Τα Ζαγοροχώρια στη μάχη του real estate

Το ενδιαφέρον για σπίτια και γη έχει εκτοξευθεί στα ύψη, βάζοντας σε κίνδυνο τη φυσιογνωμία της περιοχής

Εχετε ποτέ επισκεφθεί τα Ζαγοροχώρια; Αν όχι, επισκεφθείτε τα όσο είναι ακόμα καιρός! Σε δέκα χρόνια από σήμερα είναι αμφίβολο αν ο επισκέπτης θα μπορεί να θαυμάσει την ίδια εικόνα, αυτό το μοναδικό συνδυασμό φύσης και μνημείων λαϊκής αρχιτεκτονικής.

Περιζήτητα

Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους: η οικοδομική δραστηριότητα στους τρεις δήμους του Ζαγορίου έχει τα τελευταία χρόνια αυξηθεί κατά 30%. Στον Δήμο Κεντρικού Ζαγορίου υπάρχουν σήμερα 65 ξενοδοχεία, από τα οποία τα 28 χτίστηκαν μόλις τα τελευταία τρία χρόνια. Ενα οικόπεδο στο κέντρο των «δημοφιλών» χωριών, όπως λ.χ. το Πάπιγκο ή το Μονοδένδρι κοστίζει πλέον έως και 300.000 ευρώ. Και η οικοδομήσιμη γη γύρω από τα χωριά γίνεται πλέον περιζήτητη. Είναι το Ζαγόρι λοιπόν στο «έλεος του τσιμέντου»; Οχι προς το παρόν. Αλλά οι πιέσεις να περιοριστούν οι... περιορισμοί αυξάνονται. Η δόμηση στα Ζαγοροχώρια γίνεται σύμφωνα με αυστηρούς αρχιτεκτονικούς κανονισμούς, ενώ η προστασία της ευρύτερης περιοχής έχει προχωρήσει χάρη στην ίδρυση του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου. Ολα αυτά, όμως, δείχνουν να μην επαρκούν. Οπως επισημαίνουν οι επιστήμονες, η ανέγερση κατοικιών και ξενοδοχείων έξω από τα χωριά είναι η αρχή του τέλους: η φύση (ας μην ξεχνάμε, το βασικό «προϊόν» της περιοχής) καταστρέφεται, η φυσιογνωμία της περιοχής αλλοιώνεται.

Επιπλέον, οι περιορισμοί του νόμου αποτελούν «κόκκινο πανί» για τις τοπικές κοινωνίες, καθώς ανακόπτουν ευκαιρίες εύκολου πλουτισμού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η πρόταση αποχαρακτηρισμού του κάμπου των Ασπραγγέλων προκειμένου να ανεγερθούν ξενοδοχεία. Η περίπτωση διχάζει τα Ιωάννινα, με τον τεχνικό κόσμο να τάσσεται ενάντια, την τοπική αυτοδιοίκηση υπέρ και τον «ντόπιο» υφυπουργό Περιβάλλοντος να αποκλείει κάθε ενδεχόμενο αλλαγής χρήσης.

Πριν από δύο δεκαετίες

Αυτό που ζει σήμερα το Ζαγόρι, έζησε πριν από δύο δεκαετίες το Πήλιο. Σήμερα το όρος των Κενταύρων δεν θυμίζει σε τίποτα το παρελθόν, καθώς πλέον είναι ένα βήμα από το να θυμίζει... αραιοκατοικημένο προάστιο, αντί για περιοχή φυσικού κάλλους.

ΠΗΓΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

22.8.09

========================================

Τα χωριά στο Πήλιο δεν έχουν αρχή και τέλος

«Οταν αντίκρισα το Πήλιο για πρώτη φορά, στα τέλη της δεκαετίας του ’70, ήταν ένας επίγειος παράδεισος. Δεκάδες πανέμορφοι παραδοσιακοί οικισμοί και μια υπέροχη Φύση, που δεν τη χόρταινες! Τριάντα χρόνια αργότερα, η περιοχή είναι αγνώριστη. Το έγκλημα που έχει συντελεστεί είναι τεράστιο...».

Νέος μηχανικός το 1977, ο κ. Πέτρος Μίλλερ, Ελληνογερμανός με ειδικές σπουδές στους παραδοσιακούς οικισμούς κλήθηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ να μελετήσει και να προτείνει μέτρα για την πιλοτική προστασία του Πηλίου. Οι προτάσεις του αποτέλεσαν τη βάση για το πρώτο προεδρικό διάταγμα, που θέσπισε ένα χρόνο αργότερα κανόνες για την ανάπτυξη του Πηλίου. Με τις απαραίτητες... υποχωρήσεις: «Για παράδειγμα, είχα προτείνει τα σπίτια στο Πήλιο να είναι το πολύ διώροφα και μόνο λόγω κλίσης τριώροφα. Ομως, οι τοπικοί βουλευτές και οι παράγοντες ήθελαν τριώροφα, με την πρόφαση ότι υπήρχαν ήδη ορισμένα τέτοια σπίτια. Και τελικά πέτυχαν τον σκοπό τους». Με το πέρασμα των ετών, η φήμη για τα κάλλη του Πηλίου ξέφυγε από τα όρια της Μαγνησίας και το ενδιαφέρον για την ανέγερση εξοχικών και τουριστικών καταλυμάτων πολλαπλασιάστηκε. Χωριά όπως η Μακρυνίτσα, η Τσαγκαράδα και η Μηλιά έγιναν διάσημα σε όλη την Ελλάδα και ξαφνικά, οι Πηλιορείτες βρέθηκαν να έχουν στα χέρια τους αντί για κατσάβραχα... μια περιουσία. Και η οικοδόμηση ξεκίνησε. «Δυστυχώς, το μέλλον του Πηλίου το χειρίστηκαν άνθρωποι που δεν γνωρίζουν τι είναι πολεοδομία και τι συνεπάγεται το να χτίζεις μέσα σε μια περιοχή φυσικού κάλλους. Το αποτέλεσμα είναι ορατό σε όλους. Η Φύση σε μεγάλο βαθμό καταστράφηκε. Τα χωριά δεν έχουν αρχή και τέλος: οι Πινακάτες και η Βυζίτσα, η Βυζίτσα και οι Μηλιές, το ένα τείνουν να ενωθούν. Αν η δόμηση συνεχιστεί με αυτούς τους ρυθμούς, ολόκληρο το Πήλιο θα γίνει ένας ενιαίος οικισμός με μερικούς πυρήνες. Κάτι σαν προάστιο, δηλαδή», τονίζει ο κ. Μίλλερ. «Το Πήλιο εξακολουθεί να οικοδομείται ανεξέλεγκτα, καταστρατηγώντας τους νόμους, εξαντλώντας κάθε “παραθυράκι”», λέει στην «Κ» ο πρώην πρόεδρος του Συλλόγου Πολεοδόμων-Χωροτακτών, σήμερα βουλευτής Επικρατείας κ. Ηλίας Μπεριάτος. «Αν θέλει η Πολιτεία να σώσει ό,τι απέμεινε, πρέπει να απαγορεύσει άμεσα τη δόμηση εκτός σχεδίου. Να αναβαθμιστεί το τοπίο με παραδοσιακές καλλιέργειες και ολόκληρο το Πήλιο να κηρυχθεί περιοχή οικοανάπτυξης».

«Προφάσεις εν αμαρτίαις»

«Δεν μπορούμε να μιλάμε για προστασία, αν δεν σταματήσουμε το ανεξέλεγκτο χτίσιμο του Πηλίου», εκτιμά ο κ. Μίλλερ. «Σήμερα, όπου φθάνει ο δρόμος υπάρχουν σπίτια και μάλιστα, οι δήμοι και οι κοινότητες τους πηγαίνουν όλες τις παροχές για να επιβραβεύσουν την καταστροφή. Είμαι απογοητευμένος γιατί η Πολιτεία δεν βλέπει ότι έχει στα χέρια της έναν παράδεισο επί γης. Και τον αφήνει να καταστραφεί στα χέρια απαίδευτων τοπικών αρχόντων, που δεν καταλαβαίνουν. Αν θέλουν να δουν πώς προστατεύεται μια περιοχή φυσικού κάλλους, ας πάνε στην Αυστρία και την Ελβετία. Ολα τα άλλα είναι προφάσεις εν αμαρτίαις».

Πηγή ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
22.8.09
=============================================

Αποχαρακτηρισμός κάμπου υψηλής παραγωγικότητας

Στα Ζαγοροχώρια τα τελευταία τρία χρόνια εκτυλίσσεται μια άνευ προηγουμένου -για τα δεδομένα της Ηπείρου- μάχη: η μάχη του real estate. Ο ερχομός της Εγνατίας οδού -και η υπόσχεση της Ιόνιας οδού- έβαλε αίφνης στον χάρτη μια από τις ομορφότερες και ελάχιστες παρθένες περιοχές της Ελλάδας, εκτοξεύοντας στα ύψη τη ζήτηση για σπίτια και γη και φυσικά, τις τιμές. Και όταν οι τιμές εκτοξεύονται, οι ιδιοκτήτες εκτάσεων στην περιοχή δεν αργούν να «μπουν στο νόημα».

Πριν από μερικές ημέρες, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ηπείρου έστειλε επιστολή στον «ντόπιο» υφυπουργό Περιβάλλοντος, κ. Σταύρο Καλογιάννη, ζητώντας του να παρέμβει προκειμένου να αποτρέψει τη δόμηση του κάμπου των Ασπραγγέλων: μιας έκτασης 350 στρεμμάτων που έχει χαρακτηριστεί αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας. Το ΤΕΕ υποστηρίζει ότι ο αποχαρακτηρισμός της περιοχής θα συμβάλει στην άναρχη διασπορά της δόμησης και των τουριστικών δραστηριοτήτων, που θα καταστρέψουν τη φυσιογνωμία του Ζαγορίου. Από την πλευρά τους, οι κάτοικοι της περιοχής διαμαρτύρονται γιατί θεωρούν ότι τους αφαιρείται ένα αυτονόητο για τα υπόλοιπα Ζαγοροχώρια δικαίωμα και στρέφονται ενάντια σε όσους ονομάζουν ειρωνικά «αυτοχρισμένους προστάτες της παράδοσης». Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ο κάμπος των Ασπραγγέλων βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το ομώνυμο χωριό -έδρα του δήμου Κεντρικού Ζαγορίου- και έχει χαρακτηριστεί γη υψηλής παραγωγικότητας. Το μεγαλύτερο μέρος του κάμπου βρίσκεται μέσα στην περιφερειακή ζώνη του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου (θεσπίστηκε το 2005).

«Αυστηρό πλαίσιο»

«Το 2000 η νομαρχία Ιωαννίνων πρότεινε για πρώτη φορά τον αποχαρακτηρισμό του κάμπου και την κατασκευή πέντε αγροτοτουριστικών μονάδων», λέει ο δήμαρχος του Κεντρικού Ζαγορίου, κ. Γαβριήλ Παπαναστασίου. «Εμείς τότε γνωμοδοτήσαμε αρνητικά. Το 2008 η νομαρχία επανήλθε κι εμείς γνωμοδοτήσαμε θετικά, με τον όρο ότι θα ισχύσουν για την περιοχή αυτή οι όροι δόμησης του διατάγματος για το Ζαγόρι, ώστε να προστατευθεί ο χαρακτήρας της. Προσωπικά, είμαι αντίθετος να χτίζεται οτιδήποτε στο Ζαγόρι εκτός οικισμών. Αν όμως μπορούν να χτίσουν τα διπλανά χωριά εκτός σχεδίου, γιατί να μην μπορούμε κι εμείς; Εξάλλου η γη αυτή ουδέποτε καλλιεργήθηκε».

«Ο κάμπος των Ασπραγγέλων, εφόσον θεωρείται γη υψηλής παραγωγικότητας, δεν γίνεται να αποχαρακτηριστεί», ξεκαθαρίζει στην «Κ» ο υφυπουργός Περιβάλλοντος, κ. Σταύρος Καλογιάννης. «Το διάταγμα για το Ζαγόρι, σε συνδυασμό με το πλαίσιο του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου, δημιουργούν ένα αυστηρό πλαίσιο προστασίας της περιοχής. Είναι όμως πρώτα απ’ όλα στα χέρια των κατοίκων να το εφαρμόσουν και να φροντίσουν τις περιοχές που χρειάζονται ιδιαίτερη προστασία. Νομίζω ότι πλέον καταλαβαίνουν πως οι όποιοι περιορισμοί είναι προς το συμφέρον τους».

Η περίπτωση των Ασπραγγέλων είναι μια ένδειξη μόνο του τι συμβαίνει τα τελευταία χρόνια στο Ζαγόρι. Οι πιέσεις για ανέγερση πολυτελών κατοικιών, παραδοσιακών ξενώνων και τουριστικών επιχειρήσεων αυξάνονται συνεχώς. «Σε πολλά χωριά η δόμηση άρχισε να διαχέεται εκτός των οικισμών, κυρίως στο κεντρικό και στο ανατολικό Ζαγόρι», εξηγεί στην «Κ» ο καθηγητής κ. Χρήστος Μασσαλάς, πρόεδρος του Συμβουλίου Ανώτατης Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης. «Το Πάπιγκο, για παράδειγμα, παρά την ευαισθησία που επιδεικνύουν οι τοπικοί σύλλογοι, έχει αρχίσει να αλλοιώνεται». «Η αλήθεια είναι ότι οι πιέσεις στο Ζαγόρι, ιδίως για ανέγερση νέων τουριστικών καταλυμάτων, έχουν αυξηθεί», λέει ο πρόεδρος του ΤΕΕ Ηπείρου κ. Γιώργος Ρεκατσίνας. «Υπάρχει μεγάλη ζήτηση, αλλά θα πρέπει να διοχετευθεί μέσα στους οικισμούς. Ειδάλλως θα διαρραγεί ο τοπικός ιστός και σταδιακά θα καταστραφεί το τοπίο».

Οσο είναι ακόμα καιρός...

Το Ζαγόρι, αυτή η μοναδική στην Ελλάδα περιοχή «πολυπολιτισμικότητας» αρχίζει να αλλάζει. «Αν θέλουμε να διατηρήσουμε την προστιθέμενη αξία του, τότε θα πρέπει να αφήσουμε ανέπαφη την οικιστική του δομή», λέει ο κ. Μασσαλάς. «Η φύση του, τα μνημεία του, η διατροφική του κουλτούρα πρέπει να προστατευθούν. Πρώτα απ’ όλα, όμως, πρέπει να ευαισθητοποιηθεί ο τοπικός πληθυσμός απέναντι στην κληρονομιά του και να ανοίξει ο διάλογος για το μέλλον, όσο ακόμα είναι καιρός. Το Ζαγόρι δεν πρέπει να γίνει Πήλιο».

ΠΗΓΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

22.8.09

Του Γιωργου Λιαλιου