Κυριακή 14 Οκτωβρίου 2012

Εισηγμένες εταιρείες που εξαγοράσθηκαν από ξένους ομίλους (1995-2012)

Εισηγμένες εταιρείες που εξαγοράσθηκαν από ξένους ομίλους (1995-2012) - Πηγή εφμ.Καθημερινή 13.10.2012

Coca-Cola : Ενας κολοσσός μετακομίζει εκτός Ελλάδας

Η Coca-Cola Hellenic που μεταφέρεται στην Ελβετία, είναι ο μεγαλύτερος εμφιαλωτής της Coca-Cola στην Ευρώπη 
Η Coca-Cola Hellenic, που ανακοίνωσε χθες τη μεταφορά της έδρας της στην Ελβετία, και την πρωτογενή διαπραγμάτευση των μετοχών της στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου, συστάθηκε το 2000 μετά τη συγχώνευση της Ελληνικής Εταιρείας Εμφιαλώσεως και της Coca-Cola Beverages. Δραστηριοποιείται σε 28 χώρες και είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εμφιαλωτής της Coca-Cola στον κόσμο και ο μεγαλύτερος στην Ευρώπη. Το 95% των εσόδων του Ομίλου προέρχεται από το εξωτερικό, ενώ οι μέτοχοί της είναι διεθνείς θεσμικοί επενδυτές με έδρα την Αγγλία, την Αμερική και την Ευρώπη (μόνο το 5% των θεσμικών επενδυτών έχουν έδρα την Ελλάδα).
Σημειώνεται ότι η εταιρεία είναι σήμερα η μεγαλύτερη σε κεφαλαιοποίηση που διαθέτει το ελληνικό Χρηματιστήριο. Εκτιμάται πάντως ότι η είσοδός της στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου θα στερήσει σε ημερήσια βάση έως 10% των συναλλαγών που πραγματοποιούνται στο ΧΑ. 
Προχώρησε στην απόφαση αυτή μετά την υποβάθμισή της από διεθνείς οίκους το περασμένο καλοκαίρι, με αποτέλεσμα η πιστοληπτική της αξιολόγηση να είναι μόλις τρεις βαθμίδες πάνω από την κατώτατη επενδυτική κλίμακα (junk). 
Oι οίκοι επικαλέσθηκαν τους κίνδυνους που διέτρεχε η Ελλάδα να βρεθεί έξω από την ευρωζώνη. «Eαν θέλουμε να έχουμε πρόσβαση στην αγορά σήμερα πρέπει να πληρώσουμε ένα κόστος το οποίο όμως δεν είναι αντίστοιχο των οικονομικών μεγεθών της εταιρείας. 
Eκτιμούμε ότι όταν ολοκληρωθούν οι διαδικασίες … θα δούμε αρκετά οφέλη στο κόστος χρηματοδότησής μας», δήλωσε ο Οικονομικός Διευθυντής του ομίλου Μιχάλης 'Ημελλος σε τηλεδιάσκεψη που έγινε την περασμένη Πέμπτη. Μέσω της θυγατρικής της Coca-Cola 3Ε θα διατηρήσει την παρουσία της στην Ελλάδα. Σήμερα η Coca-Cola 3Ε παράγει στην Ελλάδα το 98% των προϊόντων που προσφέρει στους έλληνες καταναλωτές. Διαθέτει πέντε εργοστάσια και απασχολεί περίπου 2.000 εργαζομένους. Είναι η μεγαλύτερη εταιρεία καταναλωτικών προϊόντων στην Ελλάδα με σημαντική τοπική παραγωγική δραστηριότητα. Τα τελευταία δύο χρόνια έχει επενδύσει 46 εκατ. ευρώ στη χώρα.
Σταθμοί στην ιστορία της εταιρείας
1969: Ιδρύεται η Hellenic Bottling Company και η μάρκα Coca-Cola λανσάρεται στην Ελλάδα
1981 : Η Kar-Tess Holdings αποκτά το 99,9%
1991 : Εισάγεται στο Χρηματιστήριο της Αθήνας
1998 : Δημιουργείται η Coca-Cola Beverages από τη διάσπαση των ευρωπαϊκών δραστηριοτήτων της Coca-Cola Amatil (Αυστραλία)
2000 : Ιδρύεται η Coca-Cola Hellenic από τη συγχώνευση της Hellenic Bottling και της CCB, με γραφεία σε Αθήνα, Λονδίνο και Σίδνεϊ
2001 : Εξάπλωση της Coca-Cola Hellenic για να καλύψει τη Ρωσία, τη Λιθουανία, την Εσθονία και τη Λετονία
2002 : Εισάγεται στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης
2005 : Η εταιρεία απορροφά τη ρωσική εταιρεία χυμών Multon
2008 : Αποκτά την ιταλική εταιρεία SOCIB, τον δεύτερο μεγαλύτερο εμφιαλωτή franchise της Coca-Cola στην Ιταλία
2009 : Διαγράφεται από το Χρηματιστήριο της Αυστραλίας
2012 : Ετοιμάζεται να εισαχθεί στην κύρια αγορά του Χρηματιστηρίου του Λονδίνου
Πηγή ΤΑ ΝΕΑ
13.10.2012

Υγιείς εταιρείες πωλούνται, μεγάλοι όμιλοι μετοικίζουν στο εξωτερικό

Οι νέες τάσεις που αλλάζουν ριζικά τον εγχώριο επιχειρηματικό χάρτη

Ξεκίνησε η αναδιάταξη του επιχειρηματικού χάρτη της χώρας, με δύο διαφορετικές τάσεις να κυριαρχούν στον επιχειρηματικό κόσμο. Από τη μία πλευρά είναι οι εξαγορές υγιών και κερδοφόρων ελληνικών εταιρειών από ξένα επενδυτικά σχήματα, όπως συνέβη αντίστοιχα στις περιπτώσεις των ΚΑΕ και της Eurodrip από ελβετικό και αμερικανικό όμιλο.
Η άλλη τάση φέρνει εξωστρεφείς επιχειρηματικούς ομίλους να μεταφέρουν την έδρα τους στο εξωτερικό, όπως συνέβη με τη ΦΑΓΕ που εγκαθιστά τη διοίκηση στο Λουξεμβούργο και την Coca Cola Hellenic, η διοίκηση της οποίας μεταβαίνει στην Ελβετία.
Ουσιαστικά, τρεις είναι οι βασικοί παράγοντες που οι εταιρείες επιλέγουν να μεταφέρουν την έδρα τους στο εξωτερικό.
Ο πρώτος λόγος είναι η αναζήτηση από τις εταιρείες ενός σταθερού φορολογικού περιβάλλοντος με χαμηλούς συντελεστές φορολογίας. 
Ο δεύτερος, είναι ο ευκολότερος τρόπος να ανοιχθούν νέες γραμμές πίστωσης στο εξωτερικό, αφού στην Ελλάδα οι τράπεζες αδυνατούν να υποστηρίξουν τις εταιρείες μέχρι να ολοκληρωθεί η ανακεφαλαιοποίησή τους που χρονικά έχει μετατεθεί για το δεύτερο τρίμηνο του 2013.
Ο τρίτος λόγος είναι να απαλλαγούν οι εταιρείες από το country risk της Ελλάδας, που αποτελεί ανυπέρβλητο εμπόδιο για τις εταιρείες να προσελκύσουν επενδυτικά κεφάλαια, αλλά κυρίως να αναπτυχθούν σε νέες αγορές.
Στην πρώτη τάση που εκδηλώνεται με την εξαγορά των «νοικοκυρεμένων» επιχειρήσεων, οι ξένοι επενδυτές τους τελευταίους μήνες παρακολουθούν στενά εταιρείες και όχι κλάδους στην ελληνική οικονομία. Για παράδειγμα, οι συζητήσεις της διοίκησης των ΚΑΕ με την ελβετική Dufry διήρκεσαν περίπου ένα χρόνο. Η προτεραιότητα έχει δοθεί στις εξαγωγικές (ποσοστό άνω του 70% επί του κύκλου εργασιών) και σε όσες έχουν σταθερές ταμειακές ροές με χαμηλές δανειακές υποχρεώσεις. Ο «κόκκινος συναγερμός» παραμένει σε πλήρη ισχύ για τις μεγάλες ελληνικές βιομηχανίες. Η ύφεση έχει συμπαρασύρει την εγχώρια κατανάλωση στα επίπεδα της δεκαετίας του ’90, τα μερίδια αγοράς συρρικνώνονται, ο τζίρος επιστρέφει στα επίπεδα της δεκαετίας του ’90 και η αγωνία των επιχειρήσεων είναι να μη μετατραπούν σε αρνητικές οι ταμειακές ροές. Στο φύλλο της «Κ» της 26ης Αυγούστου 2012 σημειώναμε τα εξής: Πρακτικό θέμα μετεγκατάστασης για τις μεγάλες ελληνικές βιομηχανίες δεν έχει προκύψει μέχρι σήμερα, παρά το γεγονός ότι θεωρητικά συζητείται ευρέως στα διοικητικά συμβούλια των εταιρειών. Οι περισσότερες διοικήσεις θέλουν να εξαντλήσουν όλα τα περιθώρια και γι’ αυτό έχουν ρίξει όλο το βάρος στην ενίσχυση του διεθνούς πελατολογίου τους.
Η αρχή έγινε με τη ΦΑΓΕ, ακολουθεί η Coca Cola, ενώ σε όλα τα διοικητικά συμβούλια επανέρχεται στην ατζέντα η αναζήτηση έδρας στο εξωτερικό. Σε δηλώσεις του παλαιότερα, ο πρόεδρος της Coca Cola Hellenic, Γιώργος Δαυίδ, είχε προειδοποιήσει τις πολιτικές ηγεσίες στην Ελλάδα ότι πρέπει να αλλάξουν πολιτική και να μη θυσιάζουν τον υγιή ιδιωτικό τομέα στον βωμό του πελατειακού κράτους, γιατί το κόστος θα είναι ακόμη μεγαλύτερη ανεργία. Μάλιστα, ο κ. Δαυίδ έχει δηλώσει και στην πρόσφατη συνέλευση αλλά και παλαιότερα ότι το ζητούμενο στην Ελλάδα είναι να εφαρμοσθούν όσα ψηφίζονται και να υπάρξει για τις επιχειρήσεις ένα σταθερό οικονομικό και φορολογικό περιβάλλον.
Η S&B έχει παραδεχθεί ότι συζητήσεις για μετεγκατάσταση γίνονται κατά καιρούς, αλλά τίποτα δεν έχει αποφασισθεί για την έδρα της επιχείρησης.
Ο πρόεδρος του ομώνυμου ομίλου Ευάγγελος Μυτιληναίος, σε συνέλευση της εταιρείας, έχει δηλώσει ότι «φέτος θα κλάψουνε μανούλες στην επιχειρηματική ζωή της χώρας» και αρκετές φορές έχει αναφέρει ότι σκέφθηκε να μετεγκατασταθεί η έδρα της ΜΕΤΚΑ στο εξωτερικό μετά τις αλλεπάλληλες καθυστερήσεις των έργων στην Ελλάδα, αλλά δεν έχει ληφθεί καμία απόφαση.
Το ίδιο ισχύει και για τη Μotor Oil. Στη φετινή ετήσια συνέλευση της εισηγμένης, ο πρόεδρος του Δ.Σ. Βαρδής Βαρδινογιάννης υποστήριξε ότι όλοι θα πρέπει να βοηθήσουν για την ανάκαμψη της χώρας, ενώ ερωτώμενος για την οικονομική κατάσταση της επιχείρησης σημείωσε χαρακτηριστικά: «Ως Motor Oil έχουμε τον σεβασμό και δεν έχουμε πρόβλημα να βρίσκουμε χρήματα για να δουλεύει η εταιρεία, προς το παρόν».
Ο διευθύνων σύμβουλος της Intralot έχει τονίσει από την πλευρά του ότι δέχεται πιέσεις από τους ξένους μετόχους να μεταφέρει την έδρα της στο εξωτερικό.
Τα ΚΑΕ σε Ελβετούς
Τη μεγαλύτερη εξαγορά σε αξία στη διάρκεια της πενταετούς ύφεσης στην Ελλάδα αποτελεί η απόκτηση του 51% των ΚΑΕ από τον ελβετικό όμιλο Dufry έναντι 201 εκατ. ευρώ. Στην ιστορία του Χρηματιστηρίου Αθηνών η μεγαλύτερη εξαγορά ήταν η πώληση του 75% της Παπαστράτος στην Philip Morris International έναντι 371 εκατ. ευρώ τον Μάιο του 2003.
Οι Ελβετοί θα διατηρήσουν το ελληνικό μάναντζμεντ στα ΚΑΕ με τη συμμετοχή των κ. Δημήτρη και Τζώρτζη Κουτσολιούτσου και Γιώργου Βελέντζα. Για τρεις λόγους εξαγόρασαν οι Ελβετοί τα ΚΑΕ. Πρώτον, λόγω της μεγάλης διάρκειας σύμβασης παραχώρησης του αφορολογήτου με το ελληνικό Δημόσιο. Δεύτερον, για την υγιή εικόνα των ΚΑΕ που κατατάσσονται στην πρώτη δεκάδα των πιο κερδοφόρων ελληνικών επιχειρήσεων και τρίτον, γιατί η Dufry αποβλέπει στην επέκταση του travel retail μέσω των ΚΑΕ στη Μεσόγειο, που αποτελεί τον μεγαλύτερο τουριστικό προορισμό του κόσμου.

Του Ανεστη Ντοκα
13.10.2012

Λέσβος : Κάλεσμα από το νησί της Σαπφούς

Η Λέσβος ξαφνιάζει ευχάριστα τον επισκέπτη και η εξερεύνησή της απαιτεί χρόνο και πολλές διαδρομές

Πολυσύχναστες αμμώδεις παραλίες, απόμεροι ορμίσκοι, πυκνά δάση, ηφαιστειακά τοπία, επιρροές της Δύσης και της Ανατολής, σύγχρονες εγκαταστάσεις και ιστορικά κατάλοιπα από πολλές χιλιάδες χρόνια κατοίκησης, παραθαλάσσια τουριστικά θέρετρα και ορεινά χωριά, όπου διατηρείται ακόμα ζωντανή η τοπική διάλεκτος: αν και το σύγχρονο κομμάτι της πρωτεύουσάς της θυμίζει πυκνοδομημένη γειτονιά της Αθήνας, η Λέσβος σύντομα ξαφνιάζει ευχάριστα τον επισκέπτη, που βιάζεται να σχηματίσει εντυπώσεις μόλις αποβιβαστεί στο λιμάνι της Μυτιλήνης. Το κύριο χαρακτηριστικό του νησιού είναι ακριβώς ότι αντιστέκεται στην κατηγοριοποίηση, ενώ η εξερεύνησή του απαιτεί αρκετές ημέρες και πολλές δεκάδες χιλιόμετρα.
Η ΜυτιλήνηΠαρά την πρώτη απογοήτευση, που ενδεχομένως προκαλεί σε όσους περιμένουν να αντικρίσουν μια πιο γραφική εικόνα, ακόμα και η πόλη της Μυτιλήνης έχει τις δικές της ομορφιές, με πιο διάσημο το κάστρο της, που καλύπτει έκταση περίπου 60 στρεμμάτων και συγκαταλέγεται στα μεγαλύτερα της Μεσογείου, και την παλιά πόλη, που εκτείνεται γύρω του.
Διάσπαρτα σε ολόκληρη την πόλη σώζονται αρκετά νεοκλασικά αρχοντικά, καθώς και διατηρητέα κτίσματα με ποικίλες αρχιτεκτονικές επιρροές, από το νεογοτθικό καμπαναριό της μητρόπολης και τον μπαρόκ τρούλο του Αγίου Θεράποντα στο λιμάνι, έως τον μπελ επόκ Πύργο και το μπαρόκ κτίριο της Εγνατίας Τράπεζας.
Η ανεξέλεγκτη δόμηση των τελευταίων δεκαετιών έχει ευτυχώς περιοριστεί στο νότιο και το νοτιοδυτικό τμήμα της, όπου οι πολυκατοικίες φτάνουν μέχρι τη θάλασσα. Δεν είναι τυχαίο ότι οι ίδιοι οι Μυτιληνιοί αποφεύγουν να κολυμπούν στις παραλίες της πόλης, επιλέγοντας κυρίως αυτές που βρίσκονται λίγο πιο έξω, μετά το αεροδρόμιο, ή πιο μακριά, στη Χαραμίδα και τον Αγιο Ερμογένη.
Χτισμένο στη θέση της αρχαίας ακρόπολης, στο βορειοανατολικό άκρο της πόλης και με πανοραμική θέα στις δύο πλευρές της χερσονήσου -τεχνητής, δεδομένου ότι το κανάλι, που κάποτε διέτρεχε τον σημερινό κεντρικό δρόμο της αγοράς ενώνοντας τα δύο λιμάνια της πόλης, επιχωματώθηκε τον 15ο αιώνα-, το βυζαντινό κάστρο έχει δεχθεί μεταγενέστερες επεμβάσεις από τους Γατελούζους και τους Οθωμανούς. Σήμερα, στα ερειπωμένα κτίσματα των διαφορετικών οικοδομικών φάσεων κυριαρχούν τα αγριόχορτα και η σιωπή. Η ελλιπής φύλαξη γεννάει κάποιες ανησυχίες για την προστασία των μνημείων, αλλά ταυτόχρονα μετατρέπει την περιήγηση σε πραγματική εξερεύνηση. Στο γειτονικό, νέο κτίριο του αρχαιολογικού μουσείου ξεχωρίζουν τα πολύχρωμα ρωμαϊκά μωσαϊκά από την περίφημη οικία του Μενάνδρου και άλλες επαύλεις της εποχής, τοποθετημένα ολόκληρα στο δάπεδο των πρώτων αιθουσών.
Με αφετηρία την πόλη της Μυτιλήνης και «οδηγό» έναν απλό, τουριστικό χάρτη, που ευτυχώς αποδείχθηκε αξιόπιστος, ανακαλύψαμε σχεδόν άθελά μας ένα εκτενές και ως επί το πλείστον βατό δίκτυο χωματόδρομων, που συνδέουν το ανατολικό με το δυτικό τμήμα του νησιού, διασχίζοντας κατάφυγες πλαγιές και το μοναδικό δάσος σπάνιας μαύρης πεύκης της Λέσβου.
Μολονότι η διάνοιξη των δρόμων προφανώς είχε συνέπειες για το τοπικό οικοσύστημα, τουλάχιστον δεν έχουν επιστρωθεί με άσφαλτο, ενώ απρόσμενο πλεονέκτημα αποτελούν οι πινακίδες κατεύθυνσης. Οι χωματόδρομοι είναι ιδανικοί για περπάτημα ή ορεινή ποδηλασία, όπως και τα πολυάριθμα πεζοπορικά μονοπάτια σε ολόκληρη τη Λέσβο.
Γεωμορφική ανομοιομορφίαΜια αόρατη γραμμή χωρίζει ολόκληρο το νησί στα δύο, έτσι που το μισό καλύπτεται από πυκνή βλάστηση και το υπόλοιπο θυμίζει έρημο, με εξαίρεση τον οικισμό της Αντισσας και την σκεπασμένη με πλατάνια πλατεία της. Η παραθαλάσσια αρχαία Αντισσα βρίσκεται μερικά χιλιόμετρα βορειότερα, κοντά στον σημερινό Γαββαθά. Η έντονη γεωμορφική ανομοιομορφία οφείλεται στις ηφαιστειακές εκρήξεις που κάλυψαν με λάβα και στάχτη το δυτικό τμήμα της σημερινής Λέσβου, δημιουργώντας το διάσημο Απολιθωμένο Δάσος. Η διαδικασία εξηγείται με τον καλύτερο τρόπο στο μικρό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους, στο Σίγρι, όχι μακριά από την υπερβολικά πολυσύχναστη, τουλάχιστον τους καλοκαιρινούς μήνες, Σκάλα Ερεσού, που δεν ενδύκνειται για όσους αποζητούν τη γαλήνη στις διακοπές τους.
Αντίθετα, ανατολικά η φύση οργιάζει στην περιοχή γύρω από την Αγιάσο και τις κατάφυτες πλαγιές του Ολύμπου, του ψηλότερου βουνού του νησιού. Στα καφενεία και τα σοκάκια οι κάτοικοι μιλούν μεταξύ τους στην τοπική διάλεκτο, περιεργαζόμενοι τα γκρουπ των τουριστών, που καταφθάνουν μαζικά στο νησί ακόμα και μετά το τέλος του καλοκαιριού. Στα οπωροπωλεία του οικισμού πωλούνται πάμφθηνες ντομάτες και τα μικροσκοπικά, γλυκά, ντόπια ροδάκινα, που ωριμάζουν τον Σεπτέμβριο.
Σε αντίθεση με την Αγιάσο, όπου ο παραδοσιακός τρόπος ζωής μοιάζει να συνυπάρχει με την τουριστική ανάπτυξη, η ζωή του Μολύβου τη θερινή σεζόν περιστρέφεται σχεδόν αποκλειστικά γύρω από τον τουρισμό. Και όμως, παρά τα πολυάριθμα ξενοδοχεία, εστιατόρια, μπαρ και καταστήματα αναμνηστικών, ο Μόλυβος -ή Μήθυμνα, όπως είναι η αρχαία ονομασία του οικισμού- παραμένει μοναδικός προορισμός, χάρη στα παλιά πετρόκτιστα σπίτια και την εκπληκτική θέα προς το πέλαγος και τα παράλια της Μικράς Ασίας.
Από τον Μόλυβο έως τη Σκάλα Συκαμινέας ο παραθαλάσσιος χωματόδρομος συνδέει μερικές από τις ομορφότερες παραλίες της Λέσβου, όπως η Εφταλού και η Κάγια με τα παγωμένα νερά. Επιστρέφοντας προς τη Μυτιλήνη, αξίζει μία στάση στο ορεινό χωριό του Μανταμάδου, που φημίζεται για τα γαλακτοκομικά του προϊόντα και τον καταρράκτη «Μαν’ κάτσα», περιτριγυρισμένο από απόκρημνα βράχια. Μόλις λίγα χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα, στη θέση Μόρια, υψώνεται ένα κομμάτι της τοξοστοιχίας του ρωμαϊκού υδραγωγείου, που μετέφερε νερό από τις πηγές του Ολύμπου έως την αρχαία Μυτιλήνη, σε απόσταση 26 χιλιομέτρων.

Της Χριστινας Σανουδου
Πηγή Καθημερινή
13.10.2012

Ν.Βατόπουλος : Αθηναϊκές στέγες

Σε μία πρόσφατη ανάβασή μου στην Ακρόπολη, στο περιμετρικό «μεσοπάτωμα» της βόρειας κλιτύος, κοντοστάθηκα να χαζέψω τη θέα της Αθήνας. Είναι ένα καλό σημείο, προστατευμένο από το πλήθος. Φτάνει κανείς εκεί από το Θέατρο του Διονύσου και την είσοδο λίγο μετά το άγαλμα του Μακρυγιάννη επί της Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Από εκείνο το σημείο, η Αθήνα απλώνεται συμπαγής, αλλά με πιο ευδιάκριτα τα μεμονωμένα κτίρια, καθώς το ύψος δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλο.
Τη σπάνια θέα προς την Ομόνοια, την Αιόλου, την Αθηνάς, το Θησείο και τα δυτικά προάστια, σφραγίζουν οι σκεπές και οι ταράτσες της πόλης. Τώρα, που όλο και περισσότεροι σκέφτονται να αξιοποιήσουν τις στέγες των σπιτιών και των πολυκατοικιών (όπως αναφέρει και το ρεπορτάζ στη σελίδα 13) φυτεύοντας λαχανόκηπους για να έχουν προϊόντα για δική τους κατανάλωση, ή ακόμη -όσοι αντέχουν οικονομικά- καλλωπιστικούς κήπους ή έστω μικρά δέντρα περιμετρικά, μοιάζει να αναδύεται μία νέα περιβαλλοντική δυνατότητα για την Αθήνα.
Ολα θέλουν τον χρόνο τους και η ελληνική πρωτεύουσα υπήρξε ουραγός στο να αφουγκραστεί τις «πράσινες» εξελίξεις και τον δημόσιο διάλογο για τους αστικούς κήπους. Τι κι αν καλλιεργείται, σιγά σιγά, η κοινή γνώμη, τι κι αν έρχονται ειδικοί στον τομέα αυτόν - όπως ο Γάλλος αρχιτέκτων τοπίου Louis Benech, που θα μιλήσει στο Μέγαρο Μουσικής στις 22/10... H αντίληψή μας για το αστικό τοπίο είναι πίσω. Παρ’ όλα αυτά κάτι πάει να αλλάξει.
Και το ευχάριστο είναι ότι αν γίνουν τα πρώτα βήματα και αρχίζουν να πρασινίζουν οι «σκληρές» επιφάνειες της Αθήνας, θα λειτουργήσει ο καλώς εννοούμενος μιμητισμός, καθώς θα είναι άμεσα αντιληπτή η βελτίωση του περιβάλλοντος, τόσο από πλευράς πρακτικής όσο και αισθητικής. Τα περισσότερα κτίρια μπορούν να μεταμορφωθούν και η ψυχολογική σχέση με την πόλη μπορεί να βελτιωθεί, και αυτή, άμεσα. Η Αθήνα δεν είναι καταδικασμένη.

Του Νίκου Βατόπουλου
Πηγή Καθημερινή
13.10.2012

Τετάρτη 3 Οκτωβρίου 2012

Κέντρο Αθήνας : Σβησμένες οθόνες

Μαζί με το «Αττικόν», που θα είναι απόν από την κινηματογραφική Αθήνα, φέτος, δίπλα στον κλειστό «Απόλλωνα» απέναντι από τον κλειστό «Κάουφμαν», μία ολόκληρη σειρά από μισοσβησμένα αστέρια δηλώνει το ίχνος μιας άλλης πραγματικότητας. Οταν τις προάλλες, σπάνια τύχη, περπάτησα στην ακτίνα της Πατησίων και είδα το κλειστό «Φιλίπ» της οδού Θάσου, ένα σινεμά που έφερνε καλές ταινίες, με εκείνη τη συνοικιακή ποιότητα που έκανε την Αθήνα να είναι «πόλη», ένιωσα ότι αυτό που είχε αρχίσει χρόνια τώρα, είχε πλέον ολοκληρωθεί.

Μπορεί να είναι η έλλειψη κοινού, μπορεί να είναι η αλλαγή της πληθυσμιακής σύνθεσης, μπορεί να είναι τα λογιστικά μιας εταιρείας, αλλά αυτό που είναι κοινός παρονομαστής ενός ευρύτερου φαινομένου είναι η «παρακμή». Στο «Φιλίπ» είχα δει, μαθητής ακόμη, τον «Αθώο» του Βισκόντι, την εποχή που η Πατησίων είχε ακόμη πολλά και καλά και γεμάτα σινεμά. Υπήρχε ακόμη το  «Πιγκάλ» και η «Αντζελα» και το  «Σελέκτ». Υπήρχε το «Μπροντγουέι» και ο «Αχιλλεύς» και η «Αθηνά» και η «Αλκυονίς». Και τόσα ακόμη. Αλλά, το κοινό είχε πυκνότητα μεσοαστικής ιδιοσυγκρασίας, κυκλοφορούσε στον δρόμο χωρίς φόβο στις 2 το πρωί. Δεν υπήρχαν υπολογιστές, βεβαίως, αλλά δεν υπήρχαν και μαύρες τρύπες στην κοινωνία, υπήρχε «δίχτυ», με χίλια στραβά, αλλά υπήρχε μία αίσθηση κοινωνίας.

Η πτώση της κινηματογραφικής αίθουσας στην Αθήνα έχει ξεκινήσει από τη δεκαετία του ’70 σταδιακά, και στη δεκαετία του ’90 είχε ήδη πολλά θύματα. Σήμερα, οι ελάχιστοι συνοικιακοί κινηματογράφοι πιστοποιούν με την παρουσία τους την αλλαγή της εποχής. Οταν πέρυσι πήγα στο συμπαθέστατο «Πτι Παλαί» στο Παγκράτι, ένιωσα τη γεύση ενός 20ού αιώνα που είχα ξεχάσει. 

Η Αθήνα, με τον βίαιο εκβαρβαρισμό της τελευταίας πενταετίας, κινείται πλέον εκτροχιασμένη και αμήχανη, αλλά πέραν της σκοτεινής πλέον νύχτας στις συνοικίες, έχω την αίσθηση ότι κάτι νέο θα γεννηθεί. Δεν θα υπάρχει η αίθουσα της συνοικίας, αλλά η συνοικία θα δώσει κάτι νέο.

Του Νίκου Βατόπουλου
2.10.2012

Quo vadis Graecia?

Πού πας Ελλάδα; Από το 2008 το ερώτημα απασχολεί ηγέτες υπερδυνάμεων, αγχώνει ευρωκράτες των Βρυξελλών και φοβίζει το πανελλήνιο. Εύλογη η ανησυχία καθώς η εθνική οικονομία βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση: εισοδήματα πεσμένα 20%, επενδύσεις στο μισό, η ανεργία στα ύψη. Εντεκα εκατομμύρια πολίτες εξαρτώνται οικονομικά από δυόμισι εκατομμύρια θέσεις εργασίας ενός ιδιωτικού τομέα που παραπαίει.
Στο ζοφερό αυτό τοπίο, πολλοί ζουν με την ελπίδα της αυτόματης ανάκαμψης. Ευελπιστούν πως τα χειρότερα πέρασαν και η εθνική οικονομία, αργά ή γρήγορα, θα βελτιωθεί αυτοβούλως και θα αναπληρώσει τις απώλειες της τελευταίας πενταετίας. Εκεί ποντάρει η πολιτική ηγεσία της χώρας, που έχει στρέψει όλη την προσοχή της στην ανεύρεση φόρων και δανείων για να πληρωθούν μισθοί και συντάξεις του επόμενου μήνα. Εκεί ποντάρουν οι συντεχνίες που αγωνίζονται πεισματικά, και μέχρι στιγμής αποτελεσματικά, να προστατέψουν τα κεκτημένα τους. Σ’ αυτό φαίνεται να ελπίζουν και μεγάλα στρώματα, αν όχι η πλειονότητα, του ελληνικού λαού που ευαγγελίζονται μια γρήγορη «πολιτική» λύση των προβλημάτων τους χωρίς την μακρόπνοη λιτότητα που απαιτούν από τη χώρα τα Μνημόνια και μακριά από τις ριζικές μεταρρυθμίσεις που συνιστούν, σχεδόν ομόφωνα, οι «τεχνοκράτες».
Επίκειται λοιπόν κάποια, έστω και αργή, αναστροφή της οικονομίας από τον επόμενο χρόνο προς την προ του 2008 κατάσταση; Ή μήπως είναι η βαθιά κρίση το πρώτο στάδιο μονιμότερης στροφής από τον πλούτο των αμέσως προηγούμενων δεκαετιών στην ιστορική φτώχεια των Βαλκανίων; Είναι το μέλλον της χώρας παρόμοιο με της Ιταλίας ή με της Αλβανίας; Θα επιστρέψουν οι χαμηλόμισθοι και συνταξιούχοι στα χίλια ευρώ τον μήνα ή θα κατρακυλήσουν οι αμοιβές στα διακόσια με τριακόσια που έπαιρναν οι παππούδες τους πριν από πενήντα χρόνια;
Η οικονομική επιστήμη περιγράφει σαφέστατα τη συνταγή της επιτυχημένης ανάπτυξης, της οποίας η ουσία συνοψίζεται στο γνωστό τρίπτυχο του Σκώτου φιλόσοφου Αδάμ Σμιθ, «ειρήνη, χαμηλοί φόροι, ανεκτή εφαρμογή των νόμων». Η συνταγή αυτή εφαρμόσθηκε κατά γράμμα σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες του κόσμου. Σήμερα δοκιμάζεται, με κάποιες ατέλειες και αρκετή επιτυχία, από τρεις γείτονες· Βουλγαρία, Ρουμανία, Τουρκία.
Στοιχεία από το τρίπτυχο του Σμιθ εφάρμοσε και η Ελλάδα κατά τις δεκαετίες 1950-1970, την ίδια ώρα που η συνταγή του απορριπτόταν παντελώς από τις υπόλοιπες βαλκανικές χώρες που παραδόθηκαν στον κρατισμό για πενήντα ολόκληρα χρόνια, με αρχή το 1945. Το αποτέλεσμα είναι πασίγνωστο. Η Ελλάδα, παραδοσιακά η δεύτερη φτωχότερη χώρα της Βαλκανικής, ξεπέρασε σε πλούτο όλη τη χερσόνησο, προσελκύοντας μετανάστες από τους γείτονες και παραπέρα. Με τη Μεταπολίτευση, όμως, η χώρα εγκατέλειψε σταδιακά τη συνταγή της επιτυχίας και την περιφρόνησε ολοκληρωτικά την τελευταία δεκαετία.
Η ριζική αλλαγή πλεύσης της χώρας σε καίρια ζητήματα εσωτερικής ειρήνης, φόρων και λειτουργίας θεσμών φαίνεται επιγραμματικά από τα στοιχεία της Διεθνούς Τράπεζας, του Διεθνούς Οικονομικού Βήματος και της Διεθνούς Διαφάνειας. Στο κέντρο της Αθήνας έγιναν το προηγούμενο έτος 1.800 διαδηλώσεις. Τα πολιτικά κόμματα και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης έχουν αναδειχθεί σε παγκόσμιους πρωταθλητές διαφθοράς· τα κόμματα παίρνουν χάλκινο μετάλλιο ανάμεσα σε 69 χώρες, τα ΜΜΕ παίρνουν χρυσό. Στην έκδοση αδειών, ισχύ συμβολαίων, προστασία επενδυτών και λειτουργία αγορών, η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα στο κατώτερο 25% της υδρογείου. Ο τόπος είναι φέτος τελευταίος σε ανταγωνιστικότητα ανάμεσα σε δέκα βαλκανικές χώρες, από πρώτος που ήταν το 2006.
Λογαριάζουν, λοιπόν, χωρίς τον ξενοδόχο όσοι προσδοκούν σε σύντομη έξοδο από την κρίση. Οι ιδιωτικές επενδύσεις εξαφανίστηκαν, τα οδικά δίκτυα μένουν στάσιμα, οι παραδοσιακές «βαριές βιομηχανίες» του τόπου οπισθοχωρούν. Η ναυτιλία μαστίζεται από τη διεθνή κρίση εμπορίου. Η τουριστική αξιοποίηση των απαράμιλλων φυσικών και πολιτιστικών πλεονεκτημάτων του τόπου αναιρείται από την απουσία κοινωνικής αρμονίας, τις σοβαρές και επιτεινόμενες ελλείψεις στις υποδομές, καθώς και από την ατελή επαγγελματική κατάρτιση του εργατικού δυναμικού. Μεγάλη η ακτογραμμή της χώρας, πολλά τα νησιά, λίγες οι κρουαζιέρες.
Πού πας Ελλάδα; Οι επιστήμονες που εξέτασαν την άρρωστη οικονομία σου ομόφωνα συμβουλεύουν ριζικές αλλαγές στον τρόπο ζωής σου, με συνταγές που προσαρμόζουν στην εποχή μας το ρητό «ειρήνη, χαμηλοί φόροι, ανεκτή εφαρμογή των νόμων». 
Και συ πώς απαντάς; Mε τριάντα πέντε χιλιάδες (35.000) απεργίες και εκατόν εβδομήντα πέντε χιλιάδες (175.000) νομοθετήματα μέσα σε τριάντα χρόνια. Με καταστροφική φορολογία του ιδιωτικού τομέα για να συντηρήσεις το αδηφάγο Δημόσιο. Και με σύννεφο διαφθοράς που κοντεύει να σκεπάσει την υδρόγειο.
Πού πας Ελλάδα; Ελπίζεις ακόμη σε μια θαυματουργή και ανώδυνη «πολιτική» λύση της κρίσης χωρίς να δουλέψεις περισσότερο, χωρίς να ξορκίσεις τη διαφθορά, χωρίς καμιά από τις αλλαγές που σου συνιστούν όλοι οι ειδικοί; Αν δεν αλλάξεις πορεία, θα χάσεις όποιες θυσίες έκανες μέχρι τώρα και θα οδηγήσεις τους Ελληνες σε βαθιά υπανάπτυξη.

Του Κώστα Αζαριάδη ( Ο κ. Κώστας Αζαριάδης είναι καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Ουάσιγκτον του Σεντ Λούις)
30.9.2012

Σκίτσα : ..Ενταφιασμοί...

Σκίτσο του Κώστα Μητρόπουλου - Πηγή ΤΑ ΝΕΑ 29.9.2012

Δ.Τζιόβας : Αλλαγή και κουλτούρα

Ο ρυθμός αλλαγών στην ελληνική μεταπολεμική ζωή υπήρξε καταιγιστικός. Στη δεκαετία του 1960 η μισή σχεδόν ύπαιθρος δεν είχε ηλεκτροφωτισμό ούτε τηλεόραση και μέσα σε μία δεκαετία όλα τα χωριά ηλεκτροδοτήθηκαν. Στη δεκαετία του 1980 οι Ελληνες περίμεναν χρόνια για να βάλουν τηλέφωνο και σε λίγα χρόνια όλοι σχεδόν είχαν κινητά. Αυτές οι αλματώδεις αλλαγές τώρα αντιστρέφονται και το βιοτικό επίπεδο πιθανώς να γυρίσει πίσω πάλι απότομα. Τι γίνεται όμως στο επίπεδο της κουλτούρας; Συμβαδίζουν εκεί αυτές οι ραγδαίες αλλαγές; Είχαν και έχουν κάποιον πολιτισμικό αντίκτυπο; Αν και ο ορισμός της κουλτούρας είναι υδραργυρικός και δεν είναι εύκολο να συμφωνήσουμε σε έναν, θα ήθελα να σταθώ σε δύο βασικές αντιλήψεις περί κουλτούρας: την «ανθρωπολογική» ως καθημερινό τρόπο ζωής και την «ουμανιστική» ως νοοτροπιακό σύστημα που βασίζεται στον πνευματικό εκλεκτικισμό.
Οι ραγδαίες βιοτικές αλλαγές στην ελληνική κοινωνία διεύρυναν σταδιακά στη Μεταπολίτευση και το χάσμα ανάμεσα στις δύο αυτές αντιλήψεις περί κουλτούρας. Και στο παρελθόν υπήρχε ο διαχωρισμός λαϊκής και λόγιας κουλτούρας, αλλά νομίζω ότι για πρώτη φορά μετά τη Μεταπολίτευση η σχέση λαϊκής και υψηλής κουλτούρας αποκτά τόσο ανταγωνιστικό χαρακτήρα και οι λόγιοι αντιμετωπίζουν απαξιωτικά ή αισθάνονται ότι απειλούνται από αυτό που διεθνώς ορίζεται ως popular culture.
Αυτή η διάσταση θα μπορούσε να θεωρηθεί ως και το πολιτισμικό στίγμα της Μεταπολίτευσης και αποτυπώνεται μεταξύ άλλων στις αιτιάσεις διανοουμένων για κουλτούρα lifestyle, για trash τηλεόραση ή για παραλογοτεχνία των ευπωλήτων αλλά και αντιστρόφως (με τον νεολογισμό κουλτουριάρης). Ενώ η κουλτούρα ως τρόπος ζωής παρακολούθησε τις ραγδαίες αλλαγές στην ευζωική καθημερινότητα των Ελλήνων μετά τη Μεταπολίτευση, η κουλτούρα ως στάση ζωής παρέμεινε εξαρτημένη από το παρελθόν είτε ως αντίδραση στα μετεμφυλιακά αλλά και παλαιότερα σύνδρομα (εξ ου και η σημερινή διάχυτη δυσπιστία στους θεσμούς και στους νόμους) είτε ως προσπάθεια να αποκατασταθούν ιδεολογικά και πολιτισμικά οι χαμένοι του εμφυλίου πολέμου.
Μπορεί να ζητείται τελευταία από τους διανοοουμένους να πάρουν θέση ή να προτείνουν λύσεις, παρ' όλα αυτά η πνευματική κουλτούρα της Μεταπολίτευσης παρέμεινε κατά βάση κουλτούρα αντίστασης, προσανατολισμένη στο να κλείσει τους λογαριασμούς του παρελθόντος και να αποκαταστήσει τις πολιτικές του εκκρεμότητες. Ενώ η κουλτούρα της ευζωίας κάλπαζε και κυριαρχούσε στο παρόν, η κουλτούρα της διανόησης μηρύκαζε το παρελθόν και ελάχιστα διεκδικούσε το μέλλον προτείνοντας μεταρρυθμίσεις.
Αναζητώντας λοιπόν τα βαθύτερα αίτια της σημερινής κρίσης μήπως δεν πρέπει να περιοριστούμε αποκλειστικά στον χώρο της οικονομίας αλλά και στην αναντιστοιχία ανάμεσα στην αλλαγή του τρόπου ζωής που έκανε άλματα τα τελευταία χρόνια και την κουλτούρα ως νοοτροπιακό διακύβευμα που πάλευε διαρκώς με τα είδωλα του παρελθόντος και δεν λειτούργησε ως εκσυγχρονιστικός μηχανισμός; Η σοβαρή κουλτούρα της Μεταπολίτευσης δεν παρακολούθησε τις αλλαγές ούτε συνέβαλε όσο θα έπρεπε στον θεσμικό εκσυγχρονισμό της χώρας, προωθώντας νέες ιδέες και αντιλήψεις, γιατί όντας παγιδευμένη στην αναθεώρηση του παρελθόντος διαμορφώθηκε περισσότερο ως αντίδραση παρά ως εναλλακτική πρόταση.
 
Του Δ.Τζιόβα
(Ο κ. Δημήτρης Τζιόβας είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Birmingham της Aγγλίας.)
Πηγή Το Βήμα
30.9.2012

Στ. Αλαχιώτης : Αλληλεγγύη για την αξιοπρέπεια

Είναι δραματικές οι ημέρες που κυλούν στη χώρα μας για όλους∙ τόσο για τους πολλούς που είναι φτωχοί, φτωχεύσαντες, άνεργοι και απέλπιδες όσο και για τους λίγους, εκείνους που πιστεύουν ότι δεν επηρεάζονται από την κρίση, ότι θα πλουτίσουν πάνω σε μια καμένη γη και δεν αντιλαμβάνονται το μέλλον τους σε μια κοινωνία που δυστυχεί. Γι' αυτούς αξίζει η υπενθύμιση της σχετικής ρήσης του Θουκυδίδη μήπως ευαισθητοποιηθούν. Διότι «αν η πόλη έχει καλώς στο σύνολό της ωφελεί περισσότερο τους πολίτες παρά αν ευτυχεί μεν ο καθένας χωριστά και η πόλη κλονίζεται στο σύνολό της∙ διότι ο άνθρωπος κι αν ευτυχεί ατομικά, παρ' όλα αυτά καταστρέφεται μαζί με την πατρίδα του αν αυτή καταστραφεί».
Αυτό το ιστορικό-φιλοσοφικό πλαίσιο είναι η βάση της αναγκαιότητας της αλληλεγγύης των ανθρώπων, της εθελοντικής κουλτούρας, της αλτρουιστικής συμπεριφοράς, η οποία έχει και βιολογικές-εξελικτικές ρίζες, καθώς και σε άλλα είδη όχι μόνο οι γονείς αλλά και ομάδες ατόμων παρεμβαίνουν για να προστατέψουν τα αδύναμα άτομα του είδους τους. Γιατί, όμως, στον άνθρωπο ανθεί ο ατομικισμός, ενώ μαραίνεται εύκολα η καθηκοντολογική ηθική, η προσφορά προς τον αδύναμο, προς το κοινωνικό σύνολο; Ο άνθρωπος έχει την ικανότητα της συνειδητής, ελεύθερης επιλογής ανάμεσα σε διαφορετικούς τρόπους δράσης, αλλά η κρίση που βιώνουμε είναι πρωτίστως αξιακή, κορυφαίο σύμπτωμα του ελλείμματος γενικής παιδείας, με αποτέλεσμα η ηθική αυτή χωρίς την ανάλογη παιδεία να μην είναι ευδαιμονική και να αποφεύγεται.
Γι' αυτό είναι πολλοί εκείνοι οι «πατριώτες», παλαιόπλουτοι και νεόπλουτοι, που δεν συμβάλλουν στο παραμικρό να μην καταστραφεί η «πόλη», η χώρα μας. Αυτοί πράττουν το αντίθετο, ασελγούν αισχροκερδοσκοπώντας, φοροδιαφεύγοντας, εξάγοντας τον πλούτο τους. Πού είναι όμως και η Πολιτεία, που θα πρέπει να υψώσει τη σημαία της αλληλεγγύης, της εθελοντικής συμβολής, αλλά και της οργανωτικής διάστασής τους για τη συστηματική βοήθεια των αδυνάμων; Αντί αυτών συζητεί μεγαλόφωνα δύο χρόνια τώρα ότι θα φορολογήσει τις καταθέσεις στην Ελβετία, με κίνδυνο μετακίνησής τους σε φορολογικούς παραδείσους!
Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η ελληνική κοινωνία, υπό την πίεση της κρίσης, έχει μεταλλαχτεί, με την εγωιστική απανθρωπιά των λίγων να κυριαρχεί πάνω σε πανάρχαιες και διαχρονικές αξίες που ενταφιάζονται καθημερινά. Οι νησίδες εθελοντικής προσφοράς και αλληλεγγύης που εμφανίζονται από ευαισθητοποιημένους ανθρώπους και θεσμούς (λ.χ. Εκκλησία, σχετικές οργανώσεις, Σκάι, Ιδρυμα Νιάρχου - αλήθεια πού είναι οι υπόλοιποι κροίσοι;) είναι άξιες θερμών συγχαρητηρίων, άξιες προς μίμηση και αναμφίβολα πρέπει να διευρυνθούν, αλλά δεν αρκούν να σώσουν την κατάσταση. Στο μέτωπο αυτού του οικονομικού πολέμου που βρίσκεται η χώρα μας, υπερασπιζόμενη την ελευθερία της, πρέπει πρωτίστως να ανιχνευθεί ο σκοπός του «εχθρού», για να υπάρξει και η επιτυχής αντιμετώπισή του. Αν λ.χ. προκλήθηκε η δημοσιονομική εκτροπή για να ακολουθήσει η παρατηρούμενη κατάρρευση του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων, προκειμένου να γίνουν διαχειρίσιμοι και παράδειγμα κοινωνικού μετασχηματισμού, τότε η χώρα μας, που τελευταία εισπράττει συγχαρητήρια, σαν καλός μαθητής που κάνει τα μαθήματά του, για την εκμηδένιση των μισθών και των συντάξεων και συνακόλουθα της αξιοπρέπειάς μας, θα πρέπει να ανησυχήσει έντονα.
Διότι ποιος άνθρωπος, χωρίς εισαγωγικά, μπορεί να αποδεχθεί το γεγονός ότι πολλά παιδιά του σχολείου προσέρχονται νηστικά και ζαλίζονται ή λιποθυμούν από την πείνα; Πού είναι η αλληλεγγύη των χορτάτων; Ολόκληρες οικογένειες φυτοζωούν. Πού είναι η ελπίδα; Πού είναι οι κροίσοι «πατριώτες» να βοηθήσουν; Νέοι με υπερπροσόντα δεν έχουν καμία δυνατότητα επαγγελματικής αποκατάστασης και μας αποχαιρετούν, όσοι μπορούν, για άλλες πατρίδες φτωχαίνοντας το ανθρώπινο δυναμικό μας. Πού είναι η χελώνια ανάπτυξη και γιατί δεν αρχίζει επιτέλους; Τις πταίει («χειρ τις ή πους τις»); Οι φοροφυγάδες σε ορισμένες περιοχές αγγίζουν το 100%. Τι κάνει η Πολιτεία; Διάγνωση μόνο; Ακούστηκε από επίσημα χείλη ότι η χώρα χάνει περί τα 40 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως από τη φοροδιαφυγή και τη διαφθορά. Αλλά η εύκολη λύση είναι οι περικοπές μισθών, συντάξεων, εργασιακού κόστους και συνακόλουθα η άγρια «περικοπή» της αξιοπρέπειας του κάθε έλληνα εργαζόμενου. Τυχαίο;
Γιατί όλα αυτά; Ποιος θα μας εξηγήσει προτού εξαντληθεί και το τελευταίο ίχνος αξιοπρέπειας του καταπιεζόμενου Ελληνα; Επί του παρόντος δεν πρέπει να υποχωρήσει - αντίθετα πρέπει να ενταθεί - η προσπάθεια υγιούς συμμετοχής, κάθε ευαισθητοποιημένου, στην κοινωνική ισορροπία• για να μη γίνει χαοτική. Διότι «καμία κοινωνία δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς την ιδέα της συμμετοχής σε μια κοινή προσπάθεια». Λόγια σοφά του Αλμπέρ Καμύ, τα οποία στη σημερινή συγκυρία μεταφράζονται ως προσπάθεια αλληλεγγύης τώρα προς τους πλέον αδύναμους, ως προσπάθεια ανιδιοτελούς προσφοράς τώρα όλων όσοι πιστεύουν ότι η αξιοπρέπεια του Ελληνα δεν υποδουλώνεται.

Του Σταμάτη Ν. Αλαχιώτη (Ο κ. Στ. Ν. Αλαχιώτης είναι καθηγητής Γενετικής στο Πανεπιστήμιο Πατρών)
Πηγή Το Βήμα
30.9.2012

Τρίτη 2 Οκτωβρίου 2012

Γ.Μπαμπινιώτης : Προς "τηλεοπτική τουρκοκρατία";

Απαγε απ' εμού... η μισαλλοδοξία. Δεν αισθάνομαι να κινδυνεύω από τους Τούρκους, δεν είμαι «τουρκοφάγος», δεν πιστεύω σε σενάρια συνωμοσιολογίας. Είμαι ένας από τα εκατομμύρια των απλών Ελλήνων που σ' ένα διάλειμμα χαζεύω εναλλακτικά (κάνω ζάπινγκ...) στα συνήθη τηλεοπτικά προγράμματα, προτού γυρίσω στα χαρτιά μου. Ετσι, πάλι μαζί με χιλιάδες άλλων Ελλήνων τηλεθεατών, διαπιστώνω τον τελευταίο καιρό ότι γνωστοί τηλεοπτικοί σταθμοί προσφέρουν σωρευτικά τουρκικές τηλεοπτικές σειρές συνεχείας (σίριαλ) στη θέση άλλων, κυρίως ελληνικών, σειρών. Και οι σειρές αυτές πληροφορούμαι ότι έχουν υψηλή τηλεθέαση και ιδιαίτερα χαμηλό για τους τηλεοπτικούς σταθμούς κόστος.
Η απάντηση «αν δεν σού αρέσει το πρόγραμμα, κλείσε την τηλεόραση ή άλλαξε κανάλι» είναι πάντα πρόχειρη και εύκολη. Πριν από αυτό - που είναι και η τελική λύση - εγείρεται ένα ερώτημα-ζήτημα: Ποιος και γιατί κάνει αυτές τις επιλογές; Δεν είναι επιλογές με επιπτώσεις για το ευρύτερο κοινό που τις παρακολουθεί; Δεν υπάρχει κάποια υποχρέωση των τηλεοπτικών σταθμών να προσφέρουν - και στην ψυχαγωγία - κάτι πιο πρόσφορο, πιο οικείο, κάτι ελληνικό, που θα έδινε δουλειά σε Ελληνες παραγωγούς, καλλιτέχνες, τεχνικούς;
Θα διατυπώσω, λοιπόν, μερικές σκέψεις που ίσως κριθούν ουτοπικές ή ρομαντικές. Τηλεοπτικές σειρές που προβάλλονται σε τέτοια έκταση δεν πρέπει να βγαίνουν και μέσα από τη ζωή των πολιτών μιας χώρας, από τα θέματα και τα προβλήματα που τους απασχολούν, από τις αρχές, τις αξίες, τις αντιλήψεις, τα προτερήματα και τα ελαττώματα, από ό,τι συνιστά τη ζωή και τον πολιτισμό ενός λαού; Μπορούν σωρευτικά να απηχούν τη ζωή και τον πολιτισμό ενός άλλου λαού; Δικαιολογείται αυτή η υπερβολή;
Οι τηλεοπτικές σειρές ανήκουν, αν δεν απατώμαι, στον χώρο τής κινηματογραφικής τέχνης. Αυτή η τέχνη, λοιπόν, δεν επηρεάζει - με τα δικά της εκφραστικά μέσα - τον εσωτερικό κόσμο, τη σκέψη, την προσωπικότητα των τηλεθεατών; Και ως ψυχαγωγία δεν επηρεάζει ακόμη και τη γλώσσα των τηλεθεατών, ιδίως των νέων; Αυτά τα σωρευτικά γλωσσικά ακούσματα βοηθούν κάπου; Οταν μάλιστα ξέρουμε ότι ο τηλεοπτικός λόγος μπορεί μέσα από προσεγμένες (και γλωσσικά) σειρές να λειτουργήσει ως ο καλύτερος δάσκαλος για τη γλώσσα;
Το τελευταίο αυτό με φέρνει σ' ένα επιχείρημα που γεννάται αμέσως στη σκέψη κάθε καλόπιστου συζητητή τού θέματος που θίγουμε εδώ. Καλά, και οι ελληνικές τηλεοπτικές σειρές που προβάλλονταν (και προβάλλονται ακόμη περιορισμένα ή σε επαναλήψεις) είναι πρότυπα τέχνης που επηρεάζουν θετικά; Δεν ενοχλούν και βλάπτουν ακόμη συχνά λόγω τής προχειρότητας και τής κακής τους ποιότητας; Απάντηση: Ναι, υπάρχει κι αυτό το πρόβλημα. Ε, λοιπόν, η πρόκληση αυτή την ώρα είναι ακριβώς να βοηθήσουν όλοι (παραγωγοί, τηλεθεατές με τις απαιτήσεις τους, διαφημιστές με τη στήριξή τους) να υπάρξουν καλές ελληνικές τηλεοπτικές σειρές (και έχουν υπάρξει πολλές στο παρελθόν), για τις οποίες υφίσταται και έτοιμο υλικό (επιλογές από την ελληνική λογοτεχνία και από άλλα δυνατά κείμενα) και άριστο έμψυχο καλλιτεχνικό δυναμικό το οποίο συχνά χαραμίζεται σε βωμολοχίες και αστειάκια και σε ακραία παραδείγματα τής ελληνικής ζωής. Αν ελκύει κάτι τους Ελληνες τηλεθεατές στις τουρκικές παραγωγές - ας το ομολογήσουμε - είναι ότι αποτελούν πρότυπα «αγνών» μορφών ζωής, αξιών και σχέσεων που πάνε πίσω μερικές δεκαετίες και που - όπως δείχνουν παλαιότερες ελληνικές κινηματογραφικές ταινίες - δεν έχουν πάψει και σήμερα να συγκινούν τον κόσμο με την απλότητα και την αμεσότητά τους. Αυτό κάτι σημαίνει.
Οι ελληνικές τηλεοπτικές σειρές, αν ξαναέπαιρναν τη θέση τους απέναντι στις τουρκικές ή τις αμερικάνικες ή άλλες, θα έπρεπε να είναι σειρές που να εμπνεύσουν τον Ελληνα τηλεθεατή, να ανεβάσουν την αυτοπεποίθηση, την ελπίδα, το όραμα για μια καλύτερη ζωή, μέσα από έναν υγιή προβληματισμό και κατάλληλη καλλιτεχνική έκφραση. Εμπνευση, στήριξη, προβληματισμό, όραμα και - γιατί όχι; - ψυχαγωγία κάποιας ποιότητας, που να μας ανεβάζει, να ανακουφίζει τις ψυχές από το βάρος που κουβαλάμε όλοι, αυτό είναι που χρειαζόμαστε. Μέσα από τον δικό μας χώρο, τη δική μας ζωή, τα δικά μας προβλήματα, τις δικές μας σκέψεις, τα δικά μας βιώματα, τη δική μας γλώσσα.
Τελειώνοντας, διασαφώ ότι δεν μιλάω, βεβαίως, για απαγόρευση ή αποκλεισμούς. Μιλάω για μια αίσθηση μέτρου και αίσθηση ορίων. Η «τηλεοπτική τουρκοκρατία», αυτές ιδίως τις δύσκολες ώρες τής κρίσης που περνάει η χώρα και ο λαός μας, είναι στα όρια τής πρόκλησης που είμαι βέβαιος ότι δεν είναι στις προθέσεις των υπευθύνων οι οποίοι απλώς αναζητούν οικονομικότερες λύσεις για το πρόγραμμά τους.

Του Γ. Μπαμπινιώτη (Ο κ. Γεώργιος Μπαμπινιώτης είναι καθηγητής Γλωσσολογίας, τέως πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών.)
Πηγή Το Βήμα 
30.9.2012

Ερωτας στο σανατόριο (Γεώργιος Καραμάνης - Sanatorioproject Μουσείο Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών)


Το Πήλιο, ο γιατρός Γεώργιος Καραμάνης, ο Αγγελος και η Αννα Σικελιανού και μια ομάδα σύγχρονων καλλιτεχνών στην Αθήνα του 2012
Ερωτας στο σανατόριο
«Χωρίς τίτλο» (2012), έργο της Μαρίας- Ανδρομάχης Χατζηνικολάου και του Νίκου Ποδιά



Τον αποκάλεσαν «μέγα ιδεαλιστή» και «άγιο του βουνού». Ανεξάρτητα από τους χαρακτηρισμούς που μπορούν να του αποδοθούν, ο Γεώργιος Καραμάνης υπήρξε ένας άνθρωπος που πάλεψε για τα ιδανικά του. Στα 91 χρόνια του βίου του κατάφερε να βελτιώσει τη ζωή χιλιάδων φυματικών που ως τότε δέχονταν τον κοινωνικό αποκλεισμό ως αποδιοπομπαίοι τράγοι.
Εργο ζωής του, το σανατόριο «Ζωοδόχος Πηγή», το πρώτο σανατόριο «ύψους» για φυματικούς στην Ελλάδα, λειτούργησε για πάνω από μισό αιώνα στη γενέτειρά του, το Πήλιο, και εξελίχθηκε σε τόπο συνάντησης της πνευματικής ελίτ του Μεσοπολέμου χάρη και στην εξωστρεφή γυναίκα του, Αννα, μετέπειτα σύζυγο του Αγγελου Σικελιανού. Το μέρος εκείνο, όπου ζήτησαν παράταση ζωής αμέτρητοι φθισικοί και όπου βρέθηκαν στις εκδρομές τους ο Σικελιανός, ο Παλαμάς, ο Τσάτσος, ο Τριανταφυλλίδης, ο Δελμούζος και πολλοί άλλοι, έδωσε το έναυσμα για τη δημιουργία της εικαστικής δράσης «Sanatorioproject».
Είκοσι καλλιτέχνες φιλοτέχνησαν έργα στους εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους του σανατορίου. Και στις 10 Αυγούστου 2011 το κοινό προσήλθε για να ξαναζήσει την εμπειρία των παλαιών ενοίκων του - εμπειρία η οποία μεταφέρεται τώρα στο Μουσείο Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εκεί οι ίδιοι καλλιτέχνες παρουσιάζουν έργα εμπνευσμένα από τις συλλογές του ιδρύματος. Με τον τρόπο αυτόν κλείνει ο κύκλος δράσης του «Sanatorioproject», εκεί όπου ο Γεώργιος Καραμάνης ξεκίνησε να θεμελιώνει το όραμά του.

«Με ένα φως εκ των ένδον»
Τελειόφοιτος της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο Γεώργιος Καραμάνης είχε την ιδέα να ιδρύσει ένα σανατόριο στη γενέτειρά του. Στις αρχές του 20ού αιώνα η πενικιλίνη δεν είχε ανακαλυφθεί και όσοι είχαν την ατυχία να προσβληθούν από τη χρόνια λοιμώδη νόσο τελείωναν τη ζωή τους απομονωμένοι στην ύπαιθρο. Ο Καραμάνης αποφασίζει λοιπόν να μετατρέψει σε σανατόριο ένα χάνι του Πηλίου. Η λειτουργία του ξεκινά στις 9 Μαΐου 1907 με μόλις τρεις κλίνες.
«Με τα συνεχόμενα ταξίδια του στο εξωτερικό ο Καραμάνης μελέτησε αντίστοιχα σανατόρια σε μεγάλες πρωτεύουσες. Αποτέλεσμα, να στήσει μια μονάδα πολύ εξελιγμένη για τα δεδομένα της εποχής. Είχε φέρει τον πρώτο τεχνητό πνευμονοθώρακα στην Ελλάδα» μας πληροφορεί η ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια της έκθεσης Ειρήνη Σαββανή. Οχι βέβαια ότι δεν βρήκε αντίδραση από τους ντόπιους. «Με πολύ πείσμα, όμως, με βοηθούς και "με ένα φως εκ των ένδον", όπως αναφερόταν σε ένα βιβλίο που είχε διαβάσει και τον είχε εμπνεύσει, ο Καραμάνης αφιέρωσε το υπόλοιπο της ζωής του στη βελτίωση της υγείας των φυματικών».
Το πεπρωμένο τον φέρνει το 1919 κοντά στην Αννα Καμπανάρη, μια όμορφη 19χρονη δεσποινίδα που θέλει να αφιερωθεί στον Θεό. Αντί όμως να την κλείσουν στο καθολικό μοναστήρι της Σύρου, οι γονείς της προτιμούν να τη στείλουν στο σανατόριο ώστε να προσφέρει τουλάχιστον τις υπηρεσίες της στους ασθενείς. «Ο Καραμάνης τη δέχθηκε, την εκπαίδευσε. Το 1922 παντρεύτηκαν και έμειναν μαζί κοντά 20 χρόνια. Η Αννα Καραμάνη υπήρξε εμπνεύστρια του Πρεβαντορίου "Τα χελιδόνια" - του ιδρύματος που φιλοξενούσε φιλάσθενα παιδιά -, το σχολικό πρόγραμμα του οποίου είχαν συντάξει ο Τριανταφυλλίδης και ο Δελμούζος. Αυτό λειτούργησε δίπλα στο σανατόριο από το 1937 ως το 1939» λέει η κυρία Σαββανή.

Οι ποιητές και η Αννα
Το Σανατόριο γίνεται κέντρο των πνευματικών ανθρώπων της δεκαετίας του '30... χωρίς να είναι ασθενείς. Το 1926 το επισκέπτεται ο Κωστής Παλαμάς. Τον Αύγουστο του 1935 στη Ζαγορά ο Γιώργος Σεφέρης γνωρίζει μια γυναίκα με την οποία ζει μια ερωτική σχέση η οποία θα συνεχιστεί στο Σανατόριο Πηλίου. Αυτή η «ωραία γυναίκα» με τα λιτά μακριά μαλλιά πάνω στο άλογό της, όπως αναφέρει η Ιωάννα Τσάτσου στο βιβλίο της «Ο αδελφός μου Γιώργος Σεφέρης», ταυτίζεται με την οικοδέσποινα του σανατορίου Αννα Καραμάνη, σύμφωνα με το κείμενο «Σανατόριο Πηλίου και Σεφέρης» του Γιώργου Δ. Παναγιώτου.
Το 1938 επισκέπτονται το Πήλιο ο Τσάτσος, ο Τριανταφυλλίδης και ο Δελμούζος. Το καλοκαίρι του 1938 η Μαρώ Σεφέρη φέρνει τις δύο κόρες της από τον πρώτο της γάμο, Μίνα και Αννα Λόντου, στο Πρεβαντόριο. Το 1938 το ζεύγος Καραμάνη γνωρίζει τον Αγγελο Σικελιανό. «Ο ποιητής ερωτεύεται την οικοδέσποινα, ανεβαίνει κι εκείνος στο βουνό για να είναι κοντά της και η Αννα παίρνει μια απόφαση ζωής: χωρίζει με τον Καραμάνη για να παντρευτεί τον Σικελιανό».
Από το βιβλίο του Γιάννη Μουγογιάννη «Ο Γεώργιος Καραμάνης και το σανατόριο Πηλίου» αντλεί κανείς πολύτιμα στοιχεία και για την επόμενη χρονική φάση του σανατορίου. Μετά την αναχώρηση της Αννας ο Γεώργιος Καραμάνης συνεχίζει ακάματος το έργο του. Ωστόσο το σανατόριο μπαίνει σε περιπέτειες. Κατά τη διάρκεια του πολέμου βομβαρδίζεται από τους Γερμανούς, περνάει δυσκολίες σίτισης και οικονομικές, με αποτέλεσμα να αναστείλει τη λειτουργία του τον χειμώνα του 1945. «Με νύχια και με δόντια το διατηρούσε στη ζωή ο Καραμάνης» λέει η επιμελήτρια της έκθεσης.


Εικαστική ανάδειξη ενός ιστορικού χώρου
Ο Γεώργιος Καραμάνης άφησε την τελευταία του πνοή το 1963 και το σανατόριο συνέχισε να λειτουργεί ως το 1966. Τελικά δεν στάθηκε δυνατό να παραμείνει στην οικογένειά του: στα μέσα της δεκαετίας του 1990 πέρασε στα χέρια ιδιώτη, χωρίς όμως να ξαναχρησιμοποιηθεί ποτέ.
Από τον συγκεκριμένο ιδιώτη ζήτησαν οι εικαστικοί Μαρία-Ανδρομάχη Χατζηνικολάου και Νίκος Ποδιάς την άδεια να χρησιμοποιήσουν τους χώρους του ερειπωμένου σανατορίου για την εικαστική δράση τους. Μόλις την πήραν προσκάλεσαν άλλους 18 καλλιτέχνες της γενιάς τους (όλοι τους απόφοιτοι της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών) για να πραγματοποιήσουν in situ εγκαταστάσεις στους εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους του κτιρίου.
«Σκοπός μας ήταν να αναδείξουμε την ιστορία του χώρου και να τιμήσουμε τη μορφή του εμπνευστή του με έναν εικαστικό τρόπο» λέει η Μαρία-Ανδρομάχη Χατζηνικολάου. Καρπός της έρευνας που προηγήθηκε υπήρξαν οι ιστοσελίδες www.sanatorioproject.blogspot.com και www.sanatorio-archives.blogspot.com.


πότε & πού:
Το τελικό στάδιο της έκθεσης «Sanatorioproject» θα διαρκέσει από 1ης Οκτωβρίου ως 23 Νοεμβρίου στο Μουσείο Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στις 27 Οκτωβρίου θα πραγματοποιηθεί εκεί ημερίδα με θέμα «Τέχνη, Αρχεία και το Σανατόριο του Γ. Καραμάνη».


Της Κατερίνας Λυμπεροπούλου
Πηγή Το Βήμα
30.9.2012

Ο αρχιτέκτονας του Χίλτον ("Ο κόσμος του Εμμανουήλ Βουρέκα")

Στις επαύλεις του στο Ψυχικό, στη Φιλοθέη ή στην Εκάλη κινούνταν με χάρη οι γνωστότερες κυρίες της αθηναϊκής κοινωνίας. Οι πολυκατοικίες του Κολωνακίου, της Κυψέλης και των Αμπελοκήπων ανέδιδαν έναν αέρα ευρωπαϊκό, αν και μπολιασμένο δημιουργικά με στοιχεία «ελληνικότητας». Αλλά κυρίως τα ξενοδοχεία του, το Χίλτον, το Ατενέ Παλλάς, τα Αστέρια της Γλυφάδας, συγκέντρωναν στα σαλόνια και στις εγκαταστάσεις τους όλον τον κομψό κόσμο μιας εποχής ο οποίος κοιτούσε με πάθος το μέλλον αποστρεφόμενος το ζοφερό παρελθόν.
«Πολλά, πάρα πολλά από τα έργα του θεωρούνται σήμερα, αν όχι τα ωραιότερα της πόλης, τοπόσημά της αναμφισβήτητα, κτίρια και τουριστικά συγκροτήματα που δέθηκαν στενά με τη ζωή και την ιστορία της. Αυτό και μόνο φθάνει για να τον καταξιώσει στο πάνθεον των νεοελλήνων αρχιτεκτόνων». Με αυτά τα λόγια η καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής και διευθύντρια των Αρχείων Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη κυρία Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη δίνει το στίγμα ενός σπουδαίου αρχιτέκτονα της μεταπολεμικής Ελλάδας, του Εμμανουήλ Βουρέκα (1907-1993), στη μονογραφία «Ο κόσμος του Εμμανουήλ Βουρέκα». Αυτός είναι και ο τίτλος της έκθεσης που εγκαινιάζεται στις 11 Οκτωβρίου στο Νέο Κτίριο του Μουσείου Μπενάκη, στο οποίο άλλωστε έχει παραχωρήσει το αρχείο του ο γιος του, Ανδρέας Βουρέκας-Πεταλάς.
Με σπουδές στη Σχολή Αρχιτεκτονικής της Δρέσδης όπου μυήθηκε στα μοντέρνα κινήματα της αρχιτεκτονικής, ο Βουρέκας θα διαμορφώσει επιστρέφοντας στην Ελλάδα μια πολύ προσωπική έκφραση την οποία θα καθιερώσει μετά τον πόλεμο. Πρόκειται για μια μοντέρνα αστική αρχιτεκτονική, στην οποία ωστόσο εντάσσονται και παλαιότερα στοιχεία με αφαιρετικό τρόπο. Οπως τα νεοκλασικά μπαλούστρα στους εξώστες των πολυκατοικιών, οι στοές με τις καμάρες, οι φεγγίτες των σπιτιών, αλλά ακόμη και οι κιονοστοιχίες του Χίλτον ή του Μεγάρου Μουσικής. Αν όμως οι επαύλεις και οι πολυκατοικίες καθιέρωσαν τον Βουρέκα τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια στην Ελλάδα, τα ξενοδοχεία και οι τουριστικές εγκαταστάσεις ήταν εκείνα που τον καταξίωσαν και διεθνώς κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα.

Ξενοδοχεία-κοσμήματα
Το Athenee Palace Hotel ήταν το γεγονός της Αθήνας του 1950. Θα ακολουθούσαν το King Minos (1963), το Royal Olympic (1966-68) με συνεργάτη τον Βασίλη Γρηγοριάδη και αργότερα, το 1979, σε συνεργασία με τους Ι. Βικέλα, Κ. Δεκαβάλλα, Σ. Μολφέση και Σ. Δήμου, το ξενοδοχείο Αστήρ Παλλάς. Αλλά το κτίριο-σταθμός που θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην κοινωνική, πολιτική και οικονομική ζωή της Αθήνας είναι βέβαια το Hilton Athens, τη μελέτη του οποίου αρχίζει ο Βουρέκας το 1958 σε συνεργασία με τους Π. Βασιλειάδη, Σ. Στάικο και Α. Γεωργιάδη.
«Ενα ξενοδοχείο αμύθητου πλούτου πρόκειται να ανεγερθή εις τας Αθήνας» γράφει ο Γ. Σκλιας στις 13.1.1957 στην εφημερίδα «Το Βήμα». Αλλά προτού καν δημοσιευθούν τα σχέδια, ο Γ. Κορομηλάς θα το αποκαλεί ουρανοξύστη, που θα καταστρέψει το αστικό τοπίο. Ετσι, η ανέγερσή του θα αντιμετωπιστεί ως οικονομικο-πολιτικό σκάνδαλο από μεγάλη μερίδα του Τύπου, που θα παραβλέψει την αρχιτεκτονική αξία του.

Ο Ωνάσης και ο Σινάτρα
Στα εγκαίνια πάντως το 1963, παρουσία του Κωνσταντίνου Καραμανλή, του Αριστοτέλη Ωνάση και του Φρανκ Σινάτρα, θα παραστεί και ο ίδιος ο Κόνραντ Χίλτον, που θα το χαρακτηρίσει ως «ένα κομψό και ήρεμου αξιοπρέπειας μνημείον του 20ού αιώνα», τονίζοντας παράλληλα τις αρχαιοελληνικές νύξεις του. Το βέβαιο ωστόσο είναι ότι αυτό το επιβλητικό αλλά ταυτόχρονα λιτό κτίριο με το ανάγλυφο του Μόραλη και με πρόσοψη που παραπέμπει αυτόματα στην επίσημη ελληνική αρχιτεκτονική θα αποτελέσει το κατ' εξοχήν τοπόσημο της σύγχρονης πόλης.
Η μελέτη των ακτών του Σαρωνικού και οι εγκαταστάσεις των Αστεριών στη Γλυφάδα, της Λαϊκής Πλαζ της Βουλιαγμένης και του τουριστικού συγκροτήματος στο Μικρό Καβούρι θα αποτελούσαν εξάλλου την πρώτη εφαρμογή οργανωμένου λουτρικού και τουριστικού συγκροτήματος στη μεταπολεμική Ελλάδα.
Ο ευπατρίδης της αρχιτεκτονικής, ένας άνθρωπος ευγενής, ευχάριστος, καλοσυνάτος και ταυτόχρονα εξαιρετικός εργοδότης, όπως λένε όσοι τον γνώρισαν, άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του στην Αθήνα που ζούμε.

Από το Κολωνάκι στα Αστέρια της Γλυφάδας
Στις αγαπημένες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου τα κτίρια του Εμμανουήλ Βουρέκα είναι οι «άλλοι» πρωταγωνιστές της μεταπολεμικής Ελλάδας. Οι σκηνοθέτες τα επιλέγουν για να δείξουν τη μοντέρνα Αθήνα που έχει πολυτελείς πολυκατοικίες με ρετιρέ που βλέπουν στην Ακρόπολη, πλούσιες επαύλεις στην Κηφισιά και νέες υπερσύγχρονες πλαζ.
Οπως πολύ εύστοχα σημειώνει η καθηγήτρια κυρία Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη, οι ήρωες της Φίνος Φιλμ, του Αλέκου Σακελλάριου, του Γιώργου Ρούσσου, του Γιάννη Δαλιανίδη ζουν και κινούνται μέσα σε αυτή την Αθήνα που δημιούργησαν ο Μανώλης Βουρέκας και οι σύγχρονοί του. Το ίδιο και οι νεοέλληνες συγγραφείς με πρώτο τον Γιάννη Μαρή, που τα μυθιστορήματά του έχουν συχνά για ντεκόρ το κέντρο της πόλης.
Είναι η εποχή του 1950, του 1960 και των αρχών του 1970. Οι κοσμικοί της Αθήνας χορεύουν σε σάλες των δικών του ξενοδοχείων, δίνουν τα ραντεβού τους σε νάιτ κλαμπ και κέντρα διασκέδασης όπως η «Αργώ» και η «Ωκεανίς» στα Αστέρια της Γλυφάδας ή εμφανίζονται σε ντεφιλέ και τσάι-πινάκλ των φιλανθρωπικών σωματείων. Ταυτόχρονα εισάγονται «νέες» λέξεις, όπως ασανσέρ, ρετιρέ, ενώ ο θυρωρός, τα κοινόχρηστα και η σκάλα υπηρεσίας αποκτούν νέο περιεχόμενο.


πότε & πού:
«Ο κόσμος του Εμμανουήλ Βουρέκα». Εγκαίνια στις 11 Οκτωβρίου στο Νέο Κτίριο του Μουσείου Μπενάκη.
Η ομώνυμη μονογραφία της Μάρως Καρδαμίτση-Αδάμη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μέλισσα.
 
Πηγή Το Βήμα
30.9.2012

Η ελληνική κρίση, επιτυχημένη κωμωδία στο Youtube ("a very european break up")

Όταν η ελληνική οικονομική κρίση φτάνει στο YouTube ως κωμωδία μικρού μήκους βρετανικής παραγωγής με περίπου 130.000 θεατές μέσα σε μία εβδομάδα, αντιλαμβάνεται κανείς εύκολα ότι η δική μας κρίση έχει γίνει πλέον μέρος της καθημερινότητας και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Αλλωστε, η κωμωδία συχνά από τα σοβαρά ζητήματα αρχίζει, τα αποδομεί και με το χιούμορ επιχειρεί να εκτονώσει τις εντάσεις και τις δυσνόητες και άκαμπτες πλευρές τους.
Αυτό επιχείρησε ο Μπομπ Ντέναμ με το « A Very European Break Up», ένα φιλμ που διαρκεί κάτι λιγότερο από εννέα λεπτά και μεταφέρει την κρίση στην Ελλάδα και τις σχέσεις της με τη Γερμανία σε έναν γάμο. Βασικοί ήρωες είναι ένας Ελληνας, ο Γκρέκο, που περνάει τη μέρα του ξαπλώνοντας στον καναπέ, και η Γερμανίδα Ζερμέν, αυστηρή και έξω φρενών με την ανεύθυνη συμπεριφορά του άντρα της, που κρύβει στο σπίτι λογαριασμούς που δεν έχουν καν ανοιχτεί.
Στον καβγά θα μπουν δύο γείτονες, μια Ισπανίδα και ένας Αγγλος, που θα προσπαθήσουν να εκτονώσουν ή να χειροτερέψουν την κρίση. «Την αγαπάς ακόμη;», ρωτάει η Ισπανίδα. «Μήπως είσαι καλύτερα χωρίς αυτόν;» λέει ο Αγγλος. Ο Ντέναμ, που συστήνεται ως «κινηματογραφιστής Οικονομικών», έχει σπουδάσει οικονομικά και έχει δουλέψει ως δημοσιογράφος και σε επενδυτική τράπεζα, πριν αποφασίσει να εκλαϊκεύσει οικονομικούς όρους και καταστάσεις μέσα από τον κινηματογράφο.
Παραφράζοντας μια δήλωση του Μ. Γκορμπατσόφ για την αγορά, ο Ντέναμ πιστεύει πως «το να λέει κανείς ότι η οικονομία είναι βαρετή, είναι σαν να λέει ότι ο πολιτισμός μας είναι βαρετός. Και ενώ υπάρχουν πλευρές της που μπορούν να ρίξουν ακόμη και τους οικονομολόγους σε βαθύ ύπνο, υπάρχουν πολύ περισσότερα πράγματα που μπορούν να μας κάνουν χαρούμενους, λυπημένους, να γελάσουμε, να κλάψουμε ή να πεταχτούμε από τη θέση μας και να κάνουμε κάτι».
Με την εταιρεία του Econ Films και με μια μικρή ομάδα συνεργατών, ο Ντέναμ γύρισε το «A Very European Break Up», που μέσα σε λίγες ημέρες έχει κυκλοφορήσει σε δεκάδες χιλιάδες οθόνες υπολογιστών. Επικοινωνήσαμε μαζί του ώστε να εξηγήσει τους λόγους που τον έκαναν να γυρίσει την ταινία. «Οπως πολλοί άλλοι», λέει, «έβλεπα την κρίση στην Ευρώπη να τραβάει τα τελευταία χρόνια και σκεφτόμουν: “Μα σοβαρά, πώς μπορεί να κρατάει τόσο πολύ;”. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες διαφωνούν για τα ίδια πράγματα ξανά και ξανά και ξανά, με τον ίδιο τρόπο που τσακώνεται ένα παντρεμένο ζευγάρι. Αυτό με έκανε να σκεφτώ κατά πόσο θα μπορούσα να πω μια ιστορία για την ευρωπαϊκή κρίση χρέους, σαν μια σχέση ανάμεσα σε μια Γερμανίδα και έναν Ελληνα. Για μένα λειτουργεί τέλεια. Στην επιφάνεια ίσως φαίνεται ότι η Γερμανία και η Ελλάδα αλληλομισιούνται, αλλά κάτω από αυτήν υπάρχουν πράγματα που θυμίζουν και στις δύο χώρες τους λόγους που εξακολουθούν να βρίσκονται μαζί. Είναι μια ιστορία για την Ευρώπη, όχι μόνο για τη Γερμανία και την Ελλάδα».
Στόχος της ταινίας, σύμφωνα με τον κινηματογραφιστή, είναι να κάνει απλό και κατανοητό ένα ζήτημα που προκαλεί σύγχυση. «Σκοπεύει να διασκεδάσει τους θεατές, να τους κάνει να γελάσουν και ίσως να καταφέρει να τους κάνει να σκεφτούν με λίγο διαφορετικό τρόπο. Από τα πιο ευχάριστα πράγματα που έχω παρατηρήσει διαβάζοντας τα σχόλια στο YouTube είναι ότι ο κόσμος λέει πως είναι μύθος ότι οι Ελληνες είναι τεμπέληδες. Η ταινία δεν σκοπεύει να προσβάλει, όμως όταν κάνεις κωμωδία με ένα αμφιλεγόμενο θέμα, παίρνεις πάντα το ρίσκο ότι σε μερικούς από τους θεατές δεν θα αρέσουν τα αστεία».
Το «A Very European Break Up» κινείται στη γενικότερη φιλοσοφία του Μπομπ Ντέναμ, που θέλει να συνδυάσει τον κινηματογράφο με τα οικονομικά. «Σκοπεύει να αποδείξει ότι είναι δυνατόν να κάνει κανείς μια ταινία για ένα οικονομικό και πολιτικό ζήτημα που επηρεάζει ολόκληρη την Ευρώπη και να διασκεδάσουν μαζί της όλοι οι Ευρωπαίοι. Πιστεύω ότι τα καταφέραμε και ελπίζω να βρούμε αρκετή υποστήριξη ώστε να γυρίσουμε κι άλλη. Η ταινία γυρίστηκε με προϋπολογισμό μικρότερο από 500 λίρες. Φανταστείτε τι θα μπορούσαμε να κάνουμε με περισσότερα χρήματα».
Ποια είναι όμως η άποψή του για την κρίση; «Αν θέλει κανείς να μάθει τη γνώμη μου, καλύτερα να παρακολουθήσει την ταινία. Απλώς πιστεύω ότι, όπως συμβαίνει σε ένα παντρεμένο ζευγάρι που τσακώνεται, και οι δύο πλευρές έχουν δίκιο σε κάποια πράγματα και άδικο σε άλλα. Και όπως συμβαίνει σε κάθε γάμο, υπάρχουν σημαντικότερα πράγματα από τα χρήματα».

Του Παναγιώτη Παναγόπουλου
Πηγή Καθημερινή
29.9.2012





Από το Διάστημα ο "σιδερένιος άνθρωπος"

ΠΑΡΙΣΙ. Η υπόθεση του «σιδερένιου ανθρώπου», όπως ονομάζεται το άγαλμα της βουδιστικής θεότητας Βαϊσραβάνα, θα μπορούσε να αποτελεί σενάριο ταινίας φαντασίας στα πρότυπα του «Ιντιάνα Τζόουνς». Δεν είναι μόνο ότι το ύψους 24 εκατοστών άγαλμα πιθανότατα εκλάπη κατά τη διάρκεια εξερευνητικής αποστολής ομάδας επίλεκτων των Ες Ες υπό τον εθνικοσοσιαλιστή ζωολόγο και εθνολόγο Ερνστ Σέφερ στο Θιβέτ το 1938. 
Σύμφωνα με μελέτη Γερμανών και Αυστριακών επιστημόνων, η οποία δημοσιεύτηκε μόλις χθες, ο «σιδερένιος άνθρωπος» κατάγεται από το Διάστημα. Για την ακρίβεια, το υλικό με το οποίο λαξεύτηκε από τους τεχνίτες του πρωτοβουδιστικού πολιτισμού των Μπον τον 11ο αιώνα προέρχεται από μετεωρίτη που συνετρίβη μεταξύ Μογγολίας και Σιβηρίας πριν από 15.000 χρόνια.
Μέχρι σήμερα παραμένει μυστήριο πώς ο Σέφερ, ο οποίος ηγείτο αποστολής για την ανακάλυψη των ριζών της αρίας φυλής, ανακάλυψε το άγαλμα. Θεωρείται πιθανό, πάντως, να τον γοήτευσε η μεγάλη σβάστικα, η οποία στον βουδισμό συμβολίζει την καλοτυχία, στο στήθος της θεότητας. Εκείνο που είναι γνωστό είναι ότι ο «σιδερένιος άνθρωπος» προστέθηκε, εν μέσω του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, στην ιδιωτική συλλογή συλλέκτη από το Μόναχο. Το 2009 πωλήθηκε σε δημοπρασία και κάπως έτσι κατέληξε στον ερευνητή του Πανεπιστημίου της Στουτγάρδης, Ελμαρ Μπούχνερ, ο οποίος ανέλαβε να εξερευνήσει την προέλευση του αγάλματος σε συνεργασία με άλλους επιστήμονες από τη Γερμανία και την Αυστρία.
«Πρόκειται για τη μοναδική περίπτωση ανθρωπόμορφου αγάλματος που έχει λαξευτεί σε θραύσμα μετεωρίτη, γεγονός που καθιστά εξαιρετικά δύσκολο να υπολογιστεί η αξία του και αυτό διότι δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο για να γίνει σύγκριση», σχολίασε ο Μπούχνερ. «Κατά την άποψή μου, πάντως, η αξία του είναι ανεκτίμητη», κατέληξε.

29.9.2012
 

Κίνδυνος ψηφιακής εξαφάνισης για 21 γλώσσες


Τον κίνδυνο της ψηφιακής εξαφάνισης αντιμετωπίζουν τουλάχιστον 21 ευρωπαϊκές γλώσσες, μεταξύ των οποίων και η ελληνική, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη. Πρόκειται για τις γλώσσες που δεν υποστηρίζονται επαρκώς από τη γλωσσική τεχνολογία, δηλαδή δεν ενσωματώνονται σε υπολογιστικές εφαρμογές, συστήματα πληροφορικής και επικοινωνιακής τεχνολογίας. Με άλλα λόγια, γλώσσες που δεν χρησιμοποιούμε στην ψηφιακή μας ζωή.
Η μελέτη καταρτίστηκε από περισσότερους από 200 ειδικούς του δικτύου ευρωπαϊκών ερευνητικών κέντρων ΜΕΤΑ-ΝΕΤ. Αξιολογώντας το επίπεδο της υποστήριξης που παρέχει η γλωσσική τεχνολογία όσον αφορά την αυτόματη μετάφραση, τη φωνητική αλληλεπίδραση, την ανάλυση κειμένου και τη διαθεσιμότητα γλωσσικών πόρων σε 30 ευρωπαϊκές γλώσσες, οι ειδικοί κατέληξαν ότι η ψηφιακή υποστήριξη σε 21 από αυτές είναι από ανεπαρκής έως ανύπαρκτη.
Τη χαμηλότερη βαθμολογία στις περισσότερες «περιοχές» συγκέντρωσαν τα ισλανδικά, τα λεττονικά, τα λιθουανικά και τα μαλτέζικα. Στο άλλο άκρο της κατάταξης, μόνο η αγγλική αξιολογήθηκε ότι έχει «καλή υποστήριξη», ενώ δεν υπάρχει καμία γλώσσα με «άριστη υποστήριξη». Ακολουθούν τα γαλλικά, τα γερμανικά, τα ιταλικά, τα ισπανικά και τα ολλανδικά με «μέτρια υποστήριξη», ενώ γλώσσες όπως τα ελληνικά, τα βασκικά, τα βουλγαρικά, τα καταλανικά, τα ουγγρικά και τα πολωνικά έχουν «αποσπασματική υποστήριξη» και ως εκ τούτου ανήκουν στις γλώσσες υψηλού κινδύνου.
Το χάσμα διευρύνεται
Από την έρευνα αποκαλύφθηκε ότι το χάσμα μεταξύ των λεγόμενων «μικρών» και «μεγάλων» γλωσσών ολοένα διευρύνεται αντί να συρρικνώνεται. Οπως τονίζουν οι επιμελητές της μελέτης, οι περισσότερες ευρωπαϊκές γλώσσες παρουσιάζουν μεγάλες ελλείψεις σε γλωσσικούς πόρους ενώ κάποιες από αυτές είναι τελείως παραμελημένες και είναι δύσκολο να διασφαλιστεί το ψηφιακό τους μέλλον. «Τα αποτελέσματα της μελέτης μας είναι πολύ ανησυχητικά. Υπάρχουν δραματικές διαφορές στην υποστήριξη της γλωσσικής τεχνολογίας ανάμεσα στις διάφορες ευρωπαϊκές γλώσσες και τεχνολογικές περιοχές. Πρέπει να εξασφαλίσουμε τον εφοδιασμό των μικρότερων και λιγότερο πλούσιων σε ψηφιακούς πόρους γλωσσών με τις απαραίτητες βασικές τεχνολογίες, αλλιώς οι γλώσσες αυτές είναι καταδικασμένες σε ψηφιακή εξαφάνιση».
Η ελληνική μελέτη
Τι συμβαίνει όμως ειδικά με τα ελληνικά; «Τα ελληνικά είναι μία από τις γλώσσες με μικρό αριθμό ομιλητών και μικρό όγκο ψηφιακών γλωσσικών πόρων και τεχνολογιών», σημειώνουν οι συγγραφείς της αντίστοιχης ελληνικής μελέτης. «Η κρισιμότητα της ανάπτυξης της γλωσσικής τεχνολογίας για τα ελληνικά προβάλλει έντονα μόλις κανείς εξετάσει τι ακριβώς είναι και τι προσφέρει η γλωσσική τεχνολογία, τους τρέχοντες περιορισμούς της αλλά και τις τεράστιες δυνατότητες καινοτομίας». Η γλωσσική τεχνολογία παράγει λογισμικό που επεξεργάζεται τον προφορικό και τον γραπτό λόγο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα λογισμικού είναι οι ορθογραφικοί και συντακτικοί διορθωτές, οι διαδραστικοί προσωπικοί βοηθοί στα έξυπνα τηλέφωνα (όπως η Siri στο iPhone), τα διαλογικά συστήματα μέσω τηλεφώνου, τα συστήματα αυτόματης μετάφρασης, οι μηχανές αναζήτησης στο Διαδίκτυο και η συνθετική φωνή σε συστήματα πλοήγησης στα αυτοκίνητα.
Το πρόβλημα είναι ότι τα σύγχρονα συστήματα γλωσσικής τεχνολογίας βασίζονται κυρίως σε στατιστικές μεθόδους που απαιτούν πολύ μεγάλες ποσότητες προφορικών και γραπτών δεδομένων. Οταν λοιπόν πρόκειται για γλώσσες με σχετικά λίγους ομιλητές, ο απαραίτητος όγκος δεδομένων είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί.
 
Της Λίνας Γιάνναρου
ΠΗΓΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 29/9/2012

Ανθούν οι "Ακαδημίες Πολιτών"


Ενας 18χρονος φοιτητής, μια 30χρονη ιδιωτική υπάλληλος, ένας ιερέας, ένας 60χρονος αγρότης και ένας άνεργος διδάκτορας με τα σημειωματάριά τους ανά χείρας κάθονται πλάι πλάι περιμένοντας υπομονετικά μια διάλεξη. Δεν πρόκειται για ανέκδοτο, αλλά για μια καθημερινότητα στις 45 «Ακαδημίες Πολιτών» που λειτουργούν ανά την Ελλάδα. Η ιδέα γεννήθηκε από μια ομάδα καθηγητών του Πανεπιστημίου Αιγαίου που ίδρυσαν το πρώτο «λαϊκό» Πανεπιστήμιο το 2010 στη Μυτιλήνη.

Ανοικτό σε όλους
«Οι πόρτες μας είναι ανοικτές σε όλους» λέει στην «Κ» ο επίκουρος καθηγητής και πρωτεργάτης του εγχειρήματος, κ. Ευστράτιος Παπάνης, «πρόθεσή μας δεν είναι να αντικαταστήσουμε τα πανεπιστημιακά ιδρύματα ή να αντιταχθούμε σε αυτά» υπογραμμίζει. «Στους κόλπους της Ακαδημίας πραγματοποιείται μια διαδικασία μύησης, που συχνά οδηγεί σπουδαστές μας στο να δώσουν εκ νέου Πανελλήνιες ή να ξεκινήσουν ένα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα».
Οι σπουδαστές είναι από 18 έως 85 ετών, ο μέσος όρος πάντως κυμαίνεται από 35 έως 55 ετών και είναι κυρίως γυναίκες. «Είναι άνθρωποι που θέλουν να διευρύνουν τους ορίζοντές τους, να εκπληρώσουν ένα νεανικό όνειρο σπουδών ή αναζητούν επαγγελματική διέξοδο» σημειώνει ο κ. Παπάνης, «πάνω από τους μισούς είναι άνεργοι». Η φοίτηση διαρκεί τέσσερα χρόνια, ωστόσο «εμείς δεν χρησιμοποιούμε μόνο την επιστημονική γνώση για να προσεγγίσουμε την αλήθεια, αλλά και την ενόραση, τη λαϊκή σοφία και την εμπειρία ζωής» αναφέρει. «Μπορεί στο μάθημα ένας αγρότης να μοιραστεί με τους άλλους την εμπειρία του, ξεκινάμε από το βίωμα του καθενός και καταλήγουμε στη συστηματικοποίηση και θεωρητικοποίησή του». Τις διαλέξεις δίνουν καθηγητές από πανεπιστήμια όλης της χώρας -που συμμετέχουν αμισθί- αλλά διαλεκτικά και χωρίς να ακολουθούν μια αυστηρά καθορισμένη ύλη. Οι διδάσκοντες εναλλάσσονται και κάθε μάθημα είναι μοναδικό.
Στο πρώτο έτος οι σπουδαστές διδάσκονται ψυχολογία και συμβουλευτική και εν συνεχεία ψηφίζουν τι θέλουν να σπουδάσουν. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει εκδηλωθεί για τη δημοσιογραφία, την προληπτική ιατρική, την ιστορία και ιστορία τέχνης, την ελληνική γλώσσα, τα οικονομικά. Το κόστος για 26 τρίωρες εβδομαδιαίες διαλέξεις είναι 80 ευρώ τον χρόνο, ενώ για άνεργους, φοιτητές, πολύτεκνους, ΑμεΑ και μονογονεϊκές οικογένειες, το μισό. Οι απόντες μπορούν να παρακολουθούν τα μαθήματα μέσω skype ή εκ των υστέρων μια που αυτά βιντεοσκοπούνται και «ανεβαίνουν σε πλατφόρμα της Ακαδημίας.
Ανεξάρτητα από τα μαθήματα, οργανώνονται και παράλληλες δραστηριότητες. «Μας ζητούν επιπλέον σεμινάρια για επαγγελματικό προσανατολισμό ή επιθυμούν τη σύσταση ομάδων που θα συζητούνται προβλήματα, όπως η κατάθλιψη» επισημαίνει ο ίδιος. «Αναμφισβήτητα, ένα από τα κίνητρα για να έλθουν σε εμάς είναι η μοναξιά» συνεχίζει.

Μεγάλη ανταπόκριση
Η ανταπόκριση είναι παραπάνω από εντυπωσιακή. Η Ακαδημία στον Βόλο έχει 1.200 σπουδαστές, ενώ ετοιμάζονται Ακαδημίες σε μικρά μέρη, όπως ο Αγιος Ευστράτιος και η Λήμνος. «Σε ευχαριστούμε για το δώρο που μας κάνεις» λένε οι κάτοικοι της Καλλονής Μυτιλήνης στον πρόεδρο του Πολιτιστικού τους Συλλόγου, κ. Θεοχάρη Πέλεκο. «Ημουν από τους πρώτους σπουδαστές της Ακαδημίας στη Μυτιλήνη» απαντά ο 50χρονος αξιωματικός, «είμαι στο τρίτο έτος και έχει αλλάξει η ζωή μου: έμαθα να διαχειρίζομαι αγχολυτικές καταστάσεις, βρήκα δίοδο, τρόπους στήριξης της ηλικιωμένης μητέρας μου» λέει και η φωνή του πάλλεται. Ετσι, βοήθησε για να μεταφερθεί η Ακαδημία στην ιδιαίτερη πατρίδα του (λειτουργούν σε Μυτιλήνη, Μόλυβο και Καλλονή). Στην Καλλονή, μάλιστα, έχουν ήδη εγγραφεί τρεις ιερείς, ο αντιδήμαρχος και όλοι οι εργαζόμενοι στο Ιατρικό Κέντρο.

Της Ιωαννας Φωτιαδη
Πηγή Καθημερινή 
29.9.2012

Ανταλάσσουν τα ενοίκια με φόρους και έξοδα συντήρησης

Ανταλλάσσουν τα ενοίκια με φόρους και έξοδα συντήρησης
Ιδιοκτήτες ακινήτων μειώνουν τις απαιτήσεις τους για ενοίκια έως 70%, είτε δεν ζητούν καν να πληρώνουν οι ενοικιαστές μισθώματα, αρκεί να αναλαμβάνουν κάποιες υποχρεώσεις, όπως φόρους και το ειδικό τέλος.

«Ενοικιάζεται κατοικία 90 τ.μ. σε προβεβλημένη περιοχή του κέντρου. Τιμή 350 ευρώ από 700 ευρώ που νοικιαζόταν μέχρι σήμερα».
Δεν πρόκειται για ψεύτικη αγγελία αλλά για μια νέα πραγματικότητα που έχει πάρει διαστάσεις στην Ελλάδα της ύφεσης και στην κτηματαγορά της απίστευτης κρίσης. Ιδιοκτήτες ακινήτων αναγκάζονται είτε να μειώσουν τις απαιτήσεις τους για ενοίκια, ακόμη και έως 70%, είτε δεν ζητούν καν να πληρώνουν οι ενοικιαστές μισθώματα αρκεί να αναλαμβάνουν κάποιες υποχρεώσεις.
Το πρωτοφανές για τα ελληνικά δεδομένα φαινόμενο έχει να κάνει ασφαλώς με τη δραματική υποχώρηση των ενοικίων στα ακίνητα, αλλά κυρίως με τους υψηλούς φόρους που βαρύνουν την κτηματαγορά. Οπως υπολογίζουν, μάλιστα, οι ιδιοκτήτες ακινήτων, από τα 12 ενοίκια που λαμβάνει ο ιδιοκτήτης ενός ακινήτου, αν αφαιρέσει φόρους, χαράτσια, έξοδα συντήρησης κ.λπ. θα του μείνουν το πολύ τρία ενοίκια μέσα στη χρονιά.
Ανταλλάσσουν τα ενοίκια με φόρους και έξοδα συντήρησης
Η «άτυπη» συμφωνία περιλαμβάνει τα εξής: Ο ενοικιαστής είτε θα πληρώνει λίγα χρήματα είτε και καθόλου αρκεί να αναλάβει να πληρώσει τα έξοδα του ακινήτου. Δηλαδή να καλύπτει το χαράτσι μέσω της ΔΕΗ, τα δημοτικά τέλη και τα χαρτόσημα για την ενοικίαση ή ακόμη και τον Φόρο Ακίνητης Περιουσίας. Επίσης, το κόστος για την έκδοση ενεργειακού πιστοποιητικού το οποίο είναι υποχρεωτικό σε κάθε νέα μίσθωση του ακινήτου και το οποίο για ένα μέσο ακίνητο μπορεί να ξεπερνά τα 200 ευρώ.
Η συμφωνία αυτή, φυσικά, δεν μπορεί να αποτυπωθεί σε επίσημα έγγραφα, αλλά πρόκειται για ένα άτυπο «συμβόλαιο» μεταξύ ιδιοκτήτη και ενοικιαστή οι οποίοι είναι και οι δύο κερδισμένοι.
Οι ιδιοκτήτες δηλώνουν χαμηλότερα εισοδήματα από ενοίκια, επομένως φορολογούνται και λιγότερο. Επίσης, γλιτώνουν τα διάφορα χαράτσια που βαρύνουν το ακίνητό τους ενώ στις περιπτώσεις που αυτό βρίσκεται σε υποβαθμισμένες περιοχές, εξασφαλίζουν τη διατήρησή του σε καλή κατάσταση. Από την πλευρά του ο ενοικιαστής, είτε είναι επαγγελματίας είτε μισθώνει κάποια κατοικία, εξασφαλίζει φθηνή στέγη και σε αρκετές περιπτώσεις και? δωρεάν αρκεί να πληρώνει κάποιους λογαριασμούς.
Το όφελος
Αλλο, όμως, να πληρώνει π.χ. 500 ευρώ τον μήνα, δηλαδή 6.000 ευρώ τον χρόνο, κι άλλο να καταβάλλει 200 ευρώ, δηλαδή 2.400 ευρώ ετησίως συν το χαράτσι και κάποιες άλλες επιβαρύνσεις οι οποίες συνολικά δεν ξεπερνούν άλλα 1.000-1.500 ευρώ, οπότε το όφελός του είναι σημαντικό.
Το φαινόμενο της... τζάμπα ενοικίασης μπορεί να μην είναι κανόνας αλλά εξαίρεση, ωστόσο το φαινόμενο της μεγάλης πτώσης τιμών στα ενοίκια έχει σαρώσει την αγορά. «Κατώφλι» για τη μίσθωση σε φθηνές περιοχές είναι τα 400 ευρώ, σε μεσαίες τα 500 ευρώ, και σε ακριβά προάστια τα 700-800 ευρώ. Χαρακτηριστική η περίπτωση διαμερίσματος 90 τ.μ. στην περιοχή της Ρηγίλλης που ενοικιάστηκε 370 από 600 ευρώ προ κρίσης. Επίσης, διαμέρισμα 135 τ.μ. στην Αγία Παρασκευή στον πρώτο όροφο ενοικιαζόταν 1.100 ευρώ, όμως, λίγο μετά το ρετιρέ στην ίδια πολυκατοικία, και πάλι 135 τ.μ. μισθώθηκε προς 800 ευρώ.
Για τον φόβο των καταλήψεων
Δωρεάν μαγαζιά στο κέντρο
Για τα ακίνητα του κέντρου, υπάρχει ακόμη μια αιτία της ενοικίασης ακόμη και? δωρεάν. Είναι ο φόβος των ιδιοκτητών για την κατάληψη από λαθρομετανάστες σε περίπτωση που μείνει πολλούς μήνες ξενοίκιαστο.
Οπως αναφέρουν ιδιοκτήτες τέτοιων ακινήτων κυρίως στα γκέτο της Αθήνας, υπάρχουν περιπτώσεις που ζητούν από τους επιχειρηματίες - ενοικιαστές να δίνουν συμβολικό ποσό κάθε μήνα αρκεί να διατηρούν «ζωντανά» τα ακίνητά τους προκειμένου να μην καταληφθούν από λαθρομετανάστες. Χαρακτηριστική η περίπτωση γραφείου στο κέντρο της Αθήνας το οποίο προ κρίσης είχε φτάσει να ενοικιάζεται 1.200 ευρώ, στη συνέχεια δόθηκε 800 ευρώ κι όταν έφυγε και ο τελευταίος ενοικιαστής ο ιδιοκτήτης δυσκολεύτηκε να βρει σ' αυτά τα χρήματα.
Τριετία
Ωσπου βρέθηκε επιχειρηματίας ο οποίος συμφώνησε με τον ιδιοκτήτη να καταβάλει το σύνολο των ενοικίων για μια τριετία αρκεί να γίνει περαιτέρω έκπτωση. Τελικά πλήρωσε 20.000 ευρώ για τρία χρόνια, δηλαδή περίπου 6.500 ευρώ τον χρόνο ή 540 ευρώ τον μήνα. Ο ιδιοκτήτης μπορεί να δέχθηκε μείωση 55%, ωστόσο, εξασφάλισε εισόδημα για τρία χρόνια και μάλιστα μετρητά. Ελπίζει έτσι να ξεπεράσει η κτηματαγορά την κρίση και στη συνέχεια να βρει καλύτερο ενοίκιο. Οσο για τον επιχειρηματία; Με τα μετρητά του πέτυχε μια μεγάλη έκπτωση για ένα γραφείο σε προβεβλημένη περιοχή.

ΒΑΣΙΛΗΣ Σ. ΚΑΝΕΛΛΗΣ
vkanel@pegasus.gr

Πηγή ΕΘΝΟΣ 
30.9.2012

Δ.Κούρτοβικ : Οταν φεύγουν οι βάρβαροι

Πριν από μερικές εβδομάδες το γνωστό γερμανικό περιοδικό «Stern» δημοσίευσε ένα ρεπορτάζ με τίτλο «Σε αναζήτηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας». Επρόκειτο για ένα οδοιπορικό νέων ανθρώπων ανά την Ευρώπη, με κατάθεση των εμπειριών τους στις διάφορες χώρες τις οποίες επισκέπτονταν.
Το ενδιαφέρον για μας είναι ότι, κρίνοντας από τα δρομολόγια που ακολούθησαν οι νεαροί Ευρωπαίοι, η Ευρώπη τελειώνει στο Ζάγκρεμπ. Ο,τι βρίσκεται νοτιότερα και ανατολικότερα δεν αφορά την «ευρωπαϊκή ταυτότητα». Πώς να μη νιώσεις παράξενα, ως Ελληνας, γι' αυτή την οριοθέτηση; Μέχρι τώρα ξέραμε ότι ήμασταν τα γουρούνια (PIIGS) της Ευρώπης, αλλά πάντως ευρωπαϊκά γουρούνια και με παρέα άλλα ευρωπαϊκά γουρούνια. Να όμως που μαθαίνουμε ότι είμαστε σκέτα γουρούνια, μη Ευρωπαίοι (πράγμα που δεν είναι από μόνο του τόσο κακό) ή ίσως πρώην Ευρωπαίοι (πράγμα πολύ χειρότερο, γιατί εκτός από το όνειδος της αποβολής συνεπάγεται ένα συνειδησιακό κενό, έναν ξαφνικό πολιτισμικό αποπροσανατολισμό).

Σύμφωνοι, πρόκειται μόνο για ένα άρθρο σε περιοδικό και όχι (ακόμα;) για την επίσημη θέση της ιθύνουσας ελίτ που αποφασίζει για την πορεία της Ευρώπης. Μικρή όμως η παρηγοριά. Η ρητορική των πολιτικών είναι λιγότερο εύγλωττη από υπόγεια ρεύματα σκέψης, που απηχούνται σ' αυτό το ρεπορτάζ. Υπάρχει πράγματι μια τάση στην Ευρώπη της κρίσης να επαναχαραχτούν τα πολιτισμικά σύνορα αυτού του χώρου ή, σωστότερα, να επαναφερθούν εκεί που τα ήθελαν παραδοσιακές, αν και όχι πάντα ρητά εκφρασμένες αντιλήψεις: η «αληθινή» Ευρώπη είναι πολιτισμικά ομοιόμορφη και μονοκόκαλη, είναι η Ευρώπη της Αναγέννησης και της Μεταρρύθμισης, του καθολικισμού και του προτεσταντισμού• η «υπολειμματική» Ευρώπη δεν είναι στην πραγματικότητα ευρωπαϊκή (ο Ζισκάρ ντ' Εστέν, ο πιο ένθερμος υποστηρικτής της ένταξης της Ελλάδας στην τότε ΕΟΚ, δήλωσε πρόσφατα σε μια συνομιλία με τον «Spiegel», μετανιωμένος για τον αλλοτινό ζήλο του, ότι η Ελλάδα είναι ουσιαστικά ανατολίτικη χώρα).
Είναι αλήθεια ότι οι θεμελιώδεις αξίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης - η κοινοβουλευτική δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κοσμικό κράτος, η ελευθερία της έκφρασης και της έρευνας κ.λπ. - καλλιεργήθηκαν πρωτίστως στο «ευγενές» δυτικό τμήμα της ηπείρου, αν και όχι με την ίδια σταθερότητα και συνέπεια σε όλη την έκτασή του. Εξίσου αλήθεια είναι όμως ότι στην ιστορία της σκέψης και των θεσμών του άλλου, του ανατολικού και «ημιάγριου» κομματιού της, οι αξίες αυτές έπαιξαν ρόλο ασύγκριτα μεγαλύτερο απ' όσο οπουδήποτε αλλού έξω από τον ορίζοντα του δυτικού πολιτισμού (και σε ορισμένες περιπτώσεις μεγαλύτερο απ' ό,τι σε δυτικότερα εδάφη του). Οπως αλήθεια είναι ότι πολλές μεσογειακές και, ναι, «ανατολίτικες» πολιτισμικές ιδιαιτερότητες - ο δημιουργικός αυτοσχεδιασμός, ο διονυσιακός, λυτρωτικός τρόπος διασκέδασης, η γενναιοδωρία, η άνεση της σωματικής έκφρασης, η ζεστή αμεσότητα στις ανθρώπινες επαφές και αρκετές άλλες - έχουν σήμερα διαχυθεί λίγο-πολύ σε άλλα μέρη της Ευρώπης και αναγνωρίζονται ως συμπεριφορές που εμπλούτισαν το φάσμα των βιοτικών αξιών όλων των Ευρωπαίων.

Αν υπάρχει μια αξία που υποβαθρώνει και συνέχει όλες τις «καθαυτό» ευρωπαϊκές, είναι η κριτική σκέψη. Και, για να μη μείνουμε στην τετριμμένη επισήμανση ότι η κριτική σκέψη γεννήθηκε στην αρχαία Ελλάδα, θα θυμίσουμε ότι, στους νεότερους χρόνους, αναπτύχθηκε παντού στην Ευρώπη, από τον Ατλαντικό ώς τα Ουράλια, και μόνο σ' αυτήν, αν εξαιρέσουμε την αμερικανική παραφυάδα του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Η φυσική συνέχεια μάλιστα της κριτικής σκέψης, η αυτοκριτική σκέψη, δεν έχει βγει ώς τώρα έξω από τα όρια της ηπείρου παρά μόνο σε μοναχικές ατομικές περιπτώσεις. Πουθενά αλλού δεν θα βρει κανείς λαούς που αναμετριούνται τόσο αυτοκριτικά, μερικές φορές ώς τον βαθμό της αποδόμησης εδραίων πεποιθήσεων, με το ιστορικό παρελθόν τους. Μπορεί φαινόμενα όπως ο ρατσισμός, ο εθνικισμός, η αποικιοκρατία, ο φασισμός να είναι προϊόντα του ευρωπαϊκού πολιτισμού, αλλά η ιδεολογική κατεδάφισή τους ήρθε από άλλα προϊόντα του ίδιου πολιτισμού.

Η «ενότητα στην πολυμορφία» είναι ένα παλιό σύνθημα των ιδεολόγων της ευρωπαϊκής ενοποίησης, το οποίο μοιάζει να έχει εγκαταλειφθεί, όπως και οι ίδιοι έχουν περάσει στο περιθώριο. Ωστόσο, δεν εκφράζει ευσεβείς πόθους αλλά μια πολύ απτή πραγματικότητα. Αυτή την πραγματικότητα αρνούνται σήμερα όσοι νοσταλγούν μια «καθαρή» Ευρώπη μονότροπων, ισοθερμικών συνειδήσεων και λειασμένων, προγραμματισμένων συμπεριφορών. Η άλλη, η άναρχη, ατίθαση, απρόβλεπτη, «παγανιστική» Ευρώπη σαν να μην είναι πια επιθυμητή στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Μπορούμε να κατανοήσουμε τους λόγους αυτής της μεταστροφής. Δεν μπορούμε όμως να προσυπογράψουμε τη γενίκευσή τους σε μια αναπαλαιωμένη ιδεολογία και τα όσα αυτή υπαγορεύει ως πολιτικές επιλογές.
Αυτή η άλλη Ευρώπη κατοικείται από τους βαρβάρους της ευρωπαϊκής οικογένειας. Σ' εκείνους που θέλουν να τους διώξουν θα θυμίσουμε τη ρήση του σπουδαίου αυστριακού δοκιμιογράφου και αφορισμογράφου Καρλ Κράους: «Ενας πολιτισμός μαραίνεται, όταν φεύγουν από αυτόν οι βάρβαροι».
 
Του Δ. Κούρτοβικ
Πηγή ΤΑ ΝΕΑ
29.9.2012

ShareThis