Ο ιρλανδός λυράρης μιλάει για την οικονομική κρίση, την Ελλάδα αλλά και για τη μουσική και τον πολιτισμό:«ΔΕΝ θα ήθελα να μπω κι εγώ στον κατάλογο με τους ξερόλες» μας είπε. Δεν είναι οικονομολόγος και δεν πολυσυμφωνεί με το να εμφανίζονται δημόσια άνθρωποι με επιδόσεις σε κάποιον τομέα να μιλούν, χωρίς να γνωρίζουν, για άλλα θέματα. Εξ ου και οι απανωτές επικοινωνίες μαςόταν τον καλέσαμε να μιλήσει για την οικονομική κρίση, το ΔΝΤ, τους Ελληνες και τους Ιρλανδούς. Εκείνος, γιος Ιρλανδών, γεννημένος στο Κινγκς Λιν του Νόρφολκ, μικρή πόλη στην Ανατολική Αγγλία, ζει στην Ελλάδα περίπου 35 χρόνια. Κρητικόςσχεδόνκαι δεξιοτέχνης της λύρας, σίγουρα ένας μουσικός του κόσμου. Η κουβέντα κύλησε και ο Ρος Ντέιλι ξετύλιξε τις σκέψεις του που ξεπερνούν κατά πολύ τους ειδικούς, τους οικονομολόγους και κυρίως τους μύθους για τους Ιρλανδούς και τους Ελληνες. Και έφθασε ως την «Ακαθάριστη Εθνική Ευτυχία» έναντι του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος, την οποία ανακάλυψε κάπου στο Μπουτάν. Ακούμπησε την τέχνη, η οποία «δεν πρέπει να θεωρείται πολυτέλεια ούτε τον καιρό της οικονομικής κρίσης». Και ήχησε η μουσική, η οποία, όπως λέει ο 58χρονος Ρος Ντέιλι, δανειζόμενος τη διατύπωση του Φρανκ Ζάπα, «είναι η μόνη θρησκεία που τηρεί τις υποσχέσεις της».
O Ρος Ντέιλι είναι λιτός στα σχόλιά του για την κατάσταση που επικρατεί σε Ιρλανδία και Ελλάδα. Οπως λέει, δεν χρειάζεται σοφία για να καταλάβει κάποιος ότι τώρα, εν μέσω οικονομικής κρίσης, πάει χάλια η ζωή του. Ωστόσο, «αυτός χρειάζεται απαντήσεις, δεν αρκεί η καταγγελία. Οικονομολόγος δεν είμαι. Αλλά είμαι σίγουρος ότι το πρόβλημα δεν λύνεται με περικοπές, με το να κόβουν στη μέση τη σύνταξη του φουκαρά». Επιμένει ότι η κρίση «δεν είναι μόνο οικονομική» . Κοιτάζει την Ελλάδα που γνώρισε και μιλάει για πολιτιστική κρίση που διαιωνίζεται εδώ και δεκαετίες, παρ΄ όλο που η χώρα έχει κάθε λόγο να επενδύσει στον πολιτισμό, «αλλά όχι εξαργυρώνοντας το τι έκαναν οι πρόγονοι πριν από 2.500 χρόνια». Μία είναι η πολιτιστική επένδυση με μέλλον, υπογραμμίζει: «Επένδυση κυρίως στους ανθρώπους που παράγουν τα προϊόντα του πολιτισμού και σωστές υποδομές». Ολα όμως καθορίζονται από τους πολιτικούς, οι οποίοι, κατά την άποψή του, αντί για έργα που ανταποκρίνονται στις ανάγκες του τόπου και των ανθρώπων του, «θέλουν μπάνικα έργα για το φαίνεσθαι».
Εκτιμά ότι σήμερα, ακόμη και μέσα στην οικονομική κρίση, πρέπει να ξεφύγουμε από τη λογική πως η τέχνη είναι πολυτέλεια. «Η τέχνη ακονίζει την αισθητική μας και παράλληλα από ΄κεί καθορίζεται ο τρόπος συμπεριφοράς προς τους άλλους». Καταλαβαίνει όσους λένε: «Τώρα πεινάμε. Με την τέχνη θα ασχοληθούμε;». Αλλά τους απαντά ότι είναι λάθος, «είναι ανεπίτρεπτο να υποβιβάζουμε τον άνθρωπο σε ζώο που τρώει μόνο και κινείται γιατις απλούστερες βιολογικές λειτουργίες» .
Επανάσταση και μύθοι
Τ΄ ακούει βερεσέ όταν η λέξη «επαναστατικότητα» γίνεται καραμέλα και δημιουργεί «μύθους». Φέρνει για παράδειγμα τη φήμη των Ιρλανδών, για τους οποίους όλοι λένε ότι «είναι επαναστάτες, συναισθηματικοί τύποι και τέτοια». Η αρετή αυτή «έγινε παγίδα για εξήντα χρόνια, στοίχισε ζωές και προκάλεσε αγριότητες τυλιγμένες σε ηρωισμό,ανάλογα από τη μεριά που ήταν κανείς, είτε του ΙRΑ είτε των Αγγλων,όπως έγινε και σε ανάλογες διενέξεις σε άλλες χώρες». Οπως τονίζει, «η βία είναι η τελευταία προσφυγή του ανίκανου» .
Και εξηγεί: «Επαναστατικό για μένα είναι σε όλες τις εποχές το ίδιο πράγμα.Ο επαναστατικός άνθρωπος είναι αυτός που μπορεί να βάλει τον εαυτό του στη θέση του άλλου. Τα άλλα είναι φούμαρα...». Αναρωτιέμαι αν πιστεύει ότι η μουσική μπορεί να είναι «επαναστατική πράξη». Ο ίδιος λέει ότι οι άνθρωποι μπορεί να κάνουν «παντιέρα» σε στιγμές έξαρσης ένα τραγούδι ή μουσικές, αλλά ο μουσικός, αν και εμπνέεται από στιγμές που ζει, δεν δημιουργεί απαραίτητα με... στόχο. «Το “Πότε θα κάνει ξαστεριά”, που χρησιμοποιήθηκε ως αντιστασιακό τραγούδι απέναντι στον δυνάστη,αναφέρεται,αν διαβάσεις τους στίχους, σε μια βεντέτα» σχολιάζει. Πιστεύει πως η μουσική σού δίνει ό,τι της ζητήσεις. «Θέλεις διασκέδαση,θα την έχεις· θέλεις να σε πάει πέρα από τα όρια, θα σε πάει.Για μένα η μουσική είναι η γλώσσα και το μέσο συνομιλίας με ό,τι θεωρώ ιερό. Γι΄ αυτό δίνω τον εαυτό μου ολόκληρο. Δεν με έχει απογοητεύσει. O Φρανκ Ζάπα έλεγε ότι η μουσική είναι η μόνη θρησκεία που τηρεί τις υποσχέσεις της».
Διδάσκει την κρητική μουσική παράδοση, έχει ιδρύσει το Μουσικό Εργαστήρι «Λαβύρινθος» σε ένα χωριό έξω από το Ηράκλειο της Κρήτης, στο Χουδέ τσι, όπου συλλέγει και μελετά παραδοσιακά μουσικά όργανα από όλον τον κόσμο. Μόλις πριν από λίγες ημέρες γύρισε από την πόλη Κονσταντίν της Αλγερίας, όπου μετείχε σε ένα μουσικό φεστιβάλ.
Διηγείται πόσο τον γοήτευσε το ότι ο ηγέτης σε ένα μικρό κρατίδιο κοντά στο Θιβέτ, το Μπουτάν, έχει επίσημα αντικαταστήσει το ΑΕΠ με την Εθνική Ακαθάριστη Ευτυχία, βάζοντας σε κεντρική θέση το επίπεδο ζωής των πολιτών της χώρας του, με την οικονομική ανάπτυξη να μην είναι αυτοσκοπός. «Θα μου άρεσε να υπήρχαν δείκτες όπου να βλέπουμε κάθε μέρα το επίπεδο ευτυχίας των ανθρώπων».
«Με συνθήματα δεν αλλάζει η ζωή»
Εκτιμά ότι σήμερα, ακόμη και μέσα στην οικονομική κρίση, πρέπει να ξεφύγουμε από τη λογική πως η τέχνη είναι πολυτέλεια. «Η τέχνη ακονίζει την αισθητική μας και παράλληλα από ΄κεί καθορίζεται ο τρόπος συμπεριφοράς προς τους άλλους». Καταλαβαίνει όσους λένε: «Τώρα πεινάμε. Με την τέχνη θα ασχοληθούμε;». Αλλά τους απαντά ότι είναι λάθος, «είναι ανεπίτρεπτο να υποβιβάζουμε τον άνθρωπο σε ζώο που τρώει μόνο και κινείται γιατις απλούστερες βιολογικές λειτουργίες» .
Επανάσταση και μύθοι
Τ΄ ακούει βερεσέ όταν η λέξη «επαναστατικότητα» γίνεται καραμέλα και δημιουργεί «μύθους». Φέρνει για παράδειγμα τη φήμη των Ιρλανδών, για τους οποίους όλοι λένε ότι «είναι επαναστάτες, συναισθηματικοί τύποι και τέτοια». Η αρετή αυτή «έγινε παγίδα για εξήντα χρόνια, στοίχισε ζωές και προκάλεσε αγριότητες τυλιγμένες σε ηρωισμό,ανάλογα από τη μεριά που ήταν κανείς, είτε του ΙRΑ είτε των Αγγλων,όπως έγινε και σε ανάλογες διενέξεις σε άλλες χώρες». Οπως τονίζει, «η βία είναι η τελευταία προσφυγή του ανίκανου» .
Και εξηγεί: «Επαναστατικό για μένα είναι σε όλες τις εποχές το ίδιο πράγμα.Ο επαναστατικός άνθρωπος είναι αυτός που μπορεί να βάλει τον εαυτό του στη θέση του άλλου. Τα άλλα είναι φούμαρα...». Αναρωτιέμαι αν πιστεύει ότι η μουσική μπορεί να είναι «επαναστατική πράξη». Ο ίδιος λέει ότι οι άνθρωποι μπορεί να κάνουν «παντιέρα» σε στιγμές έξαρσης ένα τραγούδι ή μουσικές, αλλά ο μουσικός, αν και εμπνέεται από στιγμές που ζει, δεν δημιουργεί απαραίτητα με... στόχο. «Το “Πότε θα κάνει ξαστεριά”, που χρησιμοποιήθηκε ως αντιστασιακό τραγούδι απέναντι στον δυνάστη,αναφέρεται,αν διαβάσεις τους στίχους, σε μια βεντέτα» σχολιάζει. Πιστεύει πως η μουσική σού δίνει ό,τι της ζητήσεις. «Θέλεις διασκέδαση,θα την έχεις· θέλεις να σε πάει πέρα από τα όρια, θα σε πάει.Για μένα η μουσική είναι η γλώσσα και το μέσο συνομιλίας με ό,τι θεωρώ ιερό. Γι΄ αυτό δίνω τον εαυτό μου ολόκληρο. Δεν με έχει απογοητεύσει. O Φρανκ Ζάπα έλεγε ότι η μουσική είναι η μόνη θρησκεία που τηρεί τις υποσχέσεις της».
Διδάσκει την κρητική μουσική παράδοση, έχει ιδρύσει το Μουσικό Εργαστήρι «Λαβύρινθος» σε ένα χωριό έξω από το Ηράκλειο της Κρήτης, στο Χουδέ τσι, όπου συλλέγει και μελετά παραδοσιακά μουσικά όργανα από όλον τον κόσμο. Μόλις πριν από λίγες ημέρες γύρισε από την πόλη Κονσταντίν της Αλγερίας, όπου μετείχε σε ένα μουσικό φεστιβάλ.
Διηγείται πόσο τον γοήτευσε το ότι ο ηγέτης σε ένα μικρό κρατίδιο κοντά στο Θιβέτ, το Μπουτάν, έχει επίσημα αντικαταστήσει το ΑΕΠ με την Εθνική Ακαθάριστη Ευτυχία, βάζοντας σε κεντρική θέση το επίπεδο ζωής των πολιτών της χώρας του, με την οικονομική ανάπτυξη να μην είναι αυτοσκοπός. «Θα μου άρεσε να υπήρχαν δείκτες όπου να βλέπουμε κάθε μέρα το επίπεδο ευτυχίας των ανθρώπων».
«Με συνθήματα δεν αλλάζει η ζωή»
Τον ρωτάω πόσο καιρό έχει να φωνάξει ένα σύνθημα. «Δεν το έχω κάνει ποτέ. Μου θυμίζουν ποδοσφαιρικό γήπεδο. Με συνθήματα δεν αλλάζει η ζωή».
ΟΙ ΙΡΛΑΝΔΟΙ,Η ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΚΛΙΣΕ
«Ακούω κάθε μέρα ότι οι Ελληνες και οι Ιρλανδοί μοιάζουν» λέει ο Ρος Ντέιλι. «Μα, κι όταν είμαι στην Τουρκία λένε το ίδιο οι Τούρκοι,το ίδιο και στην Ιταλία. Αρα το ζήτημα της ομοιότητας και της συγγένειας είναι πολύ ευρύτερο από τα κλισέ που κυριαρχούν» . Η Ιρλανδία έφτασε σε «οικονομικό ζενίθ»,βούτηξε όμως στη δίνη της κρίσης και τώρα βρίσκεται στην αγκαλιά του ΔΝΤ. Για τον Ρος Ντέιλι είναι η χώρα που την επισκέπτεται για συναυλίες.Δεν θεωρεί τυχαίο ότι οι αντιδράσεις των Ιρλανδών στην πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνησή τους και για την είσοδο του ΔΝΤ ήταν έντονες.Πολλές φορές άλλωστε,όπως εξηγεί,έχουν χαρακτηρίσει τους Ιρλανδούς ως μεσογειακούς του Βορρά.«Η Ιρλανδία είναι μια μικρή χώρα, αγροτικής φύσεως, δεν είναι σαν τη Γερμανία με τη βαριά βιομηχανία.Οι Ιρλανδοί είναι δεμένοι με τον τόπο, τη γη τους και έναν τρόπο ζωής διαφορετικό».
«Ακούω κάθε μέρα ότι οι Ελληνες και οι Ιρλανδοί μοιάζουν» λέει ο Ρος Ντέιλι. «Μα, κι όταν είμαι στην Τουρκία λένε το ίδιο οι Τούρκοι,το ίδιο και στην Ιταλία. Αρα το ζήτημα της ομοιότητας και της συγγένειας είναι πολύ ευρύτερο από τα κλισέ που κυριαρχούν» . Η Ιρλανδία έφτασε σε «οικονομικό ζενίθ»,βούτηξε όμως στη δίνη της κρίσης και τώρα βρίσκεται στην αγκαλιά του ΔΝΤ. Για τον Ρος Ντέιλι είναι η χώρα που την επισκέπτεται για συναυλίες.Δεν θεωρεί τυχαίο ότι οι αντιδράσεις των Ιρλανδών στην πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνησή τους και για την είσοδο του ΔΝΤ ήταν έντονες.Πολλές φορές άλλωστε,όπως εξηγεί,έχουν χαρακτηρίσει τους Ιρλανδούς ως μεσογειακούς του Βορρά.«Η Ιρλανδία είναι μια μικρή χώρα, αγροτικής φύσεως, δεν είναι σαν τη Γερμανία με τη βαριά βιομηχανία.Οι Ιρλανδοί είναι δεμένοι με τον τόπο, τη γη τους και έναν τρόπο ζωής διαφορετικό».
Της Παναγιώτας Μπίτσικα
Πηγή Το Βήμα
12.12.2010
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου