Τρίτη 18 Νοεμβρίου 2008

Χωροταξικό έγκλημα

Χωροταξικό έγκλημα

Του Γιαννη Μανιατη*

Τελικά ο εγκληματίας, έστω και με καθυστέρηση μερικών δεκαετιών, γυρνάει πάντα στον τόπο του εγκλήματος. Στις δεκαετίες ’50 και ’60, οι συντηρητικές κυβερνήσεις της αντιπαροχής εξαφάνισαν κάθε πολεοδομική αισθητική στις ελληνικές πόλεις. Σήμερα, η ίδια συντηρητική κυβέρνηση ολοκληρώνει τον ιστορικό κύκλο στις περιβαλλοντικά ευαίσθητες ακτές και τα νησιά της χώρας, σε κάθε σημείο όπου μπορεί να επέμβει η μπουλντόζα του εργολάβου. Το όπλο του εγκλήματος λέγεται Ειδικό Χωροταξικό Τουρισμού.

Το κίνητρο έχει ήδη αποκαλυφθεί. Μεγάλα οικονομικά συμφέροντα που επενδύουν σε real estate και στη σπέκουλα πάνω στη γη, μετά την καταστροφή των μεσογειακών ακτών της Ισπανίας, χτίζοντας πολυώροφα εκτρώματα πάνω στο κύμα, θα συνεχίσουν το έργο τους στα 15.000 χλμ. δαντελών του Αιγαίου, του Ιονίου και των ακτών. Αγοράζουν χιλιάδες στρέμματα, προκειμένου να «επενδύσουν» σε παραθεριστικές κατοικίες που θα αγοράσουν οι εύποροι συνταξιούχοι της Ευρώπης. Στην Ιο υπάρχουν πληροφορίες για αγορές περίπου 20.000 στρ. Μόνο που με την κρίση του παγκόσμιου χρηματοοικονομικού συστήματος, φαίνεται ότι οι Βρετανοί και άλλοι Ευρωπαίοι συνταξιούχοι όχι μόνο παραθεριστική κατοικία δεν θα αγοράσουν στην Ελλάδα, αλλά μάλλον ούτε ως επισκέπτες λίγων ημερών δεν πρόκειται να τους δούμε. Πολύ περισσότερο που σε πολλά νησιά υπάρχουν πια εκατοντάδες απούλητες νεόδμητες κατοικίες.

Η φιλοσοφία του σχεδίου είναι εξαιρετικά απλή. Ο αρμόδιος υπουργός, εκμεταλλευόμενος την πραγματική ανάγκη της χώρας για ένα χωροταξικό σχέδιο τουρισμού, αποφάσισε με ωμή κτηματομεσιτική και εργολαβική λογική να γεμίσει τη χώρα με τουριστικές αποικίες. Οσοι αγοράσουν 150 στρ. γης θα κατασκευάσουν παραθεριστικές κατοικίες, τις οποίες θα πωλήσουν κατά 50%. Ουσιαστικά θα χτιστούν ιδιωτικά χωριά - ησυχαστήρια συνταξιούχων, με διπλάσια τετραγωνικά από αυτά που επιτρέπονται για ξενοδοχεία και με συντελεστή δόμησης πολλαπλάσιο της εκτός σχεδίου δόμησης που επιτρέπεται για οποιονδήποτε άλλον κοινό θνητό. Ο μπεζαχτάς που προσφέρεται είναι δυόμισι φορές μεγαλύτερος από την αντίστοιχη δυνατότητα που έχουν σήμερα οι μεγάλες τουριστικές επενδύσεις (ΠΟΤΑ) της χώρας να πωλούν διαμερίσματα μόνο μέχρι το 20% της συνολικά δομημένης επιφάνειας.

Το κείμενο δεν απαντά σε βασικά τουριστικά προβλήματα της χώρας (μικρός μέσος αριθμός διανυκτερεύσεων, αναγκαιότητα επιμήκυνσης της επισκεψιμότητας από τρεις (3) μήνες σήμερα σε πάνω από έξι (6), φθίνουσα κατά κεφαλήν δαπάνη κ. ά.). Χωροθετεί αδιακρίτως επενδύσεις χωρίς ανάδειξη του ποιοτικού τουρισμού, του φυσικού πολιτιστικού περιβάλλοντος, με ελάχιστες αναφορές βιώσιμης ανάπτυξης, χωρίς πρόβλεψη εναλλακτικών σεναρίων σε περίπτωση αποτυχίας κάποιων σχεδιασμών.

Σε μια χώρα όπου το νερό και τα απορρίμματα αποτελούν ήδη τα κορυφαία περιβαλλοντικά προβλήματα, προβλέπεται η αυθαίρετη κερδοσκοπική - κατασκευαστική επιδρομή, χωρίς περιορισμούς για την εκτίμηση της φέρουσας ικανότητας του κάθε τόπου, δηλαδή της δυνατότητάς του να αντέξει οικιστικά, περιβαλλοντικά, αισθητικά, συγκοινωνιακά τις νέες τουριστικές αποικίες.

Ακόμα και η δυνατότητα προσέλκυσης σοβαρών επενδυτικών κεφαλαίων στους εκατοντάδες φθίνοντες οικισμούς της χώρας, με προσαύξηση διαφόρων πολεοδομικών συντελεστών (που θα μπορούσε να αποτελέσει σοβαρό διέξοδο για ξαναζωντάνεμα της υπαίθρου), αντιμετωπίζεται με καταστροφικό τρόπο για το ευαίσθητο ορεινό περιβάλλον. Επιτρέπεται η εκτός σχεδίου δόμηση στα 500 μέτρα γύρω από τα όρια οποιουδήποτε οικισμού, με αρτιότητα 2 στρ. έναντι των 4 στρ. σήμερα και συντελεστή δόμησης 0,3 έναντι 0,05 για μέχρι 4 στρ. ή 0,2 για εκτός σχεδίου ξενοδοχεία.

Τελικά, δεν είναι καθόλου τυχαία η διαρκής υποσκαφή των 350 Πολεοδομικών Σχεδίων και Χωροταξικών Μελετών Ανοιχτών Πόλεων, που εκπονούνται σήμερα στη χώρα, μέσα από αλλαγές προδιαγραφών, διοικητικές ασάφειες και επιπλέον γραφειοκρατία. Οσο πιο αργά εκπονηθούν αυτά τα μικρά αναπτυξιακά - χωροταξικά σχέδια, τόσο καλύτερα για τους κερδοσκόπους της γης. Για όσα εγκριθούν στη συνέχεια θα ισχύουν οι κατευθύνσεις του εκτρωματικού Χωροταξικού του Τουρισμού. Το έγκλημα σχεδιάζεται. Το κίνητρο του κέρδους είναι πανίσχυρο. Το θύμα, αθώο και βουβό. Θα επιτρέψουμε να ολοκληρωθεί ο κύκλος του περιβαλλοντικού βιασμού σε ό, τι έχει απομείνει παρθένο σε αυτήν τη χώρα;

* Ο κ. Γιάννης Μανιάτης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και βουλευτής Αργολίδας (εισηγητής Κοινοβουλευτικού Τομέα Ελέγχου ΥΠΕΧΩΔΕ του ΠΑΣΟΚ).

ΠΗΓΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

18/11/08

Δεν υπάρχουν σχόλια:

ShareThis