Κώστας Γεωργόπουλος : Φώτα πορείας

Υπάρχει μία διαφορά ήθους ανάμεσα στους σημερινούς ταγούς του πολιτισμού μας και στους χθεσινούς που ξεχώριζαν με την προσφορά τους, αλλά και με την πείρα και τη σοφία τους

Την εβδομάδα αυτή κλείνουν σαράντα ένα χρόνια από την ημέρα που εμφανίστηκε το όνομά μου σ' αυτόν τον φιλόξενο δημοσιογραφικό οργανισμό. Σαράντα ένα συναπτά χρόνια ως κριτικός, ως επιφυλλιδογράφος και ως σχολιαστής ιδεών, ηθών και αξιών πολιτισμού. Και για να τιμήσω τους άμεσους και έμμεσους δασκάλους που τα χρόνια αυτά συνομίλησα μαζί τους και διδάχτηκα και συχνά αντιπαρατέθηκα δημιουργικά και με σεβασμό εκατέρωθεν θα ήθελα να αναφερθώ στη διαφορά του ήθους μας από τα σημερινά ανάλογων «ταγών» τα μίζερα ήθη. Δεν θα αναφερθώ ειδικά στον μεγάλο δάσκαλό μου στα θεατρικά μυστικά, τον Δημήτρη Ροντήρη, έχω αλλού και εκτενώς τιμήσει τη μνήμη του. Οπως και του Γιάννη Σιδέρη. Αλλά νομίζω πως στον σημαντικό αυτόν ιστορικό και μύστη του θεάτρου οφείλω να σταθώ, αφού ευτύχησα να βρεθώ από φοιτητής δίπλα του στο πρωτόγονο τότε Θεατρικό Μουσείο και σήμερα να έχω την τιμή να προεδρεύω στο γιγάντιας αρχειακής ύλης Θεατρικό Ελληνοταμείο, που χάρη στον ζήλο του στηρίζει και συντηρεί τη θεατρολογική επιστήμη που εκείνος δεν πρόφτασε αλλά φρόντισε να της παράσχει τα εφόδια για να γεννηθεί και να ανδρωθεί.

Χάρη στον Σιδέρη γνώρισα τον Γιώργο Θεοτοκά και είχα την τύχη σε μακρές συνομιλίες μαζί του, σε ουζερί της οδού Σκουφά, να θαυμάσω την καρτεσιανή του λογική και την ισόρροπη στάση του ανάμεσα στην παράδοση, στον ελληνισμό και στην ευρωπαϊκή πρωτοπορία.

Στο Πανεπιστήμιο είχα έναν απέραντο θαυμασμό για τον δάσκαλο φιλόσοφο Ι. Ν. Θεοδωρακόπουλο, παρόλο που είχαμε φτάσει κάποτε σε ώρα εξετάσεων σε ιδεολογικό καβγά. Οταν το 1980 διορίστηκα μαζί με τον Καμπανέλλη και τη Μαργαρίτα Λυμπεράκη μέλος του ΔΣ του Εθνικού Θεάτρου, ο Θεοδωρακόπουλος ήταν πρόεδρος με αντιπρόεδρο τον Ι.Μ. Παναγιωτόπουλο. Μόλις με είδε στην πρώτη συνεδρία με υποδέχτηκε με θερμά λόγια αποκαλώντας με «συνάδελφο». Αλλοι άνθρωποι, άλλα ήθη. Τότε είχα μια θερμή σχέση με τον Παναγιωτόπουλο που ξεκίνησε με θερμή επιστολή, όταν του είχα αποστείλει το 1971 την ποιητική μου συλλογή. Το 1980 ανταλλάσσαμε τον καημό για την εκπαίδευση, σχολάρχης αυτός σπουδαίου ιδιωτικού σχολείου και εγώ καθηγητής στο ανταγωνιστικό ίδρυμα της Σχολής Μωραΐτη. Η σοφία του Ι.Μ. ήταν η σεμνότερη που έχω συναντήσει, σε πότιζε σαν αργή βροχή και έφτανε γλυκά-γλυκά ώς τα μύχια. Οταν έβγαλα την πρώτη μου ποιητική συλλογή και ήδη είχα εμφανιστεί ως στιχουργός στο «Χρονικό» του Μαρκόπουλου, ο Σαββίδης, επιφυλλιδογράφος στο «Βήμα» κι εγώ κριτικός στην ίδια εφημερίδα, έγραψε μια επιφυλλίδα όπου αποκάλυπτε πως ο «σκανδαλώδης» κριτικός ήταν μέσω ψευδωνύμου ο ποιητής και ο στιχουργός. Για τον πολύ κόσμο και την... Αστυνομία της χούντας ήταν η πρώτη ταύτιση!

Αργότερα, με τον αείμνηστο φίλο Γιώργο Σαββίδη και μεγάλο ειδικό στη γαστρονομία, φάγαμε μαζί, συζητήσαμε και βρεθήκαμε, εκείνος πρόεδρος στη συνέχεια εγώ μέλος, στην Εταιρεία Σπουδών. Σε κάποια γιορτή μου μού δώρισε ένα από τα περίφημα διορθωμένα μονόφυλλα του Καβάφη! Στην Εταιρεία Σπουδών πρώτος πρόεδρος ήταν ο Παντελής Πρεβελάκης, αυτός ο ευπατρίδης που το έργο του καλύπτει όλο το φάσμα της δημιουργικής γραφής.

Τιμής ένεκεν μάλιστα διέθεσε όλες τις ανέκδοτες μεταφράσεις του, από τον Μακιαβέλι έως τον Μπεναβέντε, στη σειρά που διηύθυνα θεατρικών αριστουργημάτων της Σχολής Μωραΐτη.

Τον Παπανούτσο τον γνώρισα μέσω του Γεωργίου Μαύρου, που ήταν πατριώτης του Αντώνη Μωραΐτη από το Καστελλόριζο. Σε μακρές συναντήσεις με τον μεγάλο εκείνον παιδαγωγό και ανεπανάληπτο μεταρρυθμιστή της Εκπαίδευσης, οργανώσαμε το 1977 στους «Δελφούς» το πρώτο σημαντικό συνέδριο έως σήμερα για την Παιδεία. Συμπαραστάτες ο Καμπανέλλης, ο Δημήτρης Τσάτσος, ο Κωνσταντίνος Αλαβάνος, ο Σάκης Πεπονής. Οταν το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο μου ανέθεσε τη συγγραφή του εγχειριδίου για το Γυμνάσιο, όπου για πρώτη φορά διεθνώς διδασκόταν στην εκπαίδευση αρχαίο δράμα από ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ, ο Παπανούτσος δημοσίευσε στο περιοδικό «Νέα Παιδεία» τις οδηγίες μου προς τους μέλλοντες να το διδάξουν εκπαιδευτικούς.

Ξέρετε, λόγω βιβλιοθήκης του πατέρα να είσαι αναγνώστης της «Νέας Εστίας» από το πρώτο τεύχος (1927!) και να σε καλεί, ώριμο πια, ο Πέτρος Χάρης να σου ζητεί συνεργασία κι όχι μόνο, αλλά να σε δέχεται σπίτι του, στην οδό Νίκης, να κάνεις διορθώσεις. Τι ανεξάντλητος θησαυρός μνήμης, σοφίας, πείρας και νηφαλιότητας!

Τον λαογράφο Κίτσο Μακρή τον γνωρίσαμε από τον αείμνηστο φίλο ζωγράφο Ασαντούρ Μπαχαριάν και είχαμε την τύχη να φάμε ζυμωτό ψωμί και πίτα στη γάστρα στο παραδοσιακό του σπίτι, στον Βόλο. Μου χάρισε ένα άρθρο με πληροφορίες για τον ληστή Σπάτουλα που υποχρέωσε αγιογράφο να τον εικονίσει σε εκκλησία!! Με τον δυσπρόσιτο ποιητή (τον μεγάλο του μέλλοντός μας) Τάκη Παπατσώνη είχα επικοινωνία μέσω του φίλου ποιητή Ματθαίου Μουντέ και με το Νίκο Καρούζο είχαμε μια ζεστή, όλο χιούμορ σχέση, ποτισμένη από μπόλικο ούζο. Ανεπανάληπτη θεωρώ για τη ζωή μου τη συνάντηση με τον αρχιτέκτονα Αρη Κωνσταντινίδη. Οσον αφορά τον Αγγελο Τερζάκη, του οφείλω την τύχη ότι επί 41 χρόνια είμαι εδώ.

 

Του Κώστα Γεωργουσόπουλου

 

Πηγή ΤΑ ΝΕΑ

22.9.2012