Αγ.Δημήτριος Κληματιάς Ιωαννίνων : Θησαυροί κάτω από στρώματα κάπνας

«Ο καθαρισμός των τοιχογραφιών στην κεντρική εκκλησία της Κληματιάς, τον Αγιο Δημήτριο, μας έφερε μπροστά σε εκπληκτικές τοιχογραφίες. Οι τοίχοι ήταν μαυρισμένοι από την αιθάλη των κεριών, είχε περάσει και ένα στρώμα υγρασίας και δεν φαινόταν τίποτα. Σιγά σιγά αποκαλύπτονται σημαντικές τοιχογραφίες του 16ου αιώνα» είπε στο «Εθνος» η Αργυρώ Καραμπερίδη, αρχαιολόγος της 8ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.

Ο καθαρισμός των τοιχογραφιών στον Αγιο Δημήτριο, έφερε στο φως εκπληκτικά έργα. Οι τοίχοι ήταν μαυρισμένοι από την αιθάλη των κεριών, είχε περάσει και ένα στρώμα υγρασίας και δεν φαινόταν τίποτα

Οι τοιχογραφίες ανήκουν στη σχολή της Βορειοδυτικής Ελλάδας, της λεγόμενης και σχολής των Θηβών, και χρονολογούνται στην εποχή της μεγάλης ακμής της μεταβυζαντινής περιόδου. Οι δύο αυτές σχολές θεωρούνται ισάξιες της κρητικής τεχνοτροπίας και έργα τους βρίσκουμε στα Μετέωρα και στο Αγιον Ορος.

Εκτός από τον κεντρικό ναό του Αγίου Δημητρίου, εργασίες αποκατάστασης, συντήρησης τοιχογραφιών και ανάδειξης μνημείων θα γίνουν σε δύο μικρότερες εκκλησίες, στα όρια της Κληματιάς, στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος και την Κοίμηση της Θεοτόκου.

Στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, έναν ναό του 16ου αιώνα, υπάρχουν τοιχογραφίες που χρονολογούνται στα 1568, έργα του αγιογράφου Φράγκου Κονταρή, ενώ στην Κοίμηση της Θεοτόκου οι αγιογραφίες είναι νεότερες, του 17ου αιώνα.

Οι Θηβαίοι αδελφοί Γεώργιος και Φράγκος Κονταρής είναι γνωστοί ζωγράφοι του 16ου και του 17ου αιώνα, εντάσσονται στη σχολή της Βορειοδυτικής Ελλάδας και ξεκίνησαν να αγιογραφούν από τη Βοιωτία, τη Φθιώτιδα και την Αττική. Στη συνέχεια κινήθηκαν και δημιούργησαν βορειότερα και ως σημαντικά έργα τους αναφέρονται η αγιογράφηση της Μονής Βαρλαάμ στα Μετέωρα, αλλά και οι Μονές στο Νησί Ιωαννίνων (Ελεούσας, Φιλανθρωπινών).

Στη Μονή Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στην Κληματιά υπάρχει στις τοιχογραφίες η υπογραφή του Φράγκου Κονταρή και οι αρχαιολόγοι εκτιμούν ότι θα βρουν υπογραφές και στις τοιχογραφίες του Αγίου Δημητρίου.

Ανάδειξη
Σκοπός του έργου είναι η ανάδειξη των τοιχογραφιών των εκκλησιών, αλλά και η δημιουργία ενός δικτύου επισκέψιμων μνημείων, σε μια περιοχή που διασώζει αρκετά στοιχεία από το παραδοσιακό οικιστικό περιβάλλον της.

Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, οι τοιχογραφίες στο εσωτερικό του Αγίου Δημητρίου καταλαμβάνουν συνολική έκταση περίπου 192 τ.μ., αλλά το μεγαλύτερο μέρος τους καλύπτεται από στρώμα αιθάλης και νεότερων επιχρισμάτων.

Η Κληματιά (Βελτσίστα) αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα και παλαιότερα χωριά της πρώην επαρχίας Κουρέντων. Βρίσκεται σε υψόμετρο 450 μέτρων, 23 χλμ. από τα Γιάννενα και οι μόνιμοι κάτοικοί της είναι περίπου 600.

Της Μαρίας Ριτζαλέου

Πηγή ΕΘΝΟΣ

14.5.2011