Υστατη ενέργεια για σωτηρία του Υμηττού από οικοδομική δραστηριότητα

Μήνυση κατά παντός υπευθύνου καταθέτει τις επόμενες ημέρες ο πρόεδρος του Συνδέσμου για την Προστασία και Ανάπτυξη του Υμηττού (ΣΠΑΥ) και δήμαρχος Βύρωνα κ. Ν. Χαρδαλιάς μετά την απόφαση –και υλοποίηση– του υπουργείου Εθνικής Αμυνας να κατασκευάσει 36 κατοικίες αξιωματικών στο χώρο του πρώην στρατοπέδου Σακέτα στην Β΄ ζώνη προστασίας του Υμηττού. Επειτα από δύο εισαγγελικές παραγγελίες που έμειναν αναπάντητες, ο δήμαρχος προβαίνει σε αυτή την ενέργεια μήπως, έστω και την ύστατη στιγμή, ματαιωθούν τα σχέδια για τσιμεντοποίηση του βουνού. Οι μεζονέτες (που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν από αξιωματικούς του στρατού) εκτείνονται σε 2.000 τ.μ. και για την κατασκευή τους δεν εξεδόθη οικοδομική άδεια από το δασαρχείο, καθώς οι ένοπλες δυνάμεις με πρόσχημα το απόρρητο μπορούν να εκδίδουν μόνες τους τις σχετικές άδειες. Ως «άλλοθι», πάντως, για τις επεμβάσεις στον προστατευόμενο χώρο του Υμηττού προβλήθηκε από το υπουργείο Αμύνης η ανακαίνιση του παλαιού κτίσματος (1.000 τ.μ.) του στρατού. Ομως εκτός από την ανακαίνιση, τον Ιούνιο ξεκίνησαν και οι εργασίες για την οικοδόμηση 1.000 επί πλέον τ.μ. για την κατασκευή των 36 κατοικιών.

Οπως δήλωσε στην «Κ» ο πρόεδρος του ΣΠΑΥ, κ. Χαρδαλιάς, «όλες οι προσπάθειες με τις νομικές υπηρεσίες του Συνδέσμου για λήψη ασφαλιστικών μέτρων έπεσαν στο κενό». Στην ανακοίνωση που εξέδωσε Εκτελεστική Επιτροπή του Συνδέσμου επαναφέρει το αίτημα για μετατροπή του Υμηττού σε Εθνικό Δρυμό, καθώς και την άμεση απομάκρυνση όλων των οχλουσών χρήσεων από το βουνό. Για τη συγκεκριμένη οικοδομική δραστηριότητα αναφέρει ότι «αποτελεί όχι μόνο πρόκληση και προσβολή για τους εκατοντάδες εθελοντές πυροσβέστες που αγωνίζονται καθημερινά για το δάσος αλλά αποκαλύπτει και την παθογένεια του ελληνικού κράτους».

Χθες, ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ κ. Γ. Σουφλιάς ανακοίνωσε την έκδοση απόφασης με την οποία αναστέλλεται εκ νέου η έκδοση οικοδομικών αδειών εντός της Ζώνης Β του Υμηττού επί εννέα μήνες, μέχρι να ολοκληρωθεί η διαβούλευση για την τροποποίηση του Προεδρικού Διατάγματος του 1978 που καθορίζει τους όρους δόμησης στο βουνό.

Της Εφης Xατζηιωαννιδου

ΠΗΓΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

4.8.09

φωτό από τα ΝΕΑ on Line

ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ ΣΑΚΕΤΑ / Αντιδρούν στην οικοδόμηση του Υμηττού

Αναστέλλεται η έκδοση οικοδομικών αδειών εντός της Ζώνης Β΄ του Υμηττού επί εννέα μήνες, σύμφωνα με απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ, ενώ την ίδια ώρα αντιδράσεις σημειώνονται από φορείς και κατοίκους για τα κατασκευαστικά έργα στο πρώην στρατόπεδο Σακέτα.

Ειδικότερα, οι 15 δήμοι-μέλη του Συνδέσμου Προστασίας και Ανάπτυξης του Υμηττού προειδοποιούν ότι θα προχωρήσουν σε κινητοποιήσεις αν δεν σταματήσει η κατασκευή 36 κατοικιών που προορίζονται για αξιωματικούς της Πολεμικής Αεροπορίας και χτίζονται μέσα στο ανενεργό στρατόπεδο της πρώην 350 Πτέρυγας Μάχης με απόφαση του ΓΕΑ. Οι εργασίες σε μια έκταση 2.000

τετραγωνικών μέτρων άρχισαν πριν από ενάμιση μήνα. «Την ώρα που οι μνήμες από τις μεγάλες πυρκαϊές- καταστροφές του 1995, του 1998 και του 2007 παραμένουν νωπές, η ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων και οι υπηρεσίες του υπουργείου Εθνικής Αμυνας επέλεξαν να προχωρήσουν στο χτίσιμο 2.000 τ.μ. στην περιοχή Σακέτα» επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, σε ανακοίνωση του Συνδέσμου Προστασίας του Υμηττού. «Οι 15 δήμοι-μέλη του Συνδέσμου Προστασίας και Ανάπτυξης του Υμηττού προγραμματίζουν κινητοποιήσεις μετά τις 15 Αυγούστου αν δεν σταματήσουν τα έργα. Ζητήσαμε από το ΓΕΑ να μας δώσουν τις άδειες και επειδή δεν το έκαναν καταφύγαμε στην Εισαγγελία. Από εκεί, ύστερα από 30 μέρες, μας απάντησαν ότι τα σχέδια είναι απόρρητα... Αυτό για εμάς είναι αιτία... πολέμου και θα βγούμε στους δρόμους», δηλώνουν οι δήμαρχοι της περιοχής.

Το ΠαΣοΚ, με ερώτησή του προς τον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ κ. Γιώργο Σουφλιά, ζήτησε για ακόμη μία φορά να μετατραπεί ο Υμηττός σε εθνικό δρυμό, καλώντας παράλληλα τον υπουργό να απαντήσει εάν θα επιμείνει στο «δασοκτόνο»- όπως το χαρακτηρίζει- προεδρικό διάταγμα.

Η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κυρία Αννα Φιλίνη κατήγγειλε ότι σε μια στιγμή κατά την οποία το ΥΠΕΧΩΔΕ διατείνεται με νέο ΠΔ ότι προστατεύει τον Υμηττό, αποδεικνύεται για άλλη μία φορά ότι οι διακηρύξεις αυτές στοχεύουν να ρίξουν στάχτη στα μάτια.

*Η φωτό είναι παρμένη από την Βυρωνιώτικη εφημερίδα "Δημοτικός Αντίλογος"

ΠΗΓΗ ΤΟ ΒΗΜΑ
4.8.09

Ξαναζεί το ελαιοτριβείο του Ελύτη στη Λέσβο

Ζωντανεύει ξανά το ιστορικό λιοτρίβι του παππού του Οδυσσέα Ελύτη στη Λέσβο
Πνοή ζωής αποκτά ένα ιστορικό λιοτρίβι της Λέσβου, 122 χρόνια μετά τη «γέννησή» του.

Το λιοτρίβι του Νικολάου Βρανά στο Παπάδο Λέσβου- που ανήκε στον παππού του νομπελίστα ποιητή Οδυσσέα Ελύτη- είναι έτοιμο να πάρει μέρος και πάλι στη ζωή του νησιού, αυτήν τη φορά όχι ως μονάδα παραγωγής, αλλά ως ένα βιομηχανικό μνημείο και χώρος πολιτισμού.

Από τα πλέον χαρακτηριστικά μνημεία της βιομηχανικής αρχιτεκτονικής της Λέσβου, το ελαιοτριβείο Βρανά αποτελείται από εννέα κτίρια και μια εντυπωσιακή εσωτερική αυλή. Ανήκε στην οικογένεια της μητέρας του νομπελίστα ποιητή, μια διακεκριμένη αστική οικογένεια της Γέρας. Κλειστό και παραδομένο στη φθορά του χρόνου από τα μέσα της δεκαετίας του ΄70 αγοράστηκε το 1999 από πέντε μέλη της μη κερδοσκοπικής εταιρείας Αρχιπέλαγος, τα οποία το δώρισαν στην εταιρεία (μέλη της ανάμεσα σε άλλους είναι οι Άγγελος Δεληβορριάς, Νίκος Σηφουνάκης, Λευτέρης Παπαδόπουλος, Νίκος Κούνδουρος).

«Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί πριν από μερικές δεκαετίες ότι τα εγκαταλελειμμένα και ερειπωμένα ελαιοτριβεία και σαπωνοποιεία της Λέσβου θα γίνονταν κάποτε καταπληκτικές εστίες πολιτισμού. Αυτό το θαύμα το πέτυχε κυρίως ο Σηφουνάκης», επισημαίνει ο ποιητής και δημοσιογράφος Λευτέρης Παπαδόπουλος, που εκτός των άλλων είναι και αντιπρόεδρος της εταιρείας Αρχιπέλαγος.

Τρία χρόνια αποδείχθηκαν αρκετά για να ζωντανέψει και πάλι το λιοτρίβι του 19ου αιώνα. Στην καινούργια αρχή του λιοτριβιού όμως δεν υπάρχουν μόνο τα πετρόχτιστα κτίρια, αλλά η πετρελαιομηχανή, αλεστικός μύλος, αντλία, πιεστήριο, γεγονός που θα επιτρέπει στους επισκέπτες να κατανοήσουν τον παραδοσιακό τρόπο παραγωγής του λαδιού, ενώ επόμενος στόχος είναι η δημιουργία ενός τυποποιητηρίου βιολογικού λαδιού με σκοπό την ανάδειξη της ποιότητας του τοπικού προϊόντος, αλλά και την κάλυψη μέρους των λειτουργικών εξόδων του μουσείου.

Η εικαστική πινελιά δεν θα λείψει από τους χώρους του ελαιοτριβείου, καθώς πλάι στο αρχείο των 112 βιβλίων από την εποχή λειτουργίας του (λογιστικά, κοστολόγια, κατάστιχα ημερομισθίων κ.ά.)- ένα από τα σπανιότερα και πληρέστερα αρχεία ελαιοπαραγωγικής μονάδας που έχουν διασωθεί- θα εκτεθούν έργα ζωγραφικής της Ηούς Αγγελή ειδικά φιλοτεχνημένα για τον χώρο, ενώ δίπλα στο ατμοκίνητο καζάνι θα φιλοξενηθούν έργα διακεκριμένων Ελλήνων δημιουργών εμπνευσμένα από την αρχιτεκτονική του συγκροτήματος και την ελιά.

ΠΗΓΗ ΤΑ ΝΕΑ on Line
4.8.09

"Είμαι Πομάκος και το λέω"

ΣΤΗΝ ΞΑΝΘΗ χριστιανοί και μουσουλμάνοι «σπάνε» τα στεγανά και εργάζονται από κοινού για ένα εγχείρημα διόλου εύκολο:τη διάσωση και την ανάδειξη της πομακικής ταυτότητας. Επειτα από μια περίοδο μακράς σιωπής, όπου και η
οποιαδήποτε νύξη περί ύπαρξης Πομάκων στους κόλπους της μουσουλμανικής μειονότητας εθεωρείτο ατόπημα, οι Πομάκοι σιγά σιγά αφυπνίζονται, αναζητούν και διεκδικούν τη μακραίωνη ταυτότητά τους. Με τους περισσότερους Ελληνες να αγνοούν τι πραγματικά συμβαίνει στους ορεινούς όγκους της Ροδόπης και συχνά μέσα σε μια
εκρηκτική ατμόσφαιρα, πριν από λίγους μήνες οι Πομάκοι της Ξάνθης έφτιαξαν έναν σύλλογο μέσα από τον οποίο διεξάγουν τον πολιτιστικό και μορφωτικό τους αγώνα. Αρχικά οι αντιδράσεις ήταν πολλές, έπειτα όμως από επίδειξη σθένους εκ μέρους των Πομάκων οι ενοχλήσεις σταμάτησαν. Στην Ξάνθη φαίνεται ότι κάτι αλλάζει.
«Η πομακική ταυτότητα δεν μπορεί να κρυφθεί ούτε ντρέπομαι γι΄ αυτό που είμαι. Αυτό γεννήθηκα:Πομάκος» λέει ο 34χρονος επαγγελματίας κ. Ιρφάν Μεμέταλη. «Τα ήθη και τα έθιμά μας είναι πολύ ζωντανά, ειδικά στα χωριά. Η Παιδεία όμως είναι ένα πάρα πολύ σοβαρό πρόβλημα. Πολλοί γονείς ζητήσαμε να γίνονται κάποια μαθήματα στα μειονοτικά σχολεία και στα ελληνικά. Οι υπεύθυνοι όμως μας παραπέμπουν στη Συνθήκη της Λωζάννης και αφήνουν το ζήτημα στη διακριτική ευχέρεια του δασκάλου» συμπληρώνει. Οπως λέει, πολλοί έχουν εκμεταλλευθεί το πολιτιστικό «σκοτάδι» της περιοχής και βιοπορίζονται δουλεύοντας για αλλότριους στόχους. «Το προξενείο παίζει παιχνίδια στις πλάτες των αθώων. Δεν είναι εύκολο να μιλήσεις. Πολλοί από εμάς έχουμε δεχθεί απειλές» σημειώνει.

▅ Οι απειλές και τα προβλήματα Στη Θράκη συμβαίνουν πρωτοφανή πράγματα. «Στη Γλαύκη έβαλαν πομπούς στον μιναρέ του τζαμιού και αναμετέδιδαν κηρύγματα μίσους και την ίδια στιγμήοι πολιτικοί τούς χαϊδεύουν τα αφτιά» σημειώνει ο κ. Μεμέταλη. Είναι ενδεικτικό ότι τις ημέρες του Πάσχα διοργανώθηκε στην Ξάνθη ετεροχρονισμένος εορτασμός των γενεθλίων του Μωάμεθ, γεγονός που προκάλεσε σοβαρά ερωτήματα. «Φαίνεται ότι πρέπει να γίνεις Τούρκος για να δεις άσπρη ημέρα εδώ πέρα» καταλήγει. Στον εκφοβισμό που υφίστανται παραδοσιακά οι Πομάκοι αναφέρεται και η κυρία Αλιέ Εφέντη. «Υπάρχουν πολλοί που φοβούνται όταν τους λένε:“Θα καείς στην Κόλαση”» σημειώνει και προσθέτει: «Λόγω της τριγλωσσίαςεπικρατεί ένας πύργος της Βαβέλ.Στα σπίτια παίζει η τουρκική τηλεόραση και πολλοί νέοι μας μιλούν τουρκικά».

Εμβληματική φυσιογνωμία στη δραστηριοποίηση των Πομάκων είναι ο πρόεδρος του νεοπαγούς συλλόγου κ. Ταχήρ Κόντε. «Ο εκτουρκισμός είναι ένα πρόβλημα.Μετά τις αρχικές αντιδράσειςτα πράγματα χαλάρωσαν και τώρα δεν υπάρχουν πιέσεις» σημειώνει . Ο κ. Κόντε βρέθηκε πρόσφατα στο επίκεντρο μιας λυσσαλέας δικαστικής διαμάχης, όταν άρχισε να δέχεται επίθεση από τον τοπικό Τύπο με την κατηγορία της «προδοσίας». «Ευτυχώς δικαιωθήκαμε καιπλέονο σύλλογός μας πολλαπλασιάζεταιενώ ετοιμάζει βιβλιοθήκη και μουσείο.Ακόμηπροσπαθούμε να κάνουμε μαθήματα πληροφορικής και ραπτικής» αναφέρει. «Στα Πομακοχώριατο μεγαλύτερο λάθος είναι ότι δεν υπάρχει δημοτικό ελληνόφωνο σχολείογια να έχουν οι γονείς επιλογή. Τα μειονοτικά δημοτικά είναι μεν δίγλωσσα, τα μισά μαθήματα όμως γίνονται στα τουρκικά. Τα ελληνικά διδάσκονται πολύ λίγες ώρες.Μας έχουν βάλει στο ίδιο καζάνι» σημειώνει ο κ. Ταχήρ. Το άλλο μείζον ζήτημα είναι η ίδια η πομακική γλώσσα, αφού ούτε ολοκληρωμένη καταγραφή ούτε επίσημα λεξικά υπάρχουν. Ωστόσο μορφωτικά ιδρύματα όπως το Πολιτιστικό και Αναπτυξιακό Κέντρο Θράκης (ΠΑΚΕΘΡΑ) αλλά και το Κέντρο Πομακικών Ερευνών στην Κομοτηνή επιτελούν ένα σημαντικό εκπαιδευτικό έργο.

Η σύζυγος του κ. Κόντε, η κυρία Εμινέ Μπουρουντζή, έχει σπάσει ένα ρεκόρ: είναι η πρώτη Πομάκα που έχει μπει στη δισκογραφία τραγουδώντας τα παραδοσιακά τους τραγούδια. Οπως αφηγείται, «το 2006 κυκλοφόρησε ο πρώτος δίσκος και το 2008 ο δεύτερος και τώρα πάμε για τον τρίτο». Τα τραγούδια των Πομάκων έχουν μια ιδιαιτερότητα. «Στα παλιά, όταν τα αγόρια με τα κορίτσια δεν μπορούσαν να έχουν επικοινωνία,όλος ο μεταξύ τους διάλογος γινόταν με τραγούδια, εν είδει ερωταπαντήσεων και με κύριο χαρακτηριστικό το φλερτ» σημειώνει.

Μία ακόμη σημαίνουσα προσωπικότητα της περιοχής είναι ο εκπαιδευτικός κ. Ορχάν Αζίζ, ο οποίος μαζί με τη συνάδελφο και σύζυγό του κυρία Μπελκίς Μεχμέταλη αλλά και άλλους εκπαιδευτικούς έχουν δημιουργήσει από το περασμένο φθινόπωρο ένα επιμορφωτικό κέντρο ενισχυτικής διδασκαλίας που λειτουργεί στη Γλαύκη, στη Μύκη και στην Πάχνη. Στο κέντρο παρακολουθούν μαθήματα περίπου 300 μαθητές δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου από τα σχολεία της περιοχής. Χορηγοί του κέντρου είναι η πρώην υφυπουργός Εξωτερικών κυρία Βιργινία Τσουδερού, το Ιδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης και οι επιχειρηματίες κκ. Δημήτρης και Μηνάς Εφραίμογλου.

Ο κ. Αζίζ, ο οποίος παράλληλα κάνει Μεταπτυχιακό στη Γλωσσολογία, ομολογεί ότι «δίνεται μεγαλύτερη βαρύτητα στα ελληνικά» και αυτό διότι «τα παιδιά αντιμετωπίζουν τρομερές δυσκολίεςλόγω του ότι τα μαθηματικά, η φυσική και η γλώσσα διδάσκονται στα τουρκικά». Αυτό δημιουργεί ένα σοβαρό πρόβλημα διότι οι μαθητές, έχοντας μάθει τα μισά μαθήματα στα τουρκικά, πηγαίνουν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση που είναι αμιγώς ελληνόφωνη και αντιμετωπίζουν εμπόδια στην κατανόηση των μαθημάτων.

Σύμφωνα με τον κ. Αζίζ, αυτή η πρωτοβουλία δεν συγκίνησε διόλου τους τοπικούς άρχονες. «Εχουμε αναλάβει το κόστος, το βάρος, την ευθύνη και τη... λασπολογία» αναφέρει χαρακτηριστικά. Οι αυτοδιοικητικοί δεν είδαν με καθόλου καλό μάτι την προσπάθειά τους, προφανώς «για να μη χάσουν ψήφους» όπως λέει. «Ακόμη και το κτίριο είναι δώρο από την Αγγλία» λέει ο κ. Αζίζ. «Στόχος είναι να αναδειχθούν τα μορφωμένα παιδιά της περιοχής. Κάποιοι προσπάθησαν εσκεμμένα να μείνουμε στο σκοτάδι, εμείς όμως θα πάμε προς το καλύτερο» καταλήγει.

▅ Εξοδος από τη σιωπή
«Ενώ ως πρόσφατα ελάχιστοι μιλούσαν δημόσια για αυτά τα θέματα, πλέον διεξάγεται ανοιχτά ένας διάλογος. Εχουμε δύο εφημερίδες και έναν σύλλογο που πολλαπλασιάζεται. Εχει σημειωθεί τεράστια πρόοδος» σημειώνει ο δημοσιογράφος κ. Σεμπαϊδήν Καραχότζα. «Αυτές οι εκδηλώσεις που κάνουμε τώρακάποτε θεωρούνταν αδιανόητες. Βέβαια υπάρχει μακρύς δρόμος ακόμη,καθώς πολλοί φοβούνται να μας υποστηρίξουν. Η άλλη πλευρά κάποτε αρνούνταν την ύπαρξή μας, πλέον όμως την αποδέχεται.Αυτό είναι μια επιτυχία» συμπληρώνει. Πέρα από την «καταπίεση και τις τηλεφωνικές απειλές» , το ζητούμενο, όπως λέει, «είναι περισσότερα ελληνικάδημόσια σχολεία». «Δεν ζητούμε πομάκικα,αφού αυτό προς στιγμήν είναι ανέφικτο, διότι υπάρχει μεγάλο έλλειμμα έρευνας και καταγραφής της γλώσσας. Εδώ έχουμε τριγλωσσία, δηλαδή λίγο από όλα αλλά τίποτε καλά.Τα παιδιά φθάνουν στο πανεπιστήμιο και είναι σαν να πηγαίνουν σε μια πηγή από όπου δεν μπορούν να πιουν νερό» συμπληρώνει.

Μια γλώσσα σε κίνδυνο
Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ και συγγραφέας κ. Ν. Κόκκας υπηρετεί στα Πομακοχώρια, κάνει το διδακτορικό του με θέμα τους Πομάκους και γνωρίζει καλά το γλωσσικό τους ζήτημα. «Υπάρχει μια ποικιλία ιδιωμάτων και εδώ και 15 χρόνια γίνεται μια σοβαρή καταγραφή. Ολα τα ιδιώματα εντάσσονται στο νοτιοσλαβικό συνεχές και οι δομές της γλώσσας παραπέμπουν στην παλαιοσλαβική των Κυρίλλου και Μεθοδίου» αναφέρει. Ωστόσο, όπως λέει, «ένας πλούτος χάνεταιδιότι παρουσιάζεται πτώχευση λεξιλογίου. Οι μήνες και οι αριθμοί λέγονται πλέον στα τουρκικά. Ο ρόλος της εκπαίδευσης είναι καθοριστικός για όλα αυτά» σχολιάζει. «Στον Ψυχρό Πόλεμο παγιώθηκε ως επιλογή η τουρκική ταυτότητα στη γλώσσα και όλα αυτά τα χρόνια κανένας δεν τόλμησε να αλλάξει τα μορφωτικά πρωτόκολλα με την Τουρκία. Ετσιφτάνουμε να έχουμε έλληνες πολίτεςκαταδικασμένους σε ημιμάθεια και αδυναμία πρόσβασης στην επιστήμη» τονίζει. «Το φαινόμενο έχει και βαθύταταυπαρξιακές συνέπειεςκαθώς με τη θεσμοθέτηση της τριγλωσσίαςαλλάζει και η πρόσληψη του κόσμου στα παιδιά. Οι Πομάκοι χαρακτηρίζονται συχνά από μεταπήδηση ταυτότητας» σχολιάζει.

Η πρόεδρος του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης κυρία Βιργινία Τσουδερού θεωρεί ότι πρέπει να ασχοληθούμε σοβαρά με τη Θράκη καθώς οι μειονοτικές ομάδες έχουν καταστεί θύματα ενός ανταγωνισμού με επιτιθέμενο την Τουρκία. «Το προξενείο παίζει άθλιο ρόλο και εμείς ανήμποροι σερνόμαστε σε αυτό το παιχνίδι» σημειώνει και προσθέτει: «Η πολιτική μας στο ζήτημα είναι μια λυπηρή περίπτωση. Ολοι υποκρίνονται. Αντί να θωρακίσουμε αυτόν τον κόσμο, τους αφήνουμε να γίνουν στοιχεία εκμετάλλευσης». Η λύση, κατά την κυρία Τσουδερού, είναι ο πολιτισμός, «κάτι που όταν γίνεται σωστά παράγει τα καλύτερα που έχει μέσα του ο άνθρωπος» με βασική κατεύθυνση «τη συνύπαρξη και τη συμβίωση».

ΠΗΓΗ ΤΟ ΒΗΜΑ
2.8.09

Ενα μουσείο μετράει τις πληγές του στη Ζάκυνθο

Αδιαφορία και υγρασία απειλούν το Αρχοντικό Ρώμα όπου στεγάζονται θησαυροί του επτανησιακού πολιτισμού

Είναι ίσως το μοναδικό σημείο της ελληνικής επικράτειας όπου θα μπορούσε να δει κανείς μια «λεντίκα»- το περίτεχνο κουβούκλιο από ξύλο και χοντρό δέρμα το οποίο στα χέρια βαστάζων μετέφερε τις κυρίες οικογενειών του Libro d΄Οro, του καταλόγου ευγενών της Ζακύνθου. Και αυτό διότι το αρχοντικό της οικογένειας Ρώμα, το μοναδικό οίκημα του νησιού που σώθηκε από τους φονικούς σεισμούς του 1953, προσφέρει πολύτιμες μαρτυρίες για τη νεοελληνική και ειδικότερα την επτανησιακή ιστορία.

Εδώ και τρεισήμισι αιώνες το οίκημα εδράζει στην παράκτια πόλη της Ζακύνθου, τα παλιά Ρεπάρα, αποτελώντας τη μοναδική ζωντανή κληρονομιά μιας εποχής που προσέφερε πολλά στη διαμόρφωση του σύγχρονου ελληνισμού. Ως το μόνο δείγμα μεγάλης αστικής κοσμικής αρχιτεκτονικής που έχει επιβιώσει ως τις ημέρες μας στην πόλη της Ζακύνθου, το «Ρωμιάνικο της Χώρας» άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό την άνοιξη του 2007, με τους περισσότερους χώρους του να έχουν καταστεί επισκέψιμοι. Εκεί μπορεί να δει κανείς έπιπλα με βενετσιάνικη ιστορική απόχρωση (η Ζάκυνθος αποτέλεσε από το τέλος του 15ου ως το τέ λος του 18ου αιώνα τμήμα της βενετικής επικράτειας), έργα τέχνηςτεκμήρια της συνέχειας της οικογένειας Ρώμα, προσωπογραφίες μελών της οικογένειας και μία από τις μεγαλύτερες ιδιωτικές βιβλιοθήκες των Επτανήσων.

Με περισσότερους από 10.000

τόμους, σπάνιες εκδόσεις από τον 16ο ως τον 20ό αιώνα, χειρόγραφα και χαρακτικά, η βιβλιοθήκη αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία του αρχοντικού. Δεν πρόκειται για το αποτέλεσμα ενός ή περισσότερων βιβλιόφιλων συλλεκτών, αλλά για έργα που μέλη της οικογένειας μετέφεραν από την Ευρώπη κατά τους τελευταίους τέσσερις αιώνες.

Κ αι όμως η ενδιαφέρουσα αυτή προσπάθεια διατήρησης της τοπικής μνήμης και της γνωριμίας των διαδικασιών μέσω των οποίων διαμορφώθηκε ο επτανησιακός πολιτισμός απειλείται. Δύο είναι οι μεγαλύτεροι εχθροί του αρχοντικού, το οποίο λειτουργεί αποκλειστικά και μόνο χάρη στην πρωτοβουλία της νέας γενιάς Ρώμα, που ίδρυσε την αστική, μη κερδοσκοπική εταιρεία Σήμερα και Χθες: Η αδιαφορία και η υγρασία. Οπως αναφέρουν οι σημερινοί ιδιοκτήτες του αρχοντικού, η απουσία οποιασδήποτε στήριξης ιδιωτικού ή δημόσιου φορέα έχει κάνει όνειρο απατηλό τη συντήρηση των εξωτερικών και των εσωτερικών χώρων και την αποκατάσταση των απωλειών που έχουν προκληθεί. «Το 30% των συλλογών της οικίας Ρώμα χρειάζεται επείγουσα συντήρηση, ακριβώς επειδή το σπίτι ήταν σε συνεχή χρήση» λέει στο «Βήμα» ο συντηρητής έργων τέχνης κ. Μηνάς Χατζηχρήστου. «Το οίκημα είναι παραδομένο στη φθορά του χρόνου. Υπόκειται στην ατμοσφαιρική ρύπανση και στις υπεριώδεις ακτινοβολίες. Η μεγαλύτερη πηγή προβλημάτωνόμως είναι η υγρασία, δεδομένου ότι βρίσκεται πολύ κοντά στη θάλασσα». Σύμφωνα με τον ίδιο, το σαράκι των επίπλων, η απολέπιση των εικόνων και το μούχλιασμα των βιβλίων και των εγγράφων της συλλογής του οικήματος μπορεί να αποτελέσει σοβαρό κίνδυνο για την περαιτέρω λειτουργία του, καθώς δεν έχει υπάρξει καμία μέριμνα για την αποκατάσταση των ζημιών που έχουν προκληθεί.

«Εχουμε απευθυνθεί σε ιδιώτες, οργανισμούς, ιδρύματα και εταιρείες χωρίς αποτέλεσμα», αναφέρει ο κ. Κωνσταντίνος Δ. Ρώμας, ιδρυτής και ψυχή του μουσείου. «Και σήμερα βρισκόμαστε μπροστά στο επιτακτικό αίτημα συντήρησης περίπου 3.000 βιβλίων που κινδυνεύουν να αφανιστούν» τονίζει, κρατώντας ανά χείρας τον ημιδερματόδετο πρώτο τόμο του «Λεξικού Σούδα» (έκδοση 1499), ο οποίος παρουσιάζει εκτεταμένες φθορές- τρύπες από σαράκι, απώλειες, σχισίματα, αποκολλήσεις. Πολλά από αυτά τα βιβλία σώθηκαν από τις υγρές αποθήκες του αρχοντικού, όπου αμέσως μετά τον σεισμό του 1953 είχε διοχετευθεί πρόχειρα το περιεχόμενο της βιβλιοθήκης.

Αμεση η ανάγκη συντήρησης, καταγραφής και αξιοποίησης

«Λεντίκα». Ενα από τα μοναδικά ίσως σωζόμενα περίτεχνα κουβούκλια από ξύλο και χοντρό δέρμα που μετέφερε τις κυρίες των οικογενειών του Libro d΄Οro, του καταλόγου ευγενών της Ζακύνθου

Η καταγραφή και η μελέτη του πλούσιου αρχειακού υλικού και της βιβλιοθήκης, η παροχή πρόσβασης στους μελετητές καθώς και η δημιουργία εκδόσεων σχετικών με την Ιστορία της Ζακύνθου και του ευρύτερου επτανησιακού χώρου συγκαταλέγονται στους στόχους της οικογένειας Ρώμα. Οι σημερινοί ιδιοκτήτες φιλοδοξούν επίσης να κάνουν απογραφή των πινάκων και των υπόλοιπων αντικειμένων πολιτιστικής αξίας, να ψηφιοποιήσουν τη μεγάλη βιβλιοθήκη, να δημιουργήσουν και να διαθέσουν αντίγραφα εικόνων ή άλλων αντικειμένων, να αναπαραγάγουν και να μεταφράσουν σπάνια κείμενα και βιβλία. Η παραγωγή νέων εκδόσεων με θέμα την Ιστορία του νησιού και της οικογένειας αλλά και η διαμόρφωση μέρους του οικήματος έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η χρήση του για τη διεξαγωγή συνεδρίων ή άλλου τύπου εκδηλώσεων βρίσκονται επίσης μέσα στους στόχους τους. Το άμεσο ενδιαφέρον ωστόσο εστιάζεται στη διατήρηση των χώρων και των κειμηλίων στην προσεισμική μορφή τους, η οποία αντανακλά τις ιδιαιτερότητες και τη νοοτροπία της αστικής τάξης που κάποτε κατασκεύαζε και κατοικούσε σε τέτοια οικήματα.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ

ΠΗΓΗ ΤΟ ΒΗΜΑ
1.8.09

Τροφορακοσυλλέκτες από το Χάρβαρντ (freegans)

Είναι μεσοαστοί, οικογενειάρχες και διαμαρτύρονται για τη σπατάλη τροφών μαζεύοντάς τες από τα σκουπίδια: είναι οι freegans

Οι ρίζες του freeganism φτάνουν στη δεκαετία του 1960 και στην υιοθέτηση εναλλακτικών και αντικαταναλωτικών τρόπων ζωής. Για ορισμένα από τα μέλη του κινήματος κίνητρο είναι η γενικότερη επιθυμία να μη συμμετέχουν σε μια καπιταλιστική οικονομία. "Αν πετάγαμε λιγότερα τρόφιμα, θα χρειαζόμασταν λιγότερη γη για να τα καλλιεργήσουμε, θα κόβαμε λιγότερα δέντρα, θα χρησιμοποιούσαμε λιγότερο νερό"

Φάτε λοιπόν τζάμπα από τα σκουπίδια των άλλων... Λέγεται freeganism και έχει γίνει μόδα σε ΗΠΑ και Βρετανία. Δεν το κάνουν ρακένδυτοι απόκληροι της ζωής, αλλά 30άρηδες απόφοιτοι των πανεπιστημίων του Χάρβαρντ και του Κέιμπριτζ. Είναι οι πρωτοπόροι σε ένα οικολογικό κίνημα που θέλει να πολεμήσει τον καπιταλισμό και τις σπατάλες του.

Ο Τρίσταμ Στιούαρτ ψάχνει κάθε μέρα στα σκουπίδια. Ψηλός, 32 ετών, με κατσαρά μαλλιά και σμιλεμένα χαρακτηριστικά, είναι εξπέρ των απορριμμάτων.

Μπορεί να πει τι ώρα βγάζουν στον δρόμο τις τσάντες με τα σκουπίδια τα σουπερμάρκετ στο κέντρο του Λονδίνου και μαντεύει με αρκετή ακρίβεια τι περιέχουν. Ξέρει να πει πόσα από τα σκουπίδια τους πηγαίνουν για υγειονομική ταφή και πόσα ανακυκλώνονται ή καίγονται, ποια καταστήματα αφήνουν τους κάδους ανοιχτούς και ποια τους κλειδώνουν.

Ο Στιούαρτ είναι «freegan» ή τροφορακοσυλλέκτης- τρέφεται σε μεγάλο βαθμό από τρόφιμα που πετάνε οι άλλοι. Μέσω αυτής της πρακτικής, έχει μάθει εδώ και καιρό τι αξίζει και τι όχι στα σκουπίδια και έχει πάψει να σιχαίνεται. «Για εκείνονένας κάδος γεμάτος με πεταμένο φαγητό δεν είναι αντικείμενο αποστροφήςαλλά μάλλον ευκαιρία» γράφει ο «Guardian».

Ο Στιούαρτ έγινε τροφορακοσυλλέκτης στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ όπου σπούδαζε φιλολογία. Ως φοιτητής προμηθευόταν το περισσότερο φαγητό του από τους κάδους του τοπικού σουπερμάρκετ Sainsbury΄s. «Θυμάμαι ότι ζούσα με πολύ ψωμί του τοστ και έτοιμο φαγητό. Δεν ήμουν πολύ ιδιότροπος τότε» λέει.

Στα χρόνια που μεσολάβησαν, έγινε πιο επιλεκτικός. Σήμερα τουλάχιστον ένα μέρος του φαγητού του προέρχεται από άλλες πηγές. Στον κήπο του- ζει με τη γυναίκα του σε ένα ειδυλλιακό αγροτόσπιτο- καλλιεργεί λαχανικά. Εχει μελίσσια και εκτρέφει γουρούνια σε μια γειτονική φάρμα. Μερικές φορές προμηθεύεται τρόφιμα με τον παραδοσιακό τρόπο, δηλαδή τα αγοράζει. Δεν έχει παραιτηθεί όμως από το ψάξιμο στα σκουπίδια.

Το ρεύμα του «freeganism» ορίζεται χαλαρά ως ένα σύνολο ευρύτερων αντικαπιταλιστικών και περιβαλλοντικών κινημάτων. Οι ρίζες του φθάνουν στη δεκαετία του 1960 και στην υιοθέτηση εναλλακτικών, αντικαταναλωτικών τρόπων ζωής. Ο Στιούαρτ λέει ότι το κίνημα εμπνέεται έντονα και από την ιδέα του Γκάντι για τη μη βίαιη δράση.

Μεταξύ άλλων, οι freegans ζουν σε κοινόβια, κάνουν κατάληψη σε άδεια κτίρια και χαρίζουν ηλεκτρικές συσκευές που δεν τις χρειάζονται άλλο.

Ο,τι πιο κοντινό υπάρχει σε μανιφέστο είναι το «Why Freegan» («Γιατί να είσαι freegan»), ένα φυλλάδιο γραμμένο το 1999 από τον Γουόρεν Οουκς, ντράμερ του αμερικανικού πανκ συγκροτήματος «Αgainst Μe»! Ακόμη και αυτό όμως δεν κατάφερε να αποδώσει με ακρίβεια σε τι συνίσταται το freeganism.

Το βέβαιο είναι ότι οι άνθρωποι το υιοθετούν για διαφορετικούς λόγους. Για ορισμένους, είναι μέρος της γενικότερης επιθυμίας να μη συμμετέχουν σε μια καπιταλιστική οικονομία. Για άλλους, στόχος είναι η προστασία του περιβάλλοντος. Και για κάποιους, αναμφίβολα, το κίνητρο είναι η εξοικονόμηση χρημάτων.

Δεν είναι από τη λαϊκή που διαλέγει τα λαχανικά της η κοπέλα της φωτογραφίας, αλλά από τα απορρίμματα κάποιου σουπερμάρκετ. Πολλές από τις τροφές που πετιούνται θεωρούνται ακατάλληλες με πολύ ελαστικά κριτήρια και οι freegans υποστηρίζουν ότι η αξιοποίησή τους θα ανακούφιζε τον πλανήτη σε μεγάλο βαθμό

Oι λόγοι που οδήγησαν τον Στιούαρτ να γίνει freegan είναι απολύτως συγκεκριμένοι. Είναι ένας τρόπος να διαμαρτυρηθεί για την τρομακτική σπατάλη του φαγητού στη δυτική κοινωνία. «Αν δεν πετούσαμε αναίτια τέτοιες ποσότητες φαγητού, θα σταματούσα να είμαι freegan» λέει στον «Guardian». Οι περισσότεροι άνθρωποι θα συμφωνούσαν ότι δεν είναι καλό να πετάμε τρόφιμα. Θα έλεγαν όμως ότι τα πράγματα δεν μπορεί να είναι τόσο σοβαρά. Δεν είναι κάπως ακραία και δυσάρεστη αντίδραση η «ανασκαφή» στους κάδους απορριμμάτων;

Ο Στιούαρτ διαφωνεί. Στο νέο του βιβλίο με τίτλο «Waste: Uncovering the Global Food Scandal» («Σπατάλη: Αποκαλύπτοντας το παγκόσμιο διατροφικό σκάνδαλο») εξηγεί με λεπτομέρειες γιατί θα έπρεπε να μας απασχολεί όλους το πρόβλημα αυτό. Κατά τη γνώμη του, η σπατάλη των τροφίμων είναι η μεγάλη, ανείπωτη περιβαλλοντική κρίση της εποχής μας, μαζί με την αποψίλωση των δασών, τη λειψυδρία και το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

«Αν πετάγαμε λιγότερα τρόφιμα, θα χρειαζόμασταν λιγότερη γη για να τα καλλιεργήσουμε. Θα κόβαμε λιγότερα δέντρα, θα χρησιμοποιούσαμε λιγότερο νερό για την άρδευση των εδαφών και λιγότερα καύσιμα για τη μεταφορά και την επεξεργασία τους. Αν δούμε το πράγμα με απλούς όρους, η σπατάλη των τροφίμων θέτει ένα ζήτημα ισοζυγίου:αν δεν σπαταλούσαμε τόσο φαγητό, θα υπήρχε περισσότερο διαθέσιμο, πράγμα που σημαίνει ότι λιγότεροι άνθρωποι στον κόσμο θα πεινούσαν» λέει.

Σ το φυλλάδιο που έγραψε το 1999 ο Οουκς, η έννοια του κινήματος είναι ελαφρώς συγκεχυμένη, ουσιαστικά όμως ορίζεται ως η «αντικαταναλωτική ηθική της διατροφής». Περιλαμβάνει από βουτιές σε σκουπιδοτενεκέδες ως μικροκλοπές και την καλλιέργεια λαχανικών και φρούτων. Παράλληλα περιγράφονται και άλλες πρακτικές, όπως η εξοικονόμηση νερού, η χρήση ηλιακής ενέργειας, η ποδηλασία και η ανακύκλωση αγαθών, που συνάδουν με τον τρόπο της ζωής ενός freegan.

Το ρεύμα γεννήθηκε μέσα από τα κινήματα κατά της παγκοσμιοποίησης και υπέρ της περιβαλλοντικής δικαιοσύνης. Πηγή έμπνευσης των μελών του ήταν οργανώσεις σαν τη διεθνή ομάδα με το όνομα «Τρόφιμα, όχι βόμβες», η οποία διοργανώνει συσσίτια αστέγων με γεύματα που δωρίζουν οι επιχειρήσεις. Συνήθως οι freegans είναι πτυχιούχοι από μεσοαστικές οικογένειες.

Στη Νέα Υόρκη ο αριθμός τους ξεπερνάει τις 14.000. Οι βετεράνοι διδάσκουν στους νέους πού βρίσκονται τα καλύτερα σκουπίδια, τι ώρα και πώς πρέπει να τα συλλέγουν. Η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος στις ΗΠΑ εκτιμά ότι οι Αμερικανοί παράγουν 245 εκατομμύρια τόνους σκουπίδια τον χρόνο. Περίπου το 12% από αυτά είναι τρόφιμα.

Πολλά από τα φαγητά που πετάνε τα σουπερμάρκετ επειδή έχει περάσει η ημερομηνία λήξης τους μπορούν κάλλιστα να καταναλωθούν. Συχνά, λαχανικά και φρούτα απορρίπτονται απλώς και μόνο λόγω άσχημου χρώματος ή σχήματος. Υπάρχουν ειδικές ιστοσελίδες που ενημερώνουν επίδοξους freegans για την ιδανική διαδρομή συλλογής των σκουπιδιών. Αλλα sites δίνουν συνταγές μαγειρικής για τα αποφάγια.

ΠΗΓΗ ΤΟ ΒΗΜΑ
1.8.09

Η εισβολή της... καμήλας στην Κύπρο

Τα επιχειρηματικά μυαλά της Μεγαλονήσου προχώρησαν σε εισαγωγές για τη σωστή παρασκευή του παστουρμά

Ποιος αλήθεια μπορούσε να φανταστεί ότι οι καμήλες θα δημιουργούσαν μείζον κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα στην Κύπρο, τη στιγμή που οι μοναδικές καμήλες που εμφανίστηκαν ποτέ στη Μεγαλόνησο ήταν αυτές που συμμετείχαν σε σόου σε περιοδεύοντα ιταλικά τσίρκα.

Και όμως οι καμήλες άρχισαν να δημιουργούν πρόβλημα στην κυπριακή οικονομία και βρέθηκαν αντιμέτωπες με τα λουκάνικα, τη λούντζα (κυρίως) αλλά και το χοιρομέρι.

Ολα άρχισαν όταν ορισμένοι κύπριοι εισαγωγείς σκέφτηκαν να εισαγάγουν καμήλες από την Αυστραλία για να τις κάνουν παστουρμά, αφού είναι γνωστό ότι ο καλός παστουρμάς γίνεται από... καμήλα. Οι Αυστραλοί άναψαν το «πράσινο φως», αφού θέλουν να ξεφορτωθούν τις καμήλες που ζουν εκεί, τη στιγμή που οικολογικές μελέτες απέδειξαν ότι οι άγριες καμήλες της Αυστραλίας ξεπέρασαν το 1 εκατ. και απειλούν σοβαρά το οικοσύστημα. Ο αυστραλός καθηγητής Μάρι Μαγκρέγκορ πρότεινε μάλιστα να σφαγιασθούν εκατοντάδες χιλιάδες καμήλες και το κρέας τους να διατεθεί για κατανάλωση ανθρώπων και ζώων: «Τρώτε καμήλες για το καλό της Αυστραλίας» ήταν το σύνθημά του.

Οι Κύπριοι, στην πλειονότητά τους επιχειρηματικά μυαλά, πήραν το μήνυμα του αυστραλού καθηγητή και επιχείρησαν να εισαγάγουν καμήλες και εν συνεχεία να παρασκευάσουν απ΄ αυτές παστουρμά και να τον διαθέσουν στις γειτονικές χώρες (αλλά και στην Τουρκία μέσω Τουρκοκυπρίων), αφού σε πολλές περιπτώσεις η παρασκευή του παστουρμά δεν γίνεται τα τελευταία χρόνια από κρέας καμήλας αλλά από βοδινό. Και έγινε το έλα να δεις...

Μεζές στο Διαδίκτυο
Πρώτα απ΄ όλα ο παστουρμάς στην Κύπρο απέκτησε γκρουπ στην ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης Facebook και τα πρώτα 42 μέλη του εμφανίστηκαν να προτρέπουν τους πάντες να τρώνε παστουρμά (κάνει καλό στην πίεση και είναι αφροδισιακό, είπαν). Το γκρουπ στο Facebook το έστησαν ένας Κύπριος και μία Ελλαδίτισσα και στις online συζητήσεις οι φαν του παστουρμά τον παρουσιάζουν σαν παραδοσιακό μεζέ της Νοτιοανατολικής Μεσογείου.

Ολες αυτές οι πληροφορίες περί παστουρμά, όμως, δεν άρεσαν καθόλου στον πρόεδρο των κυπρίων αλλαντοποιών κ. Κ. Γρηγορίου, ο οποίος αντέδρασε και με οργίλο ύφος κάλεσε τους Κυπρίους να το σνομπάρουν και να στραφούν φανατικά προς το παραδοσιακό κυπριακό έδεσμα, τη λούντζα (είδος καπνιστού χοιρινού), λέγοντας:
«Εδώ πασχίζουμε να πείσουμε τις κυβερνήσεις να αναγνωρίσουν τα κυπριακά προϊόντα, όπως την κρασάτη λούντζα, το χοιρομέρι, τα χωριάτικα λουκάνικα, και εσείς προσπαθείτε να φέρετε από την Αυστραλία καμήλες για να τις κάνουμε παστουρμά; Δεν έχετε τον Θεό σας». Στο ζήτημα παρενέβη και ο υπουργός Γεωργίας της Κύπρου, ο οποίος εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία αναφέρει τις ενέργειες του υπουργείου του για την απόκτηση κοινοτικής ταυτότητας ορισμένων κυπριακών προϊόντων, ανάμεσα στα οποία και η λούντζα, όπως έγινε και με το χαλούμι.

Οι υποστηρικτές ωστόσο του παστουρμά λένε ότι αν καταφέρουν να έχουν παραγωγή παστουρμά από καμήλα, τότε η Κύπρος θα είναι η μοναδική χώρα στην Ευρωπαϊκή Ενωση που θα παρασκευάζει αυτό το έδεσμα και θα μπορεί να διεκδικήσει και την ευρωπαϊκή ταυτότητα του παστουρμά, με μεγάλα βεβαίως κέρδη.

Ν. ΧΑΣΑΠΟΠΟΥΛΟΣ

ΠΗΓΗ ΤΟ ΒΗΜΑ
1.8.09