Τα θαυμαστά ταξίδια του μαυροπετρίτη

Φτερούγισμα φτερούγισμα μπορούν να παρακολουθούν οι φυσιοδίφες του... Ιnternet την ιπτάμενη μεταναστευτική πορεία του μαυροπετρίτη (falco eleonorae) από τη Νότια Αφρική στην Ελλάδα και το αντίστροφο. Στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας απεικονίζονται οι διαδρομές τεσσάρων μαυροπετριτώντου Βορέα, της Ιριδος, του Νότου και του Ζέφυρου. Τα πουλιά εγκατέλειψαν τον περασμένο Οκτώβριο το νησί της Ανδρου και ταξίδεψαν ως τη Μαδαγασκάρη και τη Νότια Αφρική για να ξεχειμωνιάσουν. Σήμερα, δύο από αυτά έχουν ήδη επιστρέψει, ενώ τα μικρότερα σε ηλικία, ο Νότος και ο Ζέφυρος, παραμένουν στην περιοχή της Κεντρικής Αφρικής.

Στους τέσσερις μαυροπετρίτες τοποθετήθηκαν δορυφορικοί πομποί στο πλαίσιο του προγράμματος «Μελέτη και διατήρηση των θαλασσοπουλιών στην Ελλάδα» που εφαρμόζεται από τον τομέα Διατήρησης της Ορνιθολογικής σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών και γερμανούς επιστήμονες ειδικούς σε θέματα δορυφορικής παρακολούθησης μαυροπετριτών.

Το μεταναστευτικό τους ταξίδι, 7.000 χιλιομέτρων, προς την Αφρική ολοκληρώθηκε με επιτυχία. Τα ενήλικα έφτασαν γρηγορότερα στον προορισμό τους, ενώ τα δύο μικρά παρέκκλιναν δυτικά και παρέμειναν για ένα δεκαπενθήμερο σε περιοχές της Κεντρικής Αφρικής με μεγάλη αφθονία τροφής (αγροτικές και δασικές εκτάσεις), πριν συνεχίσουν το ταξίδι τους με κατεύθυνση νοτιοανατολική.

Η παρακολούθησή τους συνεχίστηκε και την εφετινή χρονιά, ώστε να καταγραφούν οι διαδρομές και κατά την επιστροφή τους στους τόπους αναπαραγωγής τους, τις ελληνικές νησίδες. Πρώτοι ξεκίνησαν οι δύο ενήλικοι μαυροπετρίτες και ακολούθησαν τα δύο ανήλικα πουλιά, τα οποία μέχρι και σήμερα παραμένουν στην περιοχή της Κεντρικής Αφρικής.

Τα ενήλικα, η Ιρις και ο Βορέας έχουν φτάσει στην Ελλάδα και ετοιμάζονται να ξεκινήσουν για άλλη μία χρονιά την αναπαραγωγή τους. Ακολούθησαν διαφορετική διαδρομή κατά την επιστροφή τους στην Ελλάδα και συγκεκριμένα κινήθηκαν ανατολικότερα της διαδρομής που είχαν επιλέξει κατά τη φθινοπωρινή τους μετανάστευση προς τη Μαδαγασκάρη. «Γενικά οι μαυροπετρίτες που επισκέπτονται την Ελλάδαακολουθούν τη διαδρομή του Νείλου, δηλαδή κινούνται ανατολικότερα της Σαχάρας, γεγονός που τους προφυλάσσει από τις αντίξοες συνθήκες διάσχισης της ερήμου» σημειώνει η κυρία Ρούλα Τρίγκου από την Ορνιθολογική Εταιρεία.

Ο μαυροπετρίτης είναι ένα μεταναστευτικό είδος που τρέφεται με μεταναστευτικά είδη, επομένως αποτελεί έναν από τους πιο ευαίσθητους δείκτες για τη μελέτη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στα πουλιά. «Ενα από τα προβλήματα που αναμένεται να αντιμετωπίσουν τα μεταναστευτικά είδη πουλιών στα επόμενα χρόνιαείναι η επέκταση της αφιλόξενης ζώνης της ερήμου Σαχάρας, που θα αυξήσει τους κινδύνους και τις δυσκολίες για όσα προσπαθούν να τη διασχίσουν» σημειώνει οσυντονιστής δράσεων για τον μαυροπετρίτη κ. Γιάκομπ Φριτς. Και προσθέτει: «Η διερεύνηση του κατά πόσο οι μαυροπετρίτες που αναπαράγονται στην Ελλάδα διέρχονται πάνω από τη Σαχάρα ή την παρακάμπτουν κατά τη μετανάστευσή τουςθα μας δώσει στοιχεία για να μπορέσουμε να προβλέψουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην επιβίωση του είδους».

Το γεράκι αυτό στην Ελλάδα αντιμετωπίζει απειλές. Στους ιστούς του έχουν ανιχνευθεί τοξικά υπολείμματα από γεωργικά φάρμακα

Ο μαυροπετρίτης, το βαρβάκι όπως τον λένε σε πολλά νησιά, είναι ένα σκουρόχρωμο, μεσαίου μεγέθους, μεταναστευτικό γεράκι με μακριές φτερούγες. Η Ελλάδα θεωρείται η σημαντικότερη χώρα για τη διατήρησή του, αφού κατά την περίοδο τής αναπαραγωγής φιλοξενεί πάνω από το 85% του παγκόσμιου πληθυσμού- περισσότερα από 12.000 ζευγάρια. Τα περισσότερα από αυτά αναπαράγονται στις νησίδες της Κρήτης. Λίγες αποικίες εκτός Ελλάδος υπάρχουν ακόμη στην ακτή του Μαρόκου, στον Ατλαντικό και στα Κανάρια νησιά.

Η χαμηλή διαθεσιμότητα σε τροφή στις περιοχές φωλιάσματος των νησιών του Αιγαίου τα αναγκάζει να κυνηγούν σε μεγάλες αποστάσεις κατά τη διάρκεια της ημέρας και μόνο μερικοί μαυροπετρίτες επιστρέφουν στις αποικίες τη νύχτα. Η έκταση στην οποία δραστηριοποιούνται τα γεράκια μιας αποικίας μπορεί να ξεπερνά τα 1.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα! Για αυτό στην αρχή της αναπαραγωγικής περιόδου μπορεί να παρατηρηθούν και στην ηπειρωτική χώρα ακόμη και σε ψηλά βουνά μακριά από τις ακτές. Ο μαυροπετρίτης γεννά τα αβγά του στα τέλη Ιουλίου με αρχές Αυγούστου, τα μικρά βγαίνουν γύρω στις 20 Αυγούστου και πετούν στα τέλη Σεπτεμβρίου.

Το είδος στην Ελλάδα αντιμετωπίζει πολλές απειλές. Οι βιότοποι όπου φωλιάζει, κυνηγά και αναπαράγεται καταστρέφονται από ανθρωπογενείς δραστηριότητες

και παρεμβάσεις. Στους ιστούς μαυροπετρίτη έχουν βρεθεί τοξικά υπολείμματα γεωργικών φαρμάκων που χρησιμοποιούνται σε καλλιέργειες. Ο μαυροπετρίτης σχηματίζει αποικίες σε βραχώδεις ακτές μεγάλων νησιών, στα εσωτερικά βράχια τους, καθώς και σε μικρές ακατοίκητες νησίδες του Αιγαίου. Εκεί βρίσκει ασφάλεια και απομόνωση, καθώς η δυσκολία πρόσβασης στις απόκρημνες πλαγιές ελαχιστοποιεί την ανθρώπινη παρουσία. Στις ακατοίκητες νησίδες μπορεί να φωλιάζει ακόμη και στο έδαφος.

Πηγή Το Βήμα

24.6.2010