Δευτέρα 27 Σεπτεμβρίου 2010

"Μονοπάτια Περιπέτειας" στα παραδοσιακά χωριά των Πρεσπών

Παιχνίδια αναζήτησης και περιπέτειας που συνδυάζονται με την εκμάθηση των τοπικών παραδόσεων και βόλτες στα παραδοσιακά χωριά των Πρεσπών προσφέρει μια 26χρονη Γαλλίδα. Ηρθε στην Ελλάδα για λίγο αλλά την κέρδισαν οι άνθρωποι και οι ρυθμοί ζωής της Φλώρινας, με αποτέλεσμα να αποφασίσει τη μόνιμη εγκατάστασή της στην περιοχή. «Οι γονείς μου θεώρησαν ότι έφυγα από τη Γαλλία για να ξεφύγω από κάτι. Οταν όμως ήρθαν εδώ και είδαν τον τόπο κατάλαβαν γιατί αποφάσισα να μείνω στην Ελλάδα». Μιλώντας στην «Κ» η Μαρί Αρσέ υποστηρίζει ότι οι λόγοι για τους οποίους κάποιος αποφασίζει να μεταναστεύσει έχουν να κάνουν με τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής του, και όχι κατ’ ανάγκη με οικονομικά κριτήρια.

Στην Ελλάδα βρέθηκε σχεδόν τυχαία. «Είχα πάρει το πτυχίο μου στην κοινωνιολογία και έπρεπε να αποφασίσω για το μεταπτυχιακό που θα έκανα. Σκεφτόμουν κάτι που αφορά την τουριστική ανάπτυξη σε αγροτικές περιοχές και έτσι μπήκα σε ένα εθελοντικό πρόγραμμα μέσω του οποίου ήρθα στις Πρέσπες, για να δω από κοντά το αντικείμενο με το οποίο ήθελα να ασχοληθώ. Προηγουμένως δεν είχα καμία σχέση με την Ελλάδα ούτε είχα επισκεφθεί τη χώρα», αναφέρει.

Οπως λέει, από τους πρώτους κιόλας μήνες της διαμονής της στις Πρέσπες αποφάσισε πως θα έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι της για να μείνει. Εργάστηκε από το 2006 ώς εθελόντρια στη ΜΚΟ «Πολιτιστικό Τρίγωνο Πρεσπών» που δραστηριοποιείται στην ομώνυμη περιοχή. Εκανε μεταπτυχιακό στον Βόλο και σήμερα ζει στον Λαιμό Πρέσπας όπου διατηρεί μια πρωτότυπη επιχείρηση ψυχαγωγίας με την ονομασία «Το Πνεύμα της Ανακάλυψης» την οποία ξεκίνησε χρησιμοποιώντας επιδότηση του ΟΑΕΔ.

Παιχνίδια - διαδρομές
«Πρόκειται για παιχνίδια - διαδρομές, τις αποκαλώ “Μονοπάτια Περιπέτειας”, τις οποίες καλούνται να ακολουθήσουν οι συμμετέχοντες με τα πόδια ή με αυτοκίνητο. Αυτές ξετυλίγονται στα χωριά των Πρεσπών. Οι παίκτες ξεκινούν με οδηγίες που τους δίνω και ανακαλύπτουν ήθη, παραδόσεις, φυσικά τοπία απαντώντας σε συγκεκριμένες ερωτήσεις ή γρίφους που τους έχουν τεθεί. Για τον ίδιο σκοπό σε διάφορα σημεία της διαδρομής έχουν τοποθετηθεί κουτιά με αντικείμενα που βοηθούν στην αναζήτηση. Πρόκειται για διαδραστικά παιχνίδια μέσα από τα οποία οι συμμετέχοντες ανακαλύπτουν την περιοχή» περιγράφει η Μαρί. Οι δραστηριότητες της επιχείρησης συμπληρώνονται με ενοικιάσεις ποδηλάτων.

Οπως ισχυρίζεται η Μαρί, θα προσπαθήσει να παραμείνει στην Ελλάδα γιατί έχει δεθεί με τον τόπο και τους ανθρώπους. «Αισθάνομαι πολύ τυχερή που διάλεξα ένα διαφορετικό τρόπο ζωής. Καμία από τις μέρες μου δεν μοιάζει με την άλλη. Είμαι κοντά στη φύση και προσπαθώ να οδηγώ και τους άλλους ανθρώπους στη φύση. Δεν δηλώνω οικολόγος, απλώς νιώθω ότι αυτό είναι κάτι που μου προσφέρει ικανοποίηση και με γεμίζει». Αυτή η αίσθηση δεν ανταλλάσσεται με κανένα οικονομικό όφελος, λέει.

Του Κώστα Ονισένκο
25.9.2010

Οι έξι (ιδιότυπες) "εντολές" για ένα χαρούμενο μάθημα

ΛΟΝΔΙΝΟ Το μόνο που χρειάζεται μια τάξη δημοτικού σχολείου για να γεμίσει με χαρούμενα παιδιά είναι να εφαρμόσουν οι δάσκαλοι έξι απλές, ελαφρώς «ανορθόδοξες» πρακτικές, υποστηρίζει ο υποδιευθυντής του Ινστιτούτου Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου του Λονδίνου Ντίλαν Γουίλιαμ . Για να αποδείξει τα λεγόμενά του εφάρμοσε πειραματικά τις μεθόδους του επί περίπου δύο μήνες σε μια τάξη παιδιών όλων των επιπέδων, ηλικίας 12-13 ετών, και όπως αποκαλύπτει ντοκυμαντέρ του ΒΒC που κατέγραψε την προσπάθειά του είχε πολύ καλά αποτελέσματα.

Οι «έξι εντολές» του βρετανού εκπαιδευτικού και συγγραφέα προς τους δασκάλους είναι οι εξής:

1. Μη ζητάτε από τους μαθητές να σηκώνουν το «χέρι». Για να βρείτε ποιος θα απαντήσει χρησιμοποιήστε κάποιο είδος κλήρωσης, π.χ. με αριθμούς στην τύχη, με μια σβούρα, με χαρτάκια σε κληρωτίδα ή με άνισα ξυλαράκια κλεισμένα στο χέρι ενός παιδιού. 2. Φτιάξτε «κουτιά-φανάρια», πράσινου, πορτοκαλί ή κόκκινου χρώματος. Οποιο παιδί ξέρει την απάντηση θα γυρνάει το κουτί στο πράσινο χρώμα, όποιο δεν είναι σίγουρο στο πορτοκαλί, όποιο δεν ξέρει στο κόκκινο.

3. Ζητήστε κάθε μαθητής να γράφει την απάντηση σε μια ερώτηση με μαρκαδόρο σε έναν επανεγγράψιμο μικρό λευκό πίνακα. Μετά ζητήστε να υψώσουν όλοι ταυτόχρονα τους πίνακες. Ετσι ελέγχετε μονομιάς την τάξη, ενώ τα παιδιά δεν «στιγματίζονται» αν δεν ξέρουν μια απάντηση.

4. Δώστε τέλος στην εμμονή με τους βαθμούς. Τα παιδιά πρέπει να καταλάβουν ότι τα σχόλια για την επίδοσή τους είναι πιο σημαντικά.

5. Ανά τακτά χρονικά διαστήματα επιτρέψτε στους μαθητές να πουν ελεύθερα τη γνώμη τους για το πώς κάνετε το μάθημά σας. Αυτοί θα νιώσουν σημαντικοί και εσείς θα βελτιωθείτε.

6. Λίγη γυμναστική πριν από την πρώτη ώρα μπορεί να εκτονώσει τα παιδιά και να τα βοηθήσει να παραμείνουν συγκεντρωμένα.

Ειδικά η μέθοδος «σηκώστε το χέρι σας», σύμφωνα με τον δόκτορα Γουίλιαμ, διευρύνει το χάσμα μεταξύ καλών και κακών μαθητών. « Ο ένας στους τρεις μαθητές σηκώνει χέρι σαν τρελό, ενώ οι άλλοι τρεις “κρύβονται” ». λέει. Μια ιδέα που προτείνει είναι η εξής: ο δάσκαλος να γράψει το όνομα κάθε μαθητή σε ένα γλειφιτζούρι και έπειτα να εξετάζει τραβώντας στην τύχη ένα γλειφιτζούρι από ένα δοχείο. Ετσι κανείς δεν είναι βέβαιος αν θα εξεταστεί ή όχι. 
Πηγή Το Βήμα
25.9.2010

Επιστήμονες με το ζόρι

Το γεγονός ότι εισάγεται υποψήφιος σε ίδρυμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, κατ΄ ευφημισμόν ανωτάτης, με βαθμό 0,9-δηλαδή κάτω της μονάδας - θέτει το ενδιαφέρον ερώτημα: Γίνεται κανείς επιστήμονας με το ζόρι; Μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι ο άγνωστος νεαρός, που έγινε διάσημος λόγω της αποτυχίας του, την οποία το Υπουργείο μετέτρεψε σε επιτυχία, ενδιαφέρεται να σπουδάσει; Το ίδιο ερώτημα τίθεται και για χιλιάδες άλλους.

Η λογική απάντηση είναι αρνητική. Δεν γίνεται κανείς επιστήμονας με το ζόρι. Βέβαια, όλοι αυτοί οι «επιτυχόντες», περί ων ο λόγος, μπορεί να πάρουν πτυχίο έπειτα από μερικά χρόνια- αφού χρησιμοποιήσουν γονείς, συγγενείς, φίλους, συνδικαλιστές φοιτητές, γιατρούς, βουλευτές, και ίσως τραπεζικούς λογαριασμούς-, αλλά επιστήμονες δεν θα γίνουν. Ούτε καν καλοί επαγγελματίες. Είναι βέβαιο ότι πολλοί θα εγκαταλείψουν τη «Σχολή» τους μόλις βαρεθούν το πηγαινέλα ή βρουν κάποια δουλειά. Η καλή πρόθεση επί της οποίας βασίζεται η απόφαση για εισαγωγή σε κάποιο Τμήμα στο τέλος θα έχει κακά αποτελέσματα εις βάρος αυτών που υποτίθεται ότι ήθελε να βοηθήσει.

Δυστυχώς, αυτοί που επί δεκαετίες δημιουργούν τα αζήτητα και διεσπαρμένα σε όλη τη χώρα Τμήματα όχι μόνο δεν υπέστησαν κάποιο κόστος αλλά πήραν και μερικές ψήφους. Μόνο που η γενικότερη άθλια κατάσταση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και η απόδοση ευθυνών δεν είναι της ώρας. Αυτήν την ώρα επείγει να βρεθεί λύση στο πρόβλημα του τρόπου εισαγωγής των υποψηφίων σε ΑΕΙ και ΤΕΙ.

Το ισχύον σύστημα εισαγωγής έχει πολλά αρνητικά στοιχεία. Πρώτον, είναι δαπανηρό και επιβαρύνει τον προϋπολογισμό του Υπουργείου. Δεύτερον, παρουσιάζει το αξιοπερίεργο χαρακτηριστικό να μην έχουν τα ΑΕΙ και ΤΕΙ τον έλεγχο της εισαγωγής αυτών που θα εκπαιδεύσουν. Τρίτον, το σύστημα και ο τρόπος αξιολόγησης που έχει υιοθετηθεί οδηγούν σε αποστήθιση, κοινώς παπαγαλία. Τέταρτον, οι υποψήφιοι σε πάρα πολλές περιπτώσεις δηλώνουν Τμήματα για τα οποία δεν γνωρίζουν τίποτε, και τα οποία τελικά εγκαταλείπουν.

Η λύση που υποδεικνύεται από τη διεθνή εμπειρία και τη λογική εξέταση του προβλήματος είναι απλή: κάθε Τμήμα ή (σε ορισμένες περιπτώσεις) Σχολή να αποφασίζει με τον τρόπο που ταιριάζει καλύτερα προς το ακαδημαϊκό αντικείμενο ή επιδιωκόμενο επάγγελμα για το ποιους και πόσους (μέσα σε λογικά όρια) θα δέχεται για εγγραφή. Το κόστος της αίτησης και εξέτασης πρέπει να φέρουν οι ενδιαφερόμενοι όχι μόνο για λόγους δημοσιονομικούς αλλά κυρίως ως κίνητρο για άσκηση ορθολογικής κρίσης και απόφασης εκ μέρους των ενδιαφερομένων.

Δεδομένου ότι ζούμε σε μια χώρα όπου η διαφθορά είναι γενικευμένη, η μόνη παρέμβαση του Υπουργείου πρέπει να είναι η εξασφάλιση του αδιάβλητου της επιλογής. Και αυτό δεν είναι δύσκολο.

Αναρωτιέται κανείς: Οι διάφοροι υπουργοί των τελευταίων δεκαετιών δεν τα καταλάβαιναν αυτά τα απλά πράγματα; Ισως ναι, ίσως όχι. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, δεν πρέπει να παραγνωρίζεται η αρνητική έως καταστροφική παρέμβαση της οργανωμένης συντεχνίας των καθηγητών μέσης εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) για τους οποίους οι πανελλαδικές εξετάσεις και τα αναγκαία φροντιστήρια είναι πολύ καλή πηγή παράνομου πλουτισμού.

Είναι ίσως σχετικό το ακόλουθο περιστατικό: Ημουν κάποια χρονιά μέλος της επιτροπής εξετάσεων και πρότεινα το εξής απλό θέμα: «Τι είδους πολιτική οικονομία θα είχαμε σε μια οικονομία παραδείσου, δηλαδή απόλυτης αφθονίας;». Η απάντηση είναι απλή: δεν θα υπήρχε πολιτική οικονομία. Οι καθηγητές του Λυκείου, που ήταν η πλειοψηφία της επιτροπής, απέρριψαν το θέμα με την αιτιολογία ότι δεν είχε διδαχθεί...

Του Θ.Π.Λιανού 
Ο κ. Θεόδωρος Π. Λιανός είναι καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (πρώην ΑΣΟΕΕ). 
Πηγή Το Βήμα
5.9.2010 

Οπου γης και πατρις

Τα παιδιά μας φεύγουν. Μας εγκαταλείπουν και πολύ καλά κάνουν. Πηγαίνουν με αυξανόμενους ρυθμούς πλέον να βρουν την τύχη τους στο εξωτερικό. Αργησαν μάλιστα, αποχαυνωμένα τις τελευταίες δεκαετίες από τη μαλθακότητα, τη γονική υπερπροστασία, το πλούσιο χαρτζιλίκι, το βόλεμα στον δημόσιο τομέα και τον πατροπαράδοτο επαρχιωτισμό της ελληνική κοινωνίας, που ακόμη δεν αντιλαμβάνεται ότι ανήκει πλέον στον ευρύτερο χώρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης και ότι, καλώς ή κακώς, η παγκοσμιοποίηση έχει επιβληθεί σε μεγάλο βαθμό. Τώρα όμως, η κρίση λειτουργεί καταλυτικά για την έξοδο.

Η μετανάστευση δεν είναι καινούργιο φαινόμενο στην ιστορία του νεοελληνικού κράτους. Πολλές χιλιάδες Ελλήνων, κυρίως από την Πελοπόννησο, μετανάστευσαν στην Αμερική κυνηγημένοι από τη φτώχεια τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα. Πολλοί ήταν και εκείνοι που έφευγαν στην ξενιτιά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, για να ακολουθήσουν νέες μαζικές μεταναστεύσεις στις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Αυστραλία, τη Νότια Αφρική μετά τον Εμφύλιο. Η πατρίδα δεν μπορούσε να θρέψει τα παιδιά της, ήταν και το κυνηγητό των αριστερών…

Στα τέλη της δεκαετίας του ’50 και τη δεκαετία του ’60 οι Ελληνες δεν αναγκάστηκαν να πάνε πολύ μακριά για να φάνε ψωμί. Στη Γερμανία, το οικονομικό θαύμα ήταν σε πλήρη ανάπτυξη και είχε ανάγκη από εργατικό δυναμικό, όπως και οι στοές του Σαρλ λε Ρουά, στο Βέλγιο· κάποιοι έφτασαν μέχρι τη Σουηδία. Αυτή τη φορά, η πλειονότητα των μεταναστών ήταν από τη βόρεια Ελλάδα, τη Μακεδονία, τη Θράκη, και ευτυχώς βοήθησε και ο Καζαντζίδης να πνίξουν τους καημούς τους.

Από την πρόχειρη λοιπόν αναδρομή γίνεται φανερό ότι ο ιδιωτικός τομέας δεν μπορούσε ποτέ να απορροφήσει την ανεργία. Με εξαίρεση μόνο τη ναυτιλία και τον εφοπλισμό, που σε ολόκληρο σχεδόν τον 20ό αιώνα πρόσφερε θέσεις εργασίας σε νησιώτες και άλλους Ελληνες από τη νότια Ελλάδα. Αλλά και αυτή ήταν μια μορφή ξενιτιάς. Και μόνο τα τελευταία 35-40 χρόνια, που το δανεικό χρήμα έρρεε άφθονο, που αναπτύχθηκε ο τουρισμός, παράλληλα με τον παρασιτισμό, και ο δημόσιος τομέας φρόντιζε να βολεύει στην αγκαλιά του άξιους και ανάξιους, κομματικούς και μη, πελάτες των πολιτικών και των συνδικαλιστών, κοντοχωριανούς, κοντινούς και μακρινούς συγγενείς, οι Ελληνες σταμάτησαν να μεταναστεύουν και να μπαρκάρουν μαζικά.

Με λίγα λόγια, ο δημόσιος τομέας, που οι πάντες καταριούνται σήμερα, απορροφούσε την ανεργία που δεν μπορούσε να απορροφήσει ο ιδιωτικός τομέας. Το κακό είναι ότι το έκανε δανειζόμενος, σπαταλώντας, αναξιοκρατικά, βουτηγμένος στη διαφθορά, χωρίς να δημιουργεί δομές, δίχως να προσφέρει κίνητρα για να αναπτυχθούν κάποιοι τομείς, με απουσία μελέτης, συντονισμού, συνέπειας και συνέχειας, αλλοτριώνοντας την παιδεία, εξυπηρετώντας μεγαλοσυμφέροντα, αλλά και απίστευτα πλέγματα συντεχνιακών μικροσυμφερόντων, επιτρέποντας στον κομματισμό να κυριαρχήσει, συμβάλλοντας στην αφυδάτωση της κοινωνίας και στην επιβολή του δημοσιοϋπαλληλικού πνεύματος. Το κυριότερο, βοήθησε όσο μπορούσε για να παγιωθεί από άκρου εις άκρον η στρεβλή νοοτροπία που χαρακτηρίζει τη χώρα.

Τώρα που ξεφούσκωσε και το Δημόσιο, αρχίζουν να φεύγουν τα παιδιά. Αυτή τη φορά βέβαια τις τάσεις φυγής τις έχουν τα παιδιά με τα πτυχία, με τα προσόντα, με τις δεξιότητες, όχι αναγκαστικά από φτωχές οικογένειες (αλλά και από αυτές), τα παιδιά των μικρομεσαίων, αρκετά αστόπαιδα, τα παιδιά που θεωρητικά θα αποτελούσαν τον κορμό της χώρας στο μέλλον. Γι’ αυτούς υπάρχει η διέξοδος, όχι για εκείνους που είναι ανειδίκευτοι και δεν έχουν δεξιότητες. Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον δεν έχει χώρο γι’ αυτούς τους τελευταίους…

Επικρατεί ανησυχία που φεύγουν τα παιδιά και σε λίγο ίσως αρχίσουν οι θρήνοι και οι υστερίες. Αλλά γιατί να μείνουν; Τι ευκαιρίες έχουν εδώ; Ποιο περιβάλλον δημιουργήσαμε γι’ αυτά; Ποια παιδεία, ποια αξιοκρατία, ποια οργάνωση, ποια συμπεριφορά, ποιον πολιτισμό, ποιους θεσμούς, ποια οικονομία, ποιες καινοτομίες, ποια έρευνα, ποια ανταγωνιστικότητα, ποια αγωγή, ποια σταθερότητα, ποιους μισθούς, ποιες θέσεις εργασίας, ποιες προοπτικές; Ας φύγουν λοιπόν, να πάνε στο καλό, να ανοίξουν τα μάτια τους και τους ορίζοντές τους, να ξεφύγουν από τη μιζέρια της ελληνικής καθημερινότητας και από τον ασφυκτικό υπερπροστατευτισμό της μανούλας, να ανοίξουν περπατησιά μόνα τους, να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους, να πλασαριστούν, να αμειφθούν, να δουν πώς λειτουργούν οι χώρες όπου εφαρμόζονται οι νόμοι και επικρατεί κάποια πειθαρχία και λογική.

Το νέο κύμα μετανάστευσης φουσκώνει ακόμη, δεν έχει ξεσπάσει και δεν ξέρουμε ακόμα με ποια ένταση θα ξεσπάσει. Ούτε σημαίνει ότι τα Ελληνόπουλα με προσόντα φεύγουν από την κόλαση για να βρεθούν αυτόματα στον παράδεισο. Θα μεταβούν όμως από το ακατάληπτο «αλαλούμ» της ελληνικής πραγματικότητας σε στοιχειωδώς οργανωμένες κοινωνίες. Στο κάτω κάτω της γραφής, ο ευρωπαϊκός χώρος είναι και δικός μας χώρος, οι επικοινωνίες και οι συγκοινωνίες έχουν μικρύνει χρόνο και αποστάσεις. Μεσοπρόθεσμα, θα ωφεληθεί και η χώρα, αφού όσοι επιστρέψουν θα μεταφέρουν εδώ γνώσεις, εμπειρία και μια άλλη νοοτροπία, ενώ όσοι μείνουν έξω θα μπορούν να βοηθήσουν αγοράζοντας… τα «ομόλογα της διασποράς» που πρόκειται να λανσάρει η κυβέρνηση στον απόδημο ελληνισμό. 

Οπου γης και πατρίς λοιπόν, για το καλό τους και ενδεχομένως και για το καλό της χώρας.

Του Αγγελου Σταγκου
17.9.2010

Η ΕΦΕΕ και η ελληνική "χαμένη άνοιξη"

Αν και διάβασα καθυστερημένα το παρακάτω άρθρο, πιστεύω πως αξίζει ιστορικά να το συμπεριλάβω στον Αρθροσυλλέκτη :

Πριν από 47 χρόνια, το 1963, νοίκιασαν γραφεία στη γωνία Πανεπιστημίου και Kοραή ο πρόεδρος και το Kεντρικό Συμβούλιο της Eθνικής Φοιτητικής Eνωσης Eλλάδος. 

Η EΦEE ήταν η πρώτη οργανωμένη μορφή του φοιτητικού κινήματος, κατάληξη του Δ΄ Πανσπουδαστικού Συνεδρίου. 

Hταν η αρχή της δεκαετίας του ’60, ήταν η αρχή μιας ελληνικής «χαμένης άνοιξης» που διακόπηκε βίαια και πρόωρα από τη δικτατορία, ήταν οι κινητοποιήσεις του «1-1-4» και της διεκδίκησης του 15% για την Παιδεία. Hταν η πολιτισμική αφύπνιση στη μουσική, στον πολιτισμό και στην κοινωνία. Hταν τα χρόνια αναγέννησης και πολιτικοποίησης του φοιτητικού κινήματος, που έτσι κι αλλιώς είχε κάνει τα πρώτα του βήματα τη δεκαετία του ’50 στα μεγάλα συλλαλητήρια για το Kυπριακό.

Hταν τα χρόνια του ’60 και ήταν «η απαρχή ενός ελληνικού Mάη» όπως λέει στην «K» ο καθηγητής Θανάσης Kαλαφάτης, παρών στο Δ΄ Πανσπουδαστικό Συνέδριο και πρόεδρος σήμερα της Eταιρείας Mελέτης της Iστορίας της Aριστερής Nεολαίας (EMIAN). Mια Eταιρεία που συγκεντρώνει υλικό, στοιχεία και μαρτυρίες για τις ιδέες, τις δράσεις και την παρουσία των νεολαιίστικων κινημάτων. Kαι που 47 χρόνια μετά την ίδρυση της EΦEE διοργανώνει μια τιμητική εκδήλωση, σε συνεργασία με το Iστορικό Aρχείο του Πανεπιστημίου Aθηνών, και καλεσμένους όλους τους προδικτατορικούς προέδρους της EΦEE. 

Tην Παρασκευή 24 Σεπτεμβρίου, στις 6.15 μ.μ. στο αμφιθέατρο «Iωάννης Δρακόπουλος» του Kεντρικού Kτιρίου του πανεπιστημίου θα φιλοξενηθεί η συνεδρίαση των τιμητικής εκδήλωσης. Θέμα της «Δ΄ Πανσπουδαστικό Συνέδριο και η πορεία της προδικτατορικής EΦEE». Kεντρικός εισηγητής θα είναι ο φιλόσοφος και συγγραφέας Στέλιος Pάμφος, ηγετικό στέλεχος του αριστερού φοιτητικού κινήματος τότε, και ομιλητές ο πρώτος πρόεδρος της EΦEE την περίοδο 1963-1964, δημοσιογράφος Γιάννης Tζαννετάκος, ο δεύτερος πρόεδρος της EΦEE την περίοδο 1964-1965, ιστορικός και ομότιμος καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου Γιάννης Γιαννουλόπουλος, ο πρόεδρος του Mεγάρου Mουσικής και αντιπρόεδρος της EΦEE το διάστημα 1965-1966 Γιάννης Mάνος, ο πολιτικός μηχανικός και τελευταίος προδικτατορικός πρόεδρος της EΦEE Kωστής Bαρδάκης, και ο δικηγόρος Φιντίας Bελίκης και εκπρόσωπος των φοιτητών της Θεσσαλονίκης στο K.Σ. της EΦEE το διάστημα 1963-1965.

Πολλοί από τους πρωταγωνιστές του φοιτητικού κινήματος της δεκαετίας του ’60 και του Δ΄ Πανσπουδαστικού Συνεδρίου ήταν και είναι ακόμα παρόντες σε πολλές εκφράσεις και δράσεις του δημόσιου βίου - πολιτικού, πολιτιστικού, οικονομικού, επιστημονικού. Kάποιοι από αυτούς είχαν αναλάβει το βάρος της δημόσιας προβολής των δράσεων και των προβληματισμών της νεολαίας της εποχής, κάνοντας τα πρώτα τους βήματα ως δημοσιογράφοι. Kάποιοι από αυτούς ακολούθησαν επαγγελματικά τον δρόμο της δημοσιογραφίας, κάποιοι τον εγκατέλειψαν γρήγορα. Eτσι, την ίδια μέρα θα τιμηθούν -σε μια εκδήλωση που θα συντονίσει ο οφθαλμίατρος Γιώργος Φερεντίνος, πρόεδρος της Προπαρασκευαστικής Eπιτροπής του Δ΄ Πανσπουδαστικού Συνεδρίου- οι: Nικηφόρος Aντωνόπουλος, Mάρκος Δραγούμης, Mιχάλης Παπαγιαννάκης, Mηνάς Παπάζογλου και Aστέρης Στάγκος, ενώ τη βραδιά θα κλείσει ένας ακόμα σύνεδρος του Δ΄ Πανσπουδαστικού Συνεδρίου, από τη Nομική Σχολή Θεσσαλονίκης: ο συνθέτης Διονύσης Σαββόπουλος. Tραγουδώντας φυσικά!

Αποκαλυπτήρια
Στις 9.30 μ.μ. της ίδιας μέρας (24/9) θα γίνουν τα αποκαλυπτήρια Eντοιχισμένης Mεταλλικής Πλάκας στα πρώτα γραφεία της EΦEE, γωνία Πανεπιστημίου και Kοραή, με ομιλητές τον ζωγράφο Γιάννη Bαλαβανίδη και τον γλύπτη Θεόδωρο Παπαγιάννη.

Σαράντα επτά χρόνια μετά, η EΦEE μόνο ιστορική αξία έχει για τους σημερινούς φοιτητές, αφού το Kεντρικό Συμβούλιο της EΦEE έχει πάρα πολλά χρόνια να συγκροτηθεί σε σώμα, να συνεδριάσει και να πάρει αποφάσεις ως συλλογικό όργανο. Aπό τη μεταδικτατορική άνθηση του φοιτητικού κινήματος, φτάσαμε σήμερα στην απαξίωση όχι μόνο των συνδικαλιστών αλλά και της διάθεσης για συμμετοχή. 
Tι χάθηκε στον δρόμο από το φοιτητικό κίνημα, ρωτήσαμε τον ιστορικό Γιάννη Γιαννουλόπουλο:
«Tο φοιτητικό κίνημα δεν υπάρχει με την οργανωτική μορφή και τις κινητοποιήσεις που γνωρίζαμε προδικτατορικά αλλά και στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης. Tι συνέβη; Συνοψίζοντας, σε βαθμό ανεπίτρεπτο ίσως, θα έλεγα ότι χάθηκε, σιγά σιγά αλλά σταθερά, η επαφή με τη βάση λόγω του διορισμού των στελεχών του από τις παρατάξεις -πράγμα που θυμίζει ψηφοδέλτια Eπικρατείας με κενά στις θέσεις των ονομάτων-, χάθηκε η επαφή με το μόνο σώμα αρμόδιο να τους εκλέγει κάθε χρόνο, δηλαδή με το έτος τους (που παρά το σύστημα των εξαμήνων προκύπτει από την ημερομηνία εγγραφής), με τη Γενική Συνέλευση της σχολής τους.
Δεν φταίει η πολιτικοποίηση του κινήματος ή η ένταξη της παμψηφίας σχεδόν των στελεχών του σε κόμματα, παρατάξεις ή άλλες συλλογικότητες. Eτσι ήταν και στην προδικτατορική EΦEE. Eιδικά σήμερα την πολιτικοποίηση την επιβάλλουν οι συνθήκες. Aυτό που στερεί τον δυναμισμό από τα «επίσημα» όργανά του, δυναμισμό που αναμφισβήτητα υπάρχει στο σώμα των φοιτητών και τον είδαμε να εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους, είναι η ουσιαστική έλλειψη νομιμοποίησής τους από τη βάση», λέει στην «K». Kαι μας θυμίζει ότι τότε τα ψηφοδέλτια στις φοιτητικές εκλογές ήταν ενιαία, ότι οι φοιτητές ψήφιζαν πρόσωπα κι όχι μόνο παρατάξεις, κι ότι κανένας δεν μπορούσε να έχει οποιοδήποτε αξίωμα αν δεν είχε εκλεγεί από το έτος του, δηλαδή από τη βάση.

Oι διαφοροποιήσεις, στα 47 χρόνια που μεσολάβησαν, είναι πολλές. H εκδήλωση της EMIAN και του Iστορικού Aρχείου του Πανεπιστημίου Aθηνών είναι μια αφορμή να θυμηθούμε και να γνωρίσουμε μερικά από τα πρόσωπα και τους πρωταγωνιστές μιας «χαμένης άνοιξης» που όμως ήταν πολιτικοποιημένη.

Της Ολγας Σελλά
19.9.2010

*η φωτό από διαμαρτυρία αδιόριστων θεολόγων (αρχές της δεκαετίας του '60) που αποτέλεσε και τη θρυαλλίδα για την έκρηξη του φοιτητικού κινήματος

Τρόποι του Νεοελληνικού Πολιτισμού

Η φιλομαθής κυρία ξεκίνησε τις σπουδές της στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο της Κύπρου το 2007, σε ώριμη ηλικία – γεγονός το οποίο είναι, ασφαλώς, προς τιμήν της. Oμως, μέχρι σήμερα έχει κατορθώσει να ολοκληρώσει επιτυχώς μόνον δύο μαθήματα και το χειρότερο είναι ότι, στην τελευταία εξεταστική περίοδο, απέτυχε για δεύτερη φορά στο μάθημα της Αρχαίας Ιστορίας. Επειδή τα πανεπιστήμια στην Κύπρο είναι οργανωμένα και λειτουργούν με σοβαρότητα, κατά τα πρότυπα των βρετανικών, η αποτυχία της για δεύτερη φορά σήμαινε απλώς τη διακοπή των σπουδών της στο πρόγραμμα όπου είχε εγγραφεί, τις Σπουδές στον Νεοελληνικό Πολιτισμό.

Ωστόσο, η κυρία τυγχάνει και μέλος της Βουλής των Ελλήνων και, συνεπώς, γνωρίζει από πρώτο χέρι τους τρόπους του Νεοελληνικού Πολιτισμού. Για να αποφύγει, λοιπόν, την οριστική διαγραφή, εξαιτίας των χαμηλών επιδόσεών της, κατέφυγε στην «ποικίλη δράσι των στοχαστικών προσαρμογών». Αφού δικαιολόγησε τη μη συμμετοχή της στην πρώτη εξεταστική, επικαλούμενη «εθνική αποστολή για τις ανάγκες του παροικιακού Ελληνισμού» στη Ν. Αφρική, ως «εκπρόσωπος του πρωθυπουργού και της ελληνικής κυβέρνησης» (στο Μουντιάλ), υποστήριξε ότι η αποτυχία της στη δεύτερη εξεταστική ωφείλετο στην μεροληψία των Ελλαδιτών βαθμολογητών, λόγω της πολιτικής ιδιότητός της. Με τούτα και με ’κείνα πέτυχε την κατ’ εξαίρεσιν αναβαθμολόγηση του γραπτού της από ανεξάρτητους διορθωτές, αλλά ούτε αυτοί της έδωσαν προβιβάσιμη βαθμολογία.

Δεν γνωρίζω πώς (αλλά δεν δυσκολεύομαι να το φαντασθώ) η φιλομαθής βουλευτίνα πέτυχε, πάλι κατ’ εξαίρεσιν, να εξετασθεί και τρίτη φορά, σε ειδική εξεταστική για το χατίρι της! Της εύχομαι ειλικρινώς τούτη τη φορά να τα καταφέρει, αφού το θέλει τόσο. Αλλά τι να το κάνει το ρημάδι το πτυχίο, αν είναι το αποκτήσει χάρη στην ευνοϊκή μεταχείριση που της εξασφαλίζει η πολιτική ιδιότητά της στην Ελλάδα; Αφού, έτσι κι αλλιώς, έχει ήδη πετύχει αρκετά στη ζωή ώστε οι συντοπίτες της να την τιμούν με την ψήφο τους. Eνα πτυχίο αποκομμένο από την γνωστική διαδικασία που επιβραβεύει δεν διαφέρει από ένα ενδυματολογικό αξεσουάρ – όπως οι τσάντες των πέντε και έξι χιλιάδων ευρώ στις οποίες πετούν τα λεφτά τους οι γυναίκες. (Οι γυναίκες που δεν τους κόβει, σημειωτέον· γιατί εκείνες που τους κόβει πετούν τα λεφτά των άλλων και όχι τα δικά τους...)

Αναγνωρίζω, βεβαίως, ότι η αντίληψη του πτυχίου-αξεσουάρ, που αποκτάται χωρίς προσπάθεια, δηλαδή χωρίς μόρφωση, είναι βασικό στοιχείο του σημερινού ελλαδικού πολιτισμού μας. Είναι παραλλαγή της αντίληψης του πτυχίου που εξαργυρώνεται σε εργασιακά δικαιώματα – πάντα στο Δημόσιο, φυσικά. Της αντίληψης που καλλιέργησε η εισαγωγή του κομματισμού στα πανεπιστήμιά μας από το 1981 και έπειτα. Της αντίληψης που τα οδήγησε στη σημερινή εξαχρείωση και παρήγαγε στρατιές τενεκέδων από τις κομματικές νεολαίες, που παριστάνουν σήμερα τους επιστήμονες. Είναι, όμως, ανάγκη να κάνουμε και εξαγωγή του φαινομένου στην Κύπρο; 

Oταν ο Τσαρούχης πληροφορήθηκε τον απελευθερωτικό αγώνα των Κυπρίων, λέγεται ότι, με το γνωστό χιούμορ του, αναφώνησε δήθεν κατάπληκτος: «Μία αγγλική αποικία έχει η Ελλάς και πάμε να την χάσουμε;» 

Κατ’ αναλογίαν, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ένα αγγλικό πανεπιστήμιο έχει σήμερα η Ελλάδα (στην Κύπρο) και πάμε να το χαλάσουμε;

Του Στέφανου Κασιμάτη
16.9.2010

Μετανάστευση ή επανοικισμός (Επιστροφή στην ύπαιθρο)

Εγγονόπουλος - Ο ναύτης
Η διαρροή άξιων Ελλήνων προς το εξωτερικό συνεχίζεται αυξανόμενη και τίποτε δεν φαίνεται ικανό να την ανακόψει. Εκτός ίσως από μια άλλη διαφαινόμενη τάση: τη ροή νέων ανθρώπων προς την περιφέρεια. Τον τελευταίο καιρό, της ύφεσης και της ανεργίας, όλο και περισσότεροι άνθρωποι των πόλεων, εκπαιδευμένοι, μορφωμένοι, διψασμένοι για εργασία και προκοπή, διψασμένοι για δημιουργική ένταξη στον κοινωνικό κορμό, εγκαταλείπουν τα μεγάλα αστικά κέντρα και αναζητούν την τύχη τους στα χωριά, στην ύπαιθρο, σε μικρές πόλεις.

Πηγαίνουν, δεν επιστρέφουν στα χωριά – διότι, απλούστατα, δεν έχουν όλοι χωριό και αν έχουν, πιθανότατα δεν έχουν πια κλήρο, περιουσία, σπίτι. Εχουν τη μνήμη κάποιων καλοκαιριών, τις διηγήσεις των γονιών τους, ώς εκεί. Αυτό που τους παρακινεί προς το χωριό δεν είναι ο νόστος σε κάτι που δεν θυμούνται γιατί δεν υπήρξε, δεν είναι το μεταφυσικό κάλεσμα της ρίζας, δεν είναι μια νεοχίπικη διάθεση για ανέμελη περιπλάνηση σε ιδεώδεις Αρκαδίες· όχι. 

Αυτό που τους παρακινεί είναι εξόχως υλικό, σωματικό, είναι ανάγκη: το άστυ τους διώχνει
Το άστυ δεν τους προσφέρει εργασία, δεν τους προσφέρει κοινωνικό μισθό, δεν τους προσφέρει υλικές προϋποθέσεις για ζωή με αξιοπρέπεια. 
Το άστυ δεν υπόσχεται πια τίποτε· το παρόν είναι ζοφερό και πανάκριβο, το μέλλον αβέβαιο. 
Η επαρχία, αντιθέτως, εμφανίζεται προσιτή, βατή, ήμερη. 
Η καθημερινότητα είναι πολύ πιο εύκολη, το κόστος διαβίωσης αισθητά χαμηλότερο, οι οικιακές οικονομίες κλίμακος και οι συνέργειες εφικτές, τα οφέλη από την επαφή με τη Φύση είναι απτά και ανεκτίμητα, τα παιδιά μεγαλώνουν με παιχνίδι και ελευθερία, οι τηλεπικοινωνιακές δυνατότητες είναι σχεδόν ίδιες παντού. Και εντέλει, οι αποστάσεις από το άστυ έχουν βραχυνθεί θεαματικά.

Πολλοί νέοι έχουν ήδη εγκατασταθεί στην επαρχία. Οι πιο τολμηροί και αποφασισμένοι, οι πιο δυναμικοί, έχουν ξεκινήσει πρότυπες καλλιέργειες και μικρές μεταποιητικές μονάδες, οικοτεχνικής ή μικρής βιοτεχνικής κλίμακας: αμπέλια, κρασιά, μέλια, κηπευτικά, κτηνοτροφία, τυροκομία, σαπωνοποιία, χειροτεχνήματα κ. λπ. Παράλληλα, αναπτύσσουν τεχνογνωσία, εισάγουν νέες μεθόδους, πειραματίζονται· προσπαθούν να στήσουν δίκτυα διανομής και εμπορίας, το δυσκολότερο. Πάρα πολλοί άλλοι θα ήθελαν να ακολουθήσουν, για να απομακρυνθούν από την ύφεση και την ανεργία. Δεν αποτολμούν την κίνηση γιατί δεν μπορούν να εξασφαλίσουν εργασία και εισόδημα. Δεν μπορούν όλοι να γίνουν ακτήμονες καλλιεργητές, δεν έχουν όλοι ρίζες και σπίτι. Κι όμως, έχουν μόρφωση, εκπαίδευση, ειδικά προσόντα, ενεργητικότητα, νιάτα – ανθρώπινο κεφάλαιο που θα μπορούσε να μεταμορφώσει λ. χ. σε μικρή Ελβετία παραδείσιες ορεινές περιοχές, όπως η Ηπειρος, με ανάπτυξη πρότυπων μονάδων έρευνας, επιστήμης, τεχνολογίας, οικοτουρισμού, μεταποίησης για εκλεκτά προϊόντα με ονομασία προελεύσεως.

Σε αυτό ακριβώς το σημείο ξαναβρίσκουμε μπροστά μας την απουσία σχεδιασμού, σκέψης, στρατηγικής, γνώσης και βέβαια πολιτικής βούλησης εκ μέρους του κράτους των Αθηνών. Περιφερειακή ανάπτυξη στα μυαλά τεχνοκρατών και πολιτικών σημαίνει μοιρασιά επιδοτήσεων με ρουσφετολογικά ή εντελώς καιροσκοπικά κριτήρια, διασπορά γραφειοκρατίας υπό το κάλυμμα γενικών ευρωπαϊκών οδηγιών, ίδρυση λαθρόβιων επαρχιακών σχολών ΑΕΙ και ΤΕΙ, πριμοδότηση του άγριου τουρισμού.

Καμία ουσιαστική εθνική πολιτική για περιφερειακή ανάπτυξη, με ρεαλιστικούς και πρακτικούς στόχους, για προσέλκυση νέου αίματος και αποτροπή της αστυφιλίας, δεν έχει σχεδιαστεί και εφαρμοστεί εδώ και δεκαετίες, πλην της ανάπτυξης υποδομών με κοινοτικά κονδύλια. Αυτή η ακηδία, η ανικανότητα, η αδιαφορία, στο παρόν περιβάλλον ύφεσης και δομικής κρίσης, παίρνουν χαρακτηριστικά προδοσίας και διαστάσεις εγκλήματος. Ο εγκλωβισμός των νέων και της μικρομεσαίας τάξης σε ένα παρόν ανεργίας, ύφεσης και μαρασμού, με μόνη εναλλακτική οδό τη μετανάστευση ή την παραμονή με εξαθλίωση, είναι αυτοχειριασμός ιστορικών διαστάσεων.

Η Ελλάδα διαθέτει ενδοχώρα, που τώρα τελεί εν υπνώσει ή μαρασμώ, διαθέτει αναξιοποίητους και δυνάμει αναξιοπαθούντες ανθρώπους υψηλής ποιότητας, που τώρα πια διάγουν εν κρίσει, σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Μια οδός σωτηρίας ή και αναγεννήσεως θα ήταν ο επανεποικισμός της ενδοχώρας με σύγχρονους όρους ανάπτυξης, με τόλμη και φαντασία, με αναθεώρηση προτύπων βίου και συμπεριφοράς. 

Προς τούτο απαιτείται αφενός μια διοίκηση ευφάνταστη και ευέλικτη, κοντά στους πολίτες και στην πραγματικότητα· αφετέρου, πολίτες που θα πάρουν τις ζωές τους στα χέρια τους, θα πιέσουν το κράτος, θα υπερβούν το κράτος, θα υπερβούν τους παλαιούς εαυτούς τους, θα δώσουν νέο περιεχόμενο, νέο νόημα στον χώρο, στη χώρα, στον συλλογικό βίο, στον συλλογικό εαυτό: αυτά προπάντων.

Του Νίκου Ξυδάκη
26.9.2010

Οι κίνδυνοι της λαθρομετανάστευσης

Στην Ελλάδα συνηθίζουμε να αντιλαμβανόμαστε τα προβλήματα όταν αυτά έχουν γιγαντωθεί και είναι πλέον εξαιρετικά δύσκολο να αντιμετωπισθούν. Η πρόβλεψη μιας επερχόμενης απειλής δεν είναι από τα δυνατά μας σημεία και η πρόληψη με την εφαρμογή των κατάλληλων μέτρων δεν ανήκει στις παραδόσεις μας. Αντίθετα, ανήκει στις παραδόσεις μας, κυρίως ως κράτος, ο «στρουθοκαμηλισμός» και ακόμη περισσότερο η κάλυψη κάτω από το χαλί, μέχρις ότου η απειλή μετατρέπεται σε κίνδυνο που για να εξουδετερωθεί απαιτεί μεγάλη αποφασιστικότητα, συστράτευση πολλών δυνάμεων, σύντονες ενέργειες και βασιλικά έξοδα, με το αποτέλεσμα να παραμένει αβέβαιο.

Το μεγάλο μέλημα της χώρας σήμερα είναι βέβαια η βαθιά οικονομική κρίση. Οι περισσότερο «ψαγμένοι» θα υποστήριζαν ίσως ότι η οικονομική κρίση αποτελεί σε μεγάλο βαθμό την κορύφωση μιας πολύχρονης πορείας παρακμής, ακόμη και τότε που το δανεικό χρήμα φούσκωνε τις τσέπες της μεγάλης πλειοψηφίας των Ελλήνων. Ομως, ταυτόχρονα με το φοβερό αυτό πρόβλημα και την αδήριτη ανάγκη να μπει τέλος στη διαδικασία της παρακμής, η Ελλάδα είναι αντιμέτωπη πλέον και με τον τεράστιο κίνδυνο που δημιουργεί, σύμφωνα με όλα τα στοιχεία και τις εκτιμήσεις, η ασταμάτητη και ογκούμενη λαθρομετανάστευση.

Η αναγνώριση του συγκεκριμένου κινδύνου δεν προέρχεται από ρατσιστικά αντανακλαστικά. Υπάρχει η πραγματικότητα της διάβασης του Εβρου ή της απόβασης στα νησιά από καθημερινά κύματα εξαθλιωμένων ανθρώπων. Και υπάρχει η πραγματικότητα της εικόνας του κέντρου της πρωτεύουσας και άλλων συνοικιών που είναι σχεδόν μη προσβάσιμες, ειδικά τη νύχτα, της κατάληψης διαμερισμάτων και κατοικιών από μπουλούκια ρακένδυτων μεταναστών που ζουν σε απερίγραπτες συνθήκες και τα μετατρέπουν σε εστίες μόλυνσης, της εγκληματικότητας, της εκμετάλλευσης από διάφορους εμπόρους της ανθρώπινης δυστυχίας, της επαιτείας σε κάθε βήμα, σε κάθε γωνία, σε κάθε φανάρι του δρόμου και του οικονομικού κόστους που υφίσταται η χώρα εξαιτίας της κατάστασης αυτής.

Κανείς δεν μπορεί να ζητήσει από τον μέσο πολίτη να αγνοεί αυτή την πολύμορφη πραγματικότητα, ακόμη και αν έχει μέσα του βαθιά ριζωμένες δημοκρατικές και αντιρατσιστικές πεποιθήσεις. Από την άλλη πλευρά, είναι δεδομένο ότι δεν αποτελούν όλοι οι μετανάστες, νόμιμοι ή όχι, μία κατηγορία. Είναι οι αφομοιώσιμοι, είναι εκείνοι με πολιτισμικά χαρακτηριστικά που πλησιάζουν τα δικά μας, είναι οι άλλοι που έχουν ριζώσει στην Ελλάδα, με παιδιά που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν εδώ, είναι οι νοικοκυραίοι και οι εργαζόμενοι που πέρασαν μία Οδύσσεια και βρήκαν την Ιθάκη τους σ’ αυτόν τον τόπο. 
Αλλά είναι και οι μη αφομοιώσιμοι, με πολιτισμικά χαρακτηριστικά εντελώς διαφορετικά, δίχως την οποιαδήποτε δεξιότητα, που οι αριθμοί τους αυξάνονται και θα αυξάνονται λόγω της απερίγραπτης φτώχειας και των τρομακτικών δεινών που πλήττουν τις χώρες τους (π.χ. οι τελευταίες πλημμύρες στο Πακιστάν) και που οι περιορισμένες δυνατότητες της δικής μας χώρας δεν τους αντέχουν. Αυτοί συνιστούν τον μεγάλο κίνδυνο της λαθρομετανάστευσης.

Δεν είναι η Ελλάδα το μοναδικό ευρωπαϊκό κράτος με μεγάλο πρόβλημα λαθρομετανάστευσης. Είναι και άλλα κράτη, με πιο οργανωμένους μηχανισμούς, όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Γαλλία, που έχουν έλθει σε συμφωνίες με τις χώρες προέλευσης των λαθρομεταναστών, ενώ παράλληλα παίρνουν μέτρα, όχι και τόσο κολακευτικά για τη δημόσια εικόνα των κυβερνήσεών τους, αν και η πλειοψηφία των πολιτών φαίνεται να τα εγκρίνει, κάτι που δεν επισημαίνεται ιδιαίτερα από τα μίντια. Αλλά και στη Βόρεια Ευρώπη, όπως στην Ολλανδία και τη Γερμανία, σημειώνονται αντιδράσεις. Πιο εμφανείς στην Ολλανδία, περισσότερο συγκρατημένες στη Γερμανία, λόγω βεβαρημένου παρελθόντος, αλλά πάντως αντιδράσεις. Δεν υπάρχει δε αμφιβολία ότι αυτές οι αντιδράσεις θα ενταθούν στο προβλεπτό μέλλον.

Είναι σαφές ότι η γεωγραφική θέση της Ελλάδας, η αναποφασιστικότητα στη λήψη μέτρων, η τραγική κατάσταση των κρατικών μηχανισμών και η απροθυμία της Τουρκίας να συνεργαστεί, την καθιστά περισσότερο ευάλωτη από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αυτές οι διαπιστώσεις όμως ούτε αποτρέπουν ούτε εξορκίζουν τον κίνδυνο που συνιστά η αυξανόμενη παράνομη είσοδος μη αφομοιώσιμων πληθυσμών, σε συνδυασμό με τις τάσεις φυγής Ελλήνων με προσόντα και τις τάσεις παλιννόστησης αφομοιώσιμων μεταναστών που δεν βρίσκουν πια δουλειά στη χώρα μας.

Θα βρεθούν ίσως μερικοί με αυξημένες ευαισθησίες που θα υποστηρίξουν ότι η Ελλάδα δεν δικαιούται να κλείσει την πόρτα στις ορδές των εξαθλιωμένων που φθάνουν ώς εδώ. Ομως η Ελλάδα δεν διαθέτει ούτε τις εκτάσεις ούτε τις φάμπρικες ούτε και την οργάνωση για να υποδέχεται συνεχώς πλήθη εξαθλιωμένων προσφύγων, κυρίως από περιοχές της Ασίας και της Αφρικής, που δεν διαθέτουν την οποιαδήποτε δεξιότητα και δεν είναι αφομοιώσιμοι. 

Η κοινωνική συνοχή της χώρας δοκιμάζεται ήδη, τόσο από την οικονομική κρίση, όσο και από τα «γκέτο» που δημιουργούνται στις μεγάλες πόλεις και ειδικά στην Αθήνα. Ο κίνδυνος για το παρόν και το άμεσο μέλλον της ελληνικής κοινωνίας είναι πολύ μεγάλος και δεν αποκλείεται να εμφανισθεί σύντομα ο δημαγωγός που θα θελήσει να εκμεταλλευθεί την κατάσταση. 

Η πολιτεία καλείται να δράσει οργανωμένα και αποφασιστικά, στο πλαίσιο βέβαια των διεθνών νόμων, αλλά και της πρακτικής που επιβάλλει η πραγματικότητα. 

Εστω και με το ρίσκο να προκαλέσει αρνητικά σχόλια από κάποιες πλευρές.

Του Αγγελου Στάγκου
15.9.2010

Κυριακή 26 Σεπτεμβρίου 2010

Η οικονομία σε Στερά Ελλάδα και Βόρεια Πελοπόννησο (οι τιμές, οι ενδιάμεσοι, οι δανειστές, σε υπόμνημα του 1796)

Louis Dupree, ο Ιωάννης Λογοθέτης, άρχοντας της πόλης της Λιβαδειάς, Λιθογραφία
Τα τεκμήρια είναι πάμπολλα που θα μπορούσαν να στοιχειοθετήσουν τον τίτλο αυτού του σημειώματος. Διαλέγω, για την έναρξη ένα:
Πρόκειται για το υπόμνημα που συντάχθηκε το 1796, υποκινημένο από κάποια, μάλλον γαλλική, προξενική αρχή, αναφερόμενο κυρίως στην Ανατολική Στερεά και στη βόρεια Πελοπόννησο κατά κύριο λόγο.
Εναυσμά του ένα ερωτηματολόγιο καταστρωμένο από γνώστη (ή γνώστες) των οθωμανικών δημοσίων οικονομικών, αλλά και της πραγματικής οικονομίας: αν είχε δοθεί απάντηση σε όλα τα ερωτήματα, θα είχαμε μια σπάνια (και ακόμη αναζητούμενη) ακτινογραφία της οικονομίας των περιοχών που γίνονται πεδίο παρατήρησης με ευνόητες γενικεύσεις· ωστόσο, και οι απαντήσεις που δόθηκαν αποτελούν ένα πολύτιμο τεκμηριωτικό σώμα.
Ο Ανώνυμος του 1796 οργανώνει το υπόμνημά του κατά εδαφικές ενότητες: πόλεις και η περιοχή τους και αναχωνεύει τις προσδοκώμενες απαντήσεις του ερωτηματολογίου σε συνεχή λόγο, αν και δεν λείπουν οι αυτόνομες καταγραφές.
Μια από τις εδαφικές ενότητες η Λειβαδιά: το εισόδημα της περιοχής έχει εκχωρηθεί σε αγαθοεργό εγκαθίδρυμα («προσήλωμα της Μέκκας») και οι επί μέρους πρόσοδοι ενοικιάζονται από τους ντόπιους άρχοντες («αριστοκρατία» είναι η λέξη που χρησιμοποιεί ο Ανώνυμος)· αυτή η αριστοκρατία διαχειρίζεται με τον υπεύθυνο του βακουφιού (τον βοεβόδα) το εισόδημα και όσες διοικητικές ευθύνες συνδέονται μ’ αυτό. 

«Ενας από τους άρχοντες της πόλης, ο Γιαννάκης Λογοθέτης: επιδίδεται στη συγκέντρωση της παραγωγής και στην εμπορία της. Ας δούμε τη μέθοδο: «Από την σειράν των άνωθεν αρχόντων της Λειβαδίας, κάποιος Γιαννάκη Στάμου Λογοθέτου, ένας από την πλέον ευγενεστέραν φαμελίαν, αυτής της επαρχίας, τώρα νεωστί άρχισεν και επήρεν όλας τας πραγματείας της Βοιωτίας εις την εδικήν του μεταχείρισιν χωρίς να αφήσει άλλον τινάν, εξαπλώνοντας ανθρώπους εδικούς του εις Θήβα, Σάλωνα και Ταλάντι και αγοράζει σιτάρια, τυρί, μαλλί, βαμπάκι. Ενας δε της Λειβαδίας τον τόπον, ο κάθε άρχοντας οπού έχει χωρίον μουκατά (: δηλαδή ενοικιάζει από το βακούφι την πρόσοδό του) αγοράζει το πράγμα των χωριάτων με ολίγην τιμήν και το πουλεί του κυρ Γιαννάκη 9 και ο κυρ Γιαννάκης το πουλεί 13· έτζι και μαλλί και βαμπάκι και ό,τι άλλο. Τον αυτόν τρόπον κάνουν και οι Θηβαίοι κιαχαγιάδες και σουμπασάδες των χωρίων και το παίρνουν από τους πτωχούς όταν είναι στενεμένοι από τα δοσίματα και τους το παίρνουν με την μισήν τιμήν και το πουλούν του κυρ Γιαννάκη με το τρίτον και αυτός το πουλεί με το τέταρτον».

Το μακρό παράθεμα που προηγήθηκε αφήνει να φανεί ο μηχανισμός που διέπει τη συγκέντρωση και εμπορία της αγροτικής παραγωγής και κυρίως τους τρόπους ιδιοποίησης των πλεονασμάτων (ή και ελλειμμάτων) των άμεσων παραγωγών.
Αν δεν περιγράφεται σαφώς ο τρόπος με τον οποίο οι ενδιάμεσοι του Λογοθέτη έκαναν τις αγορές τους (με δικά του ή δικά τους χρήματα), ωστόσο ο συνολικός μηχανισμός καταγράφεται ρητώς: πρόκειται για την καθήλωση των τιμών στο επίπεδο του καλλιεργητή και στη βαθμιαία αποδέσμευσή τους στις δύο επόμενες φάσεις. Τούτο αναδεικνύεται σε δύο περιπτώσεις: στην περίπτωση της ενοικίασης των προσόδων (σύστημα «μουκατά») και στην περίπτωση των γαιών που εποπτεύονται από «κεχαγιάδες» και «σουμπασήδες». Και οι δυο τους εποπτεύουν και συνάμα διαχειρίζονται γαίες που ανήκουν σε ιδιώτες, σε βακούφια, σε μέλη του αυτοκρατορικού οίκου.

Το κλειδί της ιδιοποίησης είναι οι τιμές: προσαυξάνονται κατά το ένα τρίτο από τους ενδιάμεσους και κατά το τέταρτο από τον συγκεντρωτή της παραγωγής: είναι η τιμή με την οποία διατίθενται τα προϊόντα στην εξωτερική αγορά με πρόσθετες επαυξήσεις προερχόμενες από τη φορολογία.

Σύμφωνα με το ίδιο υπόμνημα, η παραγωγή - τύπος των σιτηρών (με μιαν άριστη απόδοση 1, σπορά, προς 10, συγκομιδή) ανερχόταν σε 300 κοιλά, προφανώς Κωνσταντινούπολης (22 οκάδες το κοιλό). Από τη συγκομιδή των 300 κοιλών απόμεναν καθαρά μετά την αφαίρεση του φόρου, της σποράς και των λοιπών εξόδων 174 κοιλά που τα μοιράζονταν στη μέση ο αγρολήπτης με τον αγροδότη. Είναι φανερό ότι για να υπάρξουν εμπορευματοποιήσιμα υπόλοιπα στον αγρολήπτη, θα έπρεπε να συγκροτεί το «ζωτικό του ελάχιστον» με την προσθήκη άλλων δημητριακών: η θετική απάντηση ήρθε με την καλλιέργεια του αραβόσιτου. Οσο για τον αγροδότη, για να έχει σημαντικά πλεονάσματα, θα έπρεπε να διαθέτει πολλές καλλιεργητικές μονάδες-τύπους («ζευγάρια»). Ωστόσο, πέρα από τη διαχείριση των πλεονασμάτων, υπάρχει και η αντίστοιχη των ελλειμμάτων: πρόκειται για τα χωριά που δεν έχουν «ιντράδες», δηλαδή εισοδήματα και αναγκάζονται να δανείζονται. Οι δανειστές, Αρβανίτες, εγκαθίστανται στα σπίτια των χρεωστών τους, τρωγοπίνουν και τραγουδούν. Είναι μια ακραία εκδοχή του godo godis: ο ένας «απολαμβάνει» το χρήμα που δανείστηκε και ο άλλος τα αγαθά που του δόθηκαν ως υποθήκη και των οποίων γίνεται στην πράξη κύριος. Αλλά δεν θα θίξουμε εδώ το κεφάλαιο της αγροτικής καταχρέωσης.

Πότε όμως οι οικονομικώς και κοινωνικώς ισχυροί αγοράζουν μισοτιμής το προϊόν των χωρικών; όταν οι τελευταίοι είναι «στενεμένοι», γιατί πρέπει να καταβάλουν τα «δοσίματα», να ανταποκριθούν αλλοιώς στο χρηματικό κλάσμα της φορολογικής απαίτησης: συμπίπτει με την εποχική συμπίεση των τιμών και στην ουσία στην επίπτωση του υποχρεωτικού εκχρηματισμού σε μια οικονομία στηριζόμενη κυρίως στις αξίες χρήσης και όχι ανταλλαγής. 

Ας μείνουμε στη θεμελιώδη διαπίστωση: ο άμεσος παραγωγός δεν συμμετέχει σε όλες τις φάσεις της αγοράς: τον αποκλείουν απ’ αυτή τη συμμετοχή οι ενδιάμεσοι, οι άνθρωποι που χειρίζονται το χρήμα, τόσο αποδιαρθρωτικό σε οικονομίες χωρίς πλήρη αυτάρκεια.

Βεβαίως, υπάρχουν οι εξισορροπήσεις, η διαχείριση της ανέχειας. Αλλά γι’ αυτό ίσως άλλοτε. Και για άλλα συμπλεκόμενα.

Του Σπ. Αδραχά 
(Ο κ. Σπ. Ι. Ασδραχάς είναι ιστορικός)
26.9.2010

Παρασκευή 24 Σεπτεμβρίου 2010

Πόλεμος ξέσπασε ανάμεσα στους βιβλιοπώλες για τα σχολικά βοηθήματα

Σύμφωνα με προσωρινή διαταγή του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, τέλος αναμένεται στα σχολικά βοηθήματα, διότι ξέσπασε διαμάχη ανάμεσα στους βιβλιοπώλες και τους εκδότες για το μειωμένο ποσοστό έκπτωσης στα σχολικά βιβλία, σε σχέση με το καθεστώς που επικρατεί.
Με τελικό αποδέκτη τους γονείς, καταναλωτές το δικαστήριο απαγόρευσε την πρακτική των σχολικών βοηθημάτων. Πιο συγκεκριμένα στο δικαστήριο προσέφυγαν οι ιδιοκτήτες των βιβλιοπωλείων «Παπασωτηρίου», «Ιανός», «Πρωτοπορεία», «Αντρέας και Ουρανία Τσιούστα», «Ν. Σταθάτος», «Ν. Παρασκευόπουλος», όπως και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εκδοτών – Βιβλιοχαρτοπωλών Πειραιώς και Αθηνών καθώς και προαστίων.
Με την προσφυγή τους ζητούσαν να κριθεί ως «αθέμιτος ανταγωνισμός» η τιμολογιακή πολιτική του βιβλιοπωλείου Ελευθερουδάκης που πωλούσε τα σχολικά βοηθήματα με έκπτωση 20%.

Πηγή www.neolaia.gr
24.9.2010

Σε πλειστηριασμό τα ακίνητα της καπνοβιομηχανίας Κεράνης

Τίτλοι τέλους μετά 74 χρόνια για την ιστορική καπνοβιομηχανία Κεράνης, η οποία χρεοκόπησε το 2006. Στις 13 Οκτωβρίου θα πραγματοποιηθεί δημόσιος αναγκαστικός πλειστηριασμός για το κτίριο στον Πειραιά και τις εγκαταστάσεις στην Εύβοια. Γνωστά ονόματα του επιχειρηματικού και πολιτικού κόσμου της χώρας συνέδεσαν το όνομά τους με την κατάρρευση της καπνοβιομηχανίας που ίδρυσε το 1936 ο Γεώργιος Kεράνης με τη βοήθεια του Nικολάου Kεράνη και του Σοφοκλή Φλέγγα, ενώ οι μετοχές της εταιρείας εισήχθησαν το 1939 στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Οι «τοίχοι» του κτιρίου επί της οδού Aθηνών 39 «είδαν» και «άκουσαν» πολλά από τους ουρανοκατέβατους σωτήρες που έσπευσαν να σώσουν την επιχείρηση, η οποία το 1997 είχε μηδενίσει τις ζημίες 1,3 δισ. δραχμών που εμφάνιζε ο ισολογισμός του 1994 με τα χρέη την ίδια περίοδο να φθάνουν τα 5,5 δισ. δραχμές και το μετοχικό κεφάλαιο να ανέρχεται στα 5 δισ. δραχμές. Πώς είναι δυνατόν μια καπνοβιομηχανία να φθάνει στο σημείο να διακινεί άσχετα προϊόντα ως προς το αντικείμενό της, όπως για παράδειγμα μπίρες με συνεχείς ζημίες για τον ισολογισμό της και να χρηματοδοτεί συμβούλους για οικονομικές υπηρεσίες, δίνοντας ετήσιους μισθούς 300.000 ευρώ όταν η εταιρεία βούλιαζε από τα χρέη; Πώς είναι δυνατόν να μεταβιβάζεται σε μια νύχτα το 52% της επιχείρισης σε επενδυτική εταιρεία της Θεσσαλονίκης και να μην ενημερώνεται ο διευθύνων σύμβουλος, ενώ ο βασικός μέτοχος να έχει πουλήσει τις μετοχές του και να δηλώνει ότι τις έχει μεταβιβάσει σε off shore εταιρεία του εξωτερικού;

Η κακοδιαχείριση ήταν η βασική αιτία της κατάρρευσης. Tα χρόνια που ακολούθησαν μέχρι σήμερα η ιστορική καπνοβιομηχανία άλλαξε δεκάδες διοικητικά συμβούλια, άνθρωποι αμφιβόλου ικανότητας προτάθηκαν για μέλη του Δ.Σ. -μέχρι και μάνατζερ παικτών του ποδοσφαίρου είχαν θέσει υποψηφιότητα- δεκάδες δισεκατομμύρια δραχμές εισέρρευσαν στην επιχείρηση από αυξήσεις κεφαλαίου και η εταιρεία συνέχιζε να παραμένει ο «φτωχός συγγενής» του κλάδου με πολυετείς ζημιογόνες χρήσεις και χαμηλά μερίδια αγοράς.

Δεξιώσεις πριν το τέλος
Χαρακτηριστικές ήταν οι πολυτελείς δεξιώσεις πριν από μερικά χρόνια στην Aίγλη του Zαππείου όπου είχε προσκληθεί μέχρι και ο τότε πρωθυπουργός της χώρας Κώστας Σημίτης (τελικά δεν παρευρέθη) ενώ η εταιρεία ήταν στο χείλος της χρεοκοπίας με τους 120 εργαζόμενους να προβλέπουν την πτώχευση της καπνοβιομηχανίας.

Του Ανέστη Ντόκα
23.9.2010

Η ιστορία των περαιώσεων

Τη μόδα της περαίωσης των ανέλεγκτων χρήσεων ξεκίνησε στην Ελλάδα ο υπουργός Οικονομικών Θανάσης Κανελλόπουλος το 1978 ελέω έλλειψης εσόδων και συνεχίζεται ακόμα και σήμερα επί υπουργίας Γ. Παπακωνσταντίνου. Πρόκειται για τη δέκατη περαίωση και όπως ανέφερε χθες ο υπουργός είναι το «δέκα το καλό» που περιλαμβάνει για πρώτη φορά 10 χρήσεις και αφορά σε 2.500.000 ανέλεγκτες υποθέσεις. Κάθε φορά όμως το ζητούμενο είναι η αύξηση των δημοσίων εσόδων.

1. Η ιστορία των ανέλεγκτων χρήσεων ξεκινάει το 1978 με τον τότε υπουργό Οικονομικών να παρατείνει τη ρύθμιση μέχρι και το 1981. Στην «Καθημερινή» της 22ας Ιουνίου 1978 αναφέρεται ότι: «Τακτοποιούνται όλες οι εκκρεμείς φορολογικές υποθέσεις και παρέχονται διευκολύνσεις στους φορολογούμενους να εξοφλήσουν τις οφειλές... Ο φόρος, το τέλος ή η εισφορά που θα προκύψουν μετά τις τακτοποιήσεις αυτές θα καταβληθούν από τους υπόχρεους σε 10 ίσες μηνιαίες δόσεις από τις οποίες η πρώτη είναι πληρωτέα στον επόμενο από τη βεβαίωση μήνα. Οσοι εξοφλούν μέσα στην προθεσμία καταβολής της πρώτης δόσης ολόκληρο το ποσό θα έχουν έκπτωση 10%».
2. Η επόμενη ρύθμιση έρχεται το 1988 επί υπουργίας Δημητρίου Τσοβόλα. Ο τότε υπουργός Οικονομικών παρείχε τη δυνατότητα σε επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες να περαιώσουν τις ανέλεγκτες χρήσεις εισπράττοντας σημαντικά έσοδα για το ελληνικό δημόσιο.
3. Με την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας από τη Νέα Δημοκρατία ο υπουργός Οικονομικών Ι. Παλαιοκρασσάς έδωσε τη δυνατότητα σε όλες τις επιχειρήσεις ανεξαρτήτως ακαθαρίστων εσόδων να κλείσουν τα βιβλία τους.
4. Το 1994 έγινε η πιο πετυχημένη περαίωση όπου το Δημόσιο εισέπραξε το ποσό των 450 δισ. δρχ. Αν και η ρύθμιση κρίθηκε εν συνεχεία αντισυνταγματική (διότι λεπτομέρειες της περαίωσης δόθηκαν με υπουργική απόφαση και όχι με νόμο) ουδείς κίνησε διαδικασίες για επιστροφή χρημάτων, ενώ ταυτόχρονα οι υποθέσεις αυτές περαιώθηκαν οριστικά.
5. Επί υπουργίας Νίκου Χριστοδουλάκη έγιναν δύο περαιώσεις. Αν και ονομάσθηκαν «συνάφεια» είχαν ακριβώς το ίδιο νόημα το κλείσιμο των ανέλεγκτων χρήσεων. Ο υφυπουργός Οικονομικών Απόστολος Φωτιάδης το 2002 προχώρησε σε ρύθμιση που προέβλεπε το κλείσιμο των χρήσεων της περιόδου 1999-2001.
6. Η δεύτερη ρύθμιση που έγινε στο τέλος του 2002 προέβλεπε το κλείσιμο των χρήσεων της περιόδου 1993-1998.
7. Το 2004 επί υπουργίας Γ. Αλογοσκούφη έγινε η έβδομη περαίωση στην οποία μπορούσαν να ενταχθούν επιχειρήσεις με ακαθάριστα έσοδα έως 8,8 εκατ. ευρώ. Η ρύθμιση αφορούσε στις ανέλεγκτες υποθέσεις της περιόδου 1998-2003.
8. Τέσσερα χρόνια μετά ο κ. Αλογοσκούφης θεσπίζει νέα ρύθμιση για τις ανέλεγκτες υποθέσεις της περιόδου 2000-2006.
9. Αν και ο υπουργός κ. Ι. Παπαθανασίου δεν συνέταξε νέα ρύθμιση ωστόσο αναβίωσε τη ρύθμιση του προκατόχου του και ζητούσε από τις επιχειρήσεις που δεν είχαν υπαχθεί να το πράξουν μέχρι τον Ιούνιο του 2009.
10. Στην τελευταία ρύθμιση ο Γ. Παπακωνσταντίνου επιχειρεί να κλείσει τις χρήσεις της δεκαετίας 2000-2009.

Του Πρ. Xατζηνικολαου
23.9.2010

Οφειλές 60 δισ. ευρώ παραμένουν ανείσπρακτες

Την ώρα που το υπουργείο Οικονομικών υποχρεώνεται να συρθεί σε μία ακόμη περαίωση ανέλεγκτων υποθέσεων, προκειμένου να ενισχύσει τα έσοδα του προϋπολογισμού με 2 δισ. ευρώ, χρέη και πρόστιμα ύψους 60 δισ. ευρώ παραμένουν ανείσπρακτα εξαιτίας της αναποτελεσματικότητας του φοροεισπρακτικού μηχανισμού και της χρονοβόρας εκδίκασης των φορολογικών υποθέσεων. Ο μηχανισμός ελέγχει μόλις το 3% των υποθέσεων κάθε χρόνο, ενώ εισπράττεται μόνο το 0,7% των προστίμων. Εν τω μεταξύ, στο πλαίσιο της διαβούλευσης, το υπουργείο Οικονομικών εξετάζει να μειώσει μερικώς το κόστος της περαίωσης για τις επιχειρήσεις και να αυξήσει τις δόσεις για την εξόφληση του φόρου, αλλά απορρίπτει το ενδεχόμενο καταστροφής των βιβλίων.

Πρωτοφανή διάλυση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού καταδεικνύουν τα στοιχεία που παρουσίασε χθες ο υπουργός Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου, σύμφωνα με τα οποία ο αριθμός των ανέλεγκτων υποθέσεων υπερβαίνει τις 2.500.000 χρήσεις, ο αριθμός των οφειλετών του Δημοσίου τους 1.300.000 και των υποθέσεων που λιμνάζουν στα δικαστήρια τις 150.000. 

Συνολικά ποσό ύψος 60 δισ. ευρώ είναι εγκλωβισμένο στα δικαστήρια και τις εφορίες.

Αυτός ο μηχανισμός καλείται όλο αυτό διάστημα να σώσει τη χώρα εισπράττοντας δημόσια έσοδα τη στιγμή που όπως παραδέχθηκε ο υπουργός δεν μπορούν να ελέγξουν παραπάνω από το 3% των φορολογικών υποθέσεων κάθε χρόνο. Οδηγεί δε, αναγκαστικά σχεδόν σε μία ακόμα ρύθμιση ανέλεγκτων χρήσεων δεδομένου ότι η κατάσταση δεν πρόκειται να βελτιωθεί τουλάχιστον σε σύντομο χρονικό διάστημα. Και αυτό καθώς οι ίδιοι άνθρωποι καλούνται να πετύχουν εκεί που απέτυχαν όλα τα προηγούμενα χρόνια. Αν και υπάρχουν φωνές τόσο εντός του κυβερνώντος κόμματος που ζητούν τη ματαίωση της περαίωσης, ωστόσο το αντεπιχείρημα των κυβερνητικών στελεχών που εισηγούνται στην κυβέρνηση να προχωρήσει σε μία τολμηρή περαίωση είναι ότι με την υπάρχουσα ελεγκτική διαδικασία εισπράττεται μόλις το 0,7% των προστίμων. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα 30 δισ. ευρώ που είναι δεσμευμένα στα διοικητικά δικαστήρια υπολογίζεται να εισπραχθεί μόλις το ποσό των 210 εκατ. ευρώ!. Επίσης, τα συσσωρευμένα ληξιπρόθεσμα χρέη έχουν ξεπεράσει το ποσό των 30 δισ. ευρώ.

Περαίωση
Υπό αυτές τις συνθήκες η κυβέρνηση αποφάσισε να τραβήξει μία γραμμή με το παρελθόν. Βέβαια, εισπρακτικοί κυρίως λόγοι οδήγησαν το οικονομικό επιτελείο στην απόφαση της περαίωσης των ανέλεγκτων χρήσεων της δεκαετίας. Γι' αυτό τον λόγο άλλωστε η περαίωση είναι «αλμυρή» για τις επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες. Οπως αναφέρει ανώτατο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών αυτή τη στιγμή το Δημόσιο χρειάζεται έσοδα και οι επιχειρήσεις να τελειώνουν με τις αμαρτίες του παρελθόντος. Αναγνωρίζει ότι τα ποσά είναι μεγάλα και υπογραμμίζει ότι θα πρέπει να γίνει ένας συμβιβασμός με τις επιχειρήσεις. Στο πλαίσιο αυτό η κυβέρνηση εξετάζει:
1. Την ένταξη στην ευνοϊκή ρύθμιση της δεκαετίας των επιχειρήσεων με ακαθάριστα έσοδα άνω των 20 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τον ίδιο παράγοντα οι επιχειρήσεις με τζίρο άνω των 20 εκατ. ευρώ ανέρχονται σε περίπου 2.000. Εναλλακτικά εξετάζεται να ενταχθούν οι επιχειρήσεις που είχαν στη δεκαετία μέσο όρο 20 εκατ. ευρώ.
2. Τη μείωση της προκαταβολής φόρου που ανέρχεται στο 25% του φόρου που θα προκύψει. Η κυβέρνηση θέλει με το υψηλό αυτό ποσοστό να αναγκάσει τις επιχειρήσεις που θα περαιώσουν να συνεχίσουν να καταβάλλουν τις δόσεις. Είχε παρατηρηθεί σε προηγούμενες περαιώσεις να καταβάλλεται η πρώτη δόση και στη συνέχεια να σταματούν να πληρώνουν. Πάντως, η κυβέρνηση εξετάζει τη μείωση της προκαταβολής στο 20% ή στο 15%.
3. Μείωση των ελάχιστων ποσών. Τα ελάχιστα ποσά ξεκινούν από τα 400 ευρώ για τα βιβλία πρώτης κατηγορίας, αυξάνονται στα 700 ευρώ ανά χρήση για τα β΄ κατηγορίας και φθάνουν τα 1.000 ευρώ για τα γ΄ κατηγορίας. Οι όποιες μειώσεις θα είναι μικρές αναφέρουν στελέχη του υπουργείου Οικονομικών.
4. Αύξηση των δόσεων. Δεν αποκλείεται οι δόσεις να φθάσουν και τις 24. Το σχέδιο που παρουσιάσθηκε τις προηγούμενες μέρες προέβλεπε ως ανώτατο όριο τις 12 δόσεις. Στελέχη του υπουργείου σημειώνουν ωστόσο ότι οι περισσότερες επιχειρήσεις έχουν να κλείσουν τρεις ανέλεγκτες χρήσεις (από το 2006 έως το 2009) οπότε δεν χρειάζονται πολλές δόσεις.
5. Την ένταξη στην περαίωση όσων έχουν αυτοπεραιώσει. Τα ελάχιστα ποσά σύμφωνα με τα ίδια στελέχη θα είναι πιθανόν στο ήμισυ της περαίωσης.
6. Τη μείωση του συντελεστή 2% στο 1,5%. Ο συντελεστής 1,5% θα ισχύσει μόνο για τις επιχειρήσεις που δεν έχουν φορολογικές παραβάσεις.

Στο αυτόφωρο οι φοροφυγάδες
Με αυτόφωρο απειλούνται όσες επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες εντοπιστούν με σημαντικές παραβάσεις της φορολογικής νομοθεσίας. Οπως τόνισε χθες ο υπουργός Οικονομικών, Γ. Παπακωνσταντίνου, στο νομοσχέδιο για την περαίωση που θα κατατεθεί τις προσεχείς μέρες θα συμπεριληφθούν ρυθμίσεις, όπως, για παράδειγμα, τη διαδικασία αυτόφωρου εκεί όπου υπάρχουν σημαντικές παραβάσεις της νομοθεσίας. Για παράδειγμα, η μη έκδοση σε ένα νυχτερινό κέντρο διασκέδασης αποδείξεων θα ενεργοποιεί τη διαδικασία του αυτόφωρου. Επίσης, όπως ανέφερε ο υπουργός, προωθούνται σημαντικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι φορολογικές δίκες, προκειμένου να «πέσει» στα τρία χρόνια ο μέσος όρος εκδίκασης των φορολογικών υποθέσεων.

«Πάμε στη λογική της δίκης ανάλογα με το ύψος του προστίμου, περιορίζουμε σε πολύ μεγάλο βαθμό τον χρόνο εκκρεμοδικίας, περιορίζουμε τη δυνατότητα αναστολής της πράξης της φορολογικής αρχής μόνο εκεί όπου υπάρχει πραγματική ανάγκη. Αυτή τη στιγμή -για να έχουμε μια αίσθηση- όταν κάποιος που του έχει επιβληθεί πρόστιμο πηγαίνει στο δικαστήριο, εννέα στις δέκα φορές παίρνει αναστολή, ακόμα και για το 25% που πρέπει να πληρώσει, για να μπορέσει να πάει σε δίκη. Συνεπώς, δίπλα στην εξαιρετικά χαμηλή πιθανότητα, αυτή τη στιγμή, να συλληφθεί η φοροδιαφυγή, έχουμε και τη χαμηλή πιθανότητα να τιμωρηθεί η φοροδιαφυγή», τόνισε ο κ. Παπακωνσταντίνου.

Του Προκοπη Xατζηνικολαου
23.9.2010

Τετρακόσια χρόνια ελληνικού βιβλίου σε 2.000 τόμους

O Κωνσταντίνος Σπ. Στάικος είναι ιστορικός και μελετητής του βιβλίου, με πάθος για τις παλαιές εκδόσεις. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 ξεκίνησε να συλλέγει παλαίτυπες (15ος αι.-19ος αι.) ελληνικές εκδόσεις σε μια προσπάθεια που με τα χρόνια εξελίχθηκε σε στάση ζωής. Σπάνιες και μοναδικές εκδόσεις διασώθηκαν από παλιατζίδικα και επαναπατρίστηκαν αποτελώντας ιδιωτική συλλογή που περιλαμβάνει περισσότερους από 1.400 τίτλους σε 2.000 τόμους. Με την ονομασία «Βιβλιοθήκη του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης» η συλλογή ανήκει πλέον στο Ιδρυμα Ωνάση, το οποίο έχει αναλάβει τη συντήρηση και τον εμπλουτισμό της. Θα στεγαστεί στο κτίριο του Ιδρύματος Ωνάση (Λεωφ. Αμαλίας 56) και θα είναι ανοιχτή σε κοινό και ερευνητές.

Χθες έγινε η παρουσίαση της συλλογής, η οποία αποτελεί σημαντική μαρτυρία της εκδοτικής δραστηριότητας και των πνευματικών ενασχολήσεων των ελλήνων λογίων της Διασποράς για όλη την περίοδο από την πρώιμη Αναγέννηση ως τον ύστερο Διαφωτισμό. Εχει οργανωθεί σε πέντε θεματικές ενότητες, ενώ περιλαμβάνει λειτουργικά βιβλία και θεολογικά συγγράμματα (μοχλός της εκδοτικής κίνησης των πρώτων αιώνων της τυπογραφίας, με αντίτυπα που ο συνολικός αριθμός τους ξεπερνά τα 5.000.000), βιβλία σχετικά με την Αναγέννηση και τον Ουμανισμό, βιβλία του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και της νεοελληνικής γραμματείας (λογοτεχνικά έργα, λαϊκά αναγνώσματα, γραμματικές-λεξικά και σχολικά εγχειρίδια κάθε είδους).


Το πολυτιμότερο και το αρχαιότερο: σελίδες από το «Μέγα ετυμολογικόν» λεξικό (1499) και «Τα σωζόμενα» του Ομήρου (1488/89)
«Περισσότεροι από 500 τίτλοι της συλλογής δεν βρίσκονται σε καμία δημόσια ελληνική βιβλιοθήκη» τόνισε στο «Βήμα» ο κ. Στάικος προσθέτοντας ότι «η αξία της είναι δύσκολο να εκτιμηθεί». Μας υπέδειξε όμως το πολυτιμότερο απόκτημα της συλλογής, το «Μέγα ετυμολογικόν» λεξικό που τυπώθηκε από τον Νικόλαο Βλαστό στη Βενετία το 1499. Ενα αριστούργημα της τυπογραφικής τέχνης της Αναγέννησης για τα πρωτογράμματα, τα επίτιτλα και την εκτεταμένη ερυθροτυπία του, αποτελεί την πρώτη έκδοση του πρώτου ελληνικής ιδιοκτησίας τυπογραφείου στη Βενετία. Η συλλογή περιλαμβάνει επίσης περιορισμένο αριθμό χειρογράφων του 12ου και του 17ου αιώνα.

Ο επισκέπτης μπορεί να ξεφυλλίσει τα πολύτιμα αποκτήματα και να αναζητήσει υδατόσημα και εκδοτικά σήματα ελληνικών τυπογραφείων, να θαυμάσει τα τυπογραφικά στοιχεία και την εικονογράφηση, αλλά και την αυθεντική στάχωση και βιβλιοδεσία με την οποία παραδίδονται πολλοί από τους τόμους. Από τα πιο εντυπωσιακά βιβλία, το μικρόσχημο Ευαγγέλιο σταχωμένο με μεταλλική ορειχάλκινη διακόσμηση, πιθανότητα της Γιαννιώτικης Σχολής, από το τυπογραφείο του Φοίνικος στη Βενετία το 1852.

Κατάλογος της βιβλιοθήκης θα εκδοθεί τις προσεχείς ημέρες. Η συλλογή θα προβάλλεται στον διαδικτυακό τόπο του Ιδρύματος Ωνάση, ενώ υπάρχει η πρόθεση μελλοντικής ψηφιοποίησης εκδόσεών της. Οι πρώτες φλωρεντινές εκδόσεις
 
Τα αρχαιότερα βιβλία της συλλογής είναι «Τα σωζόμενα» του Ομήρου σε επιμέλεια του σημαντικού έλληνα λογίου Δημήτριου Χαλκοκονδύλη , το πρώτο βιβλίο που τυπώθηκε στη Φλωρεντία από το τυπογραφείο του Δ. Δαμιλά το 1488/89, και η «Ανθολογία διαφόρων επιγραμμάτων» του Μάξιμου Πλανούδη, σε φλωρεντινή έκδοση του Λορέντζο ντε Αλόπα 1494, με επιμέλεια του Ιανού Λάσκαρη, το δεύτερο βιβλίο που τυπώθηκε στη Φλωρεντία και το μοναδικό που τυπώθηκε αποκλειστικά με καπιταλάκια. Η συλλογή περιλαμβάνει και αντίτυπα μοναδικά στον κόσμο, όπως δύο εκδόσεις του τυπογραφείου του Αντόνιο Πινέλι στη Βενετία, ο «Αλέξανδρος ο Μακεδών» (1630) και ένας έμμετρος «Βίος του Αγίου και Μεγάλου Νικολάου» (1636). 

Πηγή Το Βήμα
23.9.2010

Πέμπτη 9 Σεπτεμβρίου 2010

Γελιογραφίες : Εισαγωγές κουνουπιών

Σκίτσο Κ Μητρόπουλου εφμ ΤΑ ΝΕΑ

ShareThis