Παρασκευή 13 Νοεμβρίου 2009

Ζώμινθος Κρήτης : Το πρώτο μινωικό κέντρο που έχει εντοπιστεί ως σήμερα σε βουνό


Πρωτοσέλιδη σε ένα διεθνές αρχαιολογικό- και διαδικτυακό- περιοδικό, το αμερικανικό «Αrchaeology Μagazine», βρίσκεται μια ελληνική ανασκαφή. Πρόκειται για την ανασκαφή της Ζωμίνθου που υλοποιείται τα τελευταία χρόνια στον Ψηλορείτη της Κρήτης, σε υψόμετρο 1.200 μέτρων, από τους αρχαιολόγους Γιάννη και Εφη Σακελλαράκη , οι οποίοι έχουν φέρει στο φως το πρώτο μινωικό κέντρο που εντοπίστηκε ως σήμερα σε βουνό. Γιατί μέχρι πρότινος ήταν γνωστό ότι οι αρχαίοι Μινωίτες ήταν καλοί ναυτικοί, για ορεσίβιους όμως δεν τους ήξερε κανείς. Ιδού όμως που η θεωρία αυτή αλλάζει χάρη στα πολυάριθμα ευρήματα της ανασκαφής στη Ζώμινθο, τα οποία αποτελούν τα πρώτα αποδεικτικά στοιχεία.

«Τα λογιστικά αρχεία με τη γραμμική Β γραφή από το Ανάκτορο της Κνωσού αναφέρουν χιλιάδες προβάτων μαζί με τα ονόματα των βοσκών τους! Ωστόσο, η γη όπου έβοσκαν αυτά τα πρόβατα ήταν πάντα ένα μυστήριο. Η Ζώμινθος όμως και οι γειτονικές περιοχές της έχουν μεγάλα βοσκοτόπια, έτσι θα μπορούσετα πρόβατα που καταγράφονται στις πινακίδες της Κνωσού να βρίσκονταν κυρίως εδώ», σημειώνει ο καθηγητής κ. Σακελλαράκης στο «Αrchaeology Μagazine». Δεν είναι το μοναδικό στοιχείο που αναφέρει ο έλληνας αρχαιολόγος στην παρουσίαση του θέματος, μέσα από το οποίο οι αναγνώστες του περιοδικού μπορούν να αντιληφθούν ολόκληρο το πλαίσιο του τόπου, της Ιστορίας, ακόμη της πανίδας και της χλωρίδας. Ενα μνημειακό κεντρικό κτίριο που καλύπτει έκταση 1.600 τετραγωνικών μέτρων και χρονολογείται από τις αρχές του 17ου αιώνα π.Χ. έχουν αποκαλύψει οι ανασκαφές. Είναι εξαιρετικά καλά διατηρημένο και ορισμένοι από τους τοίχους του σώζονται σε ύψος 2,2 μέτρων, ενώ είναι σίγουρο ότι είχε δύο ορόφους και ήταν κτισμένο από μεγάλους όγκους τοπικής πέτρας. Οι τοίχοι του εσωτερικά ήταν διακοσμημένοι με τοιχογραφίες. Μόνο λίγα όμως από τα τουλάχιστον 45 δωμάτια του ισογείου έχουν διερευνηθεί ως τώρα. Σε αυτά βρέθηκαν άφθονη κεραμική, οστά ζώων, λείψανα απανθρακωμένου ξύλου, πολλά μικρά έργα τέχνης και πιθάρια αποθήκευσης. Εντοπίστηκαν όμως και κεραμικοί αγωγοί ύδατος, οι οποίοι ίσως υποδεικνύουν ένα κεντρικό σύστημα αποχέτευσης, ενώ στο δυτικό τμήμα του κεντρικού κτιρίου ήρθε στο φως συγκρότημα εργαστηρίων. Περισσότερα από 250 αγγεία καθημερινής χρήσης βρέθηκαν στο εργαστήριο κεραμικής, αλλά και μερικά χάλκινα και λίθινα εργαλεία (συμπεριλαμβανομένου ενός μαχαιριού, μιας λεπίδας και λαβίδων). Επίσης, ο τροχός αγγειοπλαστικής και ο χώρος καθαρισμού του πηλού.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίαζε ένα άλλο δωμάτιο, το οποίο θα μπορούσε να ήταν εργαστήριο επεξεργασίας κρυστάλλων χαλαζία, ενός σπάνιου και πολύτιμου υλικού κατά την αρχαιότητα, καθώς εθεωρείτο ότι είχε μαγικές ιδιότητες. Σε αυτό το δωμάτιο βρέθηκαν και τρία ρυτά (λατρευτικά αγγεία), τα οποία ενισχύουν τη διπλή χρήση του κεντρικού κτιρίου ως τόπου λατρείας.
Ω στόσο η κατασκευή ενός τέτοιου τεράστιου κτιρίου σε αυτό το υψόμετρο θα πρέπει να ήταν αρκετά δύσκολο ζήτημα. Η απρόσμενη θέση του, το μέγεθός του καθώς και η προσεκτική κατασκευή του προϋποθέτουν την ύπαρξη μιας κεντρικής αρχής που είχε στον έλεγχό της τους πόρους της περιοχής, συμπεριλαμβανομένων των κοπαδιών και των βοσκοτόπων του, όπως εξηγούν οι ανασκαφείς.

Η ανασκαφή συνεχίζεται και σήμερα, προκειμένου να αποκαλυφθεί η δομή ολόκληρου του κτιρίου, ωστόσο στόχος των ανασκαφέων είναι και η διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος, ώστε να αποκατασταθεί στον τόπο η ηρεμία της μινωικής περιόδου. Η Ζώμινθος καταστράφηκε από σεισμό γύρω στο 1600 π.Χ., η περιοχή όμως συνέχισε να χρησιμοποιείται στη Μυκηναϊκή, Αρχαϊκή, ελληνιστική και Ρωμαϊκή περίοδο.

Διοικητικό - θρησκευτικό κέντρο 
Η σημασία του κεντρικού κτιρίου επιβεβαιώνεται από τις ασύμμετρες προσόψεις του και από τον ίδιο προσανατολισμό που έχει με τα μινωικά ανάκτορα. «Η Ζώμινθος μπορεί επομένως να θεωρηθεί ένα καλά οργανωμένο διοικητικό κέντρο, κτισμένο σε στρατηγικό σημείο για τον έλεγχο της περιοχής. Η θέση του πάνω στον αρχαίο δρόμο που οδηγούσε από την Κνωσό προς το Ιδαίον Αντρον, όπου κατά την παράδοση είχε γεννηθεί ο Δίας, και ο πλούτος της κεραμικής που βρέθηκε στον χώρο δείχνουν ότι ήταν πιθανόν επίσης να ήταν θρησκευτικό κέντρο και χειροτεχνικό» επισημαίνει ο κ. Σακελλαράκης. Και εδώ ενδιαφέρον έχει το απόσπασμα από τους «Νόμους» του Πλάτωνα (βιβλίο Ι, 625Β): «Καθ΄ οδόν μπορούμε να περάσουμε ευχάριστα την ώρα συζητώντας για αυτά, μου είπαν ότι η απόσταση από την Κνωσό στη σπηλιά και στον ναό του Δία είναι μεγάλη και αναμφίβολα υπάρχουν σκιερά μέρη κάτω από ψηλά δέντρα, που θα μας προστατεύσουν από τον καυτό ήλιο ».


Της Μαρίας Θέρμου
 
Πηγή Το Βήμα
13.11.09

Δεν υπάρχουν σχόλια:

ShareThis