Οι πληγές του ελληνικού τουρισμού
Μισές υπηρεσίες, πρόχειρες υποδομές, κακές συμπεριφορές και ακριβές τιμές
Μισές υπηρεσίες, πρόχειρες υποδομές, κακές συμπεριφορές και ακριβές τιμές
ΜΑΧΗ ΤΡΑΤΣΑ - ΑΧ. ΧΕΚΙΜΟΓΛΟΥ
Ολα τα κακά της μοίρας του συγκεντρώνει ο ελληνικός τουρισμός, που επιβιώνει μεν, αλλά κάθε χρόνο μοιράζει και από ένα ιμάτιό του στους προνοητικότερους γείτονες ανά τη Μεσόγειο: στις παραδοσιακές Ιταλία και Ισπανία, στην οργανωμένη Τουρκία, στην εξωτική Τυνησία και στην αναδυόμενη Κροατία. Η Ελλάδα από χρόνο σε χρόνο έχει να αντιτάξει όλο και περισσότερα μειονεκτήματα, που οδηγούν σε νέες απώλειες. Οχι μόνον οι ταξιτζήδες, που κατηγορούνται συχνά για κακή συμπεριφορά και διπλές ταρίφες, αλλά ούτε και οι υπάλληλοι των γραφείων έκδοσης εισιτηρίων μεγάλων ακτοπλοϊκών εταιρειών γνωρίζουν τις στοιχειώδεις ξένες γλώσσες που απαιτούνται για την εξυπηρέτηση των πελατών τους.
Μισές υπηρεσίες, πρόχειρες υποδομές, κακή συμπεριφορά και ακριβές τιμές συνιστούν την εικόνα του ελληνικού καλοκαιριού, που μόνο θελκτική δεν είναι. Τα τραπέζια με μοναδικό πιάτο τη χωριάτικη σαλάτα - λόγω των υψηλών τιμών στα κυρίως πιάτα - αποτελούν το σκηνικό στις ταβέρνες της παραλίας. Και επειδή χρόνια οι γαστριμαργικές επιλογές των τουριστών περιορίζονται στην greek salad, σιγά που θα έμενε ταπεινή και καταφρονεμένη! Ανάλογα με τη ζήτηση διαμορφώθηκε και η τιμή· και ακρίβυνε! Οι Αμερικανοί, από την άλλη, φτώχυναν με το δολάριο και περιόρισαν τα υπερατλαντικά ταξίδια, οι Δυτικοευρωπαίοι βρίσκουν αλλού καλύτερες τιμές και μαζί καλύτερη ποιότητα, μας έμειναν οι «φρέσκοι» ταξιδιώτες, με τα γεμάτα πορτοφόλια, από την Ανατολική Ευρώπη και κυρίως από τη Ρωσία. Αλλά δεν φθάνουν να καλύψουν τις απώλειες και να σταματήσουν την γκρίνια όσων ζουν από τον τουρισμό, και βέβαια μοιράζονται με την πολιτεία τις ευθύνες για τις προσφερόμενες κακές υπηρεσίες, τις ακριβές τιμές και τις ανεπαρκείς υποδομές.
Στις Κυκλάδες, όπως στο Λονδίνο
«Πλοία με τιμές... αεροπλάνου και ανέσεις τριτοκοσμικής χώρας» καταγγέλλουν για την Ελλάδα ταξιδιώτες που κάνουν διακοπές τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό
Δύο ημέρες διακοπών σε ένα κυκλαδίτικο νησί κοστίζουν περισσότερο από ό,τι ένα Σαββατοκύριακο στο Λονδίνο. Και μάλιστα σε ένα νησί όπως η Τήνος, στο οποίο ο τιμοκατάλογος των εστιατορίων και οι τιμές ενοικίασης των καταλυμάτων δεν έχουν ακόμη φτάσει εκείνες της Μυκόνου ή της Σαντορίνης. Τη διαπίστωση αυτή κάνει ο 58χρονος Δημήτρης Τ., ο οποίος πλήρωσε 440 ευρώ για αεροπορικά εισιτήρια και διήμερη διαμονή σε δίκλινο δωμάτιο ξενοδοχείου 4 αστέρων στο Λονδίνο και 532 ευρώ για τα εισιτήρια του πλοίου και διήμερη διαμονή σε δίκλινο δωμάτιο ξενοδοχείου στην Τήνο.
«Πλοία με τιμές... αεροπλάνου και ανέσεις τριτοκοσμικής χώρας - για να φτάσω στις τουαλέτες έκανα κρόουλ, ενώ για να αγοράσω ένα μπουκάλι νερό από το κυλικείο περίμενα ένα τέταρτο στην ουρά -, αλλά και δωμάτια που οι εγχώριοι ξενοδόχοι πλασάρουν ως... πολυτελή, εκτοξεύουν τα έξοδα των διακοπών στα ύψη» λέει ο ίδιος, ο οποίος ταξιδεύει συχνά και στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Και επισημαίνει: «Εχω ταξιδέψει πολύ ώστε μπορώ με σιγουριά να ξεχωρίζω ένα πολυτελές κατάλυμα από ένα απλό και καθαρό ενοικιαζόμενο δωμάτιο νησιού και να διακρίνω αν πραγματικά αξίζει τα λεφτά του. Νομίζω ότι οι έλληνες ξενοδόχοι έχουν μπερδέψει λίγο τα πράγματα».
Πανάκριβο όνειρο...
Οι διακοπές τείνουν να γίνουν ένα πανάκριβο... όνειρο για τους Ελληνες. Με το κομπιουτεράκι ανά χείρας υπολογίζουν τα έξοδα για μεταφορές, βενζίνη, δωμάτιο και φαγητό. Ξαπλώστρες, ομπρέλες, βραδινή διασκέδαση για τους περισσότερους εξαιρούνται του υπολογισμού ως περιττά έξοδα.
Οι εφοπλιστές των ακτοπλοϊκών εταιρειών, οι εστιάτορες, οι ιδιοκτήτες των ξενοδοχείων, των ενοικιαζόμενων δωματίων, των καφέ και των μπαρ προσπαθούν να βγάλουν από τους έλληνες αδειούχους της υψηλής ζήτησης περιόδου όσα περισσότερα μπορούν, καθώς σύμφωνα με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων ο κλάδος του τουρισμού διανύει τα τελευταία χρόνια μια δύσκολη περίοδο, η οποία αναμένεται ότι θα συνεχιστεί ως και το 2010.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ένα επταήμερο διακοπών για μια τετραμελή οικογένεια σε αιγαιοπελαγίτικο νησί κοστίζει περίπου 1.500 ευρώ (για τα εισιτήρια του πλοίου και ένα οικονομικό κατάλυμα). Και συνήθως το «φθηνό δωμάτιο» βρίσκεται μακριά από την παραλία, είναι παλαιό και στα... αζήτητα για καιρό.
Στα ξενοδοχεία, οι τιμές των δωματίων εκτοξεύονται στα ύψη. Στα καλά συγκροτήματα, τα δωμάτια κατά την περίοδο με υψηλή ζήτηση είναι κλεισμένα παρ' ότι οι χρεώσεις είναι υψηλές σε σύγκριση με τις αντίστοιχες σε καταλύματα του εξωτερικού. Ομως, πανάκριβες εμφανίζονται τελευταία και οι τιμές σε μικρότερες πολυτελείς μονάδες... ανερχόμενων προορισμών όπως είναι η Φολέγανδρος. Εκεί ένα δίκλινο δωμάτιο μπορεί να κοστίζει από 150 ως και 300 ευρώ την ημέρα.
Σε δημοφιλείς προορισμούς με υπερπροσφορά δωματίων, όπως είναι η Ρόδος, η Κρήτη και η Χαλκιδική, μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες - όχι οι υπερπολυτελείς - διαθέτουν πλέον σε χαμηλές τιμές τουριστικά πακέτα σε δίκλινο δωμάτιο με πλήρη διατροφή. Και αυτό διότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει κρίση στις παραδοσιακές αγορές της Αγγλίας και της Γερμανίας - από όπου προέρχεται περίπου το 40% της συνολικής τουριστικής κίνησης -, με συνέπεια οι αφίξεις βρετανών και γερμανών τουριστών να έχουν μειωθεί και τα καταλύματα να μένουν αδιάθετα. Την ίδια στιγμή, οι νέες αγορές όπως είναι της Ρωσίας, των πρώην ανατολικών κρατών και των βαλκανικών χωρών αποτελούν ακόμη μικρό ποσοστό του εισερχόμενου τουρισμού.
Ετσι, βάσει των στοιχείων της έρευνας που διενεργεί κάθε καλοκαίρι η Γενική Ομοσπονδία Καταναλωτών Ελλάδος (ΙΝΚΑ), ένας στους δύο Ελληνες (47%) το φετινό καλοκαίρι θα μείνει στο σπίτι του. Οι οικονομικές δυσκολίες και οι επαγγελματικές υποχρεώσεις δεν τους επιτρέπουν την πολυτέλεια των διακοπών. Μάλιστα, το 64% θα πάει διακοπές μόνο για μία εβδομάδα με δέκα ημέρες.
... όχι όμως για τους έχοντες
Στον αντίποδα, ένα μικρό ποσοστό δεν διακατέχεται από τέτοιες αγωνίες. Ξοδεύει χρήματα αφειδώς στις διακοπές του, είτε ταξιδεύει για ένα Σαββατοκύριακο είτε για ένα μήνα. Δεν είναι τυχαίο ότι σε πολυσύχναστες παραλίες της Ρόδου, της Ζακύνθου, της Κέρκυρας, της Χαλκιδικής, της Σαντορίνης και βέβαια της Μυκόνου κλείνουν τις ομπρέλες ακόμη και δύο μήνες πριν.
Στην «πατείς με, πατώ σε» Ψαρού της Μυκόνου ενοικιάζονται ξαπλώστρες και ομπρέλα με τη σεζόν σε τιμή που φτάνει τα 3.500 ευρώ! Μάλιστα, οι φήμες λένε ότι ορισμένοι έχουν καταβάλει ακόμα και 7.000 ευρώ για να εξασφαλίσουν θέση στην πρώτη σειρά των ομπρελών, εκεί δηλαδή όπου σκάει το κύμα. Οσοι λουόμενοι δεν έχουν προνοήσει να κάνουν κράτηση, τότε θα πρέπει να βρίσκονται στην παραλία το αργότερο στις 10 το πρωί για να βρουν θέση και πάλι στην τέταρτη σειρά. Με 30 ευρώ οι δύο ξαπλώστρες και η ομπρέλα, εξασφαλίζει κανείς μία θέση ανάμεσα στους εγχώριους... celebrities. Και ας χρειάζεται να είναι πρωταθλητής στο άλμα επί κοντώ για να προσεγγίσει τα γαλαζοπράσινα νερά της μυκονιάτικης θάλασσας.
«Χάσαμε τη λάμψη μας»
Η τουριστική μας εικόνα επιδεινώνεται και από τους ανά την Ελλάδα αετονύχηδες. Χωριάτικη σαλάτα στα οκτώ ευρώ, κατεψυγμένα θράψαλα που πωλούνται ως πολυτελή γεμιστά καλαμάρια, καφέδες και αναψυκτικά στα πέντε ευρώ και ξαπλώστρες που επεκτείνονται διαρκώς καταλαμβάνοντας παρανόμως όλη την παραλία - υπάρχουν πλέον τόσο πολλές που ενίοτε δεν υπάρχει χώρος έστω και για μία πετσέτα. Αν στη δεκαετία του 1980 και του 1990 τέτοιες πρακτικές χρησίμευαν στο να βγει η σεζόν λίγο ταχύτερα από το κανονικό, στις ημέρες μας, με το ήμισυ του πλανήτη να «πουλάει» τουρισμό, το μόνο που επιτυγχάνεται είναι να παραδίδονται μία ώρα αρχύτερα οι τουρίστες στον ανταγωνισμό. Ακόμη, κερασάκι σε αυτό το πλαίσιο εξακολουθεί να είναι τόσο το κεντρικό κράτος όσο και η αυτοδιοίκηση για όλα αυτά που κάνουν ή που δεν κάνουν. Μια βόλτα έξω από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, όπου μέρα μεσημέρι η πρέζα πωλείται και χρησιμοποιείται ελεύθερα, μπορεί να μεταπείσει ακόμη και τον πιο ρομαντικό φίλο της Ελλάδας. Στις αρχές του καλοκαιριού, ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων προειδοποιούσε ότι «το ελληνικό τουριστικό προϊόν κινδυνεύει να χάσει τη λάμψη που απέκτησε λόγω της επιτυχούς διοργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων 2004. Αν δεν αντιμετωπιστούν τα χρόνια διαρθρωτικά προβλήματα που έχουν συσσωρευθεί, τότε στο άμεσο μέλλον δεν θα μπορέσουμε πλέον να καταγράψουμε θετικά αποτελέσματα». Προς στιγμήν, το «ξανθό γένος» σώζει την κατάσταση, αλλά ως πότε;
Η (δύσκολη) ζωή των ξένων τουριστών
Πεπαλαιωμένα και ανεπαρκή λιμάνια, ανύπαρκτες υποδομές, συχνές καθυστερήσεις στα δρομολόγια, υψηλές αυξήσεις στα ναύλα και χωριάτικη σαλάτα που κοστίζει οκτώ ευρώ
Ενα καυτό μεσημέρι του Αυγούστου, στα γραφεία γνωστής ναυτιλιακής εταιρείας, ένα ζευγάρι ηλικιωμένων Ισπανών προσπαθεί να συνεννοηθεί με νοήματα με τη νεαρή υπάλληλο. Οι Ισπανοί θέλουν να πάρουν στο καράβι και το τροχόσπιτό τους και ένας Ελληνας, που περίμενε για εισιτήριο για τα «σαπιοκάραβα» του Σαρωνικού, αναλαμβάνει χρέη μεταφραστή. «Πόσο κάνει;» ρωτάει ο σύζυγος. «780 ευρώ» του απαντάει η υπάλληλος. Ο Ισπανός αλλάζει... χρώμα από την τιμή που άκουσε και απορεί «μα, οι Βενετοί μάς ζήτησαν 350. Γιατί τόσο μεγάλη διαφορά;». «Αυτή είναι η πολιτική μας, δεν μπορώ να κάνω κάτι» απαντάει η κοπέλα. «Amor, ας πάμε καλύτερα στην Πελοπόννησο, μου έχουν πει ότι είναι πολύ όμορφη» σημειώνει ο Ισπανός. Το πιθανότερο ήταν ότι πέρασαν καλά, ωστόσο, τι είναι αυτό που κάνει πολλές φορές τα γραφικά μέρη της χώρας μας δυσπρόσιτα, καθαρά για οικονομικούς λόγους; Μήπως στην Ελλάδα, συχνά, αυτό που οι Αγγλοσάξονες ονομάζουν «value for money» δεν ισχύει;
Πεπαλαιωμένα και ανεπαρκή λιμάνια, ανύπαρκτες υποδομές ακόμη και σε κεντρικά νησιά, συχνές καθυστερήσεις στα δρομολόγια, υψηλές αυξήσεις στα ναύλα και για κερασάκι, χωριάτικη σαλάτα που αποτιμάται στα...οκτώ ευρώ αποτελούν λίγες μόνο από τις πληγές της «βαριάς βιομηχανίας» της Ελλάδας. Ηδη, πριν από λίγες ημέρες ο πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου κ. Γερ. Φωκάς, μιλώντας προς τον πρωθυπουργό κ. Κ. Καραμανλή, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τον ελληνικό τουρισμό, καθώς «ως κατεξοχήν τουριστική χώρα, δεν μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι για τα αεροδρόμιά μας, τα λιμάνια, τις πύλες εισόδου, τη μέση ποιότητα των καταλυμάτων και των εξω-ξενοδοχειακών υπηρεσιών». Εδώ και καιρό, οι άνθρωποι της τουριστικής αγοράς έβλεπαν ότι οι καλές ημέρες των τελευταίων ετών τελείωναν και ότι η οικονομική κρίση - βοηθούντος και του Euro -, που κράτησε χιλιάδες Ευρωπαίους μπροστά από τους τηλεοπτικούς τους δέκτες, άρχισε να προκαλεί τις πρώτες φθορές στο «γωνιακό μαγαζί» της χώρας.
Η εξέγερση των ξενοδόχων
Μακριά από τα στέκια του Κολωνακίου, οι ξενοδόχοι της επαρχίας οσμίζονταν ότι εφέτος κάτι δεν θα πάει καλά. Στο Ανατολικό Αιγαίο, ήδη από τον χειμώνα, οι επιστολές προς τους αρμόδιους υπουργούς έφευγαν κατά ριπάς, εκλιπαρώντας, ουσιαστικά, να κρατηθούν οι έμμεσοι φόροι και οι εισφορές στα περυσινά επίπεδα, καθώς κάθε αύξησή τους, θα μετακυλιόταν - όπως και έγινε - στην τελική τιμή. Στην άλλη πλευρά της χώρας, στην Ηπειρο, ο πρόεδρος της τοπικής ομοσπονδίας τουριστικών καταλυμάτων κ. Χρ. Ζήγος παραδεχόταν ότι «όλες οι κρατήσεις γίνονται σε διάστημα 40 ημερών», συμπέραινε ότι οι επαγγελματίες «δεν θα καταφέρουν να αντεπεξέλθουν οικονομικά στα πάγια έξοδα των επιχειρήσεων» και έκανε έκκληση για ελκυστικότερα πακέτα.
Σε ερώτηση που κατέθεσε στη Βουλή ο βουλευτής Ηρακλείου του ΠΑΣΟΚ κ. Β. Κεγκέρογλου σημείωνε ότι «είναι πλέον ορατός ο κίνδυνος η φετινή χρονιά να αποδειχτεί πτωτική σε ποσοστό μεγαλύτερο του 15-25%, ως προς την πληρότητα των ξενοδοχείων και ως προς τον συνολικό τζίρο». Επιπλέον πρόσθεσε ότι «από την αγορά της Αμερικής αναμένεται πτώση που ίσως ξεπεράσει ακόμη και το 30%, ενώ αγορές όπως αυτή της Γερμανίας, της Βρετανίας και της Γαλλίας ακολουθούν ήδη καθοδική πορεία». Ο υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης κ. Αρ. Σπηλιωτόπουλος, αφού αναγνώρισε ότι η ακρίβεια αποτελεί το «μεγαλύτερο κοινωνικό πρόβλημα», απάντησε σε όλα αυτά λέγοντας ότι «η παρούσα κατάσταση δεν θέλει μιζέρια ούτε πανηγυρισμούς»
Η είσοδος των ανταγωνιστών
Ωστόσο, δεν είναι μόνο η ακρίβεια που κόβει τα φτερά του τουριστικού προϊόντος. Στην τουριστική αγορά έχουν μπει δυνατά τα τελευταία χρόνια και νέοι δυναμικοί προορισμοί. Οσο και αν ακούγεται αλλόκοτο, σύμφωνα με θεσσαλούς παράγοντες της αγοράς, τα κροατικά φιόρδ, τα μικρασιατικά παράλια, αλλά ακόμη και η Αλβανία (!) κλέβουν τουρίστες από το Πήλιο και τις Βόρειες Σποράδες. Εκτός από τις διακοπές δρομολογίων που έγιναν στις γραμμές της περιοχής, σε αυτή την εξέλιξη φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο και το ανελαστικό ευρώ, το οποίο ανατιμήθηκε τόσο ως προς το δολάριο όσο και ως προς τη στερλίνα, κόβοντας τα πόδια στις διακοπές του - αγγλικού και όχι μόνο - λαού.
Την ώρα που οι παραδοσιακές τουριστικές μας δεξαμενές δείχνουν στασιμότητα ή πτώση, τα καλά νέα έρχονται από την Ανατολική Ευρώπη. Τόσο οι σλάβοι γείτονες όσο και οι Ρώσοι (βοηθούσης και της ανόδου του βιοτικού τους επιπέδου) δείχνουν μια ιδιαίτερη προτίμηση στις ελληνικές παραλίες. Ιδιαίτερα κερδισμένη από αυτή την εξέλιξη είναι η, κατά τα άλλα, πληττόμενη Βόρεια Ελλάδα. Ηδη από τον Απρίλιο, στη Χαλκιδική οι κρατήσεις από τα Βαλκάνια και τη Ρωσία έδειχναν πολύ μεγάλη αύξηση, η οποία σε κάποιες περιπτώσεις έφτανε και το 600%! Μάλιστα, είναι ενδεικτικό ότι στον βουλγαρικό Τύπο, το Σαββατοκύριακο στις βορειοελλαδικές παραλίες γίνεται συχνά πρώτο θέμα, καθώς τουλάχιστον 5.000 Βούλγαροι κάνουν τη μεγάλη «έξοδο στις θερμές θάλασσες». Ωστόσο, έμπειροι παρατηρητές της αγοράς σημειώνουν ότι η μεγάλη - και όχι τόσο φανερή - απώλεια για τον τουρισμό είναι η οικονομική κρίση στην Αμερική που «καθηλώνει» τα μεσαία εισοδήματα στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Ωστόσο, ακόμη και αν οι «γιάνκηδες» έδιναν κανονικά το «παρών» στην Ελλάδα, στο πίσω μέρος του μυαλού πολλών ιθυνόντων του τουρισμού, το κεντρικό ζήτημα παραμένει ο εκσυγχρονισμός των υποδομών και των υπηρεσιών της χώρας. Η χώρα μας παραμένει προβληματική σε μεγάλο βαθμό, καθώς σε ουκ ολίγους τουριστικούς προορισμούς τα λιμάνια είναι μικρά και ανεπαρκή, τα αεροδρόμια διανύουν εσαεί τη δεκαετία του 1970, το οδικό δίκτυο είναι σε κακή κατάσταση, ενώ σε πολλά μέρη πινακίδες και φυλλάδια είναι γραμμένα μόνο στα ελληνικά. Νωρίτερα τον χειμώνα, ο Σύνδεσμος των εν Ελλάδι Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Γραφείων είχε επισημάνει ότι «βάσει της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, οι τουρίστες από το εξωτερικό που ταξιδεύουν από Πάτρα προς Αθήνα και αντίστροφα δεν πληρώνουν διόδια, επειδή δεν πληρούνται οι όροι ασφαλείας που έχουν θεσπιστεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση».
«ΒΗΜΑ» καταγγελιών
«Το Βήμα» κάθε Κυριακή όλο το καλοκαίρι θα παρακολουθεί στενά την τουριστική κίνηση στην Ελλάδα καταγράφοντας προβλήματα, κρούσματα αισχροκέρδειας, αντιεπαγγελματική συμπεριφορά και κακές τουριστικές υπηρεσίες. Ολα δηλαδή όσα θίγουν τους πολίτες, Ελληνες και ξένους, οι οποίοι επιζητούν λίγες ημέρες ξεκούρασης και διασκέδασης. Στην προσπάθεια αντιμετώπισης των πληγών του ελληνικού τουρισμού, «Το Βήμα» θα δέχεται καθημερινά κάθε σχετική καταγγελία των πολιτών που ταξιδεύουν ανά την Ελλάδα, θα τη διερευνά και αφού την επιβεβαιώνει θα τη δημοσιεύει, όποτε είναι εφικτό εμπλουτισμένη και με το απαραίτητο ρεπορτάζ, με νέα στοιχεία, πληροφορίες και εξελίξεις. Προκειμένου η συνεννόηση με τους αναγνώστες να είναι ευχερέστερη, «Το Βήμα» καθιερώνει ειδικό e-mail για την υποδοχή των καταγγελιών, misvac@tovima.gr, ενώ δυνατότητα επικοινωνίας υπάρχει μέσω φαξ στον αριθμό 211 3658046 με την ένδειξη «για τη στήλη των διακοπών» και μέσω του τηλεφωνικού κέντρου 211 3657000.
Ολα τα κακά της μοίρας του συγκεντρώνει ο ελληνικός τουρισμός, που επιβιώνει μεν, αλλά κάθε χρόνο μοιράζει και από ένα ιμάτιό του στους προνοητικότερους γείτονες ανά τη Μεσόγειο: στις παραδοσιακές Ιταλία και Ισπανία, στην οργανωμένη Τουρκία, στην εξωτική Τυνησία και στην αναδυόμενη Κροατία. Η Ελλάδα από χρόνο σε χρόνο έχει να αντιτάξει όλο και περισσότερα μειονεκτήματα, που οδηγούν σε νέες απώλειες. Οχι μόνον οι ταξιτζήδες, που κατηγορούνται συχνά για κακή συμπεριφορά και διπλές ταρίφες, αλλά ούτε και οι υπάλληλοι των γραφείων έκδοσης εισιτηρίων μεγάλων ακτοπλοϊκών εταιρειών γνωρίζουν τις στοιχειώδεις ξένες γλώσσες που απαιτούνται για την εξυπηρέτηση των πελατών τους.
Μισές υπηρεσίες, πρόχειρες υποδομές, κακή συμπεριφορά και ακριβές τιμές συνιστούν την εικόνα του ελληνικού καλοκαιριού, που μόνο θελκτική δεν είναι. Τα τραπέζια με μοναδικό πιάτο τη χωριάτικη σαλάτα - λόγω των υψηλών τιμών στα κυρίως πιάτα - αποτελούν το σκηνικό στις ταβέρνες της παραλίας. Και επειδή χρόνια οι γαστριμαργικές επιλογές των τουριστών περιορίζονται στην greek salad, σιγά που θα έμενε ταπεινή και καταφρονεμένη! Ανάλογα με τη ζήτηση διαμορφώθηκε και η τιμή· και ακρίβυνε! Οι Αμερικανοί, από την άλλη, φτώχυναν με το δολάριο και περιόρισαν τα υπερατλαντικά ταξίδια, οι Δυτικοευρωπαίοι βρίσκουν αλλού καλύτερες τιμές και μαζί καλύτερη ποιότητα, μας έμειναν οι «φρέσκοι» ταξιδιώτες, με τα γεμάτα πορτοφόλια, από την Ανατολική Ευρώπη και κυρίως από τη Ρωσία. Αλλά δεν φθάνουν να καλύψουν τις απώλειες και να σταματήσουν την γκρίνια όσων ζουν από τον τουρισμό, και βέβαια μοιράζονται με την πολιτεία τις ευθύνες για τις προσφερόμενες κακές υπηρεσίες, τις ακριβές τιμές και τις ανεπαρκείς υποδομές.
Στις Κυκλάδες, όπως στο Λονδίνο
«Πλοία με τιμές... αεροπλάνου και ανέσεις τριτοκοσμικής χώρας» καταγγέλλουν για την Ελλάδα ταξιδιώτες που κάνουν διακοπές τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό
Δύο ημέρες διακοπών σε ένα κυκλαδίτικο νησί κοστίζουν περισσότερο από ό,τι ένα Σαββατοκύριακο στο Λονδίνο. Και μάλιστα σε ένα νησί όπως η Τήνος, στο οποίο ο τιμοκατάλογος των εστιατορίων και οι τιμές ενοικίασης των καταλυμάτων δεν έχουν ακόμη φτάσει εκείνες της Μυκόνου ή της Σαντορίνης. Τη διαπίστωση αυτή κάνει ο 58χρονος Δημήτρης Τ., ο οποίος πλήρωσε 440 ευρώ για αεροπορικά εισιτήρια και διήμερη διαμονή σε δίκλινο δωμάτιο ξενοδοχείου 4 αστέρων στο Λονδίνο και 532 ευρώ για τα εισιτήρια του πλοίου και διήμερη διαμονή σε δίκλινο δωμάτιο ξενοδοχείου στην Τήνο.
«Πλοία με τιμές... αεροπλάνου και ανέσεις τριτοκοσμικής χώρας - για να φτάσω στις τουαλέτες έκανα κρόουλ, ενώ για να αγοράσω ένα μπουκάλι νερό από το κυλικείο περίμενα ένα τέταρτο στην ουρά -, αλλά και δωμάτια που οι εγχώριοι ξενοδόχοι πλασάρουν ως... πολυτελή, εκτοξεύουν τα έξοδα των διακοπών στα ύψη» λέει ο ίδιος, ο οποίος ταξιδεύει συχνά και στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Και επισημαίνει: «Εχω ταξιδέψει πολύ ώστε μπορώ με σιγουριά να ξεχωρίζω ένα πολυτελές κατάλυμα από ένα απλό και καθαρό ενοικιαζόμενο δωμάτιο νησιού και να διακρίνω αν πραγματικά αξίζει τα λεφτά του. Νομίζω ότι οι έλληνες ξενοδόχοι έχουν μπερδέψει λίγο τα πράγματα».
Πανάκριβο όνειρο...
Οι διακοπές τείνουν να γίνουν ένα πανάκριβο... όνειρο για τους Ελληνες. Με το κομπιουτεράκι ανά χείρας υπολογίζουν τα έξοδα για μεταφορές, βενζίνη, δωμάτιο και φαγητό. Ξαπλώστρες, ομπρέλες, βραδινή διασκέδαση για τους περισσότερους εξαιρούνται του υπολογισμού ως περιττά έξοδα.
Οι εφοπλιστές των ακτοπλοϊκών εταιρειών, οι εστιάτορες, οι ιδιοκτήτες των ξενοδοχείων, των ενοικιαζόμενων δωματίων, των καφέ και των μπαρ προσπαθούν να βγάλουν από τους έλληνες αδειούχους της υψηλής ζήτησης περιόδου όσα περισσότερα μπορούν, καθώς σύμφωνα με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων ο κλάδος του τουρισμού διανύει τα τελευταία χρόνια μια δύσκολη περίοδο, η οποία αναμένεται ότι θα συνεχιστεί ως και το 2010.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ένα επταήμερο διακοπών για μια τετραμελή οικογένεια σε αιγαιοπελαγίτικο νησί κοστίζει περίπου 1.500 ευρώ (για τα εισιτήρια του πλοίου και ένα οικονομικό κατάλυμα). Και συνήθως το «φθηνό δωμάτιο» βρίσκεται μακριά από την παραλία, είναι παλαιό και στα... αζήτητα για καιρό.
Στα ξενοδοχεία, οι τιμές των δωματίων εκτοξεύονται στα ύψη. Στα καλά συγκροτήματα, τα δωμάτια κατά την περίοδο με υψηλή ζήτηση είναι κλεισμένα παρ' ότι οι χρεώσεις είναι υψηλές σε σύγκριση με τις αντίστοιχες σε καταλύματα του εξωτερικού. Ομως, πανάκριβες εμφανίζονται τελευταία και οι τιμές σε μικρότερες πολυτελείς μονάδες... ανερχόμενων προορισμών όπως είναι η Φολέγανδρος. Εκεί ένα δίκλινο δωμάτιο μπορεί να κοστίζει από 150 ως και 300 ευρώ την ημέρα.
Σε δημοφιλείς προορισμούς με υπερπροσφορά δωματίων, όπως είναι η Ρόδος, η Κρήτη και η Χαλκιδική, μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες - όχι οι υπερπολυτελείς - διαθέτουν πλέον σε χαμηλές τιμές τουριστικά πακέτα σε δίκλινο δωμάτιο με πλήρη διατροφή. Και αυτό διότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει κρίση στις παραδοσιακές αγορές της Αγγλίας και της Γερμανίας - από όπου προέρχεται περίπου το 40% της συνολικής τουριστικής κίνησης -, με συνέπεια οι αφίξεις βρετανών και γερμανών τουριστών να έχουν μειωθεί και τα καταλύματα να μένουν αδιάθετα. Την ίδια στιγμή, οι νέες αγορές όπως είναι της Ρωσίας, των πρώην ανατολικών κρατών και των βαλκανικών χωρών αποτελούν ακόμη μικρό ποσοστό του εισερχόμενου τουρισμού.
Ετσι, βάσει των στοιχείων της έρευνας που διενεργεί κάθε καλοκαίρι η Γενική Ομοσπονδία Καταναλωτών Ελλάδος (ΙΝΚΑ), ένας στους δύο Ελληνες (47%) το φετινό καλοκαίρι θα μείνει στο σπίτι του. Οι οικονομικές δυσκολίες και οι επαγγελματικές υποχρεώσεις δεν τους επιτρέπουν την πολυτέλεια των διακοπών. Μάλιστα, το 64% θα πάει διακοπές μόνο για μία εβδομάδα με δέκα ημέρες.
... όχι όμως για τους έχοντες
Στον αντίποδα, ένα μικρό ποσοστό δεν διακατέχεται από τέτοιες αγωνίες. Ξοδεύει χρήματα αφειδώς στις διακοπές του, είτε ταξιδεύει για ένα Σαββατοκύριακο είτε για ένα μήνα. Δεν είναι τυχαίο ότι σε πολυσύχναστες παραλίες της Ρόδου, της Ζακύνθου, της Κέρκυρας, της Χαλκιδικής, της Σαντορίνης και βέβαια της Μυκόνου κλείνουν τις ομπρέλες ακόμη και δύο μήνες πριν.
Στην «πατείς με, πατώ σε» Ψαρού της Μυκόνου ενοικιάζονται ξαπλώστρες και ομπρέλα με τη σεζόν σε τιμή που φτάνει τα 3.500 ευρώ! Μάλιστα, οι φήμες λένε ότι ορισμένοι έχουν καταβάλει ακόμα και 7.000 ευρώ για να εξασφαλίσουν θέση στην πρώτη σειρά των ομπρελών, εκεί δηλαδή όπου σκάει το κύμα. Οσοι λουόμενοι δεν έχουν προνοήσει να κάνουν κράτηση, τότε θα πρέπει να βρίσκονται στην παραλία το αργότερο στις 10 το πρωί για να βρουν θέση και πάλι στην τέταρτη σειρά. Με 30 ευρώ οι δύο ξαπλώστρες και η ομπρέλα, εξασφαλίζει κανείς μία θέση ανάμεσα στους εγχώριους... celebrities. Και ας χρειάζεται να είναι πρωταθλητής στο άλμα επί κοντώ για να προσεγγίσει τα γαλαζοπράσινα νερά της μυκονιάτικης θάλασσας.
«Χάσαμε τη λάμψη μας»
Η τουριστική μας εικόνα επιδεινώνεται και από τους ανά την Ελλάδα αετονύχηδες. Χωριάτικη σαλάτα στα οκτώ ευρώ, κατεψυγμένα θράψαλα που πωλούνται ως πολυτελή γεμιστά καλαμάρια, καφέδες και αναψυκτικά στα πέντε ευρώ και ξαπλώστρες που επεκτείνονται διαρκώς καταλαμβάνοντας παρανόμως όλη την παραλία - υπάρχουν πλέον τόσο πολλές που ενίοτε δεν υπάρχει χώρος έστω και για μία πετσέτα. Αν στη δεκαετία του 1980 και του 1990 τέτοιες πρακτικές χρησίμευαν στο να βγει η σεζόν λίγο ταχύτερα από το κανονικό, στις ημέρες μας, με το ήμισυ του πλανήτη να «πουλάει» τουρισμό, το μόνο που επιτυγχάνεται είναι να παραδίδονται μία ώρα αρχύτερα οι τουρίστες στον ανταγωνισμό. Ακόμη, κερασάκι σε αυτό το πλαίσιο εξακολουθεί να είναι τόσο το κεντρικό κράτος όσο και η αυτοδιοίκηση για όλα αυτά που κάνουν ή που δεν κάνουν. Μια βόλτα έξω από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, όπου μέρα μεσημέρι η πρέζα πωλείται και χρησιμοποιείται ελεύθερα, μπορεί να μεταπείσει ακόμη και τον πιο ρομαντικό φίλο της Ελλάδας. Στις αρχές του καλοκαιριού, ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων προειδοποιούσε ότι «το ελληνικό τουριστικό προϊόν κινδυνεύει να χάσει τη λάμψη που απέκτησε λόγω της επιτυχούς διοργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων 2004. Αν δεν αντιμετωπιστούν τα χρόνια διαρθρωτικά προβλήματα που έχουν συσσωρευθεί, τότε στο άμεσο μέλλον δεν θα μπορέσουμε πλέον να καταγράψουμε θετικά αποτελέσματα». Προς στιγμήν, το «ξανθό γένος» σώζει την κατάσταση, αλλά ως πότε;
Η (δύσκολη) ζωή των ξένων τουριστών
Πεπαλαιωμένα και ανεπαρκή λιμάνια, ανύπαρκτες υποδομές, συχνές καθυστερήσεις στα δρομολόγια, υψηλές αυξήσεις στα ναύλα και χωριάτικη σαλάτα που κοστίζει οκτώ ευρώ
Ενα καυτό μεσημέρι του Αυγούστου, στα γραφεία γνωστής ναυτιλιακής εταιρείας, ένα ζευγάρι ηλικιωμένων Ισπανών προσπαθεί να συνεννοηθεί με νοήματα με τη νεαρή υπάλληλο. Οι Ισπανοί θέλουν να πάρουν στο καράβι και το τροχόσπιτό τους και ένας Ελληνας, που περίμενε για εισιτήριο για τα «σαπιοκάραβα» του Σαρωνικού, αναλαμβάνει χρέη μεταφραστή. «Πόσο κάνει;» ρωτάει ο σύζυγος. «780 ευρώ» του απαντάει η υπάλληλος. Ο Ισπανός αλλάζει... χρώμα από την τιμή που άκουσε και απορεί «μα, οι Βενετοί μάς ζήτησαν 350. Γιατί τόσο μεγάλη διαφορά;». «Αυτή είναι η πολιτική μας, δεν μπορώ να κάνω κάτι» απαντάει η κοπέλα. «Amor, ας πάμε καλύτερα στην Πελοπόννησο, μου έχουν πει ότι είναι πολύ όμορφη» σημειώνει ο Ισπανός. Το πιθανότερο ήταν ότι πέρασαν καλά, ωστόσο, τι είναι αυτό που κάνει πολλές φορές τα γραφικά μέρη της χώρας μας δυσπρόσιτα, καθαρά για οικονομικούς λόγους; Μήπως στην Ελλάδα, συχνά, αυτό που οι Αγγλοσάξονες ονομάζουν «value for money» δεν ισχύει;
Πεπαλαιωμένα και ανεπαρκή λιμάνια, ανύπαρκτες υποδομές ακόμη και σε κεντρικά νησιά, συχνές καθυστερήσεις στα δρομολόγια, υψηλές αυξήσεις στα ναύλα και για κερασάκι, χωριάτικη σαλάτα που αποτιμάται στα...οκτώ ευρώ αποτελούν λίγες μόνο από τις πληγές της «βαριάς βιομηχανίας» της Ελλάδας. Ηδη, πριν από λίγες ημέρες ο πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου κ. Γερ. Φωκάς, μιλώντας προς τον πρωθυπουργό κ. Κ. Καραμανλή, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τον ελληνικό τουρισμό, καθώς «ως κατεξοχήν τουριστική χώρα, δεν μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι για τα αεροδρόμιά μας, τα λιμάνια, τις πύλες εισόδου, τη μέση ποιότητα των καταλυμάτων και των εξω-ξενοδοχειακών υπηρεσιών». Εδώ και καιρό, οι άνθρωποι της τουριστικής αγοράς έβλεπαν ότι οι καλές ημέρες των τελευταίων ετών τελείωναν και ότι η οικονομική κρίση - βοηθούντος και του Euro -, που κράτησε χιλιάδες Ευρωπαίους μπροστά από τους τηλεοπτικούς τους δέκτες, άρχισε να προκαλεί τις πρώτες φθορές στο «γωνιακό μαγαζί» της χώρας.
Η εξέγερση των ξενοδόχων
Μακριά από τα στέκια του Κολωνακίου, οι ξενοδόχοι της επαρχίας οσμίζονταν ότι εφέτος κάτι δεν θα πάει καλά. Στο Ανατολικό Αιγαίο, ήδη από τον χειμώνα, οι επιστολές προς τους αρμόδιους υπουργούς έφευγαν κατά ριπάς, εκλιπαρώντας, ουσιαστικά, να κρατηθούν οι έμμεσοι φόροι και οι εισφορές στα περυσινά επίπεδα, καθώς κάθε αύξησή τους, θα μετακυλιόταν - όπως και έγινε - στην τελική τιμή. Στην άλλη πλευρά της χώρας, στην Ηπειρο, ο πρόεδρος της τοπικής ομοσπονδίας τουριστικών καταλυμάτων κ. Χρ. Ζήγος παραδεχόταν ότι «όλες οι κρατήσεις γίνονται σε διάστημα 40 ημερών», συμπέραινε ότι οι επαγγελματίες «δεν θα καταφέρουν να αντεπεξέλθουν οικονομικά στα πάγια έξοδα των επιχειρήσεων» και έκανε έκκληση για ελκυστικότερα πακέτα.
Σε ερώτηση που κατέθεσε στη Βουλή ο βουλευτής Ηρακλείου του ΠΑΣΟΚ κ. Β. Κεγκέρογλου σημείωνε ότι «είναι πλέον ορατός ο κίνδυνος η φετινή χρονιά να αποδειχτεί πτωτική σε ποσοστό μεγαλύτερο του 15-25%, ως προς την πληρότητα των ξενοδοχείων και ως προς τον συνολικό τζίρο». Επιπλέον πρόσθεσε ότι «από την αγορά της Αμερικής αναμένεται πτώση που ίσως ξεπεράσει ακόμη και το 30%, ενώ αγορές όπως αυτή της Γερμανίας, της Βρετανίας και της Γαλλίας ακολουθούν ήδη καθοδική πορεία». Ο υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης κ. Αρ. Σπηλιωτόπουλος, αφού αναγνώρισε ότι η ακρίβεια αποτελεί το «μεγαλύτερο κοινωνικό πρόβλημα», απάντησε σε όλα αυτά λέγοντας ότι «η παρούσα κατάσταση δεν θέλει μιζέρια ούτε πανηγυρισμούς»
Η είσοδος των ανταγωνιστών
Ωστόσο, δεν είναι μόνο η ακρίβεια που κόβει τα φτερά του τουριστικού προϊόντος. Στην τουριστική αγορά έχουν μπει δυνατά τα τελευταία χρόνια και νέοι δυναμικοί προορισμοί. Οσο και αν ακούγεται αλλόκοτο, σύμφωνα με θεσσαλούς παράγοντες της αγοράς, τα κροατικά φιόρδ, τα μικρασιατικά παράλια, αλλά ακόμη και η Αλβανία (!) κλέβουν τουρίστες από το Πήλιο και τις Βόρειες Σποράδες. Εκτός από τις διακοπές δρομολογίων που έγιναν στις γραμμές της περιοχής, σε αυτή την εξέλιξη φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο και το ανελαστικό ευρώ, το οποίο ανατιμήθηκε τόσο ως προς το δολάριο όσο και ως προς τη στερλίνα, κόβοντας τα πόδια στις διακοπές του - αγγλικού και όχι μόνο - λαού.
Την ώρα που οι παραδοσιακές τουριστικές μας δεξαμενές δείχνουν στασιμότητα ή πτώση, τα καλά νέα έρχονται από την Ανατολική Ευρώπη. Τόσο οι σλάβοι γείτονες όσο και οι Ρώσοι (βοηθούσης και της ανόδου του βιοτικού τους επιπέδου) δείχνουν μια ιδιαίτερη προτίμηση στις ελληνικές παραλίες. Ιδιαίτερα κερδισμένη από αυτή την εξέλιξη είναι η, κατά τα άλλα, πληττόμενη Βόρεια Ελλάδα. Ηδη από τον Απρίλιο, στη Χαλκιδική οι κρατήσεις από τα Βαλκάνια και τη Ρωσία έδειχναν πολύ μεγάλη αύξηση, η οποία σε κάποιες περιπτώσεις έφτανε και το 600%! Μάλιστα, είναι ενδεικτικό ότι στον βουλγαρικό Τύπο, το Σαββατοκύριακο στις βορειοελλαδικές παραλίες γίνεται συχνά πρώτο θέμα, καθώς τουλάχιστον 5.000 Βούλγαροι κάνουν τη μεγάλη «έξοδο στις θερμές θάλασσες». Ωστόσο, έμπειροι παρατηρητές της αγοράς σημειώνουν ότι η μεγάλη - και όχι τόσο φανερή - απώλεια για τον τουρισμό είναι η οικονομική κρίση στην Αμερική που «καθηλώνει» τα μεσαία εισοδήματα στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Ωστόσο, ακόμη και αν οι «γιάνκηδες» έδιναν κανονικά το «παρών» στην Ελλάδα, στο πίσω μέρος του μυαλού πολλών ιθυνόντων του τουρισμού, το κεντρικό ζήτημα παραμένει ο εκσυγχρονισμός των υποδομών και των υπηρεσιών της χώρας. Η χώρα μας παραμένει προβληματική σε μεγάλο βαθμό, καθώς σε ουκ ολίγους τουριστικούς προορισμούς τα λιμάνια είναι μικρά και ανεπαρκή, τα αεροδρόμια διανύουν εσαεί τη δεκαετία του 1970, το οδικό δίκτυο είναι σε κακή κατάσταση, ενώ σε πολλά μέρη πινακίδες και φυλλάδια είναι γραμμένα μόνο στα ελληνικά. Νωρίτερα τον χειμώνα, ο Σύνδεσμος των εν Ελλάδι Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Γραφείων είχε επισημάνει ότι «βάσει της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, οι τουρίστες από το εξωτερικό που ταξιδεύουν από Πάτρα προς Αθήνα και αντίστροφα δεν πληρώνουν διόδια, επειδή δεν πληρούνται οι όροι ασφαλείας που έχουν θεσπιστεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση».
«ΒΗΜΑ» καταγγελιών
«Το Βήμα» κάθε Κυριακή όλο το καλοκαίρι θα παρακολουθεί στενά την τουριστική κίνηση στην Ελλάδα καταγράφοντας προβλήματα, κρούσματα αισχροκέρδειας, αντιεπαγγελματική συμπεριφορά και κακές τουριστικές υπηρεσίες. Ολα δηλαδή όσα θίγουν τους πολίτες, Ελληνες και ξένους, οι οποίοι επιζητούν λίγες ημέρες ξεκούρασης και διασκέδασης. Στην προσπάθεια αντιμετώπισης των πληγών του ελληνικού τουρισμού, «Το Βήμα» θα δέχεται καθημερινά κάθε σχετική καταγγελία των πολιτών που ταξιδεύουν ανά την Ελλάδα, θα τη διερευνά και αφού την επιβεβαιώνει θα τη δημοσιεύει, όποτε είναι εφικτό εμπλουτισμένη και με το απαραίτητο ρεπορτάζ, με νέα στοιχεία, πληροφορίες και εξελίξεις. Προκειμένου η συνεννόηση με τους αναγνώστες να είναι ευχερέστερη, «Το Βήμα» καθιερώνει ειδικό e-mail για την υποδοχή των καταγγελιών, misvac@tovima.gr, ενώ δυνατότητα επικοινωνίας υπάρχει μέσω φαξ στον αριθμό 211 3658046 με την ένδειξη «για τη στήλη των διακοπών» και μέσω του τηλεφωνικού κέντρου 211 3657000.
Πηγή
Το ΒΗΜΑ,
Σελ.: A12
Κωδικός άρθρου: B15408A121
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου