Στα χρόνια του Μεσοπολέμου, σε καιρό εθνικής ολοκλήρωσης, καταστροφής και διχασμού μαζί, η Ελλάδα πάλευε με τα χρέη και τις πολεμικές αποζημιώσεις, προσπαθούσε να λύσει το προσφυγικό και ταυτόχρονα να οργανώσει μια καινούργια χώρα.
Σύμφωνα με τους ιστορικούς η μετά το 1922 περίοδος υπήρξε πολιτικά διχαστική και κοινωνικά ταραχώδης.
O πολιτικός κόσμος δεν είχε αξιοπιστία, τα κινήματα διαδέχονταν το ένα το άλλο, με αποκορύφωμα τη δικτατορία του Πάγκαλου το 1925, η κατάρρευση της οποίας οδήγησε στην οικουμενική κυβέρνηση του Αλέξανδρου Ζαΐμη.
Εκείνη η κυβέρνηση προσπάθησε σε συνθήκες διεθνούς οικονομικής κρίσης να ρυθμίσει τα χρέη της χώρας και να επανακτήσει την επαφή της με τις διεθνείς αγορές, οι οποίες τη θεωρούσαν πτωχευμένη. Αρχισαν τότε οι διαπραγματεύσεις με την Κοινωνία των Εθνών για την αναδιάρθρωση των χρεών και τη σύναψη νέου δανείου. Τα παλαιά χρέη, έπειτα από επίπονες προσπάθειες, ρυθμίστηκαν και άνοιξε ο δρόμος για το νέο «προσφυγικό δάνειο», το περιβόητο «τριμερές», μέσω του οποίου θα μπορούσαν να προωθηθούν «παραγωγικά έργα» και να διαμορφωθούν συνθήκες επιβίωσης για το πλήθος των προσφύγων που είχαν κατανεμηθεί σε ολόκληρη τη χώρα και ιδιαιτέρως στη Μακεδονία και στη Θράκη. Εναντι του «τριμερούς» δανείου η κυβέρνηση Ζαΐμη υποχρεώθηκε να λάβει οικονομικά μέτρα και να αποκαταστήσει καθεστώς νομισματικής σταθερότητας στη χώρα, ώστε να επανασυνδεθεί με τον επικρατούντα τότε κανόνα του χρυσού και έτσι να ξανακερδίσει τη θέση της στις αγορές. Ειδικώς για τη διαμόρφωση περιβάλλοντος νομισματικής σταθερότητας, η τότε «τρόικα» απαίτησε να αφαιρεθεί το εκδοτικό προνόμιο, της εκτύπωσης δηλαδή χρήματος, από τις εμπορικές τράπεζες και να ιδρυθεί κεντρική τράπεζα. Παρά τις πολλές αντιδράσεις η κυβέρνηση Ζαΐμη επέμεινε και συμφώνησε μαζί της ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Κάπως έτσι το «τριμερές δάνειο» εγκρίθηκε και εξασφαλίστηκαν οι πρώτοι πόροι για τον έλεγχο των νερών του Αξιού, του Στρυμόνα και του Νέστου, ώστε να ελευθερωθούν γαίες και να αποδοθούν σε λιμοκτονούντες πρόσφυγες. Σε εκείνη τη συμφωνία στηρίχθηκε μια νέα περίοδος.
Επανερχόμενος ο Βενιζέλος το 1928 προώθησε την ίδρυση της Τράπεζας της Ελλάδος, αποδέχθηκε την κυρίαρχη τότε αρχή του ισοσκελισμένου ισολογισμού και βεβαίως υιοθέτησε τα «παραγωγικά έργα». Με άλλα λόγια το «τριμερές δάνειο» και όσα διαρθρωτικά το συνόδευσαν προσέφεραν τη διέξοδο. Η Ελλάδα ευτύχησε μεταξύ 1928-1932 να ζήσει μια «χρυσή τετραετία» και να απολαύσει στα χρόνια του μεγάλου κραχ υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Σύμφωνα με τους ιστορικούς η μετά το 1922 περίοδος υπήρξε πολιτικά διχαστική και κοινωνικά ταραχώδης.
O πολιτικός κόσμος δεν είχε αξιοπιστία, τα κινήματα διαδέχονταν το ένα το άλλο, με αποκορύφωμα τη δικτατορία του Πάγκαλου το 1925, η κατάρρευση της οποίας οδήγησε στην οικουμενική κυβέρνηση του Αλέξανδρου Ζαΐμη.
Εκείνη η κυβέρνηση προσπάθησε σε συνθήκες διεθνούς οικονομικής κρίσης να ρυθμίσει τα χρέη της χώρας και να επανακτήσει την επαφή της με τις διεθνείς αγορές, οι οποίες τη θεωρούσαν πτωχευμένη. Αρχισαν τότε οι διαπραγματεύσεις με την Κοινωνία των Εθνών για την αναδιάρθρωση των χρεών και τη σύναψη νέου δανείου. Τα παλαιά χρέη, έπειτα από επίπονες προσπάθειες, ρυθμίστηκαν και άνοιξε ο δρόμος για το νέο «προσφυγικό δάνειο», το περιβόητο «τριμερές», μέσω του οποίου θα μπορούσαν να προωθηθούν «παραγωγικά έργα» και να διαμορφωθούν συνθήκες επιβίωσης για το πλήθος των προσφύγων που είχαν κατανεμηθεί σε ολόκληρη τη χώρα και ιδιαιτέρως στη Μακεδονία και στη Θράκη. Εναντι του «τριμερούς» δανείου η κυβέρνηση Ζαΐμη υποχρεώθηκε να λάβει οικονομικά μέτρα και να αποκαταστήσει καθεστώς νομισματικής σταθερότητας στη χώρα, ώστε να επανασυνδεθεί με τον επικρατούντα τότε κανόνα του χρυσού και έτσι να ξανακερδίσει τη θέση της στις αγορές. Ειδικώς για τη διαμόρφωση περιβάλλοντος νομισματικής σταθερότητας, η τότε «τρόικα» απαίτησε να αφαιρεθεί το εκδοτικό προνόμιο, της εκτύπωσης δηλαδή χρήματος, από τις εμπορικές τράπεζες και να ιδρυθεί κεντρική τράπεζα. Παρά τις πολλές αντιδράσεις η κυβέρνηση Ζαΐμη επέμεινε και συμφώνησε μαζί της ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Κάπως έτσι το «τριμερές δάνειο» εγκρίθηκε και εξασφαλίστηκαν οι πρώτοι πόροι για τον έλεγχο των νερών του Αξιού, του Στρυμόνα και του Νέστου, ώστε να ελευθερωθούν γαίες και να αποδοθούν σε λιμοκτονούντες πρόσφυγες. Σε εκείνη τη συμφωνία στηρίχθηκε μια νέα περίοδος.
Επανερχόμενος ο Βενιζέλος το 1928 προώθησε την ίδρυση της Τράπεζας της Ελλάδος, αποδέχθηκε την κυρίαρχη τότε αρχή του ισοσκελισμένου ισολογισμού και βεβαίως υιοθέτησε τα «παραγωγικά έργα». Με άλλα λόγια το «τριμερές δάνειο» και όσα διαρθρωτικά το συνόδευσαν προσέφεραν τη διέξοδο. Η Ελλάδα ευτύχησε μεταξύ 1928-1932 να ζήσει μια «χρυσή τετραετία» και να απολαύσει στα χρόνια του μεγάλου κραχ υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Δεν ξέρουμε αν μπορεί να επαναληφθεί το θαύμα του 1928, αλλά καλό είναι να ανατρέχουμε στην Ιστορία. Τουλάχιστον μαθαίνουμε ότι όσα μάς συμβαίνουν δεν είναι τόσο πρωτοφανή όσο νομίζουμε. Εχουν επαναληφθεί πολλές φορές στο παρελθόν.
akarakousis@dolnet.gr
akarakousis@dolnet.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου