Παρασκευή 16 Δεκεμβρίου 2011

Στ. Ψημένος : Το ταξίδι τελειώνει στο Σούνιο

Η θάλασσα ήταν λάδι και το σκάφος έμοιαζε περισσότερο σαν να γλιστράει πάνω σ’ ένα σύννεφο παρά να ακουμπάει στο νερό. Πλέαμε αργά, σαν να θέλαμε να καθυστερήσουμε όσο περισσότερο γινόταν την άφιξή μας στο Σούνιο, στον τόπο όπου θα τελείωνε το μεγάλο θαλασσινό μας ταξίδι. Ηξερα ότι εδώ θα αποχαιρετήσω τον Φρόντι, τον καπετάνιο και οδηγό μου, ύστερα από 2.000 ναυτικά μίλια θαλασσοπορίας, ύστερα από οκτώ μήνες σύμπλευσης και εξερεύνησης στη νησιωτική και παράκτια Ελλάδα. Σχεδόν 250 ημέρες και νύχτες μαζί του, και ακόμα παρέμενε ένας γοητευτικός άγνωστος, τυλιγμένος σ’ ένα σύννεφο μυστηρίου. Αφού δεν θέλει να τον γνωρίσω καλύτερα, γεννηθήτω το θέλημά του, σκεφτόμουν όλον αυτόν τον καιρό και δεν τον ρώτησα όλα αυτά που θα ήθελα να ξέρω γι’ αυτόν. Ομως στο τέλος, όταν πια φάνηκαν οι κολώνες του ναού του Ποσειδώνα πάνω στο ακρωτήριο, δεν άντεξα. «Φρόντι, πριν φύγεις, μπορείς να μου πεις ποιος είσαι; Δεν θέλω να ξέρω πολλά, δείξε μου μόνο την ταυτότητά σου».
Είχα γυρίσει στο πλάι και τον κοίταζα επίμονα, θα πρέπει να ένιωθε το βλέμμα μου να τον διαπερνάει. Αφησε να περάσουν μερικά λεπτά μέσα στη σιωπή. Μετά, με μια αργή κίνηση, άφησε το ένα χέρι από το τιμόνι, έβγαλε ένα κομμάτι χαρτί από την τσέπη του και μου το έδωσε. Το ξεδίπλωσα κρατώντας το προσεκτικά να μην μου το πάρει ο άνεμος και το διάβασα. Ηταν ένα απόσπασμα από την Οδύσσεια του Ομήρου, οι στίχοι 276-285 της τρίτης ραψωδίας, στο αρχαίο κείμενο. Ηξερε ότι είχα άνεση με τα αρχαία ελληνικά Είναι η αφήγηση του Νέστορα, συνταξιδιώτη του Μενελάου κατά το ταξίδι της επιστροφής του ελληνικού στόλου από την Τροία, μετά το τέλος του Τρωικού Πολέμου. Απευθύνεται στον Τηλέμαχο, τον γιο του Οδυσσέα, που είχε πάει στο παλάτι του Νέστορα αναζητώντας πληροφορίες για τον χαμένο πατέρα του. Ηταν το πρωτότυπο κείμενο, αλλά το μεταφέρω στην υπέροχη μετάφραση των Καζαντζάκη-Κακριδή:

«Μαζί αρμενίζαμε λοιπόν γυρνώντας απ’ την Τροία
αγαπημένα και πιστά, εγώ και ο γιος τ’ Ατρέα.
Μα όταν στο Σούνιο φτάσαμε, στων Αθηνών τον κάβο,
σκότωσε του Μενελάου εκεί τον κυβερνήτη ο Φοίβος
χτυπώντας με σαΐτες του πυκνές, ενώ κρατούσε
το διάκι, κι έτρεχε γοργά στο κύμα το καράβι,
τον Φρόντι, γιο του Ονήτορα, που δεν τον έφτανε άλλος
όταν φουρτούνες πέφτανε, να κυβερνά καράβι.
Στάθηκε εκεί, κι ας βιάζονταν να φύγει, για να θάψει
το σύντροφο, και νεκρικά να του προσφέρει δώρα...»

Σταθήκαμε στη μέση του όρμου δυτικά από τις Καβοκολόνες, μπροστά από την αμμουδερή παραλία που ήταν εντελώς ερημική αυτή την εποχή. Ο Φρόντις έριξε άγκυρα, και άρχισε να με ξεναγεί στα μέρη του.
«Οταν έριξε άγκυρα εδώ το πλοίο του Μενελάου, το μέρος αυτό ήταν εντελώς ερημικό. Ο βασιλιάς της Σπάρτης πήρε αγκαλιά τον νεκρό καπετάνιο του, ανέβηκε στο διάσελο που βλέπεις ανάμεσα στο ακρωτήριο και τον αμέσως γειτονικό λόφο, και τον έθαψε προσφέροντάς του όλες τις νεκρικές τιμές. Γύρω από τον τάφο του έχτισε έναν κυκλικό περίβολο με μεγάλες αδούλευτες πέτρες, που τις μισοέχωσε στο χώμα. Εδώ, σε αυτό το τέμενος, που είναι ίσως το αρχαιότερο που σώζεται στην Ελλάδα, οι αρχαίοι Σουνιείς που ήρθαν αργότερα και έχτισαν τα σπίτια τους στους γύρω λόφους, πρόσφεραν εναγισμούς για αιώνες. Δίπλα στο τέμενος έχτισαν, πολύ αργότερα, (γύρω στα μέσα του 5ου αιώνα π.Χ.) έναν μικρό ναό όπου λάτρευαν την Αθηνά, και δίπλα του έναν ακόμα μικρότερο αφιερωμένο στην Αρτεμη, την προστάτιδα των μεταλλουργών που δούλευαν στα γειτονικά αργυρωρυχεία. Στην κορυφή του νότιου λόφου, στο ακρωτήριο επάνω, είχαν τη μικρή τους ακρόπολη. Εδώ πάνω οι Αθηναίοι έχτισαν, γύρω στο 440 π.Χ., τον περίφημο ναό του Ποσειδώνα και ένα αμυντικό τείχος γύρω του, για να προστατεύει το νότιο άκρο της επικράτειάς τους.
Πέρασαν αιώνες πολλοί. Ο ναός του Ποσειδώνα αναστηλώθηκε και τραβάει σαν μαγνήτης τους εκατοντάδες χιλιάδες τουρίστες που επισκέπτονται το Σούνιο. Και έτσι έμεινε στην ησυχία του ο ναός της Αθηνάς Σουνιάδος και το τέμενος του Φρόντι, πίσω από μια πεσμένη σκουριασμένη περίφραξη, μόλις 300 μέτρα πιο βόρεια. Οι πέτρες του περιβόλου, έτσι όπως τις τοποθέτησε ο Μενέλαος, είναι ακόμα στη θέση τους, σκεπασμένοι από τους πυκνούς θάμνους και τα αγριόχορτα...» Με τα τελευταία του λόγια γδύθηκε, έπεσε στο κρυστάλλινο και παγωμένο νερό και απομακρύνθηκε κολυμπώντας. Βγήκε στην αμμουδιά και άρχισε να προχωράει προς τους λόφους. Σήκωσα την άγκυρα και ετοιμάστηκα να φύγω. Τον κοίταζα που απομακρυνόταν. Σε μια στιγμή στάθηκε, γύρισε, και με κοίταξε. Του φώναξα από μακριά. 

«Πόσα χρόνια ταξίδευες πριν γεννηθείς, καπετάνιε;». Ορθιος πάνω στις αρχαίες πέτρες, μου φώναξε: «Μυριάδες. Αμέτρητα. Οσα χρόνια θα ταξιδεύω και μετά που δεν θα ζω».

Του Στέφανου Ψημένου

10.12.2011

Φάρος : Ο άοκνος φύλακας των ναυτικών

Ανάμεσα στον Λακωνικό και τον Μεσσηνιακό Κόλπο, ένας από τους τελευταίους επανδρωμένους φάρους της Ελλάδας, φωτίζει ακόμα. Πρόσφατα ανακαινισμένος, με μεγάλες δυσκολίες στην ολοκλήρωση του έργου, συνεχίζει να οδηγεί τους ναυτικούς εδώ και 129 χρόνια. Ο φύλακας του φάρου, Χάρης Βλαχόπουλος, μας διηγείται καθημερινές ιστορίες από το γοητευτικό όσο και δύσκολο επάγγελμά του.

Eννέα μποφόρ θάλασσα. «Την τελευταία φορά που έκανε τέτοια κακοκαιρία παρέσυρε μαζί και τη μεταλλική εξέδρα που είχαμε στήσει για να μεταφέρουμε τα υλικά από τα πλοία», ομολογεί ο Δημήτρης Ευταξιόπουλος. Από τους λίγους εξειδικευμένους αρχιτέκτονες στην Ελλάδα στην αποκατάσταση φάρων, ανέλαβε το έργο με την υποστήριξη του Ιδρύματος Αικατερίνη Λασκαρίδη στις αρχές του 2008.
«Οταν ξεκινούσαμε ήταν αδύνατον να φανταστούμε τι μας περίμενε. Εκτός από τις καταστροφές -ήταν εγκαταλελειμμένος 30 χρόνια- η θάλασσα ήταν ανυπέρβλητο εμπόδιο». Και η αλήθεια είναι ότι η περιοχή θεωρείται μύθος από τους ναυτικούς. Ενα κομμάτι γης, ανάμεσα σε δύο φυσικά λιμάνια, το Πόρτο Κάγιο (αρχαία Ψαμμαθού) στον Λακωνικό Κόλπο και το Μαρμάρι και το Αχίλλειον από την απέναντι πλευρά, που αποτελούσε πάντα στρατηγικό σημείο για την κατάκτηση της Μάνης.
Αυτός είναι ο λόγος που το 1882 έχτισαν τον πρώτο φάρο οι Γάλλοι μηχανικοί που είχαν αναλάβει τους περισσότερους φάρους της Ελλάδας. Με τετράγωνο πύργο 16 μέτρων και πρωτοποριακό -για την εποχή- μηχανισμό Sauter Lemonier με περιστροφικό διοπτρικό κατασκευασμένο στο Παρίσι, αποτελούσε ένα από τα μικρά θαύματα της νέας Ελλάδας. Ο πόλεμος, όμως, του '40 κατέστρεψε τα πάντα με αποτέλεσμα όταν ανέλαβε η Υπηρεσία Φάρων του Πολεμικού Ναυτικού από τους 388 φάρους να λειτουργούν μόνο οι 28. Τη δεκαετία του '50 γίνεται η πρώτη αναστήλωση και το 1984 τοποθετούνται οι ηλιακοί πυρσοί με αυτόματη λειτουργία και εμβέλεια 22 ναυτικών μιλίων.
«Το μεγαλύτερο πρόβλημα, όμως», συνεχίζει ο Δημήτρης Ευταξιόπουλος, «ήταν η πρόσβαση. Το αυτοκίνητο σταματάει στα Κοκκινόγεια και από εκεί χρειάζεται μισή ώρα περπάτημα σε ένα χωματένιο μονοπάτι. Για τους τόνους τσιμέντο αυτό ήταν αδύνατον. Επρεπε, λοιπόν, πρώτα να εγκαταστήσουμε ένα τρενάκι σε μια μεταλλική εξέδρα στη θάλασσα και στη συνέχεια, να ανακαλύψουμε πώς θα μπορούσαμε να λύσουμε το πρόβλημα του νερού και του ηλεκτρικού, αφού ο φάρος τροφοδοτείται μόνο από ηλιακά πάνελ και νερό από τις δεξαμενές».
Ταίναρο. Κάβο Ματαπάς, Κριτήρι, Φανάρι, Λίθος, Βραχίονας της Μάνης κατά τους Ενετούς, η περιοχή έχει πολλά ονόματα.
Ταίναρο. Κάβο Ματαπάς, Κριτήρι, Φανάρι, Λίθος, Βραχίονας της Μάνης κατά τους Ενετούς, η περιοχή έχει πολλά ονόματα.
Τελικά, το έργο κράτησε σχεδόν ένα χρόνο, από την αρχή της άνοιξης του 2008 μέχρι την επόμενη άνοιξη, με τα συνεργεία με τους εργάτες να περιμένουν πότε θα μπορούσαν να προσεγγίσουν με ασφάλεια την περιοχή. «Ηταν, όμως, ένα καλό μάθημα για να ετοιμαστούμε για τις επόμενες αναστηλώσεις στον Κάβο Μαλιά και τον Φάρο Ντάνα στον Πόρο, που τελείωσαν πιο γρήγορα».
Οταν εγκαταστάθηκε, λοιπόν, πρώτη φορά ο φαροφύλακας Χάρης Βλαχόπουλος είχαν αλλάξει πολλά. «Εχω γεννηθεί στους Παξούς και από μικρά παίζαμε με τους φίλους στους τρεις φάρους του νησιού». Οταν αποφάσισε να καταταγεί στο Πολεμικό Ναυτικό δεν δίστασε στιγμή να δηλώσει προτίμηση στην Υπηρεσία Φάρων. Αυτή είναι η πρώτη του αποστολή και οι βάρδιες μοιράζονται σε δεκαήμερα με έναν συνάδελφό του. «Η ζωή δεν διαφέρει από αυτή σε ένα καράβι, με εξαίρεση την ησυχία», ομολογεί χαμογελώντας.
Ιστορία. Ο φάρος χτί-στηκε το 1882 από Γάλλους μηχανικούς.
Ιστορία. Ο φάρος χτί-στηκε το 1882 από Γάλλους μηχανικούς.
Μόνος με τη φύση.
Ο φαροφύλακας ζει στον φάρο και έχει την καθημερινή φροντίδα για τη συντήρηση των μηχανημάτων και του κτιρίου. Που σημαίνει με σταγονόμετρο το νερό και τα τρόφιμα -πηγαίνει μία φορά την εβδομάδα για προμήθειες κουβαλώντας τις με τα χέρια υπό την προϋπόθεση ότι δεν είναι κλειστός ο δρόμος- θέρμανση με σόμπα με θερμοκρασίες συχνά κάτω από το μηδέν και μία τηλεόραση και ένα ραδιόφωνο. «Φαίνεται δύσκολο, αλλά δεν είναι». Εκτός από τις μέρες που ανεβάζει εννέα μποφόρ -και γίνεται συχνά το χειμώνα- όπου ακούγεται μόνο το βουητό του ανέμου και των κυμάτων. «Δεν τη φοβάμαι τη θάλασσα. Οι άνθρωποι είναι μάλλον χειρότεροι. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι είκοσι πέντε μέτρα από το νερό, τίποτα δεν μπορεί να γλιτώσει από την υγρασία».
Θάλασσα. Είκοσι πέντε μέτρα πάνω από κύματα 9 μποφόρ και παντού υγρασία.
Θάλασσα. Είκοσι πέντε μέτρα πάνω από κύματα 9 μποφόρ και παντού υγρασία.
Τι αξία, όμως, έχει ένας φάρος την εποχή των σύγχρονων μέσων GPS; Να η απάντηση: «Οι παλιοί καπετάνιοι που ξέρουν από θάλασσα εμπιστεύονται μόνο τον φάρο: Είναι το πιο σίγουρο σημάδι στο ταξίδι τους». Και ο ίδιος ανεβαίνει κάθε μέρα στον πύργο, βλέπει με τα κιάλια του μέχρι τα Κύθηρα και είναι σίγουρος ότι το σήμα του δεν πάει χαμένο.
Ακρωτήριο Ταίναρο
Το άκρο της Ευρώπης
Ημερολόγιο. Ο κάθε φαρο-φύλακας καταγράφει όλες τις εργασίες, από την έπαρση της σημαίας μέχρι τον έλεγχο των μηχανημάτων
Ημερολόγιο. Ο κάθε φαρο-φύλακας καταγράφει όλες τις εργασίες, από την έπαρση της σημαίας μέχρι τον έλεγχο των μηχανημάτων
Από τα πιο στρατηγικά σημεία της Μεσογείου, το Ταίναρο ήταν πάντα συνυφασμένο με μύθους. Οι αρχαίοι πίστευαν ότι ήταν πύλη του Αδη από όπου κατέβηκε ο Ηρακλής για να παλέψει με τον Κέρβερο στον δωδέκατο άθλο και ο Ορφέας για να πάρει πίσω την Ευρυδίκη. Η περιοχή οφείλει το όνομα στον Ταίναρο, γιο του Δία, ενώ εδώ υπήρχε το ψυχοπομπείο του Ποσειδώνα. Οι ντόπιοι, μάλιστα, υποστη-ρίζουν ότι η λέξη Κριτήρι δεν προέρχεται από το ακρωτήρι αλλά από το κριτήριο (δικαστήριο) των ψυχών.
Από τα ερείπια του ναού του έχει χτιστεί το εκκλησάκι του Ασωμάτου που μπορεί να δει κανείς στο μονοπάτι μαζί με το ψηφιδωτό Αστρο της Αριάς του 1ου μ.Χ. αιώνα. Στο Ταίναρο συνελήφθη ο βασιλιάς Παυσανίας που διαπραγματευόταν την παράδοση στους Πέρσες (από όπου η έκφραση άγος του Ταινάρου) ενώ βρήκε καταφύγιο ο Αρπαλος που είχε καταχραστεί την περιουσία του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Στην Τουρκοκρατία ήταν καταφύγιο πειρατών ενώ εδώ έστησαν το κέντρο των επιχειρήσεων τους ο Λάμπρος Κατσώνης με τον Οδυσσέα Ανδρούτσο. Τον Μάρτιο του 1941, μάλιστα, έγινε η ναυμαχία του Ταινάρου με μεγάλες απώλειες του ιταλικού στόλου που κατευθυνόταν προς Κρήτη. Ο φάρος είναι ανοιχτός στο κοινό ειδικά τους μήνες που υπάρχει ευκολία στην πρόσβαση.
ΡΟΖΑ ΚΡΑΜΕΡΗ
ΦΩTOΓΡAΦIΕΣ: ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΜΕΡΑΚΟΣ
www.periklesmerakos.com

Πηγή Εθνος
4.12.11

Μαθήματα διδασκαλίας από ένα ορεινό χωριό της Κρήτης

Τέσσερις δάσκαλοι, 25-27 ετών συν 47 μικροί μαθητές μάς «κάνουν» ένα μικρό θαύμα. Στον ορεινό και απομακρυσμένο Φουρφουρά Ρεθύμνου, ένα εγκαταλελειμμένο δημοτικό έχει μετατραπεί σε hi tech σχολείο «της φύσης και των χρωμάτων», εκπέμποντας μεταξύ άλλων και από τη δική του διαδικτυακή τηλεόραση. «Για να μην τα πολυλογώ, αλλάξαμε τα φώτα του συστήματος», λέει στην «Κ» ο νεαρός διευθυντής του σχολείου κ. Αγγελος Πατσιάς.

Την είδηση έφερε στο φως το μπλογκ Σχολιαστής (sxoliopoliti.blogspot.com) και έλαμψε σαν μικρό διαμάντι ανάμεσα στα ζοφερά νέα της περιόδου. Ολα άρχισαν πριν από δύο χρόνια, όταν ο κ. Πατσιάς διορίστηκε στο δημοτικό του Φουρφουρά. Παρά την καταγωγή από τη Δράμα, ο νέος δάσκαλος δεν είδε την προσγείωση στο γερασμένο χωριό της Κρήτης των 500 κατοίκων (το χωριό βρίσκεται στη δυτική πλευρά του Ψηλορείτη, το χαμηλότερο σπίτι βρίσκεται σε ύψος 450 μ.) σαν εμπόδιο, αλλά σαν προσωπικό στοίχημα. Και όπως ο δυνατός άνεμος που φυσάει στο χωριό (από εκεί πήρε άλλωστε και το όνομά του) αποφάσισε να σαρώσει κι αυτός τα πάντα.

Διαφορετική προσέγγιση
«Συνήθως αυτά τα σχολεία, δάσκαλοι και διευθυντές τα αντιμετωπίζουν σαν αποθήκες στις οποίες απλώς θα αποθέσουν τα πράγματά τους για ένα χρόνο», λέει. «Ομως, τόσο εγώ όσο και τα υπόλοιπα παιδιά που βρεθήκαμε στο σχολείο αποφασίσαμε ότι μας αρέσει και θέλουμε να μείνουμε». Αρχικά έπρεπε το κτίριο να σουλουπωθεί. Οι αίθουσες ήταν παρατημένες, το προαύλιο ανύπαρκτο. Με προσωπική εργασία, οι χώροι καθαρίστηκαν, οι τοίχοι βάφτηκαν και ζωγραφίστηκαν και η αποθήκη μετατράπηκε σε σύγχρονο εργαστήριο. Σιγά σιγά, ο δραστήριος διευθυντής εμπλούτισε τη βιβλιοθήκη και έφερε υπολογιστές. «Πρόσβαση στο Ιντερνετ έχουν δεν έχουν τέσσερα στα δέκα παιδιά του χωριού, ήταν σημαντικό στο σχολείο να γνωρίζουν αυτόν τον κόσμο». Κάπως έτσι γεννήθηκε η ιδέα της web tv. «Αρχίσαμε να γυρίζουμε βιντεάκια με τις διάφορες δραστηριότητες που κάναμε στο σχολείο και να τις ανεβάζουμε στην ιστοσελίδα μας. Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν, το αγκάλιασαν αμέσως, ενώ η απήχηση ήταν καταπληκτική. Είναι ό,τι πρέπει για διδασκαλία». Στη Fourfouras Tv (fourfourastv.blogspot.com) ανεβαίνουν εκπομπές με λύσεις σε απορίες παιδιών, για τη ρομποτική, για την προέλευση των εκφράσεων κ.ά.
Η μεγαλύτερη καινοτομία ωστόσο υπήρξε ο τρόπος διδασκαλίας. Οι δάσκαλοι ξέφυγαν από τα αυστηρά πλαίσια ενός συνηθισμένου σχολείου, έβγαλαν τους μαθητές στην ύπαιθρο, επινόησαν δραστηριότητες με το χώμα, τα δέντρα, τον περίφημο αέρα της περιοχής. Επιασαν τις κατασκευές, άρχισαν τα πειράματα, αγόρασαν ρομποτάκια. «Οι δάσκαλοι σε τέτοια σχολεία καθορίζουν οι ίδιοι τα διαλείμματα, τον χρόνο που τα παιδιά θα περάσουν στην τάξη και έξω στη Φύση, υπάρχει αυτή η ελευθερία», εξηγεί ο Αγγελος. Ας ησυχάσει το υπουργείο, το σχολείο δεν έχει ξεφύγει από το αναλυτικό πρόγραμμα. «Ομως το προσαρμόζουμε στα παιδιά μας. Τα σχολικά βιβλία είναι συχνά προσανατολισμένα στα παιδιά της πόλης. Μαθαίνουν για παράδειγμα ότι τα φυλλοβόλα δέντρα το φθινόπωρο χάνουν τα φύλλα τους. Μα, στην περιοχή αυτή της Κρήτης δεν υπάρχει ούτε ένα τέτοιο δέντρο!», λέει χαρακτηριστικά. «Εδώ δεν έχουμε οδούς, δεν έχουμε κινηματογράφους, θέατρα, συναυλίες, για τις οποίες μιλούν τα εγχειρίδια. Πρέπει να βρούμε άλλα πράγματα, πιο κοντά στις ανάγκες τους».
Το τελευταίο επίτευγμα του μικρού δημοτικού σχολείου ήταν η δημιουργία ενός δικτύου ορεινών σχολείων που θα ενώνει τόπους και παραδόσεις. «Την πρωτοβουλία αγκάλιασαν πολλά σχολεία σε όλη τη χώρα και σήμερα έχει δημιουργηθεί ένα δυναμικό δίκτυο με τεράστιες δυνατότητες. Στόχος ήταν η ένταξη των δημοτικών στην κοινωνία του χωριού ως δραστήρια μέλη που αλληλεπιδρούν με τους κατοίκους του τόπου τους, μαθαίνοντας από αυτούς και προσφέροντας σε αυτούς». Ηδη ντόπιοι τεχνίτες έχουν επισκεφθεί το δημοτικό Φουρφουρά μαθαίνοντας στα παιδιά από το πώς να φτιάχνουν σαπούνι μέχρι πώς να φτιάχνουν ψωμί. Τα παιδιά ανταποδίδουν προσφέροντας εθελοντική εργασία στο χωριό (μαζεύουν χόρτα με τους ηλικιωμένους κατοίκους, πωλούν τα καλούδια τους κ.ο.κ.).
Και μετά τι; «Ποιος ξέρει. Το σχολείο είναι πάντα εργοτάξιο. Ολο κάτι φτιάχνουμε», καταλήγει ο δάσκαλος.

Της Λίνας Γιανναρου
15.12.2011

Οι επιχειρήσεις εγκαταλείπουν την πλατεία Ομονοίας

Την πλέον θλιβερή εορταστική περίοδο των τελευταίων ετών φαίνεται ότι διανύει η Ομόνοια. Στην παλαιότερη πλατεία της Αθήνας, το πάλαι ποτέ σημείο αναφοράς (η βάση για τον υπολογισμό αποστάσεων) και εμπορικό κέντρο της πόλης, το ένα μετά το άλλο τα καταστήματα και οι επιχειρήσεις κλείνουν, οι εργαζόμενοι και οι καταναλωτές αποχωρούν, η εγκατάλειψη παγιώνεται.
Τελευταίο ηχηρό πλήγμα, το κλείσιμο του καταστήματος Ζara στο κτίριο Μπακάκου. Σύμφωνα με πληροφορίες, η αλυσίδα έλαβε την απόφαση να βάλει λουκέτο στο κατάστημα Ομονοίας μετά τη μη συμφωνία του ιδιοκτήτη του ακινήτου για μείωση του μισθώματος κατά 20%. Οι φήμες ότι και άλλη μεγάλη επιχείρηση στην πλατεία πνέει τα λοίσθια είναι εντονότατες, αλλά προς το παρόν δεν επιβεβαιώνονται. Το κλίμα ωστόσο για την ευρύτερη περιοχή παραμένει δυσάρεστο.
Στα ύψη τα ενοίκια
«Το συγκεκριμένο κατάστημα (σ.σ. Zara) ανήκε στην κατηγορία των μεγάλων επιχειρήσεων με επισκεψιμότητα που φτάνει για να δίνει ζωή σε όλη την πλατεία. Που δημιουργεί “πιάτσα”», λέει χαρακτηριστικά στην «Κ» ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών κ. Παναγής Καρέλλας. «Το πλήγμα για την αγορά είναι πολύ μεγάλο».
Η είδηση αποτελεί το επιστέγασμα μιας αλυσίδας αρνητικών εξελίξεων για την πλατεία. Ως γνωστόν, μετά το εμβληματικό «Λα Μιράζ», η Ομόνοια απώλεσε επιπλέον δύο ξενοδοχεία, συγκεκριμένα το «Ακροπόλ» και το «Fashion House Hotel», του Ομίλου Δασκαλαντωνάκη, συνολικής δυναμικότητας 500 κλινών. Κύρια αίτια για το λουκέτο, η συνεχής υποβάθμιση του κέντρου της Αθήνας και τα υψηλά μισθώματα των συγκεκριμένων ακινήτων.
Σύμφωνα με τον κ. Καρέλλα, παρά την κρίση, κάποιοι επιμένουν σε υψηλά μισθώματα. «Είναι συχνό το φαινόμενο ιδιοκτήτες ακινήτων του Κέντρου να εμφανίζονται αδιάλλακτοι όσον αφορά το ύψος των μισθωμάτων. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση καταστήματος 40 τ.μ. της οδού Σόλωνος, ο ιδιοκτήτης του οποίου δεν δέχθηκε τη μείωση που πρότεινε ο επιχειρηματίας από 4.500 ευρώ σε 3.000 ευρώ, με αποτέλεσμα να μείνει ξενοίκιαστο για 8 μήνες και τελικά να νοικιαστεί έναντι 1.500 ευρώ!». Ειδικά στην περιοχή της Ομόνοιας, το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα έντονο. Σύμφωνα με μελέτη του ΕΜΠ για λογαριασμό του Οργανισμού της Αθήνας (παρουσιάστηκε στην «Καθημερινή» στις 4/12/11) τα περισσότερα κενά κτίρια της Αθήνας καταγράφονται γύρω από την Ομόνοια. Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, από την έρευνα προκύπτουν «στοιχεία για μονομερείς ιδιοκτησίες πολλών ακινήτων, συχνά ολόκληρων οικοδομικών τετραγώνων που “κάθονται” περιμένοντας τις ιδανικές συνθήκες μεταπώλησης ή μίσθωσής τους. Στην προοπτική αυτή, τα κτίρια παραμένουν αδρανή και εντείνουν την υποβάθμιση του αστικού ιστού».
Σε κάθε περίπτωση, στη βόλτα σήμερα γύρω από την πλατεία -κατ’ ευφημισμό, αφού πρόκειται ουσιαστικά για οδικό κόμβο- ο περαστικός μετρά λουκέτα. Στις λιγοστές εναπομείνασες ανοιχτές επιχειρήσεις έχει πέσει η βαριά ευθύνη της διατήρησης της Ομόνοιας ζωντανής. Τουλάχιστον ώρες καταστημάτων. Οταν πέσει το φως, η Ομόνοια «κλείνει», όπως και μικρά ή μεγαλύτερα τμήματα των οδικών ακτίνων της (Πειραιώς, 3ης Σεπτεμβρίου, Αγ. Κωνσταντίνου, Αθηνάς, ακόμα και των Πανεπιστημίου και Σταδίου) και των γύρω στενών, για τους μη έχοντες εργασία. Παρά τη λίγο εντονότερη αστυνόμευση, τη νύχτα ακόμα και οι εποχούμενες διελεύσεις από την Ομόνοια περιορίζονται στις απολύτως απαραίτητες.
Παραδομένη στο μπετόνΣ’ αυτό το κορμί που ψυχορραγεί οι προσπάθειες ανάνηψης μοιάζουν τυπικές. Για παράδειγμα, μολονότι ο Δήμος Αθηναίων δεν είχε συμπεριλάβει την πλατεία Ομονοίας στους χώρους χριστουγεννιάτικων εκδηλώσεων, ούτε είχε προβλέψει τον στολισμό της, η απόφαση αυτή άλλαξε κατόπιν πιέσεων των φορέων του Κέντρου, αλλά και του Εμπορικού Συλλόγου. Ετσι, τις επόμενες ημέρες η Ομόνοια θα στολιστεί, ενώ εκεί θα λάβουν χώρα κάποιες από τις χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις του δήμου. «Η Ομόνοια παραδίδεται στο μπετόν και στο υπαίθριο παζάρι. Ας ελπίσουμε ότι έτσι θα αναζωογονηθεί η αγορά της περιοχής», καταλήγει ο κ. Καρέλλας. «Το στοίχημα είναι ο κόσμος να κατέβει στο Κέντρο. Να ξαναγνωρίσει την Αθήνα, χωρίς απαραίτητα να ψωνίσει. Οι τιμές πάντως θα είναι εξαιρετικές».

Της Λίνας Γιάνναρου
Πηγή Καθημερινή
13.12.2011

Οι προστάτιδες συντεχνίες

Μα, δεν το ’λεγε κι αυτός νωρίτερα, για να μην πληρώνουμε τσάμπα τόσα χρόνια; Ο λόγος για τον πρόεδρο του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αθηνών, κ. Κώστα Λουράντο, ο οποίος αντιδρώντας και στην ελάχιστη απελευθέρωση του επαγγέλματος που επιχειρούν οι κ. Χρυσοχοΐδης και Λοβέρδος, δηλαδή στην πώληση γάλακτος πρώτης βρεφικής ηλικίας και από τα σούπερ μάρκετ, δήλωσε ότι η μείωση κατά 20% της τιμής που προβλέπεται λόγω απελευθέρωσης θα μπορούσε να γίνει και από τα φαρμακεία (Βήμα FM, 12.12.2011).
Αυτό και μόνο δείχνει τα αγαθά του ανταγωνισμού. Πριν καν υπάρξει απελευθέρωση, οι φαρμακοποιοί δηλώνουν ότι οι τιμές μπορούν να πέσουν κατά 20%. Σκεφθείτε το κέρδος για τον καταναλωτή αν πραγματικά υπάρξει ανταγωνισμός. Θα γίνει της ηλεκτρονικής δημοπρασίας στα φάρμακα. Οπως σωστά δήλωσε σε προηγούμενη συνέντευξη ο ίδιος συνδικαλιστής φαρμακοποιός για τη μείωση κατά 92% της τιμής των σκευασμάτων κατά την ηλεκτρονική δημοπρασία από το υπουργείο Υγείας, «από τη στιγμή που οι εταιρείες έκαναν τόσο γενναία έκπτωση, σημαίνει πως τόσα χρόνια αισχροκερδούσαν». Πολύ σωστά τα λέει. Οπου υπάρχουν περιορισμοί και ολιγοπώλια ο κόσμος πληρώνει παραπάνω και κάποιοι ελέω υπουργικών αποφάσεων ή πολιτικής αβελτηρίας θησαυρίζουν. Και όλα αυτά τα χρόνια πολλοί από τον χώρο του φαρμάκου θησαύρισαν στην πλάτη μας.
Το αστείο είναι ότι κάθε φορά που κάτι γινόταν για να περιοριστούν τα εξωφρενικά χρέη οι συνδαιτυμόνες του χώρου κραύγαζαν για την «υγεία του λαού». Ποιος θυμάται τη μεγάλη σπέκουλα που έγινε την περίοδο 2000 - 2004 με τη λίστα φαρμάκων, τους κλαυθμούς για τους φτωχούς που δεν θα είχαν πρόσβαση στα ακριβά φάρμακα και θα πέθαιναν λόγω της κυβερνητικής αναλγησίας; Κάπως έτσι προσπαθούν να μας κοψοχολιάσουν για την απελευθέρωση του επαγγέλματος οι σύλλογοι φαρμακοποιών. Ακόμη και η απελευθέρωση του ωραρίου -να ανοίγουν π.χ. αν επιθυμούν κάποιοι το Σάββατο- «εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία του λαού».
Ετσι και με το γάλα πρώτης βρεφικής ηλικίας, ο κ. Λουράντος βρήκε νέους τρόπους για να κινδυνολογήσει. Για το... καλό μας, φυσικά: «Φανταστείτε λοιπόν να το πουλάνε στα σούπερ μάρκετ με ένα ευρώ. Που αυτό σημαίνει πως θα έρχεται από τρίτες χώρες, πιθανότατα από το Μπαγκλαντές, το Πακιστάν και την Ινδία. Και σας ρωτώ ευθέως, θα δίνατε εσείς ένα προϊόν αμφιβόλου ποιότητος στο μωρό σας;». Φυσικά όχι. Κανείς δεν θα ήθελε να δίνει στο παιδί του «προϊόν αμφιβόλου ποιότητος» και γι’ αυτό δίνουμε ένα σκασμό λεφτά στον ΕΟΦ και άλλες κρατικές υπηρεσίες για να ελέγχουν. Επιπλέον οι γονείς μπορούν να κοιτούν την ποιότητα και την τιμή, και ποιος ξέρει; Πιθανόν θα προτιμήσουν τα φαρμακεία. Θα είναι όμως επιλογή τους και δεν θα έχει γίνει με υπουργική απόφαση ο κ. Λουράντος προστάτης άγιος των παιδιών της επικράτειας.
Πολλοί σκούζουν για τον ανταγωνισμό, προβάλλοντας κινδύνους για τον λαό, έτσι ώστε ο λαός να προσπερνά την αιμορραγία στην τσέπη του. Τόσα χρόνια δοκιμάσαμε όλους τους περιορισμούς που μπορούσαν οι συντεχνίες και οι πολιτικοί να φανταστούν. Ηρθε ο καιρός να δοκιμάσουμε και την απελευθέρωση. Και να είμαστε σίγουροι: ακόμη και αν υπάρξει γάλα από το Μπαγκλαντές στα σούπερ μάρκετ, πρώτος ο κ. Λουράντος θα το καταγγείλει.

Πηγή Καθημερινή
13.12.2011

Σκίτσα : Περί οικονομίας

Σκίτσο του Ηλία Μακρή - εφμ Καθημεριή 11.12.2011

Σκίτσο Ηλία Μακρή - εφμ Καθημερινή 13.12.2011

Καιρός να επανιδρύσουμε την Ελλάδα

Μετά 30 χρόνια πολιτικής και οικονομικής κακοδιαχείρισης, η Ελλάδα είναι τώρα πρακτικά σε πτώχευση, αντιμετωπίζει μη βιώσιμα επίπεδα χρέους και αντικρίζει την πραγματικότητα και την προοπτική μιας παρατεταμένης ύφεσης. Τυχόν έξoδος από τη νομισματική ένωση δεν θα ελαφρύνει τα προβλήματα: το άμεσο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα από την τεράστια υποτίμηση που θα επακολουθήσει πιθανότατα θα μεταφραστεί σε πληθωρισμό, διότι το δυσλειτουργικό πολιτικό και οικονομικό σύστημα είναι εχθρικό προς την επιχειρηματική δραστηριότητα και η παραγωγικότητα στην Ελλάδα ανά εργατοώρα είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Επιπλέον, η δραματική μείωση των ελληνικών περιουσιακών στοιχείων που θα επακολουθήσει, όπως καταθέσεις και συντάξεις, θα έχει ως αντίκτυπο τη μαζική αύξηση της φτώχειας. Η δε έλλειψη προοπτικής εργασίας θα εμποδίσει μία ολόκληρη γενεά νέων από το να θέσουν τα θεμέλια της σταδιοδρομίας τους. Δεν χρειάζεται δε μεγάλη φαντασία για να προβλέψει κανείς την κοινωνική αναταραχή που θα μπορούσε να επακολουθήσει.
Τα οικονομικά προβλήματα της Ελλάδας είναι το αποτέλεσμα ενός συνεχούς υπερβολικού δανεισμού, που επί 30 χρόνια εξυπηρετούσε ένα πελατειακό πολιτικό σύστημα (και όχι επενδύσεις) και μιας συνεχούς υπονόμευσης της λειτουργίας των αγορών με περιοριστικούς κανονισμούς που εξυπηρετούσαν συντεχνιακά συμφέροντα. Επιπλέον, η διαδεδομένη φοροδιαφυγή είχε ως αποτέλεσμα να μην υπάρξει πολιτική πίεση για τη μείωση του χρέους από την πιο εύπορη τάξη, που κανονικά θα εκαλείτο να πληρώσει αυξημένους φόρους για τη διαχείριση και την αποπληρωμή του χρέους.
Στην τωρινή φάση, η Ευρωζώνη ξεκινάει μία διαδικασία αναθεώρησης των συνθηκών που διέπουν τη λειτουργία της, για να εξασφαλίσει την επιβίωσή της. Αυτό θα απαιτήσει κάποια μορφή δημοσιονομικής ένωσης με σημαντικούς περιορισμούς στην ελευθερία των μελών να δανείζονται. Τα επί μέρους κράτη μπορούν να επιταχύνουν και να διευκολύνουν αυτήν τη διαδικασία παίρνοντας από μόνα τους την πρωτοβουλία να περιορίσουν τη δυνατότητά τους να δανείζονται.
Για την Ελλάδα αυτό παρουσιάζει μια μοναδική ευκαιρία να προχωρήσει σε βαθιές θεσμικές μεταρρυθμίσεις, που θα επανιδρύσουν το ελληνικό κράτος. Σε μια σειρά από άρθρα, οι συνάδελφοί μου και εγώ έχουμε ήδη περιγράψει απαραίτητα μέτρα, που κυμαίνονται από μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, άνοιγμα αγορών στον ανταγωνισμό, ριζοσπαστική αναδιοργάνωση του δικαστικού συστήματος και νέο εκπαιδευτικό σύστημα από το νηπιαγωγείο μέχρι το πανεπιστήμιο. Επίσης, υπάρχει άμεση ανάγκη για αναδιάρθρωση του χρέους. Παράλληλα, όμως, είναι απαραίτητη και μία συνταγματική μεταρρύθμιση που θα κατοχυρώσει την αξιοπιστία της οικονομικής πολιτικής και του κράτους. Χωρίς αυτήν, οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις εύκολα αναστρέφονται για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας.
Οι μεταρρυθμίσεις που προτείνω είναι οι εξής:
Α. Επιβολή, με νέο άρθρο στο Σύνταγμα, ενός ανωτάτου ορίου του ελλείμματος στο 3% του ΑΕΠ, κατόπιν λογικής μεταβατικής περιόδου.
Β. Επιβολή ενός ανωτάτου ορίου του χρέους στο 60% του ΑΕΠ, με κάποια ελαστικότητα η οποία να ενσωματώνει τη μεταβατική περίοδο και τις υφέσεις.
Από καθαρά οικονομικής άποψης, αν αγνοήσουμε τα κίνητρα που έχουν οι κυβερνήσεις να δανείζονται για το στενό τους πολιτικό όφελος, τέτοιοι περιορισμοί δύσκολα δικαιολογούνται. Ενα απλό μοντέλο θα απαιτούσε περισσότερη ευελιξία και θα δικαιολογούσε δανεισμό για έργα υποδομής, το κόστος των οποίων θα μοιραζόταν σε όλες τις γενεές που θα απολαύσουν τα οφέλη τους. Και γι’ αυτόν τον λόγο δεν προτείνω μηδενικό έλλειμμα, αλλά ένα λογικό 3%. Ο περιορισμός στο συνολικό επίπεδο του χρέους (κατόπιν της απαραίτητης αναδιάρθρωσης) επιβάλλει περαιτέρω πειθαρχία στον δανεισμό. Με αυτήν την ευκαιρία, θα πρέπει να θεσμοθετηθούν κανόνες που θα ενσωματώνουν το σύνολο των υποχρεώσεων του Δημοσίου στο έλλειμμα (π.χ. τα χρέη των ΔΕΚΟ) και να λαμβάνονται υπ’ όψιν και οι μελλοντικές υποχρεώσεις, όπως οι συντάξεις. Χωρίς να θέλω να δώσω την εντύπωση ότι ο σχεδιασμός τέτοιων κανόνων είναι απλός, είναι ωστόσο απαραίτητο να υπάρξουν αξιόπιστες δεσμεύσεις στους δημοσιονομικούς κανόνες, διότι οι πολιτικοί έχουν κάθε κίνητρο να χρησιμοποιήσουν τον κρατικό δανεισμό για το δικό τους πολιτικό όφελος, όπως έχει ήδη επαρκώς αποδειχθεί στην Ελλάδα. Μία τυχόν νέα ευρωπαϊκή συνθήκη μπορεί να επιβάλει ακόμη πιο αυστηρούς δημοσιονομικούς περιορισμούς, όπως μηδενικό έλλειμμα. Εχοντας ήδη θεσμοθετήσει συνταγματικούς περιορισμούς, αυξάνει την αξιοπιστία της ελληνικής πολιτικής, διευκολύνει τις διαπραγματεύσεις με τους εταίρους μας και μας ετοιμάζει για κάθε ενδεχόμενο.
Σύμφωνα με τη ΜΚΟ «Διεθνής Διαφάνεια», η Ελλάδα είναι 78η στον κόσμο όσον αφορά το πόσο αξιόπιστο και έντιμο θεωρούν οι πολίτες το κράτος, πιο χαμηλά από την Ιταλία, την Τουρκία, την Γκάνα και την Κολομβία, για να αναφέρουμε μερικά παραδείγματα από γειτονικές καθώς και μακρινές χώρες. Το γεγονός ότι σχεδόν όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις από το 1980 και μετά έχουν εμπλακεί σε τεράστια σκάνδαλα διαφθοράς και κανένας σχεδόν σημαντικός πολιτικός δεν έχει παραπεμφθεί στη Δικαιοσύνη ή, ακόμη περισσότερο, κριθεί ποινικά υπεύθυνος επιβεβαιώνει αυτήν την εικόνα με έμπρακτα στοιχεία. Γι’ αυτό προτείνω μία τρίτη συνταγματική μεταρρύθμιση:
Γ. Κατάργηση της ποινικής ασυλίας των πολιτικών, πέρα από την κατοχύρωση της απόλυτης ελευθερίας λόγου στη Βουλή.
Στην Ελλάδα, μόνο η Βουλή μπορεί να αποφασίσει τη δίωξη ενός βουλευτή, υπουργού ή πρωθυπουργού. Το αποτέλεσμα είναι ελάχιστες ποινικές διώξεις, παρά την πληθώρα σκανδάλων, και αυτές όταν είναι συμβατό με τα πολιτικά οφέλη της εκάστοτε πλειοψηφίας. Ουδείς σημαίνων πολιτικός έχει διωχθεί αποτελεσματικά μέχρι τώρα. Αυτό έρχεται σε αντίθεση για παράδειγμα με τη Βρετανία, όπου δεν υπάρχει ασυλία και οι βουλευτές που παρέβησαν τους κανόνες των επαγγελματικών τους εξόδων υπέστησαν δίωξη και μερικοί φυλακίστηκαν για ποσά που στην Ελλάδα θεωρούνται ευτελή. Η ιδέα ότι αυτοί με τη μεγαλύτερη ευθύνη είναι κατ’ ουσίαν υπεράνω της δικαστικής εξουσίας υπονομεύει την εμπιστοσύνη στους πολιτικούς θεσμούς με τρόπο θεμελιώδη και ενθαρρύνει τη διαφθορά σε όλα τα επίπεδα της κρατικής μηχανής. Η ενίσχυση του ρόλου μιας ανεξάρτητης (και μεταρρυθμισμένης) δικαστικής εξουσίας θα βοηθούσε στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στο κράτος και θα έκανε αξιόπιστη την κατοχύρωση πειθαρχημένης οικονομικής πολιτικής.
Η επανίδρυση της χώρας απαιτεί θαρραλέα και αποφασιστικά θεσμικά μέτρα, που θα ενισχύσουν την αξιοπιστία της οικονομικής πολιτικής, καθώς και των πολιτικών.

Του Κωστα Μεγηρ*
* Ο κ. Κώστας Μεγήρ είναι καθηγητής Οικονομικών στην Εδρα «Douglas A. Warner III», στο Πανεπιστήμιο Yale.

Πέμπτη 15 Δεκεμβρίου 2011

Η έλλειψη ρευστότητας οδηγεί ξένους εταίρους σε πιστωτικές...ακρότητες

Αντιμέτωπες με την κατάρρευση της αξιοπιστίας της χώρας και τη δραματική κατάσταση της ρευστότητας στην αγορά, γενικότερα, βρίσκονται εξαγωγικές επιχειρήσεις, αλλά και όσες εισάγουν αγαθά. Η γενική εικόνα είναι πως όλες οι εταιρείες που οι δραστηριότητές τους έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με το εξωτερικό αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στην καθημερινή λειτουργία τους.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι καμία ελληνική κατασκευαστική εταιρεία δεν μπορεί να αναλάβει έργο στο εξωτερικό, καθώς εγγυητικές επιστολές ελληνικών τραπεζών δεν γίνονται δεκτές. Κι αυτό δεν συμβαίνει τώρα, αλλά εδώ και αρκετούς μήνες, γνώρισμα της γενικότερης απαξίωσης προς κάθε τι το ελληνικό. Μόνο μεγάλες εταιρείες που διατηρούν τραπεζική σχέση με ξένα πιστωτικά ιδρύματα μπορούν να σταθούν στις αγορές του εξωτερικού. Ετσι, εταιρείες που εισάγουν μηχανήματα, ανταλλακτικά, πρώτες ύλες ή καταναλωτικά αγαθά θα πρέπει να εξοφλούν το σύνολο της παραγγελίας πριν αυτή αποσταλεί στην Ελλάδα. Ακόμα κι όταν φτάσει στη χώρα μας, πολλές φορές το εμπόρευμα δεν εκτελωνίζεται αν δεν γίνει πρώτα πλήρης εξόφληση. Ετσι μόνον εταιρείες που έχουν υψηλά διαθέσιμα μπορούν να συνεχίσουν τη δραστηριότητά τους, καθώς την ίδια στιγμή οι τράπεζες, λόγω της κρίσης ρευστότητας, έχουν μειώσει δραστικά τις γραμμές χρηματοδότησης προς το σύνολο των επιχειρήσεων και ελευθέρων επαγγελματιών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, η κατάσταση ρευστότητας είναι δραματική: το δεκάμηνο Ιανουαρίου - Οκτωβρίου η ρευστότητα στο εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα εμφανίζει μείωση κατά 80 δισ. ευρώ (στο α΄ εξάμηνο η μείωση έφτανε τα 40 δισ. ευρώ) που οφείλεται στη μεγάλη πτώση των καταθέσεων, στον αποκλεισμό των τραπεζών από τις διεθνείς αγορές χρήματος και στην απομείωση της αξίας των ενεχύρων μέσω των οποίων αντλούν ρευστότητα από το ευρωσύστημα.
Ελλειψη συνεργατών
Μικρού και μεσαίου μεγέθους μεταποιητικές μονάδες που επιδιώκουν να επεκταθούν σε νέες αγορές δεν μπορούν να βρουν συνεργάτες, καθώς η αξιοπιστία της χώρας βρίσκεται στο ναδίρ. Τις επιπτώσεις της κατάστασης βιώνουν ακόμα και εταιρείες που δραστηριοποιούνται πολλά χρόνια στο εξωτερικό και διατηρούν μακροχρόνιες εταιρικές σχέσεις. Αυτό που συμβαίνει δεν έχει προηγούμενο, τονίζουν.
«Ακόμα κι όταν χρησιμοποιείς πιστωτική κάρτα στο εξωτερικό, μόλις γίνει αντιληπτό ότι είναι από ελληνική τράπεζα, εμφανίζονται επιφυλάξεις και αρνητική αντιμετώπιση», σημειώνουν. Σε ορισμένες περιπτώσεις κοιτούν... περίεργα έως και τα ελληνικά ευρώ.
Σε ό,τι αφορά τις ελληνικές τράπεζες, βρίσκονται σε καραντίνα εδώ και πολλούς μήνες και η μόνη πηγή χρηματοδότησης είναι το ευρωσύστημα. Τον περασμένο Σεπτέμβριο, στη σκιά της μη υλοποίησης της συμφωνίας της συνόδου της 21ης Ιουλίου και των ανησυχιών για την έκβαση της κρίσης, οι καταθέσεις σημείωσαν «βύθιση» κατά 5,46 δισ. ευρώ ενώ, σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, ανάλογη πτώση εμφανίζουν και τον Οκτώβριο. Στο τέλος Σεπτεμβρίου οι καταθέσεις διαμορφώθηκαν στα 183,2 δισ. ευρώ έναντι 188,66 δισ. ευρώ που ήταν στο τέλος Αυγούστου και 209,6 δισ. ευρώ στο τέλος Δεκεμβρίου 2010.
Σύμφωνα με την ενδιάμεση έκθεση της ΤτΕ, η διατήρηση των μέτρων παροχής ρευστότητας από το ευρωσύστημα και τα μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας της οικονομίας που έχει αναλάβει η πολιτεία ήταν αυτά που απέτρεψαν την πιστωτική ασφυξία. Το ερώτημα, ωστόσο, είναι μέχρι πότε θα μπορεί να διατηρείται με τεχνητή αναπνοή ζωντανή η αγορά. Προς το παρόν, πειστική απάντηση δεν έχει δοθεί.

Του Γιάννη Παπαδογιάννη
11.12.2011

Εκλεβαν το ΙΚΑ με ΙΕΚ - μαϊμού

Στο στόχαστρο της Δικαιοσύνης βρίσκονται τουλάχιστον 20 άτομα και 17 επιχειρήσεις για σύσταση εικονικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, ασφαλίσεις ανύπαρκτων εργαζομένων και αποφυγή πληρωμής εισφορών

Μια μεγάλη κομπίνα σε βάρος του ΙΚΑ που σε πρώτη φάση φαίνεται να το ζημίωσε με τουλάχιστον 6,5 εκατ. ευρώ (ποσό που μπορεί σύντομα να αποδειχθεί πολύ μεγαλύτερο) ερευνά αυτή την περίοδο η Δικαιοσύνη. Η κομπίνα που στήθηκε στον εκπαιδευτικό τομέα περιλαμβάνει τη δημιουργία εικονικών εταιρειών, παράνομο δανεισμό εργαζομένων, εικονικές ασφαλίσεις δήθεν εργαζομένων, συνεχείς μεταβιβάσεις επιχειρήσεων για να χάνονται τα ίχνη, πτωχεύσεις εταιρειών και αποφυγή πληρωμής ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων.
Οι εισαγγελικές αρχές που διερευνούν την υπόθεση προεξοφλούν ότι σύντομα θα ασκηθούν ποινικές διώξεις κακουργηματικού χαρακτήρα εναντίον 20 τουλάχιστον ατόμων σε μια υπόθεση όπου φέρονται να εμπλέκονται τουλάχιστον 17 επιχειρήσεις στον εκπαιδευτικό χώρο που λειτουργούσαν και ως ΙΕΚ.
Ειδικό κλιμάκιο του ΙΚΑ διενήργησε έρευνα ύστερα από ανώνυμη καταγγελία εκπαιδευτικού σε βάρος ενός ΙΕΚ ότι αυτό αντί να προσλάβει δικούς του εκπαιδευτικούς έπαιρνε από άλλη επιχείρηση με τη μορφή δανεισμού, αν και αυτό απαγορεύεται. Στην καταγγελία τονιζόταν ότι η εταιρεία δανεισμού πτώχευσε χωρίς να καταβάλει τις εισφορές και ότι οι εργαζόμενοι γνώριζαν ότι μεταξύ των επιχειρήσεων υπήρχε διασύνδεση.
Το πόρισμα
Εκλεβαν το ΙΚΑ με ΙΕΚ - μαϊμού
Η έρευνα του κλιμακίου κατέδειξε το μέγεθος της κομπίνας με τη συνεχή εναλλαγή εταιρειών και εταιρικών μορφών, έτσι ώστε κάθε φορά που δημιουργούνταν χρέη και υποχρεώσεις (απέναντι στο Δημόσιο ή σε ασφαλιστικά ταμεία και στους εργαζομένους) η εκάστοτε εταιρεία εμφανιζόταν να πτωχεύει ή να αδρανεί και να χάνεται η τύχη της, τη στιγμή που η άδεια του ΙΕΚ μεταβιβαζόταν «μαγικά» σε άλλη εταιρεία που δεν είχε κανένα χρέος και είχε εξασφαλισμένη φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα. Και βέβαια η συνεχής αλλαγή εταιρικών μορφών δεν επέτρεπε την ικανοποίηση των οποιωνδήποτε απαιτήσεων.
Με βάση το πόρισμα του ΙΚΑ είχε ιδρυθεί μια ομάδα εταιρειών στον τομέα της εκπαίδευσης όπου προσέφεραν τις υπηρεσίες τους εκπαιδευτικοί και διοικητικοί υπάλληλοι.
Παράλληλα, άλλη ομάδα εταιρειών, αν και δεν επιτρεπόταν, προχωρούσαν σε παράνομο δανεισμό του προσωπικού τους στις υπόλοιπες εταιρείες.
Στόχος του σχεδίου ήταν να αποφεύγεται η πληρωμή ασφαλιστικών εισφορών για τους πράγματι εργαζομένους και ταυτόχρονα να ασφαλίζονται εικονικά δήθεν εργαζόμενοι, ώστε να ωφελούνται από τις όποιες παροχές (υγείας, χρηματικές, συντάξεις) του ασφαλιστικού φορέα.
Κάθε φορά που εντοπίζονταν ίχνη της κομπίνας, οι εταιρείες της πρώτης ομάδας μεταβίβαζαν σε άλλες εταιρείες της ίδιας ομάδας την επιχείρησή τους (δηλαδή την άδεια λειτουργίας, τις εγκαταστάσεις, τον εξοπλισμό κ.λπ.), ενώ οι εταιρείες της δεύτερης ομάδας δήλωναν πτώχευση και οι εργαζόμενοί τους προσλαμβάνονταν από άλλες εταιρείες της ίδιας αυτής ομάδας.
Με τον τρόπο αυτό οι υπεύθυνοι απέφευγαν τις νόμιμες υποχρεώσεις τους, ασκώντας ανενόχλητα τις εμπορικές τους δραστηριότητες χωρίς να ασφαλίζουν τους εργαζομένους, εκμεταλλευόμενοι τον παράνομο δανεισμό τους.
Ποινική δίωξη
Οι εισαγγελικές αρχές προσανατολίζονται στο να προχωρήσουν σύντομα σε ποινική δίωξη για απάτη κακουργηματικού χαρακτήρα και μάλιστα με τις επιβαρυντικές περιστάσεις της νομοθεσίας περί καταχραστών Δημοσίου (ν. 1608/50), αφού χρησιμοποιήθηκαν ιδιαίτερα τεχνάσματα.
Στο πόρισμα σημειώνεται ότι η δεύτερη ομάδα εταιρειών εμφανιζόταν σαν να είχαν πραγματική επιχειρηματική δραστηριότητα, ενώ στην πραγματικότητα είχαν ιδρυθεί εικονικά για να αποφευχθεί η πληρωμή ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων στις εταιρείες της πρώτης ομάδας εταιρειών.
Ετσι εξαπατήθηκαν οι υπάλληλοι του ΙΚΑ που θεωρούσαν αρχικά αληθινές τις ψευδείς δηλώσεις απασχολουμένων, ενώ αν γνώριζαν ότι πρόκειται για εταιρείες-μαϊμού που ιδρύθηκαν εικονικά (και οι εργαζόμενοι δεν παρείχαν σ' αυτές τις υπηρεσίες τους) δεν θα ενέκριναν την ασφάλιση.
90χρονη πρόεδρος
Από την κομπίνα, την ψευδή καταχώριση ασφαλισμένων, την αποφυγή πληρωμής εισφορών κ.ά. το ΙΚΑ ζημιώθηκε κατά 6,5 εκατ. ευρώ, ενώ διεξάγεται έρευνα για να διαπιστωθεί μήπως η βλάβη είναι στην πραγματικότητα πολύ μεγαλύτερη, εφόσον με την εικονική απασχόληση χορηγήθηκαν παροχές σε χρήμα και είδος, όπως επιδόματα, συντάξεις κ.ά. Σε κάποιες περιπτώσεις έχει διαπιστωθεί η παραγραφή εισφορών την περίοδο 2000 λόγω παρέλευσης 10ετίας, με συνέπεια να μην μπορούν να καταλογιστούν τα ποσά στους υπευθύνους για να υποχρεωθούν να τα καταβάλουν.
Παράλληλα, ανάμεσα στα εμπλεκόμενα πρόσωπα υπάρχουν και συγγενείς των δραστών, καθώς σε κάποιες περιπτώσεις διαπιστώθηκε ότι 90χρονη εμφανιζόταν ως πρόεδρος του ΔΣ διαφόρων ΙΕΚ πριν από την πτώχευση των εταιρειών. Για την πλήρη διαλεύκανση όλων των πτυχών έχει ζητηθεί η συνδρομή του ΣΔΟΕ, για να ερευνήσει λίστες προμηθευτών, τιμολόγια, αν υπήρξε πράγματι εκταμίευση ποσών κ.λπ.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΥΛΩΝΙΤΗΣ
 
Πηγή ΕΘΝΟΣ
11.12.2011

Δευτέρα 12 Δεκεμβρίου 2011

Κιτρομηλίδη - Διαφωτισμός : Πρόκληση και Ελπίδα

Ντιντερό Ντενί, εμπνευστής και ηγέτης της "Εγκυκλοπαίδειας"
Ο Διαφωτισμός ως κριτικός στοχασμός, ως επαγγελία της ελευθερίας, ως κοινωνική κριτική και ως σύστημα οικουμενικών αξιών μπορεί να προσφέρει εναλλακτικές επιλογές απέναντι στη στείρα και αδιέξοδη πραγματικότητα 
Τι έχει να μας πει σήμερα ο Διαφωτισμός ή ακριβέστερα τι νόημα μπορεί να διαθέτει μια φιλοσοφία της γνώσης και της ζωής, που έδωσε τις μάχες της τον 18ο αιώνα, σε σχέση με τα προβλήματα και τις ανησυχίες που προσδιορίζουν την ανθρώπινη ευαι σθησία στη χαραυγή του 21ου αιώνα; Είναι όντως ρητορικό το ερώτημα, αλλά μόνο ένα ερωτηματικό μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία του προβλη ματισμού μας. Ο ίδιος ο Διαφωτισμός κυρίως έθετε ερωτηματικά, ήταν ο ίδιος ως πνευματική στάση ένα ερώτη μα: Τι είναι Διαφωτισμός; αναρωτήθη κε ο Ιμάνουελ Καντ, θέτοντας ακριβώς το ερώτημα της αυτογνωσίας και της δυνατότητας της γνώσης. Η συγγένεια με τον Σωκράτη δεν είναι τυχαία, αλλά αυτή η σχέση και η ιστορική της θεμε λίωση δεν θα μας απασχολήσει εδώ.
Ας επανέλθουμε στο αρχικό μας ερώ τημα.
Εμπεριέχει ο Διαφωτισμός ένα μήνυμα βιώσιμο και κατανοητό για τον σύγχρονο άνθρωπο ή δεν αποτελεί πλέον παρά ένα απλό πεδίο ιστορικής, φιλολογικής και φιλοσοφικής έρευ νας, μεγάλης εξειδίκευσης, υψηλού επαγγελματισμού και εντυπωσιακής δραστηριότητας σε διεθνές επίπεδο, που όμως ως επιστημονική ενασχόλη ση παραμένει απόμακρο από τις φρο ντίδες της ζωής και τα διλήμματα της ανθρώπινης πράξης;
Ο προβληματισμός αυτός ανακύπτει από την ίδια τη σημερινή κατάσταση της έρευνας, όπου κυριαρχούν οι συ ζητήσεις για την πολλαπλότητα του Δι αφωτισμού και την αμφισβήτηση της ύπαρξης ενός ενιαίου πολιτισμικού φαινομένου Διαφωτισμού, με ενότητα πνευματικών χαρακτηριστικών και αξιών. Αντίθετα υποστηρίζεται ότι υπήρξαν «πολλοί Διαφωτισμοί», πα ράλληλα κινήματα διανοητικής αλλα γής που δεν συμμερίζονται κάποιο κοινό υπόβαθρο. Η άποψη αυτή οφείλε ται
σε έναν από τους πρυτάνεις σήμε ρα της σπουδής του Διαφωτισμού, τον καθηγητή John Ρocock. Αν η θέση αυ τή ισχύει, καθίσταται εξαιρετικά δύ σκολο να εξακολουθήσουμε να μιλού με για τον Διαφωτισμό ως ευδιάκριτο σύστημα αρχών και αξιών στην ιστο ρία του ανθρώπινου στοχασμού και ως εκ τούτου αποβαίνει σχεδόν αδύνατη λογικά η συνδιάλεξη με τον Διαφωτι σμό ? ποιον Διαφωτισμό; ? ως σημείο αναφοράς κατά την εξέταση σημερινών προβλημάτων.
Στο σημείο αυτό βρίσκονται σήμερα τα ζητήματα μελέτης και ερμηνείας του Διαφωτισμού. Αφού θέσαμε λοι πόν τα ερωτηματικά, ας επιχειρήσου με, με την αναγκαία συντομία που επι βάλλουν οι περιορισμοί του διαθέσι μου χώρου, να σχεδιάσουμε κάποιες απαντήσεις. Ας μου επιτραπεί να θεμε λιώσω τις απαντήσεις μου σε μια προ σωπική κατάθεση. Εχοντας αφιερώσει την επιστημονική μου ζωή για περισ σότερα από τριάντα χρόνια στη μελέτη του Διαφωτισμού και στις εκδηλώσεις του στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και στην ελληνική παιδεία, είμαι πεπεισμέ νος ότι οι ισχυρισμοί του Ρocock δεν ευσταθούν. Αν ίσχυαν, θα έπρεπε να είχαμε εγκαταλείψει τη χρήση του όρου «Διαφωτισμός» και να αναφερό μαστε γενικά στη συγκριτική διανοη τική και πολιτισμική ιστορία της Ευρώ πης και των υπερπόντιων παραφυά δων της κατά τον 18ο αιώνα. Κατά τη γνώμη μου αυτό θα αποτελούσε μια ριζική, μάλλον περιττή και πάντως ιστορικά αστήρικτη, αναθεώρηση της ιστορίας του πολιτισμού. Για όλους μας, όσοι ασχολούμαστε με την ιστο ρία της παιδείας και των ιδεών κατά τον 18ο αιώνα, είναι προφανής στις πη γές η ύπαρξη κάποιων κοινών ιδεών και διανοητικών και ηθικών αιτημά των, που είναι αισθητά και διάχυτα ανεξάρτητα από τη γλώσσα και την το πική ή πολιτισμική παράδοση από την οποία προέρχονται οι πηγές. Πρόκει ται για την πνευματική χειραφέτηση από την αυθεντία, την απελευθέρωση της ατομικής κρίσης και σκέψης, την κριτική της κοινωνίας από τη σκοπιά της Δικαιοσύνης, την ελευθερία της προσωπικής έκφρασης, την ανοχή και
τον σεβασμό της διαφωνίας και της ετερότητας. Και σε πολιτικό επίπεδο για την καταγγελία του δεσποτισμού και της αυθαιρεσίας της εξουσίας και τη διεκδίκηση της ισότητας των αν θρώπων. Αυτά τα αιτήματα συνθέτουν τον Διαφωτισμό και σε αυτά αναφερό μαστε όταν τον μελετάμε στις πηγές και όταν επικαλούμαστε τον κώδικα των αξιών που κληροδότησε στην αν θρωπότητα.
Κατά τη γνώμη μου τα αιτήματα αυτά και ο κώδικας των αξιών του Διαφωτι σμού διατηρούν αλώβητη την επικαιρότητά τους. Παρά τη μανιοκαταθλι πτική κριτική της Σχολής της Φρα γκφούρτης που καταλόγισε στον Δια φωτισμό, τελείως αναχρονιστικά, όλα τα δεινά της ιστορίας του 20ού αιώνα και παρά τη δυσφήμηση και τις επιθέ σεις κατά του Διαφωτισμού από αν θρώπους που δεν διαβάζουν ή δεν μπορούν να καταλάβουν τι λέγεται στις πηγές και ποια είναι τα όρια που θέτει ο ίδιος ο Διαφωτισμός στις αξιώ σεις και στους ισχυρισμούς του, αυτή η κληρονομιά αρχών και αξιών αποτε λεί μια από τις ηθικά στερεότερες βά σεις πάνω στις οποίες η ανθρωπότητα μπορεί να ξαναχτίσει τις ελπίδες της και να ξαναβρεί τη συνοχή της πνευ ματικής ζωής που έχει τόσο διαβρωθεί από τις υπερβολές και τη σύγχυση που επέφερε η επιθετική εξύμνηση της σχετικότητας, η περιφρόνηση της αναζήτησης της αλήθειας και της συ νέπειας των αξιών, στάσεις που χαρα κτήρισαν διάφορους συρμούς του τέ λους του 20ού αιώνα. Η αξία της κλη ρονομιάς του Διαφωτισμού καταφαί νεται σε αντιπαραβολή προς τις ηχηρές ιδεολογίες της ηθικής μερικότητας, που είναι σήμερα τόσο επώδυνα αι σθητές και κυρίαρχες σε μεγάλα τμή ματα του πλανήτη (τους ποικίλους φο νταμενταλισμούς και τις σοβινιστικές ιδεολογίες), αλλά και προς την ηθική πενία των εργαλειακών συστημάτων ιδεών που έχουν επικρατήσει στις δυ τικές κοινωνίες. Στην Ελλάδα όλα αυτά απλώς υπόκεινται στη μεταμφίεση της υποκρισίας του δημόσιου λόγου.
Ο Διαφωτισμός ως κριτικός στοχα σμός, ως επαγγελία της ελευθερίας, ως κοινωνική κριτική και ως σύστημα οικουμενικών αξιών μπορεί να προ σφέρει εναλλακτικές επιλογές απένα ντι σε αυτήν τη στείρα και αδιέξοδη πραγματικότητα. Εχουμε άραγε την ικανότητα να αναδεχθούμε την πρό κληση αλλά και την ελπίδα; Δεν διαθέ τω την απάντηση. Μπορώ μόνο, κατα λήγοντας, να εκφράσω μιαν ευχή ως προς την Ελλάδα: να ξαναδιαβαστεί η πολιτική και ηθική παρακαταθήκη του Διαφωτισμού, χωρίς τις παρωπίδες με ταγενέστερων ιδεολογικών αντιπαρα θέσεων και χωρίς θρησκευτικό φανα τισμό, και να αποτελέσει αντικείμενο προβληματισμού κυρίως ως προς τις δυνατότητες που μας προσφέρει για την κριτική κατανόηση του συλλογικού μας εαυτού και την καλλιέργεια του δημόσιου ήθους της ανοχής και της ευθύνης.

Του Π.Μ. Κιτρομηλίδη
2.4.2010

Η αλήθεια για τον αρχηγό της Μεγάλης Απόδρασης

Ο Ρόζτερ Μπάσελ στο αρχείο που δώρισε η οικογένειά του στο Αυτοκρατορικό Πολεμικό Μουσείο
Ολόκληρη η ιστορία του μεγαλύτερου δραπέτη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου θα έρθει επιτέλους στο φως αφού η οικογένειά του έδωσε την περασμένη εβδομάδα τα έγγραφά του στο βρετανικό Αυτοκρατορικό Πολεμικό Μουσείο. Το εν λόγω αρχείο, το οποίο αποτελεί μια από τις πολυτιμότερες συλλογές επιστολών, ημερολογίων και φωτογραφιών που «επέζησε» του πολέμου, αλλά έμεινε κρυμμένο για μεγάλο μέρος των 65 τελευταίων ετών, ρίχνει φως στη ζωή του Ρότζερ Μπάσελ, του αξιωματικού της RAF, που ήταν γνωστός ως «Big X» (Μεγάλος Χ) και οργάνωσε το 1944 τη μαζική απόδραση από το στρατόπεδο αιχμαλώτων Stalag Luft III. Η ιστορία απαθανατίσθηκε στο βιβλίο του Πολ Μπρίκχιλ «Η Μεγάλη Απόδραση» και στην ταινία τον ρόλο του Μπάσελ υποδυόταν ο Ρίτσαρντ Ατένμπορο.
Ο επισμηναγός Μπάσελ, απόφοιτος του Κέμπριτζ, δικηγόρος και διεθνής σκιέρ με έντονη ερωτική ζωή, εκτελέστηκε από την Γκεστάπο σε ηλικία 33 ετών με προσωπική διαταγή του Χίτλερ μερικές ημέρες μετά τη νέα του σύλληψη.
Η ανιψιά του, η κινηματογραφίστρια Λίντι Ουίλσον, έφθασε αυτό τον μήνα στο Λονδίνο, αφού η οικογένεια συμφώνησε να δωρίσει στο μουσείο τα έγγραφα του Μπάσελ. Το αρχείο είχε φυλαχτεί μετά τον Πόλεμο και δεν είχε βγει στο φως ώς το 2005. «Η απόφαση να δώσουμε το αρχείο του Ρότζερ στο Αυτοκρατορικό Πολεμικό Μουσείο αποτελεί αναγνώριση του ποιος ήταν και του γεγονότος ότι δεν ανήκε μόνο σε μας, αλλά και στη χώρα για την οποία πέθανε», δήλωσε η κ. Ουίλσον. Ελπίζει πως ο θείος της, ο οποίος γεννήθηκε στη Νότια Αφρική αλλά έζησε από τα 14 του στη Βρετανία, θα γίνει τώρα ευρύτερα γνωστός. «Η ελπίδα μου είναι ότι ο ρόλος του θα αναγνωριστεί αληθινά - θα αναγνωριστεί επιτέλους - από τη χώρα που αγάπησε και για την οποία αγωνίσθηκε και ότι θα γίνει μέρος της κουλτούρας της, της ιστορίας της. Σ' αυτήν ανήκει».

«ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΘΑΡΡΟΥΣ». Ο Τόνι Ρίτσαρντς, επικεφαλής εγγράφων και ήχου στο μουσείο, περιέγραψε τη Μεγάλη Απόδραση ως ένα σημαντικό γεγονός του Πολέμου, κυρίως επειδή έκανε φανερή την προθυμία του έθνους να πολεμήσει τον Ναζισμό. «Ηταν μια τέλεια ένδειξη θάρρους: η αποφασιστικότητα να αποδράσει, να κάνει αυτό που πίστευε ότι ήταν σωστό παρ' όλους τους κινδύνους και τις συνέπειες. Ο Ρότζερ Μπάσελ έγινε υπόδειγμα αυτού του θάρρους και της αποφασιστικότητας». Ο Ρίτσαρντς λέει πως η πραγματική σημασία της απόδρασης ήταν η προπαγανδιστική αξία της. «Το να διαβάζεις στις βρετανικές εφημερίδες ότι 76 άνδρες απέδρασαν από ένα στρατόπεδο υψίστης ασφαλείας ήταν πραγματικά εμψυχωτικό. Γι' αυτό ο Χίτλερ το πήρε τόσο σοβαρά. Ηρθε σε πολύ δύσκολη θέση. Δεν μπορείς να έχεις αιχμαλώτους των επίλεκτων βρετανικών δυνάμεων να κάνουν βόλτες κατά βούληση στη Γερμανία».
Ο Μπάσελ ήταν η κινητήρια δύναμη πίσω από τη σημαντικότερη απόδραση βρετανών και συμμάχων αιχμαλώτων στη διάρκεια του Πολέμου, ένας άνδρας που η προσωπική αντίστασή του στη ναζιστική επίθεση θα έπρεπε πιθανόν να του έχει εξασφαλίσει μια θέση στο συμμαχικό πάνθεον, όπως έγινε με τα κατορθώματα του Ντάγκλας Μπέιντερ, του πιλότου μαχητικού που είχε γίνει άσος παρ' όλο που είχε χάσει τα πόδια του σε αεροπορικό ατύχημα πριν από τον πόλεμο.
Πιλότος ενός Σπιτφάιρ που καταρρίφθηκε πάνω από τη Γαλλία και αιχμάλωτος το 1940, ο Μπάσελ πραγματοποίησε τρεις σημαντικές αποδράσεις. Τον σταμάτησαν στα ελβετικά σύνορα το 1941, αλλά δραπέτευσε και πάλι αργότερα την ίδια χρονιά και έφτασε στην Πράγα, όπου οι Γερμανοί υποψιάζονταν ότι αναμείχθηκε στη δολοφονία του Ράινχαρντ Χάιντριχ, του Ράιχ Προτέκτορ της Τσεχοσλοβακίας, «πρίγκιπα» των Ες-Ες και αρχιτέκτονα της Τελικής Λύσης.
Επειτα από μήνες στα χέρια της Γκεστάπο, ο Μπάσελ εστάλη στο Stalag Luft III, όπου κατάφερε να ηγηθεί 600 αιχμαλώτων που ανήγαγαν την απόδραση σε… βιομηχανική δραστηριότητα. Εβδομήντα έξι άνδρες δραπέτευσαν από το στρατόπεδο μέσω μιας σήραγγας μήκους 105 μέτρων, που την αποκαλούσαν «Χάρι», τη νύκτα της 24ης Μαρτίου 1944. Για λίγες ώρες, οι δραπέτες του Μπάσελ δημιούργησαν ένα «δεύτερο μέτωπο» βαθιά στο εσωτερικό της Γερμανίας σ' ένα κρίσιμο σημείο του Πολέμου. Πέντε εκατομμύρια Γερμανοί λέγεται ότι συμμετείχαν στην καταδίωξη των αξιωματικών της RAF. Ο Χίτλερ ήταν έξαλλος.
Τρεις αιχμάλωτοι κατάφεραν να βγουν από την κατεχόμενη Ευρώπη• 23 συνελήφθησαν και επέστρεψαν σε διάφορα στρατόπεδα αιχμαλώτων πολέμου. Πενήντα εκτελέσθηκαν από την Γκεστάπο. Στη Βρετανία ξέσπασε οργή για την κατάφωρη παραβίαση της Συνθήκης της Γενεύης από τη Γερμανία εις βάρος στρατιωτών των Συμμάχων. Ο Αντονι Ιντεν, ο υπουργός Εξωτερικών, απευθύνθηκε στο Κοινοβούλιο μόλις τα νέα έφθασαν στη Βρετανία.

ΧΑΡΙΣΜΑΤΙΚΟΣ. Ο κ. Ρίτσαρντς είπε στους «Τάιμς» του Λονδίνου: «Οταν διαβάσεις το αρχείο, παίρνεις μια γεύση για το τι τύπος ήταν ο Μπάσελ. Ηταν απ' αυτούς που δεν τους ξεχνάς.
Μια ισχυρή προσωπικότητα, πραγματικά χαρισματική, η οποία τον έκανε αγαπητό σε τεράστιο αριθμό ανδρών με τους οποίους υπηρέτησε, καθώς και σε πολλές από τις γυναίκες που συνάντησε.
Ο Ρότζερ ήταν εντελώς παραγνωρισμένος ως ιστορική φυσιογνωμία. Εχει κάθε δικαίωμα να μη λησμονηθεί. Ισως το αρχείο θα μας βοηθήσει να το πετύχουμε».
Το Αυτοκρατορικό Πολεμικό Μουσείο κατέχει ήδη τα αρχεία και ηχογραφημένες μαρτυρίες πολλών από τους άνδρες που συμμετείχαν στη Μεγάλη Απόδραση. Ο στόχος του είναι να καταγραφούν οι θυσίες προσώπων στη διάρκεια του Πολέμου οποιοδήποτε κι αν ήταν το υπόβαθρό τους, μέσω των προσωπικών ιστοριών και μαρτυριών τους. Το αρχείο του Ρότζερ Μπάσελ είναι η τελευταία προσθήκη στη βιβλιοθήκη αυτή.
 
Του Γιώργου Αγγελόπουλου
Πηγή ΤΑ ΝΕΑ
3-4.12.2011

Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα: Στην τέχνη δεν υπάρχει κανένας ανταγωνισμός

Η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα είναι μια τυχερή γυναίκα. Λίγο προτού ξεσπάσει η κρίση και «τελειώσουν τα λεφτά» εξασφάλισε τη χρηματοδότηση της νέας Εθνικής Πινακοθήκης. Ναι, εκεί που κοιτάζει ο γυάλινος «Δρομέας» του Βαρώτσου θα έχουμε σε τρία χρόνια ένα υπερσύγχρονο μουσείο. Τα σχέδια είναι αραδιασμένα στο γραφείο της. «Θα έχουμε διπλάσιους εκθεσιακούς χώρους». Τα μάτια της γυαλίζουν από ευτυχία. «Στη βάση του μουσείου θα υπάρχει ροή νερού που θα θυμίζει τον Ιλισό, που περνούσε από εδώ πίσω, από τη Μιχαλακοπούλου». Μόλις τελειώνουμε με τα σχέδια της νέας Πινακοθήκης, πιάνει ένα άλλο ντοσιέ. «Δες και τα σχέδια του Μουσείου Καπράλου στην Αίγινα. Και αυτό με χορηγίες θα γίνει. Οπου να 'ναι ξεκινάει». Λίγο ακόμη και θα νόμιζα ότι ήμουν σε αρχιτεκτονικό γραφείο. Οι εκατοντάδες τόμοι με έργα τέχνης που την περικλείουν με επαναφέρουν στην πραγματικότητα. Είμαι στο γραφείο της μακροβιότερης ίσως κρατικής λειτουργού: είκοσι χρόνια στο τιμόνι της Εθνικής Πινακοθήκης. Πού να το φανταζόταν το κορίτσι του σιδηρουργού και της αγρότισσας.
Να ξεκινήσουμε από το Αρκαλοχώρι ή από το Μόναχο και το Παρίσι;
Ορίστε το εσείς.
Ας ξεκινήσουμε από την Κρήτη λοιπόν. Είναι αλήθεια ότι είχατε εγκαταλείψει το σχολείο για να δουλέψετε στα χωράφια;
Ναι, σταμάτησα το σχολείο στη Γ' Γυμνασίου. Υφαινα, έκανα τα προικιά μου, μάζευα ελιές, τρυγούσα. Και τα Σάββατα, επειδή στο Αρκαλοχώρι είχαμε παζάρι, έκανα την πωλήτρια: από γυαλικά έως υφάσματα.
Ωσπου παρουσιάστηκε ο Δημήτρης Πλάκας;
Ναι, ήρθε στο χωριό με άδεια βαλίτσα και 4.000 βιβλία. Με δίσκους κλασικής μουσικής και ένα πικάπ. Μου άνοιξε την πόρτα και μπήκα στον Παράδεισο.
Καθηγητής στο Γυμνάσιο;
Φιλόλογος στο κοινοτικό Γυμνάσιο. Δεν τον διορίζανε λόγω φρονημάτων, οπότε περιφερόταν σε επαρχιακά γυμνάσια.
Εσείς 17. Αυτός πόσο;
Δέκα χρόνια μεγαλύτερος. Ολες οι μαθήτριες ήταν ερωτευμένες μαζί του. Να φανταστείς ότι, όταν πηγαίνω στον τάφο του στη Σύρο, βρίσκω ακόμη λουλούδια και κοχύλια που του αφήνουν γυναίκες.
Ο έρωτας βέβαια μιας μαθήτριας και ενός καθηγητή, και μάλιστα ξενομπάτη - έτσι δεν τους λέμε στην Κρήτη τους μη Κρητικούς; - δεν θα ήταν κάτι αποδεκτό...
Μα γι' αυτό πολύ γρήγορα με αρραβώνιασαν και με πάντρεψαν. Χωρίς χορούς, βέβαια, γιατί ο Δημήτρης λόγω ιδεολογίας δεν ήθελε πανηγύρια. Οι γονείς μου δυσαρεστήθηκαν πολύ, αλλά αυτός ήταν κατηγορηματικός. Να φανταστείς ότι την επόμενη μέρα του γάμου πήγα κανονικά στο σχολείο.
Και συνεχίσατε να έχετε καθηγητή τον άντρα σας.
Τον δάσκαλό μου. Ποτέ όμως δεν με ενημέρωνε για τα διαγωνίσματα. Μόνο όταν υπήρχε κρεβατομουρμούρα, μου έλεγε «αύριο έχουμε διαγώνισμα», οπότε εγώ πεταγόμουν και πήγαινα και διάβαζα.
Αυτός σας έκανε να αγαπήσετε τις τέχνες;
Ο Πλάκας μού έλεγε: «Ολη μέρα θα διαβάζεις ό,τι σου αρέσει από τη βιβλιοθήκη μου και το ξημέρωμα θα σηκώνεσαι και θα κάνεις τα μαθήματά σου». Ετσι έδωσα σε πέντε σχολές και ήρθα μεταξύ των 10 πρώτων και στις πέντε. Το πήρα πολύ στα σοβαρά. Μάλιστα καμιά φορά σκέφτομαι ότι άργησα πολύ να βαφτώ ή να βάλω κόκκινο χρώμα.
Σας το απαγόρευε;
Οχι βέβαια, δεν ήμασταν του Κατηχητικού. Απλώς έτσι το θέλησα. Και σήμερα ούτε πίνω, ούτε καπνίζω, ούτε στα μπαράκια πάω. Δεν κάνω καταχρήσεις, δυστυχώς.
Γιατί δυστυχώς;
Γιατί κάποιες καταχρήσεις είναι και μια εμπειρία ζωής, δεν είναι;
Οι ζωές ποιων ζωγράφων θα μπορούσαν να ήταν ένα δίδαγμα σήμερα;
Εγώ θα σας πω ένα πράγμα. Τους δημιουργούς του 19ου αιώνα, αυτούς που εκφράζανε δήθεν τον συντηρητισμό της Σχολής του Μονάχου, εγώ τους θεωρώ αγίους. Υπάρχει ένα μικρό ανάγλυφο του πατέρα του Νικηφόρου Λύτρα, μια γυναίκα που πάει στον μύλο - και γράφει το όνομά του με «ήτα», γράφει της τάδε του Ιουλίου, τελείως ανορθόγραφα. Ηταν άνθρωποι που ξεκίνησαν από τα χωριά και μπήκαν στο σχολείο των τεχνών που είχε πολύ σπουδαίους δασκάλους από το Μόναχο, τη Ρώμη, το Παρίσι. Και βλέπεις ότι σε 30 χρόνια η χρυσαλλίδα μεταμορφώθηκε σε πεταλούδα. Οταν δεις, ας πούμε, τα έργα του Νικηφόρου Λύτρα, λες μα εδώ είναι Μανέ. Ο Γύζης, μέγας καλλιτέχνης, κατάφερε να γίνει καθηγητής στην Ακαδημία του Μονάχου και ήταν παιδί αγράμματων γονιών.
Αναρωτιέμαι μήπως ο Ελληνας θέλει ένα κομμάτι Δύσης για να μεγαλουργήσει...
Μα είμαστε Δύση.
Υπάρχει μια ψευδαίσθηση ότι οι τέχνες, ακόμη και η ζωγραφική, αφορούν τη μεγαλοαστική τάξη.
Αυτό είναι ψέμα. Ελα να δεις τους ανθρώπους που ξεναγώ. Καθημερινοί άνθρωποι. Ξέρεις τι συνέβαινε; Πρώτα-πρώτα οι κριτικοί της τέχνης στην Ελλάδα αποθάρρυναν τον κόσμο. Με τις μακροπερίοδους προτάσεις, τις παράξενες ορολογίες, τα παρουσίαζαν όλα δύσκολα.
Τα τελευταία χρόνια πάντως οι ζωγράφοι μπήκαν σε όλα τα σαλόνια. Στο πλαίσιο του νεοπλουτισμού μας, εννοώ.
Ναι, και πολλές φορές επισκέπτομαι ένα σπίτι και βλέπω να συγκατοικούν έργα τέχνης με κιτς πράγματα. Δεν τους κατηγορώ, γιατί μας λείπει η καλλιτεχνική και αισθητική παιδεία. Ο αιθέρας δηλαδή που πολλαπλασιάζει τις αισθήσεις σου και σε κάνει να απολαμβάνεις καλύτερα τη ζωή.
Σας ρωτούν ποτέ «Τι πίνακας ταιριάζει στο σπίτι μου;»;
Ναι, φυσικά, αλλά δεν τους αποθαρρύνω. Είναι ένα πρώτο βήμα. Αντί να αγοράσεις μια τσάντα Gucci, δίνεις άλλα τόσα λεφτά και παίρνεις έναν πίνακα ζωγραφικής. Είναι τα καλά της «φούσκας» που ζήσαμε. Οι μεσοαστοί έγιναν πελάτες της τέχνης. Αγόρασαν Ρόρρη, Δασκαλάκη, Σακαγιάν, Φιλοπούλου, Μποκόρο.
Υπάρχει ο μύθος ότι οι μεγάλοι ζωγράφοι αναγνωρίζονται μετά τον θάνατό τους. Ισχύει αυτό;
Οχι πάντα. Αλλά να, ο Βολανάκης, που σήμερα τα έργα του κάνουν 700.000 ευρώ, αναγκαζόταν να πουλάει πίνακες στους μικροεφοπλιστές για να επιζήσει. Ο Σαββίδης πέθανε φτωχός. Ο Λεμπέσης φτωχός. Ο Μπουζιάνης πάμπτωχος, όπως και ο Θεόφραστος Τριανταφυλλίδης. Αντιθέτως, η εποχή μας φέρθηκε πολύ καλά στους νεότερους ζωγράφους. Ο Μόραλης έκανε μια έκθεση κάθε 4-5 χρόνια και τα έργα του ήταν προπωλημένα προτού ανοίξει η έκθεση.
Επειτα από πόσα χρόνια βγάζουμε συμπέρασμα για την αξία ενός έργου τέχνης;
Και αμέσως. Ενα πολύ καλό έργο μιλάει μόνο του. Αυτά που κρίνονται από τον χρόνο είναι τα πιο τολμηρά, τα πιο πειραματικά. «Ολα κρίνονται στο εφετείο του χρόνου» έλεγε ο Πρεβελάκης.
Ενθουσιάζεστε ποτέ από δουλειές νέων παιδιών;
Προχθές ήμουν σε μια επιτροπή για μία υποτροφία χαρακτικής. Μια κοπέλα Πόντια είχε κάνει ένα έργο με τη γιαγιά της ντυμένη νύφη. Λόγω των πολέμων η γιαγιά της δεν πρόλαβε πότε να ντυθεί νύφη και στα 80 της ονειρευόταν ένα νυφικό. «Εγώ λοιπόν της πήρα ένα νυφικό και την έντυσα», μου είπε. Ηταν μια καταπληκτική δουλειά που μου έφερε δάκρυα στα μάτια.
Λέτε η κρίση να κάνει καλό στη ζωγραφική;
Κοίταξε, η κοινότοπη αντίληψη είναι ότι η τέχνη χρειάζεται χρήμα. Δεν είναι εντελώς αλήθεια αυτό. Ακόμη και στην Αναγέννηση η μεγάλη στιγμή της φλωρεντινής τέχνης δεν συμπίπτει με την έκρηξη του χρήματος. Η κρίση όμως θα πλήξει σίγουρα τα μουσεία. Εκεί το πλήγμα θα είναι τρομακτικό. Οταν από τις 50 γκαλερί θα κλείσουν οι μισές, ο καλλιτέχνης δεν θα έχει χώρους να εκφραστεί.
Δεν είχε παραγίνει όμως με τις γκαλερί;
Μπορεί να είχε παραγίνει, όπως έχει παραγίνει και με τα θέατρα, αλλά από την άλλη σκέψου να μην υπάρχει το Μουσείο Μπενάκη, η Εθνική Πινακοθήκη...
Λέτε ότι κινδυνεύουν ακόμη και τα μεγάλα μουσεία;
Βεβαίως. Εμείς εφέτος από 2.500.000 ευρώ πήραμε από το υπουργείο 500.000.
Χορηγίες τραπεζών, εταιρειών;
Οι χορηγίες στέρεψαν και αυτές. Εγώ μόνο με χορηγίες έκανα εκθέσεις. «Το φως του Απόλλωνα», που έκανα με 500 αριστουργήματα από την Ιταλία, πώς θα ξαναγίνει; Αυτά θα σταματήσουν.
Καταλαβαίνω τους φόβους σας, αλλά υπάρχει και η άποψη ότι ίσως το πολύ σορολόπ να μη βοηθούσε τους αληθινούς δημιουργούς.
Δεν ξέρω αν πρέπει να χρησιμοποιήσουμε την έκφραση «σορολόπ». Η κρίση, πάντως, εκτός από... έμπνευση, θα φέρει και πείνα και αυτό δεν είναι καλό.
Είχαμε πάντως ζωγράφους που δούλευαν μόνο με βάση τις παραγγελίες που τους έκαναν.
Ναι, είχαμε ζωγράφους που λόγω της μεγάλης ζήτησης επαναλάμβαναν ουσιαστικά τον εαυτό τους. Αυτό ήταν ένα από τα σύνδρομα της «φούσκας» και αυτό θα σταματήσει. Αλλά για σκέψου τον νέο καλλιτέχνη ο οποίος βγαίνει από τη σχολή; Τα παιδιά που τελείωναν την Καλών Τεχνών σχεδόν δεν είχαν πρόβλημα διορισμού. Τώρα αυτά τέλειωσαν. Μια γενιά νομίζω ότι είναι λίγο καταδικασμένη και είπαμε κρίση - κρίση, αλλά εδώ έχουμε επιταχυνόμενη πτώση.
Η δική σας ζωή πόσο έχει αλλάξει με την κρίση;
Εγώ σε όλη μου τη ζωή συμπεριφέρθηκα σαν να είμαστε σε καιρό κρίσης. Για παράδειγμα, ο νόμος μού έδινε σοφέρ και αυτοκίνητο - δεν το χρησιμοποίησα. Τι τον θέλω τον σοφέρ; Για να με πηγαινοφέρνει στο σπίτι στον Λυκαβηττό;
Για πόσο καιρό θα κλείσει η Πινακοθήκη;
Τρία χρόνια. Το υπουργείο Πολιτισμού φρόντισε να χρηματοδοτηθεί το έργο από το ΕΣΠΑ με 32.000.000 ευρώ. Ελειπαν 13.000.000 ευρώ, τα οποία τελικά τα δίνει το Ιδρυμα Νιάρχου.
Θα μεγαλώσουν πολύ οι εκθεσιακοί χώροι;
Υπερδιπλασιαζόμαστε. Τώρα είμαστε 9.500 τετραγωνικά και θα προστεθούν άλλα 11.500 τ.μ. Θα υπάρχει αμφιθέατρο 450 θέσεων. Γίνονται δύο καφέ: το ένα στον 3ο όροφο, που βλέπει Ακρόπολη, Λυκαβηττό, Υμηττό, με ανεξάρτητη είσοδο για να μπορεί να νοικιάζεται και να λειτουργεί όλες τις ώρες, ενώ θα υπάρχει και ένα καφέ στον κήπο. Η πρόσοψη του νέου κτιρίου θα «ντυθεί» με τζάμι αυτοκαθαριζόμενο και θα μπορούν τη νύχτα να προβάλλονται οι δράσεις του μουσείου. Είναι φοβερά τα σχέδια του Γραμματόπουλου, του Πανουσάκη και του Βασιλόπουλου. Τα καμιονάκια θα μπορούν να κατεβαίνουν με το ασανσέρ στην αποθήκη των έργων. Σήμερα, αν έρθει ένας μεγάλος πίνακας, γκρεμίζουμε τις πόρτες για να τον βάλουμε μέσα.
Θα ανταγωνιστείτε επαξίως το Μουσείο της Ακρόπολης.
Δεν υπάρχει ανταγωνισμός στην τέχνη. Πιστεύω ότι, αν υπάρχει εδώ μια καλή έκθεση και στο Μέγαρο μια άλλη και στο Θεοχαράκη μια άλλη και στη Στέγη μια άλλη, ο κόσμος θα πάει και εδώ και εκεί. Η ερημιά είναι αυτή που με τρομάζει.
Πόσα έργα υπάρχουν στην αποθήκη;
Δεκαεπτά χιλιάδες.
Και πόσα από αυτά έχουμε δει όλα αυτά τα χρόνια;
Πόσα έχουμε δει; Σε εκθέσεις, δανεισμούς κ.α. 2.000. Δεν έχουμε δει, δηλαδή, 15.000 έργα.
Τα τρία αυτά χρόνια, όπου το μουσείο θα επεκτείνεται, τα έργα θα είναι στις αποθήκες;
Εχω ένα σχέδιο, μήπως μπορέσουμε να βγάλουμε τις συλλογές μας έξω. Δηλαδή, μήπως πείσω το Μητροπολιτικό της Νέας Υόρκης ή το Παρίσι να παρουσιάσει τα high lights της Εθνικής Πινακοθήκης. Να τους πάμε τα αριστουργήματά μας. Και πιστεύω ότι θα βρεθούν φιλότιμοι Ελληνες να χρηματοδοτήσουν ένα τέτοιο πρόγραμμα. Βέβαια, δεν έχω και αυταπάτες, η συγκυρία δεν είναι καλή. Μας έχουν για το καλάθι των αχρήστων και πρέπει να το αντιστρέψουμε αυτό το κλίμα. Είναι ένα στοίχημα, αλλιώς είμαστε χαμένοι...
Τι κάναμε λάθος;
Ολα. Θα σου πω ένα μόνο: το συγκρότημα του Καλατράβα εδώ είναι κλειστό και στη Βαλένθια φέρνει 2.000.000 επισκέπτες. Το διαφημίζουν, γίνονται επιδείξεις μόδας, αυτοκινήτων, συναυλίες. Εμείς ξοδέψαμε τόσα λεφτά από τα δανεικά για να γίνουν αυτοί οι υπέροχοι Ολυμπιακοί Αγώνες και μετά τους φτύσαμε.
Κάποιοι υπουργοί βέβαια είχαν την ευθύνη.
Και ποιος τους εκλέγει τους πολιτικούς; Κατ' εικόνα και ομοίωσή μας είναι. Εσύ που είσαι από την Κρήτη δεν ξέρεις πώς διαχειρίστηκαν οι Κρητικοί και όλοι οι αγρότες τις επιδοτήσεις;
Μπουζούκια και λιμουζίνες.
Και τώρα κάθονται στα καφενεία και βλέπουν τους Αλβανούς να καλλιεργούν τη γη, που σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα την έχουν αγοράσει κιόλας. Εγώ έχω ένα λιόφυτο στο Αρκαλοχώρι, το οποίο δεν έβρισκα ανθρώπους να το μαζέψουν. Εφέτος για πρώτη χρονιά βρήκα. Μήπως η κρίση μάς βάλει μυαλό τελικά; Μήπως συνειδητοποιήσουμε πού βαδίζαμε;
Του Σταύρου Θεοδωράκη
Πηγή ΤΑ ΝΕΑ
3-4.12.2011

Πολίτες βουβοί και οργισμένοι ψάχνουν

Εκεί που η πολιτική µας ζωή ήταν επί δεκαετίες καθηλωµένη µε κόµµατα-απολιθώµατα που άλλαζαν αργά-αργά και σταθερά για να προφυλάξουν όσο πιο προσεκτικά γίνεται τους αρτηριοσκληρωτικούς µηχανισµούς που έχτιζαν επί µακρόν µε ποικίλες εξαρτήσεις και συναλλαγές, ξαφνικά, σε ένα τοπίο κρίσης και µεγάλης ρευστότητας, τα πράγµατα έχουν αρχίσει να σαλεύουν. Η κινητικότητα εµφανίζεται κυρίως στον χώρο του ΠΑΣΟΚ. Αβεβαιότητα, σύγχυση, σπασµωδικές κινήσεις και προσωπικές στρατηγικές.

Τα άλλα κόµµατα προσποιούνται ότι δεν έχει αλλάξει τίποτε. ∆ιατηρούν ακόµη µια επίφαση συντεταγµένης παρουσίας και ακολουθούν, µε τις επί µέρους αποχρώσεις τους, τη γνωστή σε αυτά πολιτική της καταγγελίας, της διγλωσσίας, του λαϊκισµού, της κούφιας ρητορείας, ως συγκολλητική ουσία ενός ανερµάτιστου µπουλουκιού. Με την εξαίρεση του ΠΑΣΟΚ, το τοπίο µοιάζει σχεδόν τακτοποιηµένο.

Ωστόσο η αποσταθεροποίηση και η ρευστότητα έρχονται από πιο βαθιά, εκεί όπου είχαν εγκαταλειφθεί οι πολίτες, για να αλωνίζουν ασύδοτα στην επιφάνεια οι πολιτευτές µε τους συµπαραστάτες και τους πελάτες τους. Υπάρχει µια βουβή, συγκρατηµένη οργή, πολύ πιο δυνατή από τις κραυγές και µούντζες των «Αγανακτισµένων». Είναι αυτή ακριβώς που ταρακουνά, προς το παρόν, και απειλεί να γκρεµίσει το πολιτικό σύστηµα. Πώς εκφράζεται αυτή η βουβή οργή που δείχνει µε στιβαρή εγκαρτέρηση την αποφασιστικότητά της; Με τα χαµηλά ποσοστά στις δηµοσκοπήσεις σε όλα τα γνωστά κόµµατα, εξουσίας και διαµαρτυρίας. Με τα υψηλά ποσοστά των αναποφάσιστων που απορρίπτουν όλες τις προσφερόµενες εκδοχές. Με την απόρριψη της λύσης Πετσάλνικου και την επιβολή της λύσης Παπαδήµου. Με τις ουρές των πολιτών που στέκονται µε καρτερία και αξιοπρέπεια στα ταµεία της ∆ΕΗ, στις εφορίες και στις τράπεζες. Με τη σχετική ησυχία τον τελευταίο καιρό στο κέντρο της Αθήνας. Με την αναγνώριση της ανάγκης των µεταρρυθµίσεων. Με τα υψηλά ποσοστά δηµοφιλίας του Παπαδήµου. Με την πάση θυσία υποστήριξη του ευρώ και της συµµετοχής της χώρας στην ΕΕ. Αυτός ο κορµός της ελληνικής κοινωνίας βλέπει πλέον κατάµατα το πρόβληµα και βλέπει επίσης την ανεπάρκεια του πολιτικού προσωπικού που είχε αναλάβει να διαχειρίζεται τη ζωή µας. Το ξέραµε και πριν, αλλά είτε από βόλεµα, είτε από αµεριµνησία, είτε από διακριτικότητα, αφήσαµε, ως πολίτες, τον δηµόσιο χώρο σε αυτούς που κυρίως τον λυµαίνονταν, συχνά µε ανενδοίαστη θρασύτητα. Οι έντιµοι και ικανοί που πάντα υπήρχαν, και υπάρχουν και σήµερα, πνίγονταν στον χυλό που κυρίευε σαρωτικά κάθε αξία. Πολύ λίγοι (µε την εξαίρεση των ανεπάγγελτων γόνων των πολιτικών οικογενειών) έχουν την επιθυµία ή τη µανία να διοικούν και να πολιτεύονται. Οι περισσότεροι θέλουν να ζουν σε ένα ευνοµούµενο κράτος για να µπορούν να απολαµβάνουν, κατά την κρίση τους, τα αγαθά της δηµόσιας και της ιδιωτικής ζωής. Σήµερα όµως τέτοιο κράτος δεν υφίσταται και οι πολίτες ανησυχούν και αναζητούν τρόπους να παρέµβουν.

Τα πάντα βρίσκονται στον αέρα και δεν γίνεται να ελέγξουν τους ανέµους που µαίνονται οι αεριτζήδες της πολιτικής σκηνής. Χρειάζεται σοβαρότητα, γνώση, ακεραιότητα, διάθεση προσφοράς και αλληλεγγύη ώστε οι λύσεις των προβληµάτων να δροµολογηθούν. Χρειάζεται να εµπεδωθεί στη χώρα αίσθηµα εµπιστοσύνης και ασφάλειας για να επανέλθει η ηρεµία και η ρουτίνα της καθηµερινότητας.

Υπάρχει τεράστια αναµονή στην κοινωνία για µια πνοή δηµιουργίας και ανανέωσης (που δεν είναι ηλικιακή), µια πνοή που θα συνεγείρει τους πολίτες σε µια προοπτική δουλειάς, δικαιοσύνης και προκοπής, που θα πετάξει µακριά τα κόλπα, τις λοβιτούρες και τις ψευτιές. ∆εν είναι ο κόσµος αφελής για να πιστεύει ότι όλα θα µεταµορφωθούν και η αδικία θα εκλείψει. Ωστόσο σήµερα οι άνθρωποι πνίγονται όχι µόνο από τα χρέη, την ανεργία και τις περικοπές µισθών. Πνίγονται από την ανευθυνότητα, τους τακτικισµούς, τις συγκαλύψεις, την υπολογισµένη ενηµέρωση, τις προκλητικές προσπάθειες υπαγόρευσης και παραπλάνησης, από την υποτίµηση της νοηµοσύνης όλων. Γι’ αυτό συζητούν όπου βρεθούν, αγωνιούν, ενηµερώνονται και ψάχνουν. Οµάδες, πολίτες, σχολιαστές, συντονίζονται και επικοινωνούν στον δρόµο, σε σπίτια, σε εφηµερίδες και στο ∆ιαδίκτυο. Θα ανταποκριθεί κάτι ή κάποιοι σε αυτή την αγωνία και την αναµονή; ∆εν ξέρω αν µπορούν να µεταµορφωθούν τα παλαιά κόµµατα – αµφιβάλλω. ∆εν ξέρω αν θα προκύψει νέο κόµµα. Ξέρω όµως ότι θα είναι ήττα για τη χώρα και τις δηµιουργικές δυνάµεις της αν δεν επιχειρήσει το πλειοψηφικό αυτό ρεύµα να εκφραστεί.

Της Βάσως Κιντή
*Η κυρία Βάσω Κιντή είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Πηγή Το Βήμα
11.12.2011

Προτιμήστε τον μαυροπίνακα!

Στον αέρα βρίσκεται η θρυλούμενη συμβολή των νέων τεχνολογιών στη μάθηση. Σύμφωνα με τον κορυφαίο ψυχίατρο δρα σπίτσερ, η ασφαλέστερη οδός για τη γνώση είναι ο ...μαυροπίνακς και το βιβλίο.
Στα σχολεία ο μαθησιακός πυρετός κορυφώνεται, καθώς το πρώτο τρίμηνο έχει φθάσει σχεδόν στο τέλος του. Οι επιδόσεις άρχισαν ήδη να δοκιμάζονται και να μοιράζονται οι πρώτοι βαθμοί. Και αν τα μαθητικά χρόνια φαντάζουν ξέγνοιαστα για τους μεγαλύτερους, για τα παιδιά ίσως και να μην είναι τόσο ρόδινα. Σε μια υπερσύγχρονη κοινωνία όπου καθημερινά οι μαθητές βομβαρδίζονται από τεχνολογικούς πειρασμούς και από συνεχείς προσθήκες στο ήδη βεβαρημένο πρόγραμμά τους, πώς μπορούν άραγε να βελτιώσουν τους βαθμούς τους και παράλληλα να «γυμνάσουν» τον εγκέφαλό τους ώστε να αφομοιώνει όσο το δυνατόν περισσότερες γνώσεις; Ο αυστριακός «γκουρού» της ψυχιατρικής και επικεφαλής της Ψυχιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Ουλμ δρ Μάνφρεντ Σπίτσερ βρέθηκε στην Ελλάδα με αφορμή τη διάλεξή του στο πλαίσιο της εκδήλωσης «Αναπτύσσοντας τις δεξιότητες στο διάβασμα» που διοργάνωσε το Ιδρυμα Ευγενίδου και μας ταξίδεψε στα άδυτα του εγκεφάλου. Εκεί όπου πραγματοποιούνται οι διεργασίες τις οποίες ονομάζουμε μάθηση. {AR}
«Είμαι επιστήμονας αλλά και γονιός» αναφέρει ο ίδιος στο «Βήμα». «Οταν πριν από δέκα χρόνια τα παιδιά μου επέστρεφαν από το σχολείο, σκεφτόμουν ότι, ενώ από νευροεπιστημονικής απόψεως γνωρίζουμε τόσα πολλά γύρω από τη μάθηση, τίποτε από όλα αυτά δεν έχει εισαχθεί ακόμη στα σχολεία. Ετσι ξεκίνησα να ασχολούμαι με τη μελέτη των εγκεφαλικών διεργασιών κατά τη διάρκεια της μάθησης. Το 2004 ίδρυσα το κέντρο Transfer Center for Neurosciences and Learning, βασικός στόχος του οποίου είναι η “μετάφραση” των αποτελεσμάτων ερευνών από τον τομέα της νευροεπιστήμης, για την ένταξή τους σε νηπιαγωγεία, σε σχολεία ή ακόμη και σε πανεπιστήμια. Σίγουρα κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο αλλά είναι σημαντικό».

Ανάγνωση και δημιουργία
Σύμφωνα με τον ειδικό, πίσω από τη διαδικασία της μάθησης κρύβεται η ικανότητα του εγκεφάλου να μεταβάλλεται συνεχώς ανάλογα με τις εμπειρίες που αποκτά και επεξεργάζεται. «Είναι δηλαδή σαν ένα είδος περιφερειακού (hardware) το οποίο αλλάζει συνεχώς, λειτουργικά και δομικά, ανάλογα με το λογισμικό (software) που καλείται να “τρέξει” – σκεφτόμαστε, αντιλαμβανόμαστε, κάνουμε ένα σωρό πράγματα με τον εγκέφαλό μας και όλα αυτά αλλάζουν ανάλογα με τα όσα συναντούμε στην πορεία. Αυτό ονομάζεται νευροπλαστικότητα, ή αλλιώς μάθηση» μας εξηγεί ο δρ Σπίτσερ.
Η διαδικασία της ανάγνωσης, κατά τον δρα Σπίντσερ, είναι πολύ δημιουργική, καθώς το μόνο που έχουμε μπροστά μας είναι «βουβά» γράμματα και χαρακτήρες σε ένα χαρτί, τα οποία καλούμαστε να «ζωντανέψουμε». «Ο εγκέφαλός μας είναι φτιαγμένος ώστε να μπορεί να μεταφράζει τις γραφικές παραστάσεις που προσλαμβάνει σε φωνητικά ερεθίσματα και στη συνέχεια σε σημασιολογικές έννοιες. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τη μετάφραση των ακουστικών ερεθισμάτων (όταν ακούμε μια ιστορία) αλλά σε πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα. Για παράδειγμα, η διαφορά μεταξύ των φθόγγων “μπα” και “πα” αγγίζει μόλις τα 40 χιλιοστά του δευτερολέπτου (mSec). Παρ’ όλα αυτά, αν ο εγκέφαλος δεν μπορεί να διακρίνει τη διαφορά μεταξύ των δύο, τότε κάτι τέτοιο μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολία κατά την ανάγνωση και κατά συνέπεια σε μαθησιακά προβλήματα» μας λέει ο ειδικός.

Διάγνωση της δυσλεξίας πριν από το σχολείο!
«Γνωρίζουμε ότι περίπου το 85% των μικρών παιδιών αντιμετωπίζουν σε έναν βαθμό το συγκεκριμένο ακουστικό πρόβλημα. Κάτι τέτοιο μπορεί να οφείλεται στις δέσμες νευρικών ινών περιοχών του εγκεφάλου που σχετίζονται με την επεξεργασία του ήχου, οι οποίες παίζουν “πινγκ-πονγκ” μεταξύ τους ανταλλάσσοντας πληροφορίες. Εκεί λοιπόν η ταχύτητα της αγωγιμότητας παίζει καθοριστικό ρόλο. Αν οι ίνες αυτές δεν είναι καλά σχηματισμένες, τότε ο εγκέφαλος δεν θα είναι σε θέση να ξεχωρίζει δύο κοντινούς φθόγγους. Από νευροεπιστημονικής απόψεως, η δυσλεξία είναι δυνατό να διαγνωσθεί σε πολύ μικρές ηλικίες, προτού δηλαδή το παιδί μάθει να διαβάζει και να γράφει» υποστηρίζει ο δρ Σπίτσερ. «Η θεραπεία πραγματοποιείται με τη βοήθεια ηλεκτρονικών υπολογιστών και ουσιαστικά “τεντώνουμε” τον ήχο των δυσδιάκριτων φθόγγων, με αποτέλεσμα η χρονική απόκλιση μεταξύ του “πα” και του “μπα” να διπλασιάζεται. Ετσι τα παιδιά μπορούν να διακρίνουν και να κατανοήσουν τη διαφορά και στη συνέχεια εφαρμόζουν τα όσα έχουν μάθει για την αποκωδικοποίηση πραγματικών ήχων».
Η διαδικασία της μάθησης όμως δεν σχετίζεται μόνο με την ανάγνωση αλλά και με τον προφορικό λόγο. «Για τον άνθρωπο η εξιστόρηση γεγονότων ή εμπειριών είναι ό,τι και οι προσομοιωτές πτήσης για την αεροπορία. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση “Science”, ο άνθρωπος αφιερώνει κατά μέσο όρο τέσσερις ώρες σε συζητήσεις με πυρήνα την εξιστόρηση γεγονότων και εμπειριών, όμως μόλις τέσσερα λεπτά στην αναπαραγωγική πράξη. Βλέπουμε λοιπόν ότι παρά το γεγονός πως το σεξ αποτελεί σημαντικό μέρος της ζωής μας, δεν ξεπερνά χρονικά την εξιστόρηση εμπειριών. Οπότε οι ιστορίες αυτές είναι μεγίστης σημασίας για την εξέλιξή μας – τόσο τη δική μας όσο και του εγκεφάλου μας» αναφέρει ο αυστριακός επιστήμονας. «Σύμφωνα με νέα ευρήματα που παρουσιάστηκαν πριν από λίγες ημέρες στο ετήσιο συνέδριο “Neuroscience 2011” στην Ουάσινγκτον, η ακρόαση και η ανάγνωση μιας ιστορίας ενεργοποιούν τελικά το ίδιο δίκτυο εγκεφαλικών περιοχών».

Μιλάτε στα παιδιά!
Το πρόβλημα της δυσλεξίας, σύμφωνα με τον επιστήμονα, μπορεί να έχει γονιδιακό αλλά και περιβαλλοντικό υπόβαθρο. Γονιδιακό γιατί, όπως εξηγεί, κάποια γονίδια ενισχύουν τις πιθανότητες λανθασμένης «καλωδίωσης» του εγκεφάλου και περιβαλλοντικό, σε περίπτωση απουσίας του προφορικού λόγου στην οικογένεια. «Αν δεν υπάρχουν αρκετά ερεθίσματα, δηλαδή αρκετή ομιλία από το οικογενειακό μας περιβάλλον, τότε ο εγκέφαλος δεν μαθαίνει να απορροφά γνώση. Πιστεύω λοιπόν ότι οι γονείς πρέπει να ξεκινούν να μιλούν στα παιδιά τους από πολύ νωρίς. Ως ψυχίατρος, γνωρίζω ότι οι μητέρες που πάσχουν από κατάθλιψη τείνουν να μιλούν λιγότερο στα παιδιά τους, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης μαθησιακών δυσκολιών. Αν όμως εκείνες διδάσκονταν να ασχολούνται περισσότερο με τα παιδιά τους, ενδεχομένως το πρόβλημα να μην ήταν τόσο μεγάλο» μας λέει.
Εξίσου καταστροφικές για την ανάπτυξη των γλωσσικών ικανοτήτων των παιδιών, προσθέτει, είναι η τηλεόραση και η χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή. «Η προσωπική μου συμβουλή προς τους γονείς είναι να τα κρατήσουν μακριά από την τηλεόραση όσο περισσότερο μπορούν. Οπως επίσης και από τις νέες τεχνολογίες γενικότερα, ακόμη και στο σχολείο. Δεν υπάρχει μελέτη που να αποδεικνύει ότι η χρήση τους βοηθά τις μαθησιακές ικανόητες των παιδιών, αντίθετα υπάρχει πολλή παραπλανητική διαφήμιση γύρω από κάτι το οποίο δεν ισχύει» τονίζει.

Η κοινωνία του multitasking
Οι καλπάζοντες ρυθμοί της καθημερινότητάς μας μάς έχουν μεταμορφώσει σε «ζογκλέρ» δραστηριοτήτων. Κάτι τέτοιο, υποστηρίζει ο δρ Σπίτσερ, μειώνει τις εγκεφαλικές μας επιδόσεις. Η αμερικανική εφημερίδα «The New York Times» μάλιστα είχε δημοσιεύσει πρόσφατα άρθρο, σύμφωνα με το οποίο η αμερικανική οικονομία χάνει ετησίως περί τα 650 δισ. δολάρια ακριβώς επειδή οι εργαζόμενοι ασχολούνται με πολλά πράγματα ταυτόχρονα.
«Αρκετοί παιδαγωγοί υποστηρίζουν ότι επειδή ακριβώς ασχολούμαστε με πολλά πράγματα ταυτόχρονα στην καθημερινότητά μας, πρέπει να μάθουμε στα παιδιά να κάνουν το ίδιο – όχι δεν πρέπει!» ξεκαθαρίζει ο ειδικός. «Επιστημονικά ευρήματα δείχνουν ότι ο εγκέφαλος δεν είναι δομημένος ώστε να παρακολουθεί δύο συζητήσεις ταυτόχρονα. Και δεν μιλάω για απλές πράξεις που μπορούν να συνδυαστούν μεταξύ τους, όπως το να κρατάει μια μητέρα στο ένα χέρι το παιδί και με το άλλο να ανακατεύει το φαγητό. Αναφέρομαι σε επικοινωνιακό ή γλωσσικό multitasking, το οποίο είναι ανέφικτο. Πειράματα έχουν δείξει ότι άτομα που χειρίζονται πολλά πράγματα ταυτόχρονα εμφανίζουν περιορισμένη ικανότητα στο να διώχνουν άχρηστες πληροφορίες, να “ζογκλάρουν” μεταξύ διαφορετικών πράξεων, να διώχνουν άχρηστες σκέψεις. Τα άτομα αυτά λοιπόν αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής».
ΣΕ ΛΑΘΟΣ ΔΡΟΜΟ ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Σύμφωνα με τον αυστριακό ψυχίατρο, δεν υπάρχουν μαγικά κόλπα που μπορούν να μας μεταμορφώσουν σε Αϊνστάιν εν μια νυκτί. Ο εγκέφαλός μας, άλλωστε, είναι σαν έναν αθλητή που χρειάζεται καθημερινή προπόνηση προτού τρέξει στον μαραθώνιο. Καθοριστικό ρόλο σε αυτό παίζει το εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο, κατά τον δρα Σπίτσερ, πρέπει να αλλάξει ριζικά.
«Το τρικ για κάποιον που επιθυμεί να βελτιώσει τις ικανότητές του στην ανάγνωση είναι να διαβάζει πολύ. Οι δυσκολίες κατά την ανάγνωση που εμφανίζουν αρκετοί μαθητές ενδεχομένως να συνοδεύονται από άλλα προβλήματα, όπως η έλλειψη ενδιαφέροντος για τα μαθήματά τους. Σε αυτό, βέβαια, σημαντικό ρόλο παίζει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που ακολουθούν τα σχολεία. Στα αγόρια, π.χ., δεν αρέσουν τόσο τα φιλολογικά μαθήματα σε σχέση με τα κορίτσια. Αν όμως στραφούμε προς θέματα που προσελκύουν το ενδιαφέρον τους, π.χ. πώς να κατασκευάσετε μια μηχανή ή οι βασικές αρχές του ποδοσφαίρου, τότε η ανάγνωση δεν θα τους ήταν αγγαρεία. Αντίθετα, αν τα κορίτσια διδάσκονταν για τη φυσική του κραγιόν, τότε είμαι σίγουρος ότι το ενδιαφέρον τους θα χτυπούσε κόκκινο» υπογραμμίζει. «Ενα επιπλέον σημαντικό στοιχείο που είδαμε να βοηθά τις μαθησιακές ικανότητες των παιδιών είναι η αισιοδοξία και τα θετικά συναισθήματα. Αρα οι δάσκαλοι δεν πρέπει να διδάσκουν προκαλώντας άγχος στα παιδιά. Ακόμη, οφείλουν να ενσωματώσουν το γνωστό (πραγματικός κόσμος) στο άγνωστο (νέες γνώσεις) με θετικό τρόπο ώστε τα παιδιά να μπορούν να συνδυάσουν τα νέα δεδομένα με κάτι που ήδη γνωρίζουν και να το μάθουν».
Πολέμιος της εισαγωγής των νέων τεχνολογιών στα σχολεία, ο δρ Σπίτσερ γνωρίζει καλά ότι οι απόψεις του δεν είναι δημοφιλείς. Δεινός υποστηρικτής του μαυροπίνακα, των καλών εκπαιδευτικών και της πλούσιας βιβλιοθήκης, είναι της άποψης ότι πίσω από το σπρώξιμο των μαθητών προς αυτές δεν υπάρχει κανένα μαθησιακό όφελος παρά μόνο η αύξηση των κερδών των τεχνολογικών κολοσσών.
«Οι νέες τεχνολογίες στα σχολεία δεν πιστεύω ότι βοηθούν, ούτε καν υπό μορφή διαδραστικών προγραμμάτων» αναφέρει χαρακτηριστικά. «Εχω επισκεφθεί αρκετά σχολεία που φιλοξενούν τέτοια συστήματα και έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι στο τέλος της ημέρας τα παιδιά μαθαίνουν κάτι όχι χάρη στις νέες τεχνολογίες αλλά επειδή συνδέουν τα νέα στοιχεία με τον πραγματικό – και όχι τον εικονικό – κόσμο. Το ίδιο πιστεύω και για τις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης: οι πραγματικοί φίλοι είναι καλύτεροι από τα εικονικά avatars. Και δεν αναφέρομαι στη δυσκολία του διαχωρισμού του πραγματικού από τον εικονικό κόσμο, γιατί κάτι τέτοιο είναι διακριτό από το 8ο έτος της ηλικίας μας. Το πρόβλημα είναι ότι αν “τρέφουμε” τον εγκέφαλό μας μόνο με σκιές του πραγματικού μέσω του εικονικού κόσμου, τότε η πραγματικότητα γίνεται ρηχή. Δεν επεξεργαζόμαστε, δηλαδή, τις πληροφορίες αυτές με την ίδια βαρύτητα που θα τις επεξεργαζόμασταν σε περίπτωση που τις συναντούσαμε στην πραγματικότητα. Και το βάθος της επεξεργασίας αυτής σχετίζεται άμεσα με τη μνήμη» επισημαίνει.
Και η ικανότητα αυτοσυγκέντρωσης των μαθητών όμως δέχεται... «ηλεκτρονικό» πόλεμο. «Τα βιντεοπαιχνίδια μαθαίνουν στα παιδιά πώς να συγκεντρώνονται σε διαφορετικά σημεία της οθόνης. Αυτό πλασάρεται από τις εταιρείες ως ενίσχυση της προσοχής. Η προσοχή στο σχολείο όμως μεταφράζεται στην ικανότητα του να μπορεί κανείς να συγκεντρωθεί σε ένα πράγμα κάθε φορά. Και την ικανότητα αυτή ακριβώς “χάνουν” τα παιδιά όταν μαθαίνουν να συγκεντρώνονται στα πάντα. Πρόσφατη μελέτη μάς έδειξε ότι, αν δώσουμε σε έναν μαθητή μια παιχνιδομηχανή, τότε μέσα σε διάστημα τεσσάρων μηνών οι σχολικές  επιδόσεις του θα κάνουν “βουτιά”».

Της Ειρήνης Βένιου

 Πηγή Το Βήμα
27.11.2011

ShareThis