Η επιστροφή της μπίρας Fix

Η ΙΣΤΟΡΙΑ της ελληνικής μπίρας, τουλάχιστον για τα πρώτα... 100 χρόνια, συμπυκνώνεται στο εμπορικό σήμα Fix. Πρόκειται για ένα σήμαπου δεν αντιπροσωπεύει μόνο ένα προϊόν, αλλά την οικονομική εξέλιξη της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας, από τα μέσα του 19ου αιώνα ως τις αρχές της δεκαετίας του 1980, με έντονη πολιτική φόρτιση και με ισχυρή δόση αλαζονείας- ίσως την κληρονόμησε από τη βαυαρική καταγωγή του ονόματος. Στη διάρκεια των τελευταίων 30 χρόνων το εμπορικό σήμα Fix βρέθηκε ενεχυριασμένο, στην κατοχή της Εθνικής Τράπεζας. Αποτέλεσε αντικείμενο δικαστικής διαμάχης, εντός και εκτός της Ελλάδος, και κατέληξε τελικώς, πριν από περίπου έναν χρόνο, στα χέρια δύο νέων επιχειρηματιών, των κκ. Ι. Χήτου και Η. Γκρέκη. Και πριν από περίπου δύο μήνες ως νέο - αλλά... παλιό- σήμα επανακυκλοφόρησε στην αγορά, σε διαφορετικές συνθήκες και σίγουρα με άλλες προοπτικές.

Η μπίρα Fix επέστρεψε. Περίπου 30 χρόνια μετά την κατάρρευση της ιστορικής βιομηχανίας και το ατυχές, εν τέλει, επαναλανσάρισμα στα μέσα της δεκαετίας του 1950, φαίνεται ότι αυτή τη φορά οι επιχειρηματίες κκ. Ι. Χήτος και Η.Γκρέκης θα αποδειχθούν μάλλον τυχεροί. Δύο μήνες μετά την τοποθέτηση του προϊόντος στην αγορά δεν αποκλείεται το μερίδιο του νέου σήματος σε διάστημα 12 μηνών να υπερβεί ακόμη και το 2%! Το «νέο» σήμα το απέκτησαν στις αρχές του 2009 - ήταν η τρίτη φορά που το σήμα Fix μεταβιβαζόταν. Από τους δύο συνεταίρους, ο κ. Χήτος- μαζί με τους αδελφούς του- είναι συνιδιοκτήτης της εταιρείας που εμφιαλώνει το νερό Ζαγόρι και ο κ. Γκρέκης δραστηριοποιούνταν στην αγορά της μπίρας μέσω της εταιρείας Ελληνικές Μικροζυθοποιίες ΑΕ. Η οικογένεια Γκρέκη δραστηριοποιείται στον χώρο της οινοποίησης και απόσταξης και διαθέτει 45 χρόνια εμπειρίας στην κατασκευή ανοξείδωτων δεξαμενών- και παρήγαγε από το 2005 την μπίρα Genesis. Ο κ. Χήτος έψαχνε για τρία-τέσσερα χρόνια τον τρόπο για να δραστηριοποιηθεί στην αγορά της μπίρας, ήξερε πόσο δύσκολη αγορά ήταν και γνώριζε ότι οποιαδήποτε προσπάθεια έπρεπε να είναι σοβαρή. Οπως ο ίδιος λέει, τα πρώτα του ερεθίσματα από τη συγκεκριμένη αγορά τα απέκτησε λόγω της εμπειρίας που είχε από τη διακίνηση του εμφιαλωμένου νερού- ήταν και είναι ο εμπορικός διευθυντής της Χήτος ΑΕ. Τελικώς κάποιος κοινός γνωστός τούς έφερε σε επαφή και ο κ. Χήτος τον Απρίλιο του 2008 απέκτησε το 51% της εταιρείας Ελληνικές Μικροζυθοποιίες ΑΕ.

Η πώληση στον Κουρτάκη

Εναν χρόνο αργότερα το ιστορικό σήμα Fix πουλήθηκε από την εταιρεία Ολυμπιακή Ζυθοποιία ΑΕ του κ. Β. Κουρτάκη. Η εταιρεία Ελληνικές Μικροζυθοποιίες, που παράγει την μπίρα Genesis, ιδρύθηκε το 2005 από την οικογένεια Γκρέκη. Αξίζει να σημειωθεί ότι το μερίδιο της μικροζυθοποιίας γενικότερα στην ελληνική αγορά της μπίρας είναι μικρότερο του 0,5%, ενώ αντιθέτως αναπτύσσεται με υψηλούς ρυθμούς η μπίρα «ιδιωτικής ετικέτας» (η πρώτη θέση ανήκει στην Αθηναϊκή Ζυθοποιία ΑΕ με 74%-77%, ακολουθεί η Μύθος Ζυθοποιία ΑΕ με περίπου 12%, ενώ περίπου 10% κατέχει η μπίρα «ιδιωτικής ετικέτας»).

Εφέτος η κατάσταση στην αγορά της μπίρας- και όχι μόνο- είναι ακόμη πιο δύσκολη. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες εκτιμήσεις, εφέτος η αγορά θα υποχωρήσει περίπου 4%. Ωστόσο αμέσως μετά το Πάσχα οι κκ. Χήτος και Γκρέκης άρχισαν να διακινούν τη νέα Fix στην αγορά. Με βάση τους αρχικούς στόχους οι δύο επιχειρηματίες αποσκοπούν σε μερίδιο 5% στο διάστημα μιας πενταετίας- μερίδιο που αντιστοιχεί σε 250.000 εκατόλιτρα.

Ο ζυθοποιός Ιωάννης Φιξ ήλθε στην Ελλάδα στα τελευταία χρόνια της βασιλείας του Οθωνα και το πρώτο χειροκίνητο ζυθοποιείο το εγκατέστησε στο Κολωνάκι. Ετσι άρχισε και η ιστορία της οικογένειας Φιξ στην Ελλάδα, της οποίας το όνομα έγινε συνώνυμο της μπίρας. Για τουλάχιστον 100 χρόνια ήταν ο «δυνάστης» του κλάδου της ζυθοποιίας και έμελλε τελικώς να οδηγηθεί στην κατάρρευση το 1982- η πτώση της όμως είχε αρχίσει από τη 15η Ιουλίου 1965, όταν στο υπουργικό συμβούλιο, στην τελευταία του συνεδρίαση, ο τότε πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου «άναψε το πράσινο φως» για να κυκλοφορήσει στην αγορά μια νέα μπίρα, η Αmstel.

Η ηγεμονική θέση που κατείχε στην αγορά η βιομηχανία Φιξ αρχίζει να κλονίζεται από τα τέλη της δεκαετίας του 1950, όταν ο Αντώνιος Κ. Φιξ αποχώρησε από την οικογενειακή επιχείρηση, δημιούργησε την Ελληνική Ζυθοποιία ΑΕ και εργοστάσιο στην περιοχή της οδού Πέτρου Ράλλη (εκεί όπου είναι σήμερα το αμαξοστάσιο των αστικών συγκοινωνιών της ΕΘΕΛ) και «λανσάρει» την μπίρα «Αλφα» (το σήμα κατέχει σήμερα η Αθηναϊκή Ζυθοποιία ΑΕ και κυκλοφορεί την ομώνυμη μπίρα), η οποία όμως δεν είχε τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα.

Στη δεκαετία του ΄60

Μία από τις ιστορικές διαφημίσεις της μπίρας Fix της δεκαετίας του ΄60 (αριστερά) και το μπουκάλι που την έκανε γνωστή σε όλη την Ελλάδα (κάτω) Λίγα χρόνια αργότερα την αγοράζει ο Πρόδρομος Μποδοσάκης, και από αυτόν επιστρέφει στα χέρια της οικογένειας Ιωάννου Κ. Φιξ. Υστερα όμως από τον θάνατο του Ι. Κ. Φιξ, η χήρα του Μαρίκα παντρεύεται με τον πολιτικό τής τότε Ενώσεως Κέντρου Πέτρο Γαρουφαλιά, ο οποίος γίνεται μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ζυθοποιίας Φιξ και σημαίνον στέλεχος της εταιρείας. Το 1963 λήγει η προνομιακή περίοδος λειτουργίας της ζυθοποιίας, αλλά η οικογένεια Φιξ αρχίζει να δραστηριοποιείται στην αγορά των αεριούχων ποτών, χρησιμοποιώντας εκβιαστικές τακτικές προς τους λιανοπωλητές («αν δεν πάρεις αναψυκτικά, δεν σου δίνω μπίρα»), με αποτέλεσμα πολλές μικρές βιοτεχνίες και βιομηχανίες να κινδυνεύουν. Κάτω από τις επίμονες διαμαρτυρίες των πληγέντων επιχειρηματιών, το υπουργείο Εμπορίου δίνει δύο άδειες ίδρυσης ζυθοποιίας σε αυτούς.

Η μία εξ αυτών δόθηκε στον Διογένη Χουρσόγλου, ο οποίος με άλλους δύο συνεταίρους (Γ. Χατζηβασιλείου και Μερκάτη) και την κεφαλαιουχική συνδρομή των Ολλανδών της Αmstel Βrewery ΝV δημιουργεί την Αθηναϊκή Ζυθοποιία. Ωστόσο το μπουκάλι που κατασκευαζόταν στο εργοστάσιο Λιπασμάτων Μποδοσάκη (λόγω τεχνικού σαμποτάζ) βγήκε κατά τι μικρότερο του προβλεπομένου από τις διατάξεις της σχετικής νομοθεσίας και οι τρεις μέτοχοι ζήτησαν από το υπουργείο Εμπορίου αφού θα είναι μικρότερης περιεκτικότητας σε μπίρα να είναι και χαμηλότερης τιμής. Το θέμα έφτασε στο υπουργικό συμβούλιο, όπου προέβαλε βέτο για την έγκριση ο Π. Γαρουφαλιάς, υπουργός Εθνικής Αμυνας τότε. Η έγκριση, κατά τον κ. Αχ. Χουρσόγλου, γιο ενός εκ των τριών ιδρυτών, δόθηκε στην τελευταία συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, στις 15 Ιουλίου 1965. Η αρνητική δημοσιότητα, λόγω του πρωταγωνιστικού ρόλου του Γαρουφαλιά στην πτώση της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου («η μπίρα Φιξ κάνει κακό», παράφραση του σλόγκαν «η μπίρα Φιξ κάνει καλό»), ήταν η αρχή της πτώσης της αυτοκρατορίας που είχε οικοδομήσει η βαυαρική οικογένεια του Ιωάννου Φιξ.

Η παρακμή είναι πλέον γεγονός. Φορτωμένη με δάνεια στην Εθνική Τράπεζα, η εταιρεία κλείνει το 1983, τα εμπορικά σήματα περνούν στην ιδιοκτησία της τράπεζας και ο Κάρολος Ιωάννου Φιξ εγκαθίσταται στην Ελβετία. Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1995, ο οινοποιός κ. Β. Κουρτάκης εξαγοράζει από την Εθνική Τράπεζα τα σήματα για να ξαναβγάλει τη Fix στην αγορά.

Αντιδρά ο κ. Κ. Ι. Φιξ (όπως και ο κ. Κ. Α. Φιξ) και αρχίζει δικαστική διαμάχη, την οποία χάνει. Ενώ δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις που επιχειρήθηκε να κυκλοφορήσει με το εμπορικό σήμα Fix μπίρα στον Καναδά και στις ΗΠΑ από Ελληνοαμερικανούς που απευθύνονταν στις ελληνικές κοινότητες. Επίσης βγαίνει στην αγορά- μόνο στα σουπερμάρκετ του ομίλου Μαρινόπουλου (λόγω της εξ αγχιστείας σχέσης με την οικογένεια Μαρινόπουλου)- και η μπίρα «Κάρολος Φιξ». Και οι δύο απόπειρες αποδεικνύονται σύντομα ανεπιτυχείς.

Του Δ. Χαροντάκη

Πηγή Το Βήμα

6.6.2010