Δωρεάν Αρχαίο Ελληνικά στο Σισμανόγλειο Μέγαρο (Κωνσταντινούπολη)

Κωνσταντινούπολη - Σισμανόγλειο Μέγαρο

(Παλαιότερη δημοσίευση)

Κάθε Κυριακή απόγευμα στην Κωνσταντινούπολη, η αρχαία ελληνική γραμματεία έχει την τιμητική της. Είκοσι πέντε ενήλικες ψιθυρίζουν με ευλάβεια την πρώτη κλίση, κλίνουν το «λύω» και μεταφράζουν τον «Επιτάφιο». Από την αρχή της ακαδημαϊκής χρονιάς εγκαινιάστηκε η δωρεάν διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών στο Σισμανόγλειο Μέγαρο, όπου ήδη για τρίτη χρονιά διδάσκονται τα Νέα Ελληνικά με πρωτοφανή επιτυχία. 

«Στο τρίωρο μάθημα ως στόχο έχουμε όχι μόνο την εξοικείωση των μαθητών με την γραμματική και το συντακτικό, αλλά και τη γνωριμία τους με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό», λέει στην «Κ» η διδάσκουσα στο Σισμανόγλειο και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου (Bogazici Universitasi), κ. Χρυσή Σιδηροπούλου. Στα τουρκικά έχει μεταφραστεί ο Ηρόδοτος και οι Προσωκρατικοί, ενώ το ενδιαφέρον των διανοουμένων προσελκύει ο Αριστοτέλης. Ωστόσο, η αρχαία ελληνική γραμματεία στο σύνολό της παραμένει άγνωστη στο ευρύ κοινό. Τμήματα αρχαίων ελληνικών λειτουργούν σε κάποια πανεπιστημιακά ιδρύματα, όπως το Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου, της Κωνσταντινούπολης και της Αγκυρας, τα οποία ως επί το πλείστον απευθύνονται σε φοιτητές αρχαιολογίας, αρχαίας ελληνικής φιλολογίας ή βυζαντινής ιστορίας και εστιάζουν στη γραμματική. Οι διδάσκοντες συνήθως είναι Τούρκοι, πτυχιούχοι Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας.

«Από καιρό υπήρχε η σκέψη για τη διδασκαλία των αρχαίων», εξηγεί η κ. Σιδηροπούλου «και πέρυσι δημοσιεύοντας μια αγγελία στη σελίδα του Σισμανόγλειου στο facebook διαπιστώθηκε ότι τελικά οι ενδιαφερόμενοι ήταν πολλοί». Φέτος, η μεγάλη απόφαση ελήφθη. «Ο μόνος όρος που θέσαμε ήταν ότι θα απαγορευόταν το πρώτο εξάμηνο η παράλληλη φοίτηση στα τμήματα αρχαίων και νέων ελληνικών, γιατί συνήθως αυτό δημιουργεί σύγχυση», προσθέτει η καθηγήτρια, που διδάσκει εθελοντικά. Η τάξη στην πλειονότητά της αποτελείται από προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές συγγενικών επιστημών. «Μεταξύ αυτών έχουμε έναν καθηγητή Πανεπιστημίου, αλλά και μια διδακτορική Τουρκάλα φοιτήτρια με μαντίλα, που κάνει διατριβή στις βυζαντινές εκκλησίες». Οι μαθητές –με εξαίρεση την Πολίτισσα Σταυρούλα– δεν γνωρίζουν νέα ελληνικά. Οι μεταφράσεις γίνονται κατευθείαν από τα αρχαία ελληνικά στα τουρκικά, αλλά σε έκτακτη ανάγκη «επιστρατεύονται» και τα αγγλικά, τα οποία οι διδασκόμενοι κατέχουν σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό. «Η μέθοδος που ακολουθούμε είναι αγγλόφωνη», διευκρινίζει η κ. Σιδηροπούλου. «Πρόκειται για δύο τόμους με 16 κεφάλαια, αρχίζουμε με το αλφάβητο και τον βασικό τύπο του ρήματος και σταδιακά προχωράμε στα πιο δύσκολα». Το γένος και το άρθρο δυσκολεύουν περισσότερο τους Τούρκους μαθητές.

Συνεπείς

Παρόλο που στα τμήματα ενηλίκων οι απουσίες και η ασυνέπεια αποτελούν γενικό κανόνα, στην προκειμένη περίπτωση δεν έχει σημειωθεί καμία «διαρροή»! «Εχει βελτιωθεί σημαντικά το επίπεδο των αρχαίων μου, καθώς το μάθημα στο Σισμανόγλειο είναι πολύ αναλυτικό και έτσι λύνονται οι απορίες μας», λέει στην «Κ» η 19χρονη Σταυρούλα Ζεγκίνη, πρωτοετής φοιτήτρια Αρχαίας Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης. «Το μάθημα στο Πανεπιστήμιο από μόνο του δεν αρκούσε».

Η αλήθεια, βέβαια, είναι ότι οι συμμετέχοντες στο τμήμα προς το παρόν εκπροσωπούν μια ακαδημαϊκή ελίτ της χώρας, η οποία θαυμάζει τον κοντινό αλλά άγνωστο αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, μνημεία του οποίου, εξάλλου, υπάρχουν σε πολλές τουρκικές πόλεις. «Οι φοιτητές εδώ αντιμετωπίζουν διαφορετικά τα αρχαία ελληνικά από εκείνους στη Δυτική Ευρώπη», σημειώνει η κ. Σιδηροπούλου. «Σε πανεπιστήμια της Μεγάλης Βρετανίας, για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να σπουδάζει φιλοσοφία ή αρχαίο ελληνικό πολιτισμό διαβάζοντας την αγγλική μετάφραση των κλασικών κειμένων. Οι Τούρκοι φοιτητές, όμως, θεωρούν μεγάλη τιμή να μάθουν αρχαία ελληνικά. Η κλασική παιδεία είναι γι’ αυτούς ένας νέος και ανεξερεύνητος τομέας και χαίρει γοήτρου». Η Ελληνίδα καθηγήτρια επί πολλά χρόνια δίδασκε αρχαία ελληνικά στους φοιτητές του Πανεπιστημίου του Βοσπόρου. «Πολλοί με ρωτούσαν στο τέλος της χρονιάς για κάποιο summer school αρχαίων ελληνικών στην Ελλάδα», διηγείται. «Με θλίψη τους απαντούσα ότι δεν διαθέτουμε κάτι τέτοιο, ενώ σε πανεπιστήμια της Αγγλίας και της Γερμανίας λειτουργούν θερινά τμήματα».

Τα κίνητρα και οι φιλοδοξίες των φοιτητών

«Καλημέρα, τι κάνεις; Με λένε Γιώργο». Μέχρις εκεί φθάνουν οι γνώσεις πολλών Τούρκων ώριμης ηλικίας, που είχαν ζήσει στις ρωμαίικες γειτονιές της Πόλης. Πολλοί Τούρκοι συρρέουν στα μαθήματα νέων ελληνικών που γίνονται από τον Σεπτέμβρη του 2008 στο Σισμανόγλειο Μέγαρο, το οποίο από το 2003 ανήκει στην κυριότητα του ελληνικού προξενείου. Τα κίνητρα για την εκμάθηση ελληνικών είναι συναισθηματικά, αλλά και ακαδημαϊκά και πρακτικά, αφού κάποιοι φιλοδοξούν να δραστηριοποιηθούν επιχειρηματικά στην Ελλάδα. Τα μαθήματα ξεκίνησαν με 40 άτομα και φέτος οι αιτήσεις έφθασαν τις 750, σε σημείο που τελικά χρειάστηκε να γίνει επιλογή των μαθητών. «“Δεν κοιμήθηκα όλη τη νύχτα από την ανυπομονησία”, μου εξομολογήθηκε πέρυσι στο πρώτο μάθημα νέων ελληνικών μια 45χρονη Τουρκάλα», περιγράφει στην «Κ» η καθηγήτρια κ. Χρυσή Σιδηροπούλου. «Η εν λόγω μαθήτρια πάντοτε ήθελε να μάθει ελληνικά, αλλά δεν της δινόταν η δυνατότητα».

Υπενθυμίζεται ότι η διδασκαλία νέων ελληνικών στην Τουρκία από ιδιώτες (π.χ. φροντιστήρια) επετράπη βάσει Προεδρικού Διατάγματος μόλις πέρυσι. Ωστόσο, η έκδοση άδειας από το Υπουργείο Παιδείας για ιδιοκτήτες φροντιστηρίων είναι ιδιαίτερα περίπλοκη, αφού προϋποθέτει μια γραφειοκρατική διαδικασία δυόμισι ετών. «Πολλοί φίλοι Τούρκοι με σταματούν στον δρόμο και με συγχαίρουν για την πρωτοβουλία αυτή του προξενείου», αναφέρει η κ. Σιδηροπούλου. «Με ρωτούν: οι Ισπανοί έχουν το Ινστιτούτο Θερβάντες, γιατί και εσείς δεν ιδρύετε κάτι ανάλογο;».

Της Ιωάννας Φωτιάδη

Πηγή : Καθημερινή

13.11.2010