ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ - ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Το παζάρι και οι αντιπαροχές

ΑΝΤ. ΚΑΡΑΚΟΥΣΗΣ

Ο πρωθυπουργός κ. Κ. Καραμανλής παρομοίωσε στη Βουλή την περασμένη Παρασκευή την εξελισσόμενη πιστωτική κρίση και μεταλλασσόμενη σε οικονομική με κινούμενη άμμο. Και δικαίως, αφού κανείς δεν μπορεί να προδιαγράψει την εξέλιξή της, ούτε να προβλέψει τις εκδηλώσεις της. Ηδη στην ελληνική εκδοχή της οι περιπλοκές είναι πολλές και οι συγκρούσεις που προκαλούν οι απόπειρες διαχείρισής της μεγάλες.

Σε πρώτη φάση η κρίση, παρά τις προειδοποιήσεις, επέπεσε ως κεραυνός εν αιθρία, προκαλώντας πανικό στους αποταμιευτές. Γεγονός που επέβαλε αρχικώς κυβερνητικές διαβεβαιώσεις για την ασφάλεια των καταθέσεων και ακολούθως νομοθετική κάλυψη. Στη συνέχεια αναδείχθηκε το πρόβλημα της ρευστότητας του τραπεζικού συστήματος, της μεταφοράς και εδώ του διεθνούς ελλείμματος εμπιστοσύνης στις πιστωτικές αγορές. Η καχυποψία μεταξύ των τραπεζών ανήλθε στα ύψη και δηλητηριώδεις φήμες άρχισαν να διατρέχουν την τραπεζική πιάτσα, με τρόπαιο τις καταθέσεις που άρχισαν να μετακινούνται από τράπεζα σε τράπεζα, προς αναζήτηση μεγαλύτερης δυνατής ασφάλειας. Κάπως έτσι η διατραπεζική αγορά νέκρωσε και ευθέως ετέθη ζήτημα ανάληψης πρωτοβουλιών προκειμένου να αποτραπούν συνθήκες πιστωτικής ασφυξίας στην οικονομία.

Από εκείνη τη στιγμή άρχισε ένα «παζάρι» μεταξύ κυβέρνησης και τραπεζών για τις αντιπαροχές έναντι της ρευστότητας που θα προσφερόταν και μαζί ένας υπόγειος πόλεμος μεταξύ των τραπεζικών ιδρυμάτων για την πρωτοκαθεδρία στην επόμενη ημέρα. Οι ισχυρότεροι, όσοι διέθεταν υψηλή ρευστότητα και εκείνοι που είχαν εκπονήσει σχέδια εξαγορών και μεγέθυνσης, άρχισαν να αντιδρούν και να εναντιώνονται σε ομαδοποιήσεις και ενιαία σχήματα παρέμβασης. Η Εθνική Τράπεζα εξ αρχής μετέδωσε τη δυσφορία της και η Marfin του κ. Ανδ. Βγενόπουλου έσπευσε να διαλαλήσει την πρόθεσή της για «φιλικές» εξαγορές. Σε αυτή την ατμόσφαιρα, η κυβέρνηση και η Τράπεζα της Ελλάδος, επηρεαζόμενες από το κλίμα που μετέφερε διεθνώς το σχέδιο του Γκόρντον Μπράουν για τη διάσωση των βρετανικών τραπεζών, κινήθηκαν εσπευσμένα και παρουσίασαν το υπερβολικό, κατά τις κρίσεις των περισσοτέρων, πρόγραμμα ενίσχυσης των ελληνικών τραπεζικών ιδρυμάτων, ύψους 28 δισ. ευρώ.

Το ύψος του σχεδίου προκάλεσε τα πλήθη, εκνεύρισε τους θεωρούμενους ισχυρούς της τραπεζικής αγοράς και προβλημάτισε τους υπόλοιπους. Η Εθνική Τράπεζα μετέδωσε ότι δεν έχει ανάγκη να συμμετάσχει, ο κ. Βγενόπουλος έθεσε ερωτήματα και οι υπόλοιποι διεκδίκησαν καθολική και ταυτόχρονη συμμετοχή στο πρόγραμμα ενίσχυσης ώστε να μην στιγματιστούν ιδρύματα ότι αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα και βαρύτερα προβλήματα. Προϊόντος του χρόνου και καθώς το πρόβλημα ρευστότητας παρέμενε ενεργό, οι αντιδράσεις άρχισαν να παίρνουν πιο συγκεκριμένη μορφή, για να κορυφωθούν την περασμένη Τετάρτη, όταν ο Ανδρέας Βγενόπουλος κατήγγειλε το πρόγραμμα του κ. Γ. Αλογοσκούφη ως σκανδαλώδες. Ο Mr MIG υπερέβαλε εαυτόν και οι υπόλοιποι τραπεζίτες ένιωσαν ότι στοχοποιούνται. Οταν την επομένη ο υπουργός Οικονομίας παρουσίασε τροποποιημένο το σχέδιο διάσωσης προβλέποντας νέους, αυστηρότερους όρους, τα πράγματα άλλαξαν και δεύτερες σκέψεις επικράτησαν στον κύκλο των κ. κ. Σάλλα, Νανόπουλου και Κωστόπουλου. Πολύ περισσότερο δε, όταν την περασμένη Παρασκευή παρακολούθησαν τη συζήτηση στη Βουλή και διαπίστωσαν τις αρνητικές διαθέσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης, αλλά και τις διαθέσεις της κυβέρνησης για διαμόρφωση ιδιαιτέρως αυστηρού πλαισίου παροχής της βοήθειας.

Από νωρίς το απόγευμα της Παρασκευής, οι περισσότεροι εκ των τραπεζιτών μετέδιδαν ότι δεν θα συμμετάσχουν στο σχέδιο του κ. Αλογοσκούφη και δήλωναν ότι προτιμούν να αυτοπεριοριστούν, να απολέσουν κέρδη και δυνατότητες, παρά να μεταβληθούν σε κρατικά και κομματικά παραρτήματα. Μήπως και έτσι προπαρασκευάσουν ευχερέστερα τις σχεδόν νομοτελειακά επερχόμενες συγχωνεύσεις. Πολλοί αναμένουν τραπεζικούς γάμους και αρραβώνες ως το τέλος του χρόνου. Δεδομένων μάλιστα των συνθηκών, να επιταχυνθούν, ακριβώς για να προσπεράσουν τις συνθήκες κρίσης που δημιουργούν οι ανταγωνισμοί και οι αναπτυσσόμενες αντιθέσεις.

Αν έτσι εξελιχθούν τα πράγματα, αν μαζικά πια οι τραπεζίτες δεν συμμετάσχουν στο κρατικό πρόγραμμα ενίσχυσης και προτιμήσουν λύσεις εκ των ενόντων, τότε το πρόβλημα ρευστότητας και η επαπειλούμενη πιστωτική ασφυξία θα πέσει επί των κεφαλών των κ. Καραμανλή και Αλογοσκούφη, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την κυβέρνηση, την οικονομία και την κοινωνία. Στην περίπτωση αυτή, τα φαινόμενα της οικονομικής κρίσης και ύφεσης θα διογκωθούν και θα εμφανισθούν ενωρίτερα, καθιστώντας το οικονομικό και πολιτικό πρόβλημα της χώρας οξύτερο. Υπάρχει δε μέγας κίνδυνος μαζί με την ύφεση να αναδειχθεί και το διαρθρωτικό πρόβλημα της εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους. Ηδη τα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων απέχουν από τα αντίστοιχα γερμανικά 1,7 ποσοστιαίες μονάδες, όταν κατά την είσοδό μας στην ΟΝΕ ήταν μόλις 0,20 της ποσοστιαίας μονάδας.

Οι τάσεις διεύρυνσης των ελλειμμάτων και άμβλυνσης των συνθηκών δημοσιονομικής πειθαρχίας, συνδυαζόμενες με το διεθνές πρόβλημα των πιστώσεων, μπορούν να εξελιχθούν σε μεγάλη παγίδα για την ελληνική οικονομία. Είναι μέγας ο κίνδυνος υποβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη χρηματοδότηση του δημοσίου χρέους. Να σημειωθεί ότι κάθε μονάδα επιτοκίου ανεβάζει κατά περίπου 500 εκατ. ευρώ το κόστος του ετήσιου νέου δανεισμού. Γεγονός που, αν επισυμβεί, θα δυσχεράνει ακόμη περισσότερο τη διαχείριση της κρίσης, επιβεβαιώνοντας την εκτίμηση του κ. Καραμανλή για κινούμενη άμμο, η οποία απειλεί να ρουφήξει τους πάντες και εκείνον και όλους μας.

ΠΗΓΗ ΒΗΜΑ

2.11.08