που επί δεκαετίες, με ασπίδα το κοινωνικό σύνολο, εκβίαζαν και κέρδιζαν όλο και περισσότερα για το σινάφι τους.

Αγανακτισμένοι από τους πολιτικούς όλων των αποχρώσεων που όχι απλώς εξέτρεφαν αυτά τα φαινόμενα αλλά τα αναζωπύρωναν στο πλαίσιο μιας ποταπής συναλλαγής με αντίτιμο μερικές ψήφους… καταξίωσης!

Αγανακτισμένοι από τις κοιμισμένες συνειδήσεις και την ανερμάτιστη ζωή που μας έφτιαξαν και τη ζούμε χωρίς ενοχές.

Αγανακτισμένοι από την παιδεία της αμορφωσιάς και της καθηγητικής δικτατορίας που απαγορεύει τον οιονδήποτε εκσυγχρονισμό που απαιτεί ξεβόλεμα.

Αγανακτισμένοι από τη συλλογική απάθεια του «δε βαριέσαι, εγώ θα βγάλω τα κάστανα από τη φωτιά|» που μας επιτρέπει να εθελοτυφλούμε σε όλα τα εγκλήματα που γίνονται επί δεκαετίες στην πλάτη μας.
Αγανακτισμένοι ακόμα και με τις αντιδράσεις μας σήμερα, που οχυρωμένοι πίσω από τα κεκτημένα δεν βλέπουμε ότι τα τείχη έπεσαν και οι «ορδές των βαρβάρων» ακονίζουν τα ξίφη τους.

Καλές οι πλατείες, φίλοι μου, αλλά δυστυχώς δεν αρκούν. Δεν αρκούν γιατί απλούστατα πρώτα πρέπει να αλλάξουμε οι ίδιοι. Να γκρεμίσουμε αν μπορούμε ό,τι σάπιο υπάρχει μέσα μας, προϊόν χρόνιας ραγιαδοσύνης, συναλλαγής και ωχαδερφισμού.

Να κατανοήσουμε ότι αυτά που μάθαμε ως δεδομένα δεν υπάρχουν πια γιατί ήταν δανεικά και αφού κοστολογήσουμε αντικειμενικά την προσφοράς μας, στην εργασία, την κοινωνία, το κράτος, τη γειτονιά κ.λπ., μετά να βγούμε όλοι στους δρόμους όχι για happenings και τραγούδια αλλά για εποικοδομητική επανεκκίνηση με συγκεκριμένους αποκλεισμούς σε όλους αυτούς που μας έφεραν ίσαμε με εδώ.   
 
31.5.2011

Από το Μαξίμου στο...πεεζοδρόμιο της Βουκουρεστίου

Για δεκαετίες ανθοστόλιζε τα σαλόνια του Προεδρικού Μεγάρου σήμερα πουλάει τα μπουκέτα του στον πεζόδρομο της οδού Βουκουρεστίου
ΣΥΝΑΝΤΗΣΑΜΕ τον κ. Αρη Διονυσόπουλο στο «μαγαζί» του: τα δύο - υπαίθρια- τετραγωνικά στον πεζόδρομο της Βουκουρεστίου, όπου ίσα-ίσα χωράνε ένα σκαμπό και δύο πλαστικά δοχεία τα οποία μετατρέπονται σε καθίσματα ή τραπέζια ανάλογα με την ανάγκη της στιγμής. «Δεν μιλάτε με έναν άνθρωπο που πουλάει λουλούδια στον δρόμο. Αναγκάστηκα να πουλάω λουλούδια στον δρόμο!» ήταν η φράση αντί σύστασης την ώρα που μια ανοιξιάτικη μπόρα μούσκευε το πανέρι του. Αστραπιαία εμείς, εκείνος και τα λουλούδια του στριμωχτήκαμε κάτω από ένα υπόστεγο, για να ξεκινήσουμε την κουβέντα μας κάπως αμήχανα, μιλώντας για τον καιρό: «Μη φοβάσαι, μπόρα είναι, θα περάσει. Ο Μάιος κάνει τις τρέλες του».

Ηταν τον περασμένο Φεβρουάριο όταν ο κ. Διονυσόπουλοςέκλεισε το κατάστημα που διατηρούσε τα τελευταία χρόνια σε μια στοά της οδού Βαλαωρίτου και καταμετρήθηκε στην πρόσφατη έρευνα της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου σύμφωνα με την οποία ένα στα τέσσερα καταστήματα στην ευρύτερη περιοχή γύρω από την οδό Ακαδημίας είναι κλειστό. Η ιδιοκτήτρια δεν έριχνε το ενοίκιο, «συμβιβαζόταν» με τη μη αύξηση. Τα έσοδα ήταν ελάχιστα, τα έξοδα έτρεχαν...

«Ο κόσμος το τελευταίο πράγμα που είχε στη λίστα του ήταν τα λουλούδια.Οταν έρθει η ώρα να διαλέξεις θα πάρεις φρέζιες ή κρέας;Είμαι θύμα των πολιτικών που δεν διαχειρίστηκαν τα χρήματά μου σωστά και ρίξανε το καράβι στην ξέρα.Το φέρω βαρέως το γεγονός ότι δεν φταίω.Ζούσα καλά και κάποτε ακόμη καλύτερα. Κοίτα τώρα...».


Από τη Ζαχάρω στην Κουμουνδούρου
Ο Αρης Διονυσόπουλος ήρθε στην Αθήνα από τη Ζαχάρω της Πελοποννήσου μισόν αιώνα πριν, στα δεκαέξι του, για να τελειώσει το Γυμνάσιο στην πρωτεύουσα, αλλά το μυαλό του ήταν στα λουλουδάδικα της Κουμουνδούρου. «Πού μ΄ έβρισκες, πού μ΄ έχανες, στα ανθοπωλεία. Είκοσι δύο είχε τότε η πλατεία. Επιασα και έμαθα την τέχνη της ανθοδετικής. Από μια στιγμή και μετά γνώρισα και κάτι Γιαπωνέζους και είχα αλληλογραφία μαζί τους,μάθαινα και από αυτούς».

Με τα χρόνια έγινε ο καλύτερος τεχνίτης της Αθήνας και από το πρώτο του κατάστημα στη λεωφόρο Βουλιαγμένης μετακόμισε σε ονομαστά ανθοπωλεία του Κολωνακίου ως ο ντιζάινερ που όλοι ζητούσαν για να ανθοστολίσουν δεξιώσεις, δείπνα ή επαγγελματικά γεύματα. Από το τέλος της δεκαετίας του ΄80 είναι εξαιρετικά δημοφιλής, με τις πόρτες των πιο κοσμικών σαλονιών να ανοίγονται μπροστά του.

Οι μεγάλες δουλειές άρχισαν να φθίνουν όταν το ανθοπωλείο «Βouquet» της οδού Αναγνωστοπούλου έκλεισε. Κάποιοι πελάτες- κυρίως μεγάλα ξενοδοχεία- έμειναν συντηρώντας τη φήμη του κ. Διονυσόπουλου που εν τω μεταξύ εμφανιζόταν σε τηλεοπτικά κανάλια κάνοντας επιδείξεις ανθοδετικής τέχνης. Τον καλούν ακόμη στο εξωτερικό- το διάσημο ξενοδοχείο Κing David στο Τελ Αβίβ τού εμπιστεύεται τις διακοσμήσεις των μεγάλων δεξιώσεων, ενώ στην Ελλάδα δουλεύει με το Ιntercontinental, το Κing George και το Αthens Ρlaza.

«Ηταν το 2008 όταν με κάλεσαν από μεγάλο ξενοδοχείο και ζήτησαν μείωση της αμοιβής λέγοντας ότι έρχεται κρίση. Πανέξυπνοι επιχειρηματίες έβλεπαν το κακό πριν από τους πολιτικούς. Συμμορφώθηκα στις απαιτήσεις τους που γίνονταν ολοένα μεγαλύτερες. Κάποια στιγμή η δουλειά έπεσε πολύ. Οι δεξιώσεις λιγόστευαν,οι αμοιβές έπεφταν και εγώ προσπαθούσα να κρατηθώ. Είχα και την κόρη μου μαζί. Πίστευε σ΄ εμένα και πατούσε πάνω μου. Τώρα έχασε τη γη κάτω από τα πόδια της.Δουλεύει πωλήτρια σε ανθοπωλείο.Ο γιος μουευτυχώς πήρε άλλον δρόμο:είναι γλύπτης και ζει μόνιμα στο Βερολίνο».
«Οι Γιαπωνέζοι με φωτογραφίζουν»
«Κοντοστάθηκε μια μέρα κάποιος που με ήξερε στις δόξες μου. Μου λέει:“Δεν μπορεί εσύ να είσαι εδώ...”. Αλλά δεν κωλώνω, είμαι η ατραξιόν της Βουκουρεστί- ου. Κάθε πρωί φτιάχνω τα μπουκέτα μου μπροστά στους περαστικούς. Οι Γιαπωνέζοι προτού μπουν στα μαγαζιά σταματούν και με φωτογραφίζουν. Δεν έχω κανένα κόμπλεξ, ούτε φοβάμαι να με κοιτάζουν. Αλλά ξέρεις τι συμβαίνει;Με διώχνει η Δημοτική Αστυνομία και γέρος άνθρωπος παίρνω την πραμάτεια μου και τρέχω πιο πάνω και μετά ξανά πίσω... Αυτό το κυνηγητό γίνεται για να βγάλω τα τριάντα ευρώ να τα πάω στη γυναίκα μου. Τι θέλουν; Να με στείλουν στο συσσίτιο του δήμου; Διώχνουν εμένα και αφήνουν όλους αυτούς τους ζητιάνους γιατί δεν έχουν πού να τους πάνε. Κοίτα όμως την εικόνα της πόλης:ποιος τη χαλάει; Εγώ με τα λουλούδια μου ή αυτοί;» .

Από Δευτέρα θα στηθεί πάλι στην ουρά της οδού Νικηφόρου, «εκεί που βγαίνουν οι συντάξεις». Εχει υποβάλει τα χαρτιά του, αλλά του είπαν ότι θα πάρει καιρό ώσπου να πάρει τα πρώτα του λεφτά. Μετράει μέρες, εβδομάδες, μήνες ως εκείνη τη στιγμή που θα πετάξει το πανέρι και θα πάει στη Ζαχάρω εκεί κοντά στη θάλασσα που έχει το σπίτι του. Μισός αιώνας δουλειάς και ακόμη τρέχει: «Στη ζωή μου δεν έχω κάνει ρεπό. Πιτσιρικάς ήμουν και με είχαν ψήσει στην Ομόνοια ότι “σιγά, και τι είναι η Κυριακή; Μια μέρα είναι...”. Ετσι πρέπει να σκέφτεσαι αν ασχολείσαι με τα λουλούδια. Στις γιορτές δεν θα γιορτάζεις. Αυτό το έλεγα μετά και εγώ στους μαθητές μου. Οι πιο πολλοί διέπρεψαν. Εχω δικό μου μαθητή τον Δημήτρη που είναι σήμερα μεγάλο όνομα στη Λυών. Δεν λέω “κοίτα πού είναι αυτός και πού εγώ”. Απλώς τη σύνταξή μου θέλω, να πάω στο χωριό μου και να συμφωνήσω με τον δήμαρχο να κάνω μαθήματα ανθοδετικής στα παιδιά του χωριού. Αυτό είναι το όνειρό μου.Αλλά θέλω να βρω έναν τρόπο να πάρω ένα χαρτί από τον δήμο,μια “άδεια”,να με αφήσουν ήσυχο για μερικούς μήνες ώσπου να βγω στη σύνταξη. Ως τότε θα κάνω τα πάντα για να ζήσω. Δεν πάω πάσο».


ΜΙΑ ΓΙΡΛΑΝΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΠΙΛ ΚΛΙΝΤΟΝ
«Εχω περιποιηθεί τους πάντες» λέει και κατεβάζει λίστες ονομάτων. Ανάμεσά τους οικοδέσποινες όπως κυρίες της οικογένειας Βαρδινογιάννη, οι Χανδρήδες, η κυρία Νταϊφά, η κυρία Βύσελα, η Κάρεν Μαυρίδου... «Οταν πλησίαζαν τα Χριστούγεννα τα τηλέφωνα έσπαγαν. Αλλά και παραμονές της Ημέρας των Ευχαριστιών τρέχαμε. Ηταν σαν να ήμασταν στην Αμερική. Η μισή κοσμική Αθήνα παρέθετε δείπνα». Η μια δουλειά διαδεχόταν την άλλη με σταθερή «πελατεία» το Προεδρικό Μέγαρο και το Μέγαρο Μαξίμου. Από το τελευταίο «έφυγε» όταν η Νατάσα Καραμανλή προσέλαβε κάποιον δικό της. Αλλά και στις μεγάλες αφίξεις ήταν παρών φορώντας το ειδικό καρτελάκι εισόδου στα υψίστης φύλαξης ξενοδοχεία και εστιατόρια προκειμένου να σχεδιάσει τον στολισμό.

«Δούλεψα για την επίσκεψη Κλίντον, για τον Πούτιν...». Η τρίμετρη γιρλάντα με ρόδια που στήθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου για την υποδοχή του Κλίντον έγινε εορταστικό ντεκόρ για το φωτορεπορτάζ των ημερών.

Της Ελένης Ξενάκη
Πηγή Το Βήμα
29.5.2011

Φοιτητές ερευνούν για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης

Στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Θεσσσαλονίκη που χρησιμοποιήθηκε από τις δυνάμεις του Αξονα ως τόπος βασανιστηρίων
 Ερευνα για την Κατοχή από εθελοντές, ευρωπαίους φοιτητές, που έχουν μετακομίσει στη Θεσσαλονίκη

Αθήνα
Πρωτoήρθε στην Ελλάδα πριν από κάποια χρόνια, την πρώτη φορά για διακοπές. Τελικά η χώρα μας, ειδικά η Θεσσαλονίκη, της άρεσε πάρα πολύ και έτσι πριν δύο χρόνια αποφάσισε πως θα μείνει εδώ για πάντα. Δεν την τρομάζει η οικονομική κρίση και η αβεβαιότητα της, γιατί όπως λέει «οι δύσκολες εποχές είναι πιο ενδιαφέρουσες».

Εδώ και κάποιους μήνες, παράλληλα με τοι διδακτορικό της, η 25χρονη πολωνέζα πολιτική επιστήμονας Μποζένα Νόβακ ασχολείται με το όχι πολύ μακρινό (και δυσάρεστο) παρελθόν της Ελλάδας, ερευνώντας τα χρόνια της Κατοχής.

«Πρόκειται για το ελληνικό παρακλάδι της έρευνας ''Ignoring the past is condemning the future'' (Αγνοώντας το παρελθόν, καταδικάζεις το μέλλον), η οποία ασχολείται με τα θύματα του ναζισμού στα Βαλκάνια και γίνεται ταυτόχρονα σε Ελλάδα, ΠΓΔΜ,, Ρουμανία και Βουλγαρία», δηλώνει.

Στην Ελλάδα, το πρόγραμμα υλοποιεί η Μη Κυβερνητική Οργάνωση «Ενωμένες Κοινωνίες των Βαλκανίων» με την κυρία Νόβακ να είναι επικεφαλής όσων εργάζονται για αυτό σε ουσιαστικά εθελοντική βάση, όπως άλλωστε εθελόντρια είναι και η ίδια.

Μαζί της είναι φοιτητές από όλη την Ευρώπη, οι περισσότεροι εκ των οποίων βρίσκονται στην χώρα μας μέσω του ευρωπαϊκού προγράμματος EVS (European Voluntary Service).

«Ήδη έχουμε κάνει δεκάδες συνεντεύξεις από επιζώντες και τους συγγενείς τους. Συγκεντρώνουμε μαρτυρίες προφορικές και γραπτές. Τα τελικά αποτελέσματα της έρευνας θα παρουσιαστούν σε ειδική έκδοση που αναμένεται να δοθεί δωρεάν στα σχολεία της πόλης», λέει η κυρία Νόβακ. Τα στοιχεία που ως τώρα έχουν συγκεντρωθεί βρίσκονται στον ιστότοπο http://activeremembrance.wordpress.com/.

«Το φθινόπωρο θα ακολουθήσει και συνέδριο με συμμετέχοντες από τις άλλες βαλκανικές χώρες, που μετείχαν στο πρόγραμμα», λέει η κυρία Νόβακ. Προερχόμενη από μια χώρα όπου εντός των συνόρων της βρίσκονταν τα μεγάλα στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπως το Άουσβιτς, δεν πίστευε πριν ξεκινήσει την έρευνα ότι το πέρασμα του Ναζισμού από την Ελλάδα άφησε τόσο έντονα το στίγμα του.

«Οι ιστορίες μοιάζουν αρκετά με αυτές που έχω ακούσει στην Πολωνία. Αυτό που διαφέρει είναι ότι στην Πολωνία ακόμα και άνθρωποι που δεν είχαν προσωπική ή οικογενειακή εμπλοκή στο ζήτημα, γνωρίζουν λεπτομέρειες. Εδώ αρκετοί δεν ήξεραν καν ότι πολλά γνωστά σημεία της πόλης, όπως το πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά, χρησιμοποιούνταν για εκτελέσεις και βασανιστήρια».

Μνήμες κάθε είδους

Οι απαντήσεις που παίρνει στις συνεντεύξεις πολλές και διαφορετικές. Από ανθρώπους που θυμούνται την παραμικρή λεπτομέρεια της περιόδου μέχρι άλλους που έζησαν την Κατοχή σε πολύ μικρή ηλικία και θυμούνται τους Γερμανούς «σαν κάτι ευγενικούς κυρίους που έμεναν στο σπίτι». Κάποιοι συσχετίζουν το σήμερα με το τότε. «"Ό, τι μας κάνανε τότε οι Γερμανοί, μας το κάνουν και σήμερα δια της οικονομίας", μου είπε ένας ηλικιωμένος κύριος», διηγείται η κυρία Νόβακ.

Η 24χρονη φοιτήτρια Διεθνών Σχέσεων Σάρα Μέντεζ, από την Πορτογαλία, βοήθησε το τελευταίο διάστημα σε κάποια τμήματα της έρευνας. Σε αντίθεση με την Ελλάδα ή την Πολωνία ,η δική της χώρα δεν συμμετείχε καν στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. «Στο σχολείο διδασκόμαστε την ιστορία της εποχής, όμως είναι τελείως διαφορετικό να τα ακούς από ανθρώπους ή συγγενείς ανθρώπων που τα έζησαν οι ίδιοι», δηλώνει.

Στην Ελλάδα ήρθε τον Ιανουάριο στο πλαίσιο προγράμματος ανταλλαγής φοιτητών. Λίγους μήνες αργότερα η νόσος του… ΔΝΤ χτύπησε και την πατρίδα της.

«Είναι το πρώτο πράγμα που μου λένε οι Έλληνες όταν τους λέω ότι είμαι από την Πορτογαλία», λέει γελώντας. Οι δύο λαοί έχουν ομοιότητες, όμως κατά τη γνώμη της οι συμπατριώτες της είναι «αρκετά πιο ήσυχοι όσων αφορά τον τόνο της διαμαρτυρίας τους. Στην πραγματικότητα περιμένουν από τους νέους να βγουν μπροστά και να αντιδράσουν».

Τι είναι το EVS

Η Ευρωπαϊκή Εθελοντική Υπηρεσία, γνωστή και ως EVS (European Voluntary Service), είναι μία από τις πιο οργανωμένες ευκαιρίες για εθελοντική εργασία στην Ευρώπη, υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Νέοι ηλικίας 18-30 μπορούν να εργαστούν εθελοντικά σε μια ΜΚΟ για διάστημα 2-12 μηνών σε ένα καθορισμένο project στον κοινωνικό, περιβαλλοντικό ή πολιτιστικό τομέα. Για το διάστημα που απασχολούνται στο πρόγραμμα η EVS τους παρέχει διαμονή, διατροφή, τα εισιτήρια του ταξιδιού, μηνιαίο χαρτζιλίκι και ασφάλιση. 

Του Γιώργου Πουλιόπουλου
Πηγή Το Βήμα
29.9.2011

Κυριακή 29 Μαΐου 2011

Ρωμιοί ζωγράφοι στο Τοπ Καπί

Ανοιξε τις πύλες της στο ιστορικό παλάτι, με 100 έργα Ελλήνων καλλι-τεχνών του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, οι οποίοι γεννήθηκαν ή έζησαν στην Πόλη

Μια ιδιαίτερα σημαντική έκθεση ζωγραφικής άνοιξε τις πύλες της στο ιστορικό παλάτι του Τοπ Καπί, που αποτελούσε την επίσημη κατοικία των σουλτάνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Πρόκειται για την παρουσίαση 100 έργων Ελλήνων καλλιτεχνών οι οποίοι γεννήθηκαν ή έζησαν στην Κωνσταντινούπολη.

Σημαντικό γεγονός στα πολιτιστικά πράγματα της Πόλης υπήρξαν τα εγκαίνια της έκθεσης, που διοργανώθηκε από τη διεύθυνση του Μουσείου του Παλατιού Τοπ Καπί και το Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη.

Η έκθεση τελεί υπό την αιγίδα του υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας κ. Ερτουγούλ Γκιουνάι και του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου και έχει τη στήριξη του διευθυντή του Μουσείου Τοπ Καπί κ. Γιουσούφ Μπενλί και του γενικού προξένου της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη κ. Βασιλείου Μπαρνόβα.

Τα 100 έργα που περιλαμβάνονται στην έκθεση προέρχονται από τις συλλογές του Μουσείου Τοπ Καπί, του Πατριαρχείου, της Θεολογικής Σχολής Χάλκης, ενώ μεταξύ των εκθεμάτων είναι και επιλεγμένες εικόνες από τις ρωμαίικες εκκλησίες της Πόλης.

Η έκθεση είχε ως έναυσμα το βιβλίο που δημιούργησε η ερευνήτρια Μάιντα Σαρρή με τίτλο "Ρωμιοί Ζωγράφοι της Πόλης". Ανάμεσα στους πίνακες που εκτίθενται συγκαταλέγονται πορτρέτα Οθωμανών σουλτάνων και προυχόντων, πορτρέτα πατριαρχών από τη συλλογή της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, εικόνες από εκκλησίες και πίνακες με τοπία της Πόλης και νεκρές φύσεις.

"Δεν είμαστε ξένοι"
"Η ρωμαίικη κοινότητα και το ρωμαίικο Πατριαρχείο είμαστε μέρος αυτής της χώρας και αυτής της κοινωνίας. Δεν είμαστε ξένοι, πρόσφυγες, μετανάστες, εδώ γεννηθήκαμε και εδώ μεγαλώσαμε", ανέφερε στην ομιλία του κατά την τελετή των εγκαινίων ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος. "Η δική μας κουλτούρα, η κουλτούρα των Αρμενίων και των Συροϊακωβιτών, είναι μέρος της χώρας και του πολιτισμού".
Κατά την περιήγηση των επισήμων στην έκθεση ο Πατριάρχης έδειξε στον Τούρκο υπουργό Πολιτισμού το πορτρέτο του παππού του που είχε δημιουργήσει ένας δικός του θείος. Ο κ. Γκιουνάι από την πλευρά του σημείωσε ότι η προστασία των έργων τέχνης και της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι χρέος προς την ανθρωπότητα.
"Προσπαθούμε να εφαρμόσουμε στην Τουρκία τη δημοκρατία και τις αρχές του κοσμικού κράτους με όλους τους κανόνες και με μεγάλη ειλικρίνεια, έχουμε χρέος να διαφυλάττουμε και να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές όλες τις αξίες που παρήγαγαν όλοι οι πολιτισμοί που έζησαν στα χώματα της Ανατολίας" δήλωσε ο υπουργός Πολιτισμού.
Ψηλά από τον λόφο το Τοπ Καπί ατενίζει τον Βόσπορο. Πήρε την ονομασία του τον 19ο αιώνα από την ομώνυμη πύλη και συγκαταλέγεται στα σημαντικότερα μνημεία της Κωνσταντινούπολης που ανήκουν στα Μνημεία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Καθώς για τους Ρωμιούς ζωγράφους της εποχής οι πηγές πληροφόρησης είναι ελάχιστες, η έκθεση αποτελεί ευκαιρία για να γνωρίσει το κοινό έργα του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα.
Υστερα από δεκαετίες αποκαλύπτεται τώρα η τέχνη μιας σειράς καλλιτεχνών όπως οι: Αρμενόπουλος, Αντωνιάδης, Φλωρά-Καραβία, Οικονομίδης, Ξανθόπουλος, Μιχελιδάκης, Πετρίδου, Πλατωνίδης, Σαββίδης, Σκαρλάτος, Σωφρονιάδης, Σταύρακας, Βακαλόπουλος και Κυζικίνος.

ΕΡΓΑ ΤΕΧΝΗΣ
Ειδικοί συντηρητές τα... ξαναζωντανεύουν
Μια ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στη συντήρηση των πολιτιστικών θησαυρών που παρέμειναν άγνωστοι για το ευρύ κοινό επί πολλά χρόνια. Εξειδικευμένο προσωπικό από το μουσείο Τοπ Καπί φρόντισε το τμήμα των έργων που βρίσκονται στη συλλογή του. Παράλληλα το Πατριαρχείο με ειδικούς συντηρητές έχει φροντίσει τόσο για τα έργα τέχνης όσο και για τις εικόνες που φυλάσσονται στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης ή σε εκκλησιές της Κωνσταντινούπολης. Ο σχεδιασμός της έκθεσης έχει θεματική αλλά και χρονολογική βάση και οι αίθουσες του Τοπ Καπί θα φιλοξενήσουν τα έργα έως τις 30 Ιουνίου.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ
gapostolidis@pegasus.gr

Πηγή ΕΘΝΟΣ
28.5.2011



Πως γιορτάστηκε το πανηγύρι της Αναλήψεως στη Καισαριανή (τέλη 19ου αι.)

Σύμφωνα με τις γραφές ο Ιησούς Χριστός, μετά την Ανάσταση Του δεν εγκατέλειψε αμέσως τον κόσμο, αλλά συνέχισε για σαράντα μέρες να  εμφανίζεται στους μαθητές του (πραξ.1, 3). Τη τεσσαρακοστή μέρα ο Ιησούς, αφού ευλόγησε τους μαθητές Tου, αναλήφθηκε στους ουρανούς «και εκάθισε εκ δεξιων του θεού», στέλνοντας στους ανθρώπους το Αγιο Πνεύμα. Αυτή είναι η σημασία της γιορτής της Αναλήψεως, που φέτος θα γιορτάσουμε την 2η Ιουνίου.

Ειδικά οι Αθηναίοι, γύρω στα 1850, γιόρταζαν με ιδιαίτερη λαμπρότητα το πανηγύρι της Αναλήψεως στο Μοναστήρι της Καισαριανής. Και για να μη ξεχνιόμαστε, όταν λέμε για Ελληνικό πανηγύρι το σημαντικό μέρος δεν ήταν (και δεν είναι) το θρησκευτικό μέρος, αλλά το εορταστικό. Ανηφόριζαν οικογενειακώς από την παραμονή κουβαλώντας σκεπάσματα και τρόφιμα. Η πόλη άδειαζε, μόνο γέροντες και ασθενείς έμεναν στο σπίτι τους.  Τη μέρα της γιορτής ερήμωναν ακόμα και τα καφενεία των Αθηνών: «…οι διευθυνταί των καφενείων της Αιολικής οδού παραπονέθησαν ότι κατ΄αυτήν την ημέραν δεν εδραχμολόγησαν τους καϋμένους τους υπαλληλίσκους, διότι και ούτοι έτρεξαν να συνεορτάσουν…»(εφημ. Φήμη, 14-5-1938). Ο πευκόφυτος Υμηττός γέμιζε από κόσμο, οι σούβλες γυρνούσαν ασταμάτητα και το κρασί έρεε άφθονο.

Ίσως, η σκηνή να ήταν απαράλλακτη για πολλούς αιώνες, αφού στα ίδια μέρη, οι αρχαίοι Έλληνες τιμούσαν τη θεά Δήμητρα (η μονή χτίστηκε τον 11ο αιώνα πάνω στα ερείπια του ναού της Δήμητρας). Στο γλέντι συμμετείχε και η στρατιωτική μπάντα, που έπαιζε μουσική μέχρι αργά το βράδυ. Μικροπωλητές κατέκλυζαν την τριγύρω περιοχή αλλά και το δρόμο που οδηγούσε από την πόλη στο Μοναστήρι. Πέρναγαν όλοι, απαραιτήτως και από ένα εκκλησάκι, το Αγίασμα, που βρισκόταν πιο πάνω από τη Μονή και που, κατά την παράδοση, ανάβλυζε η θαυματουργή πηγή της Καλοπούλας. Ο Καμπούρογλου υποστηρίζει ότι «απεσύροντο εκεί μετά μεσημβρίαν μόναι γυναίκες. Τιμητικήν δε θέσιν έχουσι αι μελλόνυμφοι και αι νεόνυμφοι…» Πίστευαν ότι το νερό της Καλoπουλας ήταν θεραπευτικό και βοηθούσε ιδιαίτερα τη γονιμότητα. Γι αυτό, άλλωστε,  επισκεπτόταν συχνά την πηγή  και η Βασίλισσα Αμαλία (αλλά βοήθεια στην ατεκνία της δε βρήκε. Για την ατεκνία της Αμαλίας δες εδώ).

Με την πάροδο του χρόνου οι αστοί των Αθηνών δεν είχαν καμία όρεξη για λαϊκές εκδρομές στο βουνό. Δεν μπορούσαν να αντέξουν την ανάμειξη τους με τον «αφόρητο λαουτζίκο». Οι επιφανείς Αθηναίοι, στα τέλη του 1800, προτιμούσαν τις εκδρομές στη θάλασσα, πλέον το Φάληρο ήταν η επικρατέστερη θερινή εξόρμηση, και έτσι το πανηγύρι της Αναλήψεως στην Καισαριανή έχασε την λάμψη του και σιγά σιγά εγκαταλείφθηκε.
Του Γιώργου Δαμιανού
Πηγή 24grammata

Παρασκευή 27 Μαΐου 2011

«Αχ, τζάμπα καίει η λάμπα...»

Κυρία Φοίβη, Υπουργός αποκάλεσε το κίνηµα «∆εν πληρώνω, δεν πληρώνω» τσαµπατζήδες. Εχω να σηµειώσω τα εξής:

Για τις µετακινήσεις των βουλευτών µε σιδηρόδροµο, υπεραστικά λεωφορεία ή πλοία γραµµών υπάρχει ατέλεια (τζάµπα).

Για τους βουλευτές της περιφέρειας διατίθενται ετησίως 104 εντολές µετακίνησής τους αεροπορικώς (τζάµπα).

Αναφορικά µε τα έξοδα κίνησης (εκτός από τις ατέλειες και τα τζάµπα εισιτήρια) στους βουλευτές Επικρατείας, Α’ και Β’ Αθηνών, Α’ και Β’ Πειραιώς, αλλά και σε όσους οι περιφέρειές τους διαθέτουν αεροπορική σύνδεση µε την Αθήνα καταβάλλεται το ποσό των 450 ευρώ, ενώ στους βουλευτές των οποίων οι περιφέρειες είναι πιο κοντά στην πρωτεύουσα καταβάλλονται 600 ευρώ, σε όσους βρίσκονται µακριά 750 ευρώ και στους βουλευτές Κυκλάδων και ∆ωδεκανήσου 1.000 ευρώ (τζάµπα).

Τα αυτοκίνητα παρέχονται στους βουλευτές µέσω σύµβασης χρηµατοδοτικής µίσθωσης µε εταιρεία leasing (τζάµπα).

Επιπλέον οι βουλευτές λαµβάνουν επίδοµα οργάνωσης γραφείου – για τους βουλευτές Επικρατείας, Α’ και Β’ Αθηνών, Α’ και Β’ Πειραιώς 1.200 ευρώ και της περιφέρειας 1.500 ευρώ, αφορολόγητα (τζάµπα).

Επίσης τους παρέχεται επίδοµα οικογενειακών βαρών βάσει δήλωσης για την οικογενειακή κατάστασή τους. Ισχύει δε ό,τι για τους δηµοσίους υπαλλήλους: 10% για τον έγγαµο και 5% για κάθε παιδί (τζάµπα).

Για τις επιστολές που λαµβάνουν οι πολίτες από τους εκλεγµένους εκπροσώπους τους καταβάλλεται στους βουλευτές κάθε µήνα ποσό που αντιστοιχεί σε 1.000 επιστολές και διπλασιάζεται τα Χριστούγεννα και το Πάσχα (τζάµπα).

Οσον αφορά τα (σταθερά) τηλέφωνα που χρησιµοποιούν ατελώς, υπάρχουν διαβαθµίσεις: στους βουλευτές Επικρατείας, Α’ και Β’ Αθηνών, Α’ και Β’ Πειραιώς παρέχονται επτά τηλεφωνικές συνδέσεις, στους υπολοίπους οκτώ. Η ατέλεια βαρύνει βεβαίως τη Βουλή µέχρι συνολικού ποσού 13.500 ευρώ ετησίως για κάθε βουλευτή και για το σύνολο των συνδέσεων, ενώ καλύπτει και γραµµή Internet (τζάµπα). Σχετικά µε την κινητή τηλεφωνία κάθε βουλευτής δικαιούται µία γραµµή σύνδεσης και η Βουλή τού καλύπτει µηνιαίως ώς 250 ευρώ πλέον των παγίων τελών (τζάµπα).

Οι εξ επαρχίας βουλευτές για τη στέγασή τους δικαιούνται να µένουν σε ξενοδοχείο ή να µισθώνουν οικία στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας και να λαµβάνουν µηνιαίως 1.000 ευρώ (τζάµπα).

Η Βουλή µισθοδοτεί και έναν επιστηµονικό συνεργάτη για κάθε βουλευτή, ο οποίος και τον προσλαµβάνει µε την προϋπόθεση ότι θα απασχολείται πλήρως (τζάµπα).

Επίσης κάθε βουλευτής έχει το δικαίωµα να αποσπά τρεις συνεργάτες από το ∆ηµόσιο, ενώ του διατίθεται και ένας αστυνοµικός για την προσωπική φρούρησή του (τζάµπα).

Και όλα αυτά βέβαια εκτός των «παχυλών» αµοιβών τους.

Ποιοι είναι λοιπόν οι τζαµπατζήδες;

Γιάννης Τζ. Ας του αφιερώσουµε, αγαπητέ Γιάννη, κάτι σε ραπ στίχους από τον B.D.Foxmoor: «Αυτές οι µέρες οι παράξενες που τροµάζουν και σατανάδες και αγγέλους / είναι θαυµάσιες, είναι µια ωραία ψευδαίσθηση του τέλους... / Είναι γιορτή, είναι εξουσία κι η προσδοκία για µεγάλη τιµωρία... / είναι το χρήµα, το τσάµπα κρίµα, είν’ το ρουσφέτι στους θεούς γι’ αθανασία»...



Πηγή ΤΑ ΝΕΑ
27.5.2011


Δίχως φωτισμό η πλατεία Συντάγματος κατά τη διάρκεια της ειρηνικής διαμαρτυρίας????

Χωρίς φώτα έμεινε η πλατεία Συντάγματος ενω βρισκόταν σε εξέλιξη η ειρηνική διαμαρτυρία των πολιτών για την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα.
Κάτι αντίστοιχο είχε συμβεί και το προηγούμενο βράδυ και πολλοί έσπευσαν να κατηγορήσουν τον δήμαρχο για το γεγονός.
Αν και δεν μπορεί κανεις να πει με βεβαιότητα το ποιός φταίει σίγουρα κάτι περίεργο συμβαίνει.

Πηγή : Blogthea.gr 

Περιμένοντας τους βαρβάρους

Οι έννοιες μνημόνιο, κρίση, μηχανισμός στήριξης, ανεργία, πλαισιώνουν πλέον τον διάλογο του κάθε Έλληνα πολίτη σε κάθε γωνία της χώρας, ανεξαρτήτως ηλικίας και φύλου, συνοδευόμενες από περιγραφικές εκφράσεις αισθημάτων οργής, απογοήτευσης και κυρίως ανασφάλειας. Ο προβληματισμός του πώς φτάσαμε ως εδώ, ποιος φταίει και ποιος θα πληρώσει έχει κατακυριεύσει την κάθε σκέψη, χωρίς να αφήνει περιθώρια για συλλογισμό αναφορικά με το τι κάνουμε από εδώ και πέρα. Αναμφισβήτητα, η τρέχουσα δυσχερής κατάσταση που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε σε κάθε πεδίο της κοινωνίας μας, είναι απόρροια άστοχων και αμφιλεγόμενων αποφάσεων του παρελθόντος, αναχρονιστικών αντιλήψεων, έλλειψης ιεράρχησης προτεραιοτήτων και κατάρρευσης του ηθικού μας συστήματος αξιών.

Ανεξάρτητα όμως από τα αίτια, η ουσία είναι ότι κάπως τα καταφέραμε και φτάσαμε την χώρα στο σημείο που είναι σήμερα. Και με ντροπή καλούμαστε να παραδώσουμε στα παιδιά μας μία Ελλάδα φτιαγμένη από τραπουλόχαρτα, που απειλείται από το φύσημα της οικονομικής κρίσης, της διαφθοράς, της ανεργίας και των πολυδιάστατων και ισχυρών συμφερόντων. Αναμφίβολα λοιπόν, στα προφανή προβλήματα που διέπουν την καθημερινότητα όλων, έρχεται να προστεθεί άλλο ένα, το οποίο κατά την γνώμη μου θα διαδραματίσει μείζονα ρόλο στο όποιο αύριο της χώρας μας - η έλλειψη οράματος στη νεότερη γενιά. Κάθε νέος έχει δικαίωμα στο όνειρο και στο όραμα, στο να γευθεί την επιτυχία και την αποτυχία μέσα από προσωπικές εμπειρίες και επιλογές του. Η μόνη διαφορά είναι ότι ο νέος σήμερα έχει ήδη γευθεί έντονα την αποτυχία που του έχουμε επιβάλλει μέσα από τα δικά μας λάθη και επιλογές, και η γεύση αυτή αλλοιώνει όλες τις υπόλοιπες, με αποτέλεσμα την κυριαρχούσα απάθεια, αποχή και αδιαφορία.

Μολονότι η αγανάκτηση της νεολαίας είναι δικαιολογημένη, θα πρέπει να μετουσιωθεί σε μία εποικοδομητική αντίδραση, σε μία γόνιμη επανάσταση ιδεών, δημιουργίας, κριτικής σκέψης και ηθικών αρχών - μία αντίδραση που να εδράζεται στην κινητήρια δύναμη της υπερβατικότητας και της διαφορετικότητας. Η αποτυχία των προηγούμενων γενιών απειλεί να παραλύσει κάθε κίνητρο για πρόοδο και δημιουργικότητα, ενώ θα έπρεπε να λειτουργεί ως ένα σημαντικό εφαλτήριο για να βρεθούν ρεαλιστικές λύσεις στα σημερινά αδιέξοδα. Αν κοιτάξουμε πλάι μας, θα αντικρύσουμε νέους που μιλούν, που προσπαθούν, που ξεπερνούν και δημιουργούν. Δεν υπάρχουν μόνο οι οργισμένοι επαναστάτες που αντί να αφουγκραστούν και να συνθέσουν το μέλλον τους, αγνοούν και ισοπεδώνουν τις - ομολογουμένως λίγες - προοπτικές που υπάρχουν. Αντίθετα υπάρχουν αρκετοί που χτίζουν μόνοι τους τις αυριανές προοπτικές.

Ας μην περιμένουν οι νέοι μας λοιπόν μια ζωή τους Βαρβάρους του Καβάφη όπως ίσως κάνανε πολλοί από εμάς : Δεν θα έρθουν ποτέ. Διότι πολύ απλά δεν υπάρχουν. Η λύση θα έρθει από τους ίδιους.

Του Αλέξανδρου Κωστόπουλου
(Ο Αλέξανδρος Κωστόπουλος είναι Συνιδρυτής του Ινστιτούτου Περιφερειακού Διαλόγου και Στρατηγικής και Διευθύνων Σύμβουλος στην εταιρεία στρατηγικής και επικοινωνίας FORESIGHT)
Πηγή PROTAGON.GR

Το Πέρασμα από τη ζωή στη Τέχνη

Αίμα, δάκρυα και ιδρώτας, αλλά και χρώμα, μέταλλο και ξύλο. Τα βασικά συστατικά των έργων τέχνης, που από σήμερα εκτίθενται στο πλαίσιο της εκδήλωσης «Ανθρωποι - Χρώμα + Σίδερο 5», μέσα σε χώρο της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης Περάματος, δεν θα μπορούσαν να είναι άλλα. 

Γιατί οι άνθρωποι που εργάζονται εκεί θυμούνται κάθε χρόνο, από το 2005 και μετά, πως η καθημερινότητα στο πειραιώτικο εργοτάξιο είναι πάντοτε σκληρή, ιδιαίτερα τελευταία που η ζώνη υπολειτουργεί και η ανεργία έχει «χτυπήσει» τη συνοικία. Γι' αυτό και «ξορκίζουν» τους δαίμονες της ανεργίας, των ατυχημάτων και της επαγγελματικής απαξίωσης, παρέα με μια μεγάλη ομάδα καλλιτεχνών.
Τα έργα ανήκουν σε 180 ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων των εργατών της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης. Πρόκειται για φωτογραφίες, βίντεο, γλυπτά, χαρακτικά, ζωγραφικούς πίνακες κ.ά. που αντλούν τα θέματά τους μέσα από τη ζωή και τη δουλειά των μαστόρων της ζώνης.
Ετσι κι αλλιώς, η έννοια της τέχνης σχετίζεται με τον τεχνίτη, τον άνθρωπο δηλαδή που ασκεί μια τέχνη, πιο συχνά ένα χειρωνακτικό επάγγελμα, και έχει μια ειδική τεχνική εκπαίδευση. Γι' αυτό και η έκθεση αποκτά ξεχωριστό νόημα, φέρνοντας στον ίδιο χώρο, με υλικά κοινά σε μαστόρους και καλλιτέχνες, διαφορετικές προσεγγίσεις της ζωής στη ζώνη.
Ξεκινήσαμε σαν μια μικρή παρέα
«Ξεκινήσαμε σαν μια μικρή παρέα», λέει η Εύα Μελά, υπεύθυνη για τη λειτουργία της έκθεσης. «Ηταν τόσο μεγάλη όμως η ανταπόκριση του κοινού, που η έκθεση χρόνο με το χρόνο "μεγάλωσε" και σήμερα είναι ένα ευρύτερο καλλιτεχνικό γεγονός, με εργαστήρια ζωγραφικής και γλυπτικής για παιδιά, θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, μελοποιημένες ποιητικές αφηγήσεις κ.ά.», συμπληρώνει.
«Οι καλλιτέχνες δε, που κάθε χρόνο, αφιλοκερδώς, συμμετέχουν, έχουν αποκτήσει ιδιαίτερο δέσιμο με τους επαγγελματίες, "μεταφράζοντας" με τη δική του γλώσσα ο καθένας την καθημερινότητα στη ζώνη -ρεαλιστικά, φιλοσοφικά, νατουραλιστικά, στεγανά δεν υπάρχουν».
Η έκθεση ανοίγει σήμερα στις 8 μ.μ. και θα διαρκέσει έως και τις 5 Ιουνίου. Στόχος της, «να έρθει το έργο τέχνης στους τόπους δουλειάς, εκεί που βρίσκεται ο φυσικός του αποδέκτης και η κινητήρια έμπνευση της δημιουργίας του: η εργατική τάξη». Χορηγοί της; «Οι εργάτες και οι άνεργοι του Περάματος που στηρίζουν και συνδημιουργούν». *
Ωρες λειτουργίας
12.00-21.00, καθημερινά. 

Διοργάνωση: Συνδικάτο Μετάλλου Πειραιά, Πανελλήνια Ενωση Αμμοβολιστών-Καθαριστών, Σωματείο Ναυπηγοξυλουργών, Σωματείο Ηλεκτρολόγων Πλοίων, Κίνηση Εικαστικών Καλλιτεχνών.
*www.perasma.org 

Του Δημήτρη Ρουτσώνη
Πηγή ENET

27.5.2011

Πέμπτη 26 Μαΐου 2011

Σύρος, μονοπάτια και ακρογιαλιές

Ξεκινήσαμε πρωί πρωί από την παραλία της αρχαίας Καρθαίας στην Κέα, με πορεία 94 μοίρες, σχεδόν «καρφί» ανατολικά, σημαδεύοντας τον βόρειο κάβο της Σύρου, τον κάβο Πετρίτη. Πλέουμε σε μια ήρεμη θάλασσα. Γλιστράμε απαλά πάνω στο βελουδένιο ακύμαντο νερό. Με ταχύτητα 20 κόμβων, τα 26 μίλια που μας χωρίζουν από το νησί του Βαμβακάρη θέλουμε κάτι παραπάνω από μία ώρα για να τα καλύψουμε. Ο Φρόντις στο τιμόνι, είναι σε πολύ καλά κέφια.

Ετσι είναι οι άνθρωποι της θάλασσας. Οταν φορτώνει ο μαΐστρος, συννεφιάζει και η καρδιά τους. Οταν όμως έχει καλοσύνη, ξεχειλίζει η ψυχή τους από ευφορία. Τον κοίταζα και ένιωθα ότι το σκάφος ήταν προέκταση, ή μάλλον κομμάτι του εαυτού του. Τα μακριά μαλλιά του που ανέμιζαν, τα γαλάζια μάτια του που καθρέφτιζαν το μπλε του ουρανού και της θάλασσας, η σιγουριά και η δύναμή του, «ζωγράφιζαν» έναν ελεύθερο άνθρωπο. Σκέφτηκα πως ένας ελεύθερος άνθρωπος δεν μπορεί παρά να αγαπάει τη θάλασσα, όλα τα νερά. Τον είδα πολλές φορές μέχρι τώρα να αφήνεται στα χάδια της βροχής, να περνάει μέσα από τα ποτάμια, να κολυμπάει στις λίμνες, να πίνει νερό από τις πηγές. Και σήμερα, τον βλέπω όρθιο να κρατάει το τιμόνι και να έχει γίνει ένα με την απεραντοσύνη της θάλασσας. Θέλω να τον φωτογραφίσω, αλλά δεν βρίσκω τον τρόπο να τον «συλλάβω», να τον αποτυπώσω όπως πραγματικά είναι. Πώς να αποτυπώσεις τους βυθούς του πελάγους; Από ποια οπτική γωνία να αγγίξεις το απέραντο;

Στην ερημιά
Παραπλέοντας όλη την ανατολική ακτή της Σύρου, προσπερνούσαμε τη μια πανέμορφη ερημική παραλία μετά την άλλη: τα Τραχήλια, τη Συκαμινιά, τον Γρίζα, το Καστρί, τη Γλυσούρα, το Αγρελωπό, το Κομμένο, τον Κασίδη. Οταν πια πλησιάζαμε στην Ερμούπολη, το λιμάνι του νησιού και πολύβουη πρωτεύουσα των Κυκλάδων, κατάλαβα ότι η σημερινή μέρα δεν είχε ερημιές. Αλλά κατάλαβα λάθος. Φτάνοντας στον μόλο στην είσοδο του λιμανιού, ο καπετάνιος άλλαξε ξαφνικά πορεία, και αντί να μπει στο λιμάνι πήρε μια ρότα 122 μοίρες προς τα νοτιοανατολικά. Μόλις 1,5 ναυτικά μίλια μακριά, έστριψε το σκάφος μέσα σε έναν ρηχό όρμο με το όνομα -και πράγμα- Μεγάλη Αγκάλη, στο νησάκι Δίδυμη που θα μπορούσε να ήταν το νησί του Ροβινσώνα, παρόλο που βρίσκεται μια ανάσα από την κοσμοπολίτικη Ερμούπολη.
Σε ύψος, δεν ξεπερνάει τα 20-25 μέτρα. Στη δυτική πλευρά του έχει έναν παλιό πέτρινο φάρο, το μοναδικό κτίσμα. Ανάμεσα στους θάμνους του έχουν τις φωλιές τους εκατοντάδες γλάροι. Αυτή την εποχή θα δείτε τα σταχτογκρίζα αυγά τους έτοιμα να ανοίξουν και να ξεπηδήσουν από μέσα τους τα μικρά γλαρόπουλα. Τέσσερις παραλίες έχει το νησί, όλες τους πολύ όμορφες, και πιο όμορφη από όλες η Μεγάλη Αγκάλη. Εδώ ρίξαμε άγκυρα. Στήσαμε τη σκηνή μας στην άμμο, μαζέψαμε ξύλα για τη βραδινή φωτιά μας, και μετά περάσαμε απέναντι με το σκάφος και ξεκινήσαμε τις πεζοπορικές περιπλανήσεις μας στα μονοπάτια της Σύρου. Εις αναζήτησιν του μυστικού.

Κάμπος - Ακρωτήριο Πετρίτης - Ορμος Γράμματα - Γριά Σπηλιά
Το μονοπάτι ξεκινάει σηματοδοτημένο από το τέλος του ασφαλτόδρομου που στα τελευταία μέτρα του γίνεται χωματόδρομος, έξω από τον οικισμό του Κάμπου. Είναι ένα καθαρό και βατό μονοπάτι, που ακολουθεί παράλληλα μια ξερολιθιά από την αριστερή της πλευρά. Περίπου 750 μ. από το σημείο εκκίνησης, θα συναντήσετε μια ξύλινη πόρτα καθώς και τη διακλάδωση του μονοπατιού που κατηφορίζει προς τη Γριά Σπηλιά. Εκεί εσείς συνεχίζετε σε ευθεία πορεία, ανηφορίζοντας για λίγο. Το μονοπάτι είναι καλοπατημένο, με αραιή σήμανση. Υστερα από λίγο συναντάτε άλλη μια ξερολιθιά, κι αυτή τη φορά βαδίζετε στα δεξιά της. Στη θέση Πάλος υπάρχει μια διακλάδωση, στην οποία ακολουθείτε το κατηφορικό σκέλος. Παρακάτω θα δείτε μια σιδερένια πόρτα με παλιό συρματόπλεγμα, όπου θα πρέπει να κατηφορίσετε λοξά δεξιά.
Η σηματοδότηση στο τμήμα αυτό περιορίζεται σε μερικούς κούκους και το μονοπάτι γίνεται λίγο ασαφές, καθώς συνεχίζετε προς τα δυτικά, ώσπου να συναντήσετε τη διακλάδωση με το μονοπάτι που κατεβαίνει ώς την παραλία Γράμματα. Στη διακλάδωση ακολουθείτε το δεξιό σκέλος (υπάρχει πινακίδα σηματοδότησης με το Νο5) και σε λίγο φτάνετε πίσω από τον λόφο του ακρωτηρίου, όπου σταματάει κάθε μορφή σήμανσης. Το τοπίο γύρω από το ακρωτήριο χαρακτηρίζεται από απόκρημνα και κοφτερά βράχια. Επιστρέφοντας στην τελευταία διακλάδωση, περνάτε τα πεσμένα συρματοπλέγματα και ακολουθείτε τη γιδόστρατα. Επειτα από 350 μ. συναντάτε στα αριστερά σας μια μικρή συστάδα πεύκων. Συνεχίζετε στο πατημένο, πλην όμως αχνό μονοπάτι, ώς την παραλία Γράμματα, όπου υπάρχει και μια χαρακτηριστική ασβεστοκάμινος. Στη συνέχεια, ακολουθώντας τα πυκνά σημάδια πλάι στη θάλασσα, η διαδρομή καταλήγει στην παραλία Γριά Σπηλιά και από εκεί συνεχίζει ανηφορικά μέσα στη ρεματιά. Αφού περάσετε τις δύο ασβεστοκάμινους, δεξιά και αριστερά, βλέπετε στα αριστερά σας την επονομαζόμενη Γριά Σπηλιά. Στην ουσία είναι μια μικρή κοιλότητα στον βράχο, με λιθόχτιστη πρόσοψη.
Λίγο παραπάνω διακρίνετε ένα πηγάδι και πίσω του μια αγροικία. Το μονοπάτι εξακολουθεί να είναι καθαρό και ευδιάκριτο και σας οδηγεί εύκολα στην ξύλινη πόρτα κι από εκεί στον Κάμπο.

Του Στέφανου Ψημένου
21.5.2011

Η αρχαιοκαπηλία αλλοιώνει την ιστορία

Ο Λόρδος Ρένφριου, ως γνήσιος Βρετανός, ήταν συνεπέστατος στη συνάντησή μας. Ακριβώς στις 8 μ.μ. με περίμενε έξω από το ξενοδοχείο του κοντά στην Ακρόπολη. Κατηφορίσαμε τον πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου και της Αποστόλου Παύλου, για να επιλέξουμε τελικά ένα συμπαθητικό εστιατόριο της Πλάκας. Ο γνωστός αρχαιολόγος είναι ένθερμος φιλέλληνας και άριστος γνώστης της γλώσσας και της ιστορίας μας. Οχι μόνο έχει μεγάλο ανασκαφικό έργο σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, με έμφαση στις Κυκλάδες, αλλά είναι και πρωτεργάτης της ευαισθητοποίησης της διεθνούς κοινής γνώμης για θέματα αρχαιοκαπηλίας. Στην Αθήνα, έδωσε μια διάλεξη με θέμα «Προστατεύοντας την πολιτιστική κληρονομιά: Η πρόκληση του διεθνούς εμπορίου αρχαιοτήτων», η οποία διοργανώθηκε από την Πρωτοβουλία για την Ανάδειξη της Πολιτιστικής Κληρονομιάς σε συνεργασία με τον Τομέα Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης του Πανεπιστημίου Αθηνών.
– Πώς γίνατε αρχαιολόγος;
– Κόλλησα το μικρόβιο μικρός και μου έμεινε σε όλη τη ζωή μου. Πήγα σε ηλικία 12 ετών ένα ταξίδι στην Ιταλία με τους γονείς μου. Επισκέφθηκα γνωστές αρχαιολογικές περιοχές από τη Ρώμη και την Πομπηία μέχρι το Ερκουλάνεουμ και την πόλη Τσερβέτορι, όπου βρέθηκε ο κρατήρας του Ευφρονίου. Στα 14 μου ως μαθητής πήγα σε ανασκαφές στο Καντερμπέρι. Σπούδασα αρχικά φυσικές επιστήμες και μετά αρχαιολογία.
– Ποια είναι τα χαρίσματα που πρέπει να έχει ένας αρχαιολόγος;
– Πρώτα απ’ όλα η περιέργεια. Επίσης, η επιμονή του κυνηγού, που ανταμείβεται όταν επιτύχει τον στόχο του. Τίποτα δεν μπορεί να συγκριθεί με τη χαρά που αισθάνεσαι όταν κρατάς ένα αρχαίο αντικείμενο στα χέρια σου, που έβγαλες από την αγκαλιά της γης μετά από αιώνες. Βέβαια, πρέπει να είσαι και χαλκέντερος για να αντέξεις τις διαμάχες με τους συναδέλφους σου που αμφισβητούν την ορθότητα των θεωριών σου ή την αυθεντικότητα των ευρημάτων σου. Ο πιο γνωστός Βρετανός αρχαιολόγος, Σερ Μόρτιμερ Γουίλερ, έλεγε επ’ αυτού: «Η αρχαιολογία δεν είναι επάγγελμα. Είναι βεντέτα».

Εμπειρίες-σταθμοί
– Εχετε πολυετή καριέρα, ποιες ήταν οι πιο αξιομνημόνευτες εμπειρίες σας;
– Αναφέρω συνοπτικά τρεις: Η πρώτη και πιο ρομαντική ως φοιτητής αρχαιολογίας, που κάνει την πρακτική του, ήταν στον Σάλιαγκο, ένα νησάκι δίπλα στην Αντίπαρο. Οταν το πρωτοείδα, υποψιάστηκα ότι πρέπει να έχει ίχνη κατοίκησης της νεολιθικής περιόδου, και έπεσα μέσα. Το ανασκάψαμε με τον καθηγητή Τζον Εβανς. Η δεύτερη ήταν σ’ έναν νεολιθικό τάφο στο Ορκνεϊ κοντά στη Σκωτία. Ηταν ένας πετρόκτιστος θάλαμος του 3000 π.Χ. Θυμάμαι ότι εισήλθα σε ένα από τα διαμερίσματα, έναν χώρο που είχε μείνει κλειστός για περίπου 5.000 χρόνια. Η τρίτη ιδιαίτερη στιγμή ήταν στους Σιταγρούς της Μακεδονίας το 1968, όπου είχαμε στην ανασκαφή πολλούς νεαρούς από γειτονικά χωριά, οι οποίοι ήταν θαυμάσιοι άνθρωποι. Με πήραν μαζί σε μοναστήρια, σε γιορτές, όπου ερωτεύτηκα την ποντιακή μουσική και τους χορούς. Ακόμα ξέρω να χορεύω.
– Το πιο δυσάρεστο βίωμα της πορείας σας;
– Οταν πήγα για πρώτη φορά στην Κέρο το 1963 και την βρήκα λεηλατημένη από αρχαιοκάπηλους. Ημουν ο πρώτος αρχαιολόγος που πήγε εκεί. Μου προξένησε απίστευτο θυμό, θλίψη και μου δημιούργησε το πείσμα να παλέψω σε όλη μου τη ζωή εναντίον εκείνων που στερούν από την ανθρωπότητα την πιο πολύτιμη γνώση: Οταν αρπάζεις ένα αντικείμενο από τον τόπο που βρέθηκε, κρατά την αισθητική του αξία, αλλά χάνονται όλες οι πληροφορίες που αφορούν την ιστορία, την προέλευση, τη χρήση. Εκτοτε κάναμε πολλές ανασκαφικές προσπάθειες στην Κέρο για να κατανοήσουμε τελικά τι συνέβαινε στο νησί, και όλα τα ειδώλια που βρέθηκαν εκεί ήταν σπασμένα. Σήμερα γνωρίζουμε ότι ένας από τους πρωτεργάτες της λεηλασίας της Κέρου, ήταν ο Νικολά Κουτουλάκης.
– Θεωρείτε ότι τα κυκλώματα της αρχαιοκαπηλίας συνεχίζουν τη δράση τους;
– Ο πιο μεγάλος κίνδυνος σήμερα, παραμένει η λεηλασία αρχαιολογικών χώρων για να καταλήξουν αντικείμενα σε συλλέκτες ή μουσεία που δεν έχουν κώδικα δεοντολογίας. Δεν είναι τυχαίο ότι οι τιμές των προϊόντων αρχαιοκαπηλίας σε διάφορες δημοπρασίες είναι όλο και υψηλότερες. Σημαίνει ότι υπάρχει προσφορά και ζήτηση. Συνεπώς δεν έχουμε κερδίσει τη μάχη.
– Στην πρόσφατη διάλεξή σας στην Αθήνα αναφερθήκατε στο θέμα της δεοντολογίας που οφείλουν να έχουν τα μουσεία διεθνώς για την πολιτική εμπλουτισμού των συλλογών τους, ώστε να αποτραπούν οι δωρεές ή αγορές αντικειμένων αμφισβητούμενης προέλευσης. Τα ελληνικά μουσεία έχουν τέτοιο κώδικα δεοντολογίας;
– Δυστυχώς, υπάρχουν περιστατικά όπου ελληνικά μουσεία έκαναν δεκτές δωρεές από πρόσωπα που ενεπλάκησαν σε υποθέσεις αρχαιοκαπηλίας. Αναφέρομαι, λ.χ., στον Κούρο του Μουσείου Μπενάκη.
– Πριν από λίγα χρόνια δώσατε μια διάλεξη στο Μουσείο Μπενάκη περί αρχαιοκαπηλίας, το αναφέρατε αυτό;
– Εκανα μια αναφορά για την ατυχή επιλογή της απόκτησης του κούρου, χωρίς να πω ότι ήταν ντροπή για το μουσείο να δεχθεί μια τέτοια δωρεά από τον Ρόμπιν Σάιμς, έμπορο αρχαιοτήτων, συνεργάτη του Χρήστου Μιχαηλίδη, γνωστοί και οι δύο από την υπόθεση της Σχοινούσας. Ενα αξιοσέβαστο μουσείο πρέπει να είναι πιο προσεκτικό σε τέτοια θέματα. Το ίδιο έκανα και σε μια διάλεξή μου στο Μουσείο Γκετί πριν από 15 χρόνια, όταν είπα ότι αποδοκίμαζα την απουσία δεοντολογίας στην πολιτική των αγορών και των δωρεών τους. Ηταν η πρώτη φορά που το άκουσαν, διότι στη δεξίωση μετά τη διάλεξη, όλοι ήταν παγωμένοι. Δυστυχώς δεν έδωσαν τότε μεγάλη προσοχή στα λεγόμενά μου και έτσι εξαναγκάστηκαν μετά από χρόνια να επιστρέψουν διάφορα αντικείμενα στην Ιταλία και την Ελλάδα.

Λάθος η άδεια στη Γουλανδρή
– Μπείτε στη θέση του διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη. Θα προτιμούσατε να καταλήξει ο Κούρος σε μια συλλογή του εξωτερικού; Δεν είναι καλύτερο να επιστρέψει στην Ελλάδα;
– Το σύνηθες επιχείρημα που προβάλλουν οι ιδιώτες συλλέκτες που παίρνουν αντικείμενα αμφισβητούμενης προέλευσης, είναι πως η συλλογή τους αποτελεί την καλύτερη στέγη γι’ αυτά, αλλιώς ποιος ξέρει πού θα κατέληγαν. Ομως είμαι απόλυτος: Οταν αποδέχεσαι τέτοια αντικείμενα, τότε ενθαρρύνεις τις παράνομες ανασκαφές και λεηλασίες αρχαιολογικών χώρων. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που αποσκοπεί στην επιστροφή προϊόντων αρχαιοκαπηλίας. Είναι ανεπίτρεπτο τα μουσεία σας να έχουν τέτοια αντικείμενα στις συλλογές τους.
– Με την ίδια λογική η αρχαιολογική υπηρεσία δεν θα έπρεπε να είχε δώσει άδεια κατά τη δεκαετία του ’60 στην Ντόλλυ Γουλανδρή να συλλέξει τα κυκλαδικά ειδώλια. Κι όμως σήμερα έχουμε ένα μουσείο με μια σπουδαία συλλογή στην Αθήνα. Δεν είναι προτιμότερο;
– Εξετάζοντας το θέμα σήμερα, νομίζω ότι ο αείμνηστος Παπαδημητρίου, επικεφαλής της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, κακώς έδωσε την άδεια στη Γουλανδρή, την οποία είχα γνωρίσει. Η Ντόλλυ είχε πράγματι μεγάλη αίσθηση πατριωτισμού και τα αγόρασε για να τα κρατήσει στην Ελλάδα. Δυστυχώς, επειδή πολλά εξ αυτών ήταν προϊόντα λαθρανασκαφών, δεν ξέρουμε πού βρέθηκαν, τι άλλο υπήρχε δίπλα τους, χάσαμε την ευκαιρία να μελετήσουμε και να μάθουμε σε βάθος τον πολιτισμό του Αιγαίου.

Πρόταση επιστροφής
– Στην πρόσφατη διάλεξή σας υποστηρίξατε με θέρμη την ιδέα να ζητήσει η Ελλάδα την επιστροφή δύο αντικειμένων από το Μουσείο της Καρλσρούης στη Γερμανία. Παρουσιάστηκαν στην έκθεση του μουσείου για τις Κυκλάδες το 1975 και ήταν προϊόντα αρχαιοκαπηλίας. Θεωρείτε ότι μπορούμε να το επιτύχουμε;
– Τα αντικείμενα αυτά προήλθαν από αρχαιοκάπηλους όπως ο Κουτουλάκης και άλλους εμπόρους τέχνης που είχαν διαφήμιση στον κατάλογο της έκθεσης! Πρόκειται για ένα ειδώλιο ύψους 88 εκατοστών, από τα μεγαλύτερα που έχουν βρεθεί, και ένα τηγανόσχημο σκεύος. Με σωστή διαπραγμάτευση και συμφωνία, θα μπορούσαν να έρθουν πίσω στην Ελλάδα. Επιμένω όμως: Αν τα ελληνικά μουσεία δεν έχουν πολύ αυστηρή πολιτική απόκτησης, δεν είναι εύκολο να τα πάρετε πίσω. Δείτε τι έγινε με την περίπτωση των βυζαντινών πιάτων που διεκδικούσαν τρία ελληνικά μουσεία (Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Μουσείο Μπενάκη) και ακόμα δεν έχει αποσαφηνιστεί η προέλευσή τους, καθώς ένας Βούλγαρος αρχαιοκάπηλος ισχυρίζεται ότι τα εντόπισε εκείνος. Αν όμως τελικά είναι προϊόντα αρχαιοκαπηλίας, τα τρία μουσεία εκτίθενται.
– Η ελληνική πλευρά βασίστηκε στη διαβεβαίωση ενός συλλέκτη ότι ανήκαν στην οικογένειά του εδώ και δεκαετίες.
– Εχετε έγγραφα που το αποδεικνύουν; Μόνο με επαρκή έρευνα πριν από την αγορά, μπορεί κανείς να διασφαλιστεί.

Πάρκινγκ γλυπτών το νέο Μουσείο
– Σας αρέσει το νέο Μουσείο Ακροπόλεως;
– Μου αρέσει πολύ ο τελευταίος όροφος με τη σύνθεση των αρχιτεκτονικών γλυπτών που υπάρχουν στην Ελλάδα και των αντιγράφων από εκείνα που είναι σήμερα στο βρετανικό μουσείο. Ομως, έχω πολλές ενστάσεις για τον όροφο που βρίσκεται ακριβώς από κάτω, που μου θυμίζει δυστυχώς πάρκινγκ αγαλμάτων. Αν πάρεις ένα γλυπτό και το πας μερικά μέτρα πιο κάτω, δεν αλλάζει κάτι. Στο παλιό μουσείο, αν έκανες κάτι τέτοιο επηρεαζόταν ολόκληρη η παρουσίαση.
– Πήγατε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο;
– Πήγα πρόσφατα αρκετές φορές, διότι κάνω μια μελέτη. Είδα τι συμβαίνει στην οδό Τοσίτσα, ειδικά έξω από την είσοδο του Επιγραφικού Μουσείου, που είναι περικυκλωμένο από τοξικομανείς. Πρόκειται περί εθνικού σκανδάλου. Σε καμιά χώρα του κόσμου, το σπουδαιότερο μουσείο δεν γειτνιάζει με πιάτσα εμπορίας και χρήσης ναρκωτικών. Αν σκεφτείτε ότι το Εθνικό Αρχαιολογικό είναι από τα πιο σπουδαία στον κόσμο μαζί με εκείνα του Kαΐρου και της Πόλης του Μεξικού, τότε η κατάσταση γίνεται ακόμη χειρότερη. Ας μη μιλήσουμε για τον θάνατο της αρχαιολόγου Ζερβουδάκη...
– Η Ελλάδα βάλλεται από παντού και η εικόνα της στο εξωτερικό είναι κακή. Μπορεί η πολιτιστική διπλωματία να μας βοηθήσει να την αποκαταστήσουμε;
– Τι δουλειά έχει το αρχαίο σας παρελθόν με υπουργούς που αποδεδειγμένα παραποίησαν στοιχεία για να μπείτε στη Ζώνη του Ευρώ; Αλλο το ένα, άλλο το άλλο. Νομίζω ότι ο τρόπος να αποκαταστήσετε την εικόνα σας είναι να αποδοθεί δικαιοσύνη, να γίνουν έρευνες σε δημόσιο επίπεδο για να βρεθούν οι ένοχοι των σκανδάλων. Ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης, τα γλυπτά και οι ωραίες εκθέσεις στο εξωτερικό δεν μπορούν να βοηθήσουν.

Η επιστροφή των Μαρμάρων
– Ποια είναι η γνώμη σας για το θέμα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα;
– Είναι ένα εξαιρετικά πολύπλοκο ζήτημα. Νομίζω πως ό,τι αποτελεί τμήμα του διάκοσμου ή του κτιρίου πρέπει να επανενωθεί με το μνημείο. Ομως, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Αν η Βρετανία δώσει πίσω τα γλυπτά, τότε θα ανοίξει η πόρτα της διεκδίκησης όλων των αντικειμένων από τα μουσεία της, τα οποία προέρχονται από άλλες χώρες. Συνεπώς, το κρισιμότερο ζήτημα είναι να δούμε ποια αντικείμενα θα έπρεπε να επιστραφούν. Είναι σαφές ότι δεν μπορούν να επιστραφούν όλα. Ισως θα πρέπει να γίνει μια εξαίρεση για αντικείμενα που –όπως σας είπα– είτε είναι τμήμα του μνημείου είτε είναι εθνικής σημασίας. Πιστεύω λοιπόν ότι πρέπει να προκύψει μια διεθνής συμφωνία, σε αυτό το πνεύμα. Πρέπει όμως να προσθέσω ότι το γεγονός ότι υπάρχουν ελληνικές, μεξικανικές, ιταλικές κ.ά. αρχαιότητες σε ξένα μουσεία, λειτουργούν σαν πρεσβευτές για τις χώρες αυτές, την ιστορία και τον πολιτισμό τους. Αλλιώς θα έπρεπε να πάμε σε κάθε χώρα ειδικά για να τις δούμε από κοντά. Ο κόσμος θα ήταν πιο φτωχός έτσι.

Το ανασκαφικό έργο
Ο Κόλιν Ρένφριου γεννήθηκε το 1937 και έλαβε τον τίτλο του διδάκτορος από το Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ το 1965. Ολοκλήρωσε τη συγγραφή του βιβλίου της «Ανάδυσης του Πολιτισμού» (από τις σημαντικότερες ακαδημαϊκές μελέτες για τον πολιτισμό που γεννήθηκε στο Αιγαίο την 3η χιλιετία π.Χ., κυκλοφορεί στα ελληνικά από το ΜΙΕΤ) όταν δίδασκε ως λέκτορας Προϊστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ. Το 1972 εκλέχθηκε καθηγητής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον. Από το 1981 έως το 2004 διετέλεσε καθηγητής Αρχαιολογίας (έδρα Disney) και από το 1990 έως το 2004 διευθυντής του McDonald Institute for Archaeological Research στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ. Στην Ελλάδα διεξήγαγε ανασκαφές στον Σάλιαγκο κοντά στην Αντίπαρο (με τον J. D. Evans), στους Σιταγρούς της Μακεδονίας (με τη Marija Gimbutas), στη Φυλακωπή της Μήλου και τη Μαρκιανή της Αμοργού (με τη Λίλα Μαραγκού και τον Χρίστο Ντούμα) και σήμερα πραγματοποιεί ανασκαφές στη θέση Κάβος Δασκαλιό της Κέρου. Το 1987 κυκλοφόρησε το βιβλίο του Archaeology and Language: the Puzzle of Indo-European Origins. Το 1991 έγινε μέλος της Βουλής των Λόρδων ως Lord Renfrew of Kaimsthorn.

Της Μαργαρίτας Πουρναρα
22.5.2011

Κρατικο-μονοπωλιακός "αριστερο-σοσιαλισμός"

Το φοβούνται όσοι «αντιστέκονται» στην προοπτική του πλήρους διαχωρισμού των σημερινών δημόσιων επιχειρήσεων του ανταγωνιστικού τομέα, από το κράτος; Το σύστημα των ΔΕΚΟ δεν οργανώθηκε από το ΠΑΣΟΚ, όπως πιστεύουν πολλοί. Υπήρξε δημιούργημα της Δεξιάς, όταν όμως η Ελλάδα το χρειαζόταν. Οι δημόσιες επιχειρήσεις, μέχρι τη δικτατορία προσπαθούσαν και, κατά κανόνα, κατάφεραν να κάνουν ορθολογική χρήση πόρων. Αύξησαν γρήγορα την προσφορά υπηρεσιών, είχαν χαμηλό κόστος και, κατά το δυνατόν, ικανοποιητική ποιότητα.

Το σύστημα είχε, όμως, δύο αδυναμίες. Η πρώτη ονομάζεται «εποπτεία υπουργείου». Οι διοικήσεις και τα στελέχη έπρεπε να είναι πολιτικώς «δικοί μας». Οι προμηθευτές του εξοπλισμού των επιχειρήσεων δεν ξεχνούσαν τις «υποχρεώσεις» τους. Βεβαίως, ο πολιτικός προϊστάμενος φρόντιζε να βρίσκουν δουλειά οι νέοι της εκλογικής του περιφέρειας. Και, προφανώς, οι προτεραιότητες των έργων έπρεπε να συμβαδίζουν με τις ταλαντεύσεις του εκλογικού χάρτη της χώρας.

Η δικτατορία επεξέτεινε σε παροξυσμό και το σύστημα των προμηθευτών και το πελατειακό σύστημα «βολέματος» ημετέρων. Το χειρότερο, όμως, που συνέβη εκείνη την περίοδο ήταν ότι η οικονομική επιτυχία των δημοσίων επιχειρήσεων συνδυάστηκε με τον απόλυτο έλεγχο από αυτές σχεδόν όλων των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων σε όλους τους κλάδους που άγγιζαν.

Αντί για ανάπτυξη του ανταγωνισμού, εμπεδώσαμε απολυταρχικά κρατικά μονοπώλια σε ενέργεια, επικοινωνίες, μεγάλες μεταφορές, βαριά βιομηχανία και εκμετάλλευση ορυκτού πλούτου. Τη σημασία της «εθνικής υποδομής» και της σημασίας του «ελέγχου των δικτύων», την οποία προβάλλουν με στόμφο οι συνδικαλιστές, την κατανοήσαμε όταν εκδηλώθηκε το πραξικόπημα του ’67. Πράγματι, πριν ακόμη τα τεθωρακισμένα και οι στασιαστές αξιωματικοί φτάσουν στη Βουλή, είχαν ήδη καταλάβει τα κτίρια της 3ης Σεπτεμβρίου και της Χαλκοκονδύλη!

Η μεταπολίτευση έδωσε νέα ώθηση στην επιβολή του επεκτατικού κρατισμού. Αντί οι κρατικές μονάδες να αφοσιωθούν στην ανάπτυξη νέων επιχειρήσεων και την καλλιέργεια τεχνολογιών και άλλων ικανοτήτων, χρησιμοποίησαν τη δύναμη της εξουσίας για να παρεμποδίσουν τον ανταγωνισμό. Αντί οι κρατικές προμήθειες να χρησιμεύσουν στην ανάπτυξη «εθνικών πρωταθλητών», χρησιμοποιήθηκαν στην συγκρότηση στιβαρών κυκλωμάτων διαπλοκής.

Και οι δύο πρωθυπουργοί, Καραμανλής και Παπανδρέου, μεταξύ 1976 και 1990, υποστήριξαν, διοίκησαν και εκμεταλλεύτηκαν πολιτικά το πιο ισχυρό δίκτυο οικονομικής δύναμης και αντίστοιχων συμφερόντων που υπάρχει στη χώρα μας: τις Δημόσιες Επιχειρήσεις και Οργανισμούς. Ο ελληνικός καπιταλισμός ήταν κρατικός και μονοπωλιακός και οι ΔΕΚΟ ήταν το βαρύ του χέρι που εμπόδιζε τον εκσυγχρονισμό και την ενσωμάτωση της Ελλάδας στις παγκόσμιες εξελίξεις.

Τα χαρακτηριστικά του κυκλώματος ΔΕΚΟ είναι ήδη τα ακόλουθα: ανάμειξη των πολιτικών στις εταιρικές και τεχνικές αποφάσεις. Ενσωμάτωση της πολιτικής και της επιχειρηματικής διαφθοράς στις προμήθειές τους. Καταστροφική συνδιοίκηση με την κάστα των κομματικού συνδικαλισμού. Και, ανοχή της κοινωνίας στην υποβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών.

Ως να μην έφταναν όλα τα παραπάνω ή και εξαιτίας τους, μπερδεύτηκε το ταμείο των ΔΕΚΟ με αυτό του Κράτους. Κάποτε, το κράτος δανειζόταν τα διαθέσιμα των μεγάλων επιχειρήσεών «του». Πριν ακόμη το Δημόσιο αρχίσει να ξοδεύει περισσότερα από τα έσοδά του, κυρίως μετά το 1980, το κράτος φόρτωσε το κόστος της αποτυχίας του στην οικονομία.

Φορολογούμενοι και καταθέτες πλήρωναν τις εγγυήσεις των ελλειμματικών συγκοινωνιών (Ολυμπιακή, λεωφορεία και ΟΣΕ). Εθνικός πλούτος, για παράδειγμα, οι λιγνίτες, χαρίστηκε χωρίς τιμολόγηση στη ΔΕΗ. Εξωφρενικές προμήθειες απαξιωμένου ψηφιακού υλικού έγιναν με πολιτικά (και ίσως κάποια ακόμη!) κριτήρια από τους πολιτικούς αρχηγούς, στην περίπτωση του ΟΤΕ.

Το μεγάλο έγκλημα σε βάρος του ελληνικού λαού και του έθνους ολοκληρώθηκε και κατοχυρώθηκε από το ΠΑΣΟΚ στη δεύτερη θητεία του. Σε αυτό προσχώρησε το στελεχικό δυναμικό της Νέας Δημοκρατίας. Δειλά επί Μητσοτάκη και με θρασύτητα με τον Καραμανλή. Ο Κώστας Σημίτης, παρά τις ορθές προσπάθειες να εγκαταστήσει αξιοκρατικές διαδικασίες, υπεχώρησε στο βάρος του διλήμματος «είτε να τα βάλει με τη διαπλοκή των ΔΕΚΟ και να διαλύσει το ΠΑΣΟΚ, είτε να κοιτάξει αλλού».

Το κακό δεν σταματά στις ΔΕΚΟ. Στο ίδιο πρότυπο, με τα ίδια ελαττώματα λειτουργούν οι Ασφαλιστικοί Οργανισμοί, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, το Σύστημα Υγείας, οι Ενοπλες Δυνάμεις, οι Ειδικές Υπηρεσίες των Υπουργείων. Ακόμη και εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιρείες που βρίσκονται σε πλήρη ανταγωνισμό, όπως τα τραπεζικά ιδρύματα, εντάσσονται και υφίστανται τις συνέπειες του συστήματος ΔΕΚΟ.

Η Ελλάδα δεν είναι η μοναδική χώρα που έχει προβλήματα παραγωγικότητας και σπατάλης στο ευρύτερο κρατικό τομέα. Είναι όμως η μόνη, η οποία κινδυνεύει από τον χειρότερο συνδυασμό. Μία «σοβιετικού» τύπου πολιτική επιρροή πάνω σε ένα τεράστιο τμήμα του εθνικού πλούτου. Αυτό το σύστημα του κρατικο-μονοπωλιακού ελέγχου στην οικονομία, με τα προνόμιά του, είναι που φοβούνται μήπως χαθεί οι οπαδοί του «αριστερο-σοσιαλισμού». Εκείνοι που τους πληρώνουν, όλους αυτούς, πότε θα αγανακτήσουν;

Του Μπάμπη Παπαδημητρίου
26.5.2011

Οποιος δεν θέλει να περικόψει....

Θεωρητικώς όλοι υπέρ των δημοψηφισμάτων είμαστε. Στην πράξη, όμως, υπάρχουν μερικά προβληματάκια. Αυτά πέρυσι ήταν 24 δισεκατομμύρια. Φέτος ελπίζουμε να είναι 17 δισεκατομμύρια. Οσα είναι τα παραπανίσια λεφτά που θα ξοδέψει το κράτος. Και σ’ αυτά τα 17 δισεκατομμύρια προβλήματα πρέπει να προσθέσουμε κι ένα μεγάλο. Το γεγονός ότι μπορούμε να συζητάμε τα πάντα εκτός από το βασικό πρόβλημα που έχουμε. Κι αυτό δεν είναι άλλο από το έλλειμμα.

Ετσι, όταν το 2009 το κράτος ξόδευε 36 δισ. περισσότερα απ’ όσα εισέπραττε, εμείς συζητούσαμε για «θωρακισμένη οικονομία». Οταν διαπιστώσαμε ότι η οικονομία είναι ένα διάτρητο λαγήνι, εμείς συζητούσαμε για την «ανάπτυξη» και με ποιο μαγικό τρόπο θα συνεχίσουμε να πληρωνόμαστε, χωρίς να παράγουμε. Μετά πιάσαμε το κουβεντολόι για το δημόσιο χρέος και πώς θα το αναδιαρθρώσουμε. Τώρα συζητάμε για συναινέσεις, εκλογές και δημοψηφίσματα. Το μόνο που δεν θέλουμε να κοιτάξουμε κατάματα είναι η μαύρη τρύπα που απομυζά πόρους και ανθρώπους, τον «δημόσιο (κατ’ ευφημισμό) τομέα». Ετσι, αντί να λύνουμε το πρόβλημα ψάχνουμε τρόπους να το αποφύγουμε. Ποτέ με επιμήκυνση και ποτέ με δημοψηφίσματα. Διυλίζουμε τις διαδικασίες, ελπίζοντας πως θα χαθεί το πρόβλημα. Μόνο που αυτό είναι πεισματάρικο. Οσο το αποφεύγουμε τόσο διογκώνεται. Και όσο διογκώνεται τόσο πλησιάζουμε στην έσχατη, την χειρότερη λύση του.

Το έχουμε γράψει και θα το ξαναπούμε. Η οικονομία δεν έχει αδιέξοδα. Το οικονομικό πρόβλημα της χώρας θα λυθεί, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Η απραξία όμως της κυβέρνησης και τα φληναφήματα της αντιπολίτευσης στο Ζάππειο εξασφαλίζουν τη χειρότερη για την κοινωνία λύση. Εκείνη της οριζόντιας μείωσης όλων των δαπανών του κράτους στο επίπεδο των εσόδων του. Αν υποθέσουμε ότι σε κατάσταση χρεοκοπίας θα υπάρχουν έσοδα. Και αν σήμερα θεωρείται άδικο να περικόπτονται οριζοντίως οι μισθοί του Δημοσίου κατά 10%, μπορούμε να φανταστούμε πόσο άδικο θα είναι να περικοπεί αυτή η ελάχιστη περίθαλψη που προσφέρει στους μη έχοντες το πολύπαθο ΕΣΥ.

Γι’ αυτό ας ξεχάσουμε -έστω για μια στιγμή- τις διαδικασίες αποφυγής του προβλήματος και ας επικεντρωθούμε στη λύση του. Καλή κι αγία είναι η ανάπτυξη, καλύτερη η επιμήκυνση, αλλά όλες αυτές οι λύσεις έπονται της περικοπής των δαπανών. Για την ακρίβεια, η περικοπή των δαπανών είναι προαπαιτούμενο της ανάπτυξης. Γι’ αυτό κάποιος πρέπει να υιοθετήσει την απλή και πρακτική πρόταση που κατέθεσε ο κ. Στέφανος Μάνος την Κυριακή στην «Κ»: «ο πρωθυπουργός θα μπορούσε να καλέσει τον κ. Σαμαρά και να του ζητήσει να ορίσει μια πενταμελή ομάδα στελεχών της Ν.Δ. που, σε συνεργασία με αντίστοιχη από το ΠΑΣΟΚ, να προσδιορίσουν αμετάκλητα ετήσιες κρατικές δαπάνες ύψους 5 δισ. που μπορούν να περικοπούν, ΔΕΚΟ που μπορούν να ιδιωτικοποιηθούν και δημόσια ακίνητη περιουσία που μπορεί να πουληθεί...».

Ετσι, θα σταματήσουν -κι αυτοί κι εμείς- να ξορκίζουμε τη σπατάλη, γενικώς και αορίστως και θα την προσδιορίσουμε γραμμή γραμμή του προϋπολογισμού, που έλεγε και ο πρωθυπουργός.

Ιδού πεδίον δόξης λαμπρό για όσους κόπτονται για τη σωτηρία της χώρας. Ολα τ’ άλλα είναι παίγνια αρνητικού αθροίσματος.

Του Πάσχου Μανδραβέλη
26.5.2011

ShareThis