Η υπουργός Περιβάλλοντος, κ. Τίνα Μπιρμπίλη, βρέθηκε τις τελευταίες ημέρες στο στόχαστρο βουλευτών του ΠΑΣΟΚ για μια διάταξη που αφορά τη δόμηση σε περιοχές Natura. Η κ. Μπιρμπίλη, με τη σημερινή της συνέντευξη, επισημαίνει ότι ο νόμος που κατέθεσε ακυρώνει τις πελατειακές σχέσεις μεταξύ κράτους και πολιτών. Εμμένει στην κατάργηση των παρεκκλίσεων, ενώ αρνείται την ταμπέλα της «οικολαγνείας». Επίσης, αφήνει έμμεσες αιχμές για τους βουλευτές, καθώς επισημαίνει ότι πιστεύει σε μια κοινωνία που εκφράζεται μέσα από αυτούς, αλλά και σε μια άλλη η οποία βρίσκεται «μακριά από τα συστήματα εξουσίας». Θεωρεί χρήσιμη την κριτική από συναδέλφους της στα υπουργικά συμβούλια, ενώ δεν σχεδιάζει να πολιτευθεί.
- Την τελευταία εβδομάδα δημιουργήθηκε θόρυβος σχετικά με το νομοσχέδιο για τη δόμηση σε περιοχές Natura. Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ σας καταλογίζουν πλημμελή προετοιμασία και ότι δίδετε τη «χαριστική βολή» στην οικοδομή. Τι απαντάτε;
- Είναι κρίμα ότι η μόνη πρόβλεψη του νομοσχεδίου που έλαβε εκτενή κάλυψη αφορά τους όρους δόμησης σε περιοχές Natura. Με το νομοσχέδιο αυτό καταργούμε τις παρεκκλίσεις στους όρους δόμησης για τις περιοχές αυτές, και ορθώς πράττουμε. Οι παρεκκλίσεις έχουν προκύψει ως αποτέλεσμα των πελατειακών σχέσεων που αναπτύχθηκαν μεταξύ του κράτους και των πολιτών τις τελευταίες δεκαετίες. Το ΠΑΣΟΚ ήρθε στην εξουσία υποσχόμενο μια καινούργια αρχή, αυτή την πολιτική υλοποιούμε όλοι. Οσον αφορά την οικοδομική δραστηριότητα, αλίμονο αν ο σχεδιασμός μας για την αντιμετώπιση των προβλημάτων του κλάδου είναι η αλόγιστη οικοδόμηση των περιοχών Natura. Μετά από αυτές, τι θα χτίσουμε;
- Ποια είναι η τελική πρότασή σας; Πιστεύετε ότι θα ικανοποιήσει τους βουλευτές; Αναγνωρίζετε ότι κάνατε λάθος χειρισμούς;
- Ηδη, με την τροποποίηση που συζητήσαμε, τα οικόπεδα που είναι τουλάχιστον τέσσερα στρέμματα σήμερα θα μπορούν να οικοδομηθούν και στο μέλλον. Αντίθετα, σε περιπτώσεις που γίνεται κατάτμηση μεγαλύτερων εκτάσεων, θα απαιτείται ελάχιστη επιφάνεια οικοπέδου δέκα στρεμμάτων. Το νομοσχέδιο τέθηκε σε διαβούλευση και πρέπει να σας πω ότι δεν προέκυψαν δυσμενή σχόλια για τους όρους δόμησης. Κατά τη διαβούλευση με την κοινοβουλευτική επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις που ακούστηκαν, εισηγηθήκαμε την τροποποίηση. Ο βασικός όμως στόχος, που είναι η κατάργηση των παρεκκλίσεων, δηλαδή της δυνατότητας δόμησης σε όσο μικρό οικόπεδο θέλεις, είναι αυτός που πιστεύω ότι θα γίνει από όλους αποδεκτός.
- Αρκετοί βουλευτές θεωρούν ότι τους παραμερίζετε και συζητάτε περισσότερο με ΜΚΟ. Λένε μάλιστα ότι συνεργάζεστε με ανθρώπους που γνωρίζουν το περιβάλλον μόνο από το Ιντερνετ. Κάποιοι μιλούν ακόμη και για «οικολαγνεία».
- Κοιτάξτε, δεν παραμερίζω κανέναν. Δεν έχω τέτοια προσέγγιση στη ζωή μου. Μιλάω και ακούω όλους. Και νομίζω καλό είναι να αφήνουμε τις ταμπέλες. Δεν καταλαβαίνω καθόλου τι σημαίνει άνθρωποι που γνωρίζουν το περιβάλλον από το Ιντερνετ. Και από το Ιντερνετ το γνωρίζεις, και από τις δράσεις πεδίου το μαθαίνεις και στα πανεπιστήμια το σπουδάζεις και εμπειρικά το κατανοείς. Το σημαντικό είναι τι έχει ο καθένας μας να προτείνει. Πιστεύω πολύ σε μια κοινωνία που εκφράζεται μέσα από τους βουλευτές που ψηφίζει, αλλά και σε μια κοινωνία που είναι μακριά από τα συστήματα εξουσίας. Τα περί «οικολαγνείας» απλά δεν τα κατανοώ.
- Μήπως οι βουλευτές βρήκαν ευκαιρία να εκφράσουν αντιρρήσεις για τη συνολική κυβερνητική πολιτική; Μήπως, εν τέλει, στόχος της κριτικής δεν είστε εσείς, αλλά ο πρωθυπουργός, με δεδομένο ότι αποτελείτε πρόσωπο του στενού περιβάλλοντός του;
- Μάλλον την ερώτηση αυτή θα έπρεπε να την υποβάλλετε σε άλλους.
- Εχετε τεταμένες σχέσεις και με υπουργούς; Προ ολίγων ημερών, ένα νομοσχέδιό σας για το θαλάσσιο περιβάλλον κρατήθηκε για βελτιώσεις, με παρέμβαση του κ. Ευ. Βενιζέλου. Συνάδελφοί σας στις συνεδριάσεις του υπουργικού σχολιάζουν την προσήλωσή σας στις αρχές της οικολογίας. Μήπως έχετε ανοίξει και ενδοκυβερνητικά μέτωπα;
- Καταρχήν, να ξεκαθαρίσω ότι δεν θεωρώ ως αρνητική κριτική τα σχόλια συναδέλφων για την προσήλωσή μου στις αρχές της οικολογίας. Είμαι υπουργός ΠΕΚΑ και αυτό οφείλω εκ της θέσεώς μου να κάνω. Προσωπικά, δεν ανοίγω μέτωπα ούτε αντιλαμβάνομαι την ύπαρξή τους. Η ανταλλαγή απόψεων και επιχειρημάτων μεταξύ υπουργών μόνο χρήσιμη μπορεί να είναι. Οσον αφορά το συγκεκριμένο περιστατικό με τον Βαγγέλη Βενιζέλο, θεωρώ ότι μεταφέρθηκε εντελώς εσφαλμένα μέσα από το Υπουργικό Συμβούλιο.
- Δεν είστε επαγγελματίας της πολιτικής. Ωστόσο τους τελευταίους μήνες έχετε βρεθεί στο επίκεντρό της. Θα διεκδικήσετε την ψήφο στις επόμενες βουλευτικές εκλογές;
- Η πολιτική ενασχόληση δεν συνδυάζεται κατ' ανάγκη με συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία. Δεν έχω προσωπική πολιτική ατζέντα. Αναλώνω τις δυνάμεις μου σε έναν τομέα που τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και ο πρωθυπουργός ο ίδιος δίνουν ιδιαίτερο βάρος.
Πάνω από 20 δισ. ευρώ οι πράσινες επενδύσεις μέχρι το 2015
- Μια από τις σημαντικότερες αλλαγές, που προβλέπεται και από το Μνημόνιο, είναι η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας. Yπάρχουν εξελίξεις; Τίθεται θέμα ιδιωτικοποίησης μονάδων της ΔΕΗ;
- Η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας προς όφελος του καταναλωτή αποτελεί στρατηγική επιλογή ανεξάρτητα από το Μνημόνιο. Οσον αφορά τη λιγνιτική ηλεκτροπαραγωγή, συνομιλούμε με τη γενική διεύθυνση Ανταγωνισμού της Επιτροπής. Η κυβέρνηση δεν επιθυμεί άνοιγμα νέων λιγνιτικών κοιτασμάτων. O σχεδιασμός μας προβλέπει τη μείωση της συνεισφοράς της λιγνιτικής παραγωγής στο ενεργειακό μείγμα της χώρας. Παράλληλα, στόχος είναι η διασφάλιση του δυναμισμού της ΔΕΗ, η οποία κατά την άποψή μας δεν επιτυγχάνεται με την πώληση μονάδων. Εχουμε προτείνει λύσεις οι οποίες συμβάλλουν στην ενδυνάμωση της ΔΕΗ με την παρουσία της σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και επιτρέπουν την ενεργοποίηση τρίτων ιδιωτών στη λιγνιτική ηλεκτροπαραγωγή. Σε κάθε περίπτωση, θα ακολουθήσει διάλογος πριν από τις τελικές κυβερνητικές θέσεις.
- Είστε προετοιμασμένη για συγκρούσεις με τους συνδικαλιστές και όσους αντιδρούν; Το ρωτώ, διότι ορισμένοι σας καταλογίζουν προνομιακές σχέσεις με τη ΓΕΝΟΠ.
- Θεωρώ ότι έχω πράξει το καθήκον μου. Εχω συζητήσει τα θέματα της ενέργειας με όλους όσοι ενεργοποιούνται στον κλάδο. Στο πλαίσιο αυτό, όπως είναι φυσικό, πραγματοποιήθηκαν επαφές και με τη ΓΕΝΟΠ. Οι συζητήσεις αυτές δεν υποδηλώνουν ούτε εξάρτηση ούτε προνομιακές σχέσεις. Θέλω να είμαι ξεκάθαρη. Μοναδικός γνώμονας στη λήψη των όποιων αποφάσεων είναι το δημόσιο συμφέρον ανεξάρτητα από αντιδράσεις.
- Τις τελευταίες ημέρες ξεκίνησε μια δημόσια συζήτηση για το αν η «πράσινη» ανάπτυξη ακυρώνει την «παραδοσιακή» ρυπογόνο ανάπτυξη. Ισχύει κάτι τέτοιο;
- Eίναι μια μυωπική προσέγγιση. Οσοι πιστεύουν πως δεν υπάρχει «πράσινη ανάπτυξη» παρουσιάζουν ένα ψεύτικο δίλημμα. Περιβάλλον ή ανάπτυξη; Αν η «παραδοσιακή», όπως λέτε, ανάπτυξη σημαίνει τις καμένες και μετά τις χτισμένες δασικές εκτάσεις, αν σημαίνει το εγκαταλελειμμένο ιστορικό κέντρο της Αθήνας, τα προβλήματα υγείας των κατοίκων στον Ασωπό, την οικοδόμηση περιοχών φυσικού κάλλους, ναι, τότε οφείλουμε να βάλουμε φραγμούς. To νέο μοντέλο ανάπτυξης δεν επιτυγχάνεται από μέρα σε μέρα. Mε τις παρεμβάσεις μας στις ΑΠΕ και την εξοικονόμηση ενέργειας εκτιμούμε ότι οι πράσινες επενδύσεις θα υπερβούν τα 20 δισ. ευρώ μέχρι το 2015.
Του Βασίλη Νέδου
23.1.2011
Το όριο των 10 στρεμμάτων
Του Γιωργου Λιαλιου
Το σχέδιο νόμου για τη βιοποικιλότητα που κατατέθηκε την προηγούμενη εβδομάδα στη Βουλή έχει μια ασυνήθιστη πρωτιά: έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από τους επιστημονικούς φορείς που γνωρίζουν το αντικείμενό του, αλλά δέχθηκε δριμεία επίθεση από τους βουλευτές της κυβέρνησης και της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ολα δείχνουν ότι η συζήτηση για την προστασία του φυσικού πλούτου της χώρας, αλλά και τον περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης δεν έχει ακόμα το απαραίτητο υπόβαθρο για να προχωρήσει.
Στο επίκεντρο της κριτικής του σχεδίου νόμου βρέθηκε μια ρύθμιση για τις περιοχές Natura. Σε μια προσπάθεια να προλάβει τα χειρότερα (δηλαδή το Ευρωδικαστήριο), καθώς το 2012 λήγει η προθεσμία της χώρας να λάβει μέτρα για τις Natura, η υπουργός Περιβάλλοντος, κ. Τίνα Μπιρμπίλη, αποφάσισε να προχωρήσει σε μια ρύθμιση κοινή για όλες τις περιοχές του δικτύου: ανάμεσα σε άλλα, την αύξηση του ορίου αρτιότητας και κατάτμησης στα 10 στρέμματα. Πρόκειται για μια ρύθμιση μεταβατική, καθώς σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία, όλες οι Natura πρέπει να μελετηθούν χωριστά, ώστε τα μέτρα που θα ληφθούν να ανταποκρίνονται στα προβλήματά τους. Χαρακτηριστικό είναι ότι σε πολλά εθνικά πάρκα (δηλαδή «ομαδοποιημένες» Natura) ισχύουν πολύ αυστηρότεροι περιορισμοί από αυτούς που προτείνει το σχέδιο νόμου για τη βιοποικιλότητα.
Η επίμαχη ρύθμιση ωστόσο στοχοποιήθηκε πολιτικά, με αποτέλεσμα να ασκηθούν ισχυρές πιέσεις στην υπουργό για να την αποσύρει. Η νέα πρόταση υποχωρούσε σημαντικά έναντι των αρχικών προθέσεων του σχεδίου νόμου: διατηρήθηκαν μόνο το κατώτερο όριο κατάτμησης των 10 στρεμμάτων (δηλαδή τα οικόπεδα δεν θα μπορούν να «κόβονται» σε μικρότερα κομμάτια) και η κατάργηση των πολεοδομικών παρεκκλίσεων (στις οποίες η υπουργός δεν μπορεί να υποχωρήσει καθώς υπάρχει πλούσια νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας υπέρ της κατάργησής τους). Κατά τα άλλα, όποιος κατέχει ένα οικόπεδο από 4 στρέμματα και άνω θα εξακολουθήσει να μπορεί να κτίζει όπως σήμερα. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», αυτή θα είναι και η τελική πρόταση που θα κατατεθεί την επόμενη εβδομάδα στη Βουλή. Το κύριο επιχείρημα που τέθηκε αφορούσε το πολιτικό κόστος που θα είχε η απαγόρευση των 10 στρεμμάτων. Ομως, πόσους αφορά στην πραγματικότητα; Σύμφωνα με επιστημονική μελέτη (Σχολή Δασολογίας, Τμήμα Δασικής Διαχειριστικής και Τηλεπισκόπησης του ΑΠΘ και WWF Ελλάς), το 74,6% των περιοχών Natura στη χώρα μας ήδη υπόκειται σε περιορισμούς ή απαγόρευση της δόμησης. Πιο συγκεκριμένα, το 34,5% εντάσσεται σε κάποιο ειδικό καθεστώς προστασίας (εθνικά πάρκα, εθνικοί δρυμοί, υγρότοποι Ραμσάρ, καταφύγια άγριας ζωής, αισθητικά δάση, ζώνες οικιστικού ελέγχου, κ.λπ.) ή έχουν άλλους περιορισμούς στη δόμηση (λ.χ. ολόκληρη η εκτός σχεδίου Αττική έχει ελάχιστη αρτιότητα 20 στρεμμάτων). Ενα επιπλέον 40,15% του δικτύου Natura είναι δάση, επομένως η δόμηση υπόκειται σε αυστηρούς περιορισμούς ή απαγορεύεται εντελώς. Επομένως, το σχέδιο νόμου αφορά το υπόλοιπο 25% των Natura, ή αλλιώς το 5,35% της επικράτειας της χώρας και μόνο όσους ιδιοκτήτες κατέχουν σε αυτό από 4 έως 10 στρέμματα...
Ολα δείχνουν ότι το συλλογικό συμφέρον (αυτό των κατοίκων του υπολοίπου 94,65% της χώρας) θα παραγκωνιστεί, ενώ η εγχώρια πολιτική σκηνή θα εξακολουθήσει να κοιτά με δέος τις δυτικοευρωπαϊκές χώρες, αυτές στις οποίες η δόμηση εκτός σχεδίου δεν υπάρχει ούτε καν ως έννοια.
Από το 1992... χωρίς προστασία
Είναι ίσως το πιο φιλόδοξο και ολοκληρωμένο πρόγραμμα που δημιούργησε η Ε. Ε. για την προστασία του περιβάλλοντος. Το δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 ξεκίνησε να δημιουργείται το 1992, με βάση μια ευρωπαϊκή οδηγία και σήμερα καλύπτει το 20% της Ευρωπαϊκής Ενωσης: τις πιο πολύτιμες από περιβαλλοντικής άποψης περιοχές της.
Η ιστορία των Natura ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του ’90. Με βάση την Οδηγία 92/43/ΕΚ, η Ελλάδα ανέθεσε το 1994-96 σε μια μεγάλη επιστημονική ομάδα (περίπου 100 ειδικοί) την κατάρτιση του ελληνικού καταλόγου των Natura. Στον κατάλογο εντάχθηκαν εκτός από τις περιοχές που ήδη προστατεύονταν με κάποιο τρόπο (λ. χ. εθνικοί δρυμοί) και όλοι οι οικότοποι, η περιβαλλοντική αξία των οποίων ανταποκρινόταν στα κριτήρια της ευρωπαϊκής οδηγίας: συνολικά 419 «ζώνες ειδικής προστασίας για την ορνιθοπανίδα» (περιοχές πολύτιμες για τα πουλιά) και «τόποι κοινοτικής προστασίας» (σημαντικοί οικότοποι). Ο κατάλογος υποβλήθηκε για έλεγχο στην Ευρωπαϊκή Ενωση και τελικά επισημοποιήθηκε με αρκετή καθυστέρηση το 2006. Οι εκτάσεις που επελέγησαν αντιστοιχούν στο 27% της ελληνικής επικράτειας, περιλαμβάνοντας χερσαίες αλλά και θαλάσσιες περιοχές.
Εκτοτε έγιναν πολύ λίγα, παρά τα μεγάλα ποσά που διατέθηκαν μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων (λ. χ. LIFE) για την προστασία τους. Μερικές ομάδες Natura μελετήθηκαν και «ομαδοποιήθηκαν», αποκτώντας κάποιο ειδικό καθεστώς προστασίας όπως εθνικά πάρκα, περιοχές οικοανάπτυξης κ. ά. Οι περιοχές αυτές (αντιστοιχούν περίπου στο 30% των Natura) δεν είναι «κλειστές» στην ανάπτυξη· όμως έχουν οριοθετηθεί σαφώς και χωρίζονται σε ζώνες με κλιμακούμενους περιορισμούς. Για παράδειγμα, στους πυρήνες τους επιτρέπεται ελάχιστη δραστηριότητα και συνήθως καθόλου δόμηση, ενώ στις περιφερειακές τους ζώνες επιτρέπεται πλήθος χρήσεων, όπως η γεωργία, ο τουρισμός και, υπό προϋποθέσεις, η βιομηχανία, αλλά με ειδικούς περιορισμούς.
Για τις υπόλοιπες Natura (περίπου το 70%), δεν ισχύει σχεδόν τίποτα. Η μόνη υποχρέωση που προκύπτει από τη νομοθεσία είναι για ορισμένες βαριές χρήσεις (λ. χ. βιομηχανία) η υποχρέωση εκπόνησης μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Κατά τα άλλα, στις Natura επιτρέπεται ό, τι σε όλη την υπόλοιπη Ελλάδα: για παράδειγμα, όσον αφορά τη δόμηση, ισχύουν οι κανόνες της δόμησης σε εκτός σχεδίου περιοχές και φυσικά οι παρεκκλίσεις τους. Αποτέλεσμα είναι υπέροχες και πολύτιμες από οικολογικής άποψης περιοχές, όπως λ. χ. ο Παρνασσός, να έχουν σήμερα βιαστεί από τη δόμηση και την άναρχη τουριστική ανάπτυξη.
Η ένταξη περιοχών στο δίκτυο Natura, όμως, συνεπαγόταν και ορισμένες υποχρεώσεις, τις οποίες η Ελλάδα μέχρι σήμερα παρέβλεπε. Οι περιοχές αυτές θα έπρεπε να χαρακτηριστούν «ειδικές ζώνες διατήρησης» και μέσα σε μια εξαετία (στην περίπτωσή μας, το 2012) να καθοριστούν από την Πολιτεία οι προτεραιότητες σε σχέση με την προστασία τους και να προχωρήσει η λήψη μέτρων. Οι υποχρεώσεις αυτές περιλαμβάνονται στο σχέδιο νόμου για τη βιοποικιλότητα, αλλά είναι απίθανο να προχωρήσουν επαρκώς μέσα σε διάστημα ενός έτους, παρότι στα συρτάρια του υπουργείου Περιβάλλοντος βρίσκονται πολλές ειδικές (και ακριβοπληρωμένες) μελέτες για διάφορες περιοχές της χώρας. Εν τω μεταξύ, η χώρα μας μετρά δύο καταδίκες (το 2008) για την απουσία επαρκούς αριθμού περιοχών προστασίας της ορνιθοπανίδας και ενιαίου πλαισίου προστασίας τους. Και απ’ ό, τι φαίνεται, έπεται συνέχεια...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου