Φθηνότερο κράτος

Η κυβέρνηση οφείλει να κάνει δύο κινήσεις σε ό,τι αφορά τη δαπάνη του κράτους για αμοιβές.

Πρώτον, να απομακρύνει με ταχείς ρυθμούς όσους έχουν προσληφθεί με έμμεσες ή προσωρινές συμβάσεις.

Δεύτερον, να παγώσει το σύνολο των αποζημιώσεων, αμοιβών και συμβάσεων. Σκοπός πρέπει να είναι η δραστική μείωση της συνολικής δαπάνης και όχι η συγκράτησή της. Το κράτος πρέπει να δώσει το ορθό μήνυμα προς τον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος πρόκειται να συζητήσει το θέμα των αμοιβών σε περιβάλλον παρατεινόμενης οικονομικής κρίσης.

Ας τα δούμε με τη σειρά.

Το Δημόσιο πάσχει και από υπεραπασχόληση και από εσφαλμένη κατανομή των διαθέσιμων ανθρώπινων πόρων. Στα υπουργεία έχουν παραμείνει πολλές χιλιάδες ατόμων που δεν διαθέτουν τα προσόντα για να υπηρετούν στις κεντρικές υπηρεσίες. Πολλές χιλιάδες υπαλλήλων περισσεύουν γιατί δεν υπάρχει λόγος ουσιαστικής και ολοήμερης απασχόλησής τους. Με αποτέλεσμα να μοιράζονται ένα αντικείμενο εργασίας σε πολλά μικρά κομμάτια, να εφευρίσκουν διαδικασίες ή να συντηρούν παλαιότερες, πλην όμως καταργημένες από τη μεσολάβηση ηλεκτρονικών εφαρμογών απλώς και μόνον για να έχουν όλοι κάτι να κάνουν. Στο σύνολο του Δημοσίου βασιλεύει ατελείωτη τεμπελιά. Η εργασία διεκπεραιώνεται με ρυθμούς καραβανιού της ερήμου και με την επίκληση εσωτερικών κανονισμών, ειδικών ρυθμίσεων και άλλων πράξεων που σπαταλούν τα χρήματα των φορολογουμένων. Με πρόσχημα την «αδέκαστη» κρίση (στην περίπτωση των δικαστικών), τον ουσιαστικό έλεγχο (στην περίπτωση των δήθεν επιθεωρητών), την πληρέστερη μόρφωση (στην περίπτωση των καθηγητών), την αυξημένη ασφάλεια (στην περίπτωση των αστυνομικών δυνάμεων) και ούτω καθεξής. Κανείς, επί δεκαετίες τώρα, δεν έχει ελέγξει τι κάνει ο καθένας μέσα στο Δημόσιο, ελάχιστες διαδικασίες έχουν καταργηθεί, ενώ είναι παντελώς άχρηστες. Η καθιέρωση των ΚΕΠ έκανε ακόμη πιο άνετη την εργασία στο Δημόσιο, όπως θα παρατηρήσει όποιος μετρήσει τον χρόνο που απαιτείται για να απαντηθεί το αίτημα του πολίτη. Κάθε νέο αντικείμενο ή μια προσωρινή πίεση οδηγεί στην πρόσληψη προσωρινών ή συμβασιούχων ή επί μαθητεία ανέργων (σταζιέρ). Η λύση σε αυτό το φαύλο καθεστώς σπατάλης είναι μία και μόνη: να περιοριστούν δραστικά οι θέσεις για τις οποίες θα προβλέπεται η πρόσληψη δημοσίων λειτουργών κατά τη συνταγματική έννοια, που βεβαίως δεν αφορά τίποτε περισσότερο από την εξαιρετικά δύσκολη απόλυση και τίποτε άλλο και να απομακρυνθούν σταδιακά αλλά συστηματικά όλοι οι «προσωρινοί».

Το κράτος οφείλει να στριμωχθεί, όπως ήδη συμβαίνει στον ιδιωτικό τομέα, τουλάχιστον μέχρις ότου ξεπεράσουμε τα μεγάλα δημοσιονομικά προβλήματα.

Βεβαίως αυτό δημιουργεί δύο προβλήματα.

Θα αυξηθεί η ανεργία, ιδιαίτερα λόγω παρατεινόμενης ύφεσης. Ανεργία που είναι «απαραίτητη», αφού η συστηματική παρέμβαση του Δημοσίου στην προσφορά απασχόλησης έχει αυξήσει το κόστος εργασίας για το σύνολο της οικονομίας. Το κράτος απασχολεί έναν στους τέσσερις και οι συλλογικές συμβάσεις αντανακλούν τη μισθοδοτική δαπάνη του κράτους. Αρα, ο περιορισμός του κράτους θα βελτιώσει τελικά την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.

Η δεύτερη κίνηση αφορά την κρατική δαπάνη για το σύνολο των απασχολουμένων στο Δημόσιο. Η μέση αμοιβή στο Δημόσιο είναι, κατά κανόνα, εξωφρενικά μεγάλη. Ούτε η αποδοτικότητα, ούτε το βάρος, ούτε οι συνθήκες, ούτε βεβαίως ο ανταγωνισμός δικαιολογούν το ύψος των μισθών και των άλλων επιδομάτων. Είναι πλέον γνωστό ότι για την ίδια περίπου δουλειά, ο ιδιωτικός τομέας πληρώνει τα 2/3 ή και τα μισά. Η εξέγερση όσων υπενθύμισαν στην κυβέρνηση ότι την ψήφισαν για να τους μοιράσει εκείνα που απειλούσε να κόψει ο Καραμανλής, αποκαλύπτει από μόνη της όση αλήθεια χρειάζεται.

Oπως επίσης η σύγχυση μεταξύ συνολικής αμοιβής από τη μια και βασικής αμοιβής από την άλλη, ακαθάριστου εισοδήματος και καθαρών απολαβών. Η ορθή κίνηση για το κράτος είναι να παγώσει όλες τις αμοιβές στον δημόσιο τομέα. Καλλιεργείται βεβαίως η πεποίθηση πως η εισοδηματική πολιτική στο Δημόσιο προσδιορίζει και εκείνη που θα εφαρμοστεί στον ιδιωτικό τομέα. Μπορεί αυτό να μην είναι σωστό, αφού οι αμοιβές του ιδιωτικού θα συζητηθούν την άνοιξη στο πλαίσιο της νέας εθνικής σύμβασης, είναι όμως αληθές ότι όσο πιο ανοιχτοχέρης είναι ο υπουργός Οικονομικών, τόσο ευκολότερα ανεβαίνει η μισθοδοτική δαπάνη στον παραγωγικό τομέα.

Είναι επίσης αλήθεια ότι οι αμοιβές στον ιδιωτικό τομέα δεν θα πρέπει να προσαρμοστούν σε ποσοστό μεγαλύτερο από 1%. Ο συνδυασμός χαμηλού πληθωρισμού, ύφεσης της παραγωγής, αυξανόμενης ανεργίας και περαιτέρω υποχώρησης της συνολικής ανταγωνιστικότητας αλλά και οι υποχρεώσεις των επιχειρήσεων σε μεγαλύτερους φόρους και εισφορές προς κάλυψη των ελλειμμάτων του Δημοσίου και του ασφαλιστικού συστήματος θα αποβεί καθοριστικός. Το κόστος του κράτους που καλείται να πληρώσει ο φορολογούμενος εξαρτάται, μετά τους τόκους για το δημόσιο χρέος, τις προμήθειες και τη διαφθορά, από το κόστος για αμοιβές απασχολουμένων σε αυτό. Eνα φθηνότερο κράτος σημαίνει ένα κράτος που πληρώνει λιγότερα χρήματα στους υπαλλήλους του, όσο κι αν αυτό δεν αρέσει σε πάρα πολλούς, όσο δύσκολο κι αν φαίνεται στους πολιτικούς που καλούνται να πάρουν τις σχετικές αποφάσεις.

Του Μπαμπη Παπαδημητριου

Πηγή Καθημερινή

6.12.09