Φ. Τσαλίκογλου : Η επινόηση της ελπίδας

Ετος 2010. Αυτοκτονίες, χρήσεις ουσιών, εξαρτήσεις κάθε λογής, καταθλίψεις. Δεν είναι να απορείς. Η απώλεια της ελπίδας στην Ελλάδα του ΔΝΤ είναι ο μέγας υπονομευτής της υγείας. Η ενοχοποίηση ένας επιπλέον επιβαρυντικός μηχανισμός. «Μη μιλάς, φταις, τώρα θα πληρώσεις, άλλωστε υπάρχουν και χειρότερα». Είναι σαν τον άρρωστο που μαθαίνει ότι έχει λίγους μόνο μήνες ζωής. Μουδιάζει. Η σκέψη και το συναίσθημα παγώνουν. «Δεν είναι δυνατόν» λέει. Εχει να διαλέξει ανάμεσα σε δύο εκδοχές. Η μία: Να υποδυθεί τον νεκρό. Πριν την ώρα του. Ακυρωμένος από τον φόβο είναι ήδη σαν νεκρός. Αδρανής, βυθίζεται στο πένθος του επικείμενου θανάτου του. Μια ιδιαίτερα αρεστή στους κρατούντες εκδοχή.

Η άλλη εκδοχή: Βίαιη εκδραμάτιση και τυφλή βία. Ξέσπασμα. Ο μελλοθάνατος τινάζει στον αέρα την όποια τάξη και ισορροπία είχε καταφέρει να έχει. Προς τι η ευρυθμία; Η τάξη και η ισορροπία έχουν ανάγκη από ένα μέλλον. Αλλιώς απονομιμοποιούνται.

Σκέψου πόσο εύκολα σήμερα μπορεί κάποιος να παγιδευτεί ανάμεσα στα δύο αυτά σενάρια. Και στα δύο η ζωή χάνει τα δίκια της. Και στα δύο κερδίζει ο τρόμος.

Η ανημποριά εκτρέφει αυτόν τον τρόμο. Η αίσθηση ότι το παιχνίδι είναι παγιδευμένο, η τράπουλα σημαδεμένη και όλοι οι δρόμοι κλειστοί. Η ευχή μου για το 2011: Στον «Μύθο του Σίσυφου» ο Καμύ τελειώνει λέγοντας «Θα πρέπει να φανταστούμε τον Σίσυφο ευτυχισμένο». Θα τον παραφράσω: «Θα πρέπει να φανταστούμε ότι υπάρχει ελπίδα».

Αλλωστε η ιστορία αρέσκεται στις εκπλήξεις. Στο μη αναμενόμενο. Θα πρέπει να φανταστούμε το στοιχείο της έκπληξης που θα ανατρέψει όλα τα δεδομένα. Υπάρχει

Πίνακες και παλιά αντικείμενα στην αγορά στο Μοναστηράκι. Στην Ελλάδα του ΔΝΤ το στοίχημα είναι να μην αφήσεις την ελπίδα να εκπνεύσει

ένα καταφύγιο ενάντια στον θάνατο. Να μην αφήσεις την ελπίδα να εκπνεύσει. Το δικαίωμα τελικά στην ελπίδα δεν εκχωρείται. Δεν χαρίζεται. Δεν εκποιείται. Με σύμμαχο την αγρύπνια της σκέψης το δικαίωμα το διεκδικείς από αυτούς που το αρνούνται. Ο καθένας μόνος ή ενταγμένος μέσα σε καινούργιες κοινότητες που δεν έχουν ακόμα προλάβει ούτε να φθαρούν ας επινοήσει την ελπίδα.
Σε πείσμα όλων των καιρών, σε πείσμα όλων των καταστάσεων.
Αυτή είναι η ευχή μου τελικά για το 2011.
Η επινόηση και η διεκδίκηση της ελπίδας. Είναι δυνατόν; Ναι, είναι δυνατόν. «Κι αν δεν μπορέσω να κινήσω τις ουράνιες δυνάμεις, θα κινήσω τον Αχέροντα».
 
Της Φωτεινής Τσαλίκογλου (συγγραφέας, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο).