Τo 1966 η Νόρα Βαλσάμη , μόλις δεκάξι ετών, πήγε στις Τρεις Γέφυρες, στα στούντιο της Φίνος Φιλμ, προκειμένου να κάνει οντισιόν για το «Τζένη, Τζένη», μια ταινία της οποίας τα εξωτερικά γυρίσματα έγιναν στις Σπέτσεςόπου η ηθοποιός δεν είχε πάει ποτέ. «Δεν ήταν παρά δύο γκρο πλαν » λέει σήμερα η Βαλσάμη, «στα οποία φαινόταν μόνο το πρόσωπό μου,ενώ υποτίθεται ότι τραγουδούσα. Η φωνή όμως δεν ήταν δική μου, γιατί ντουμπλάριζα την Καίτη Χωματά». Αν και δοκιμαστικό, το υλικό άρεσε τελικά στον Φίνο και αποφάσισε να το χρησιμοποιήσει στο «Τζένη, Τζένη», χωρίς ωστόσο το όνομα της Νόρας Βαλσάμη να αναφερθεί στους τίτλους.
Εν αγνοία της η Νόρα Βαλσάμη είχε κάνει το κινηματογραφικό ντεμπούτο της σε μια ταινία στην οποία δεν ήξερε καν ότι... έπαιζε. Μάλιστα, ο Κώστας Σταματίου είχε γράψει στην εφημερίδα «Τα Νέα»: «Πώς γίνεται και αναφέρονται στους τίτλους τα ονόματα των πρωταγωνιστών,του σκηνοθέτη και των υπόλοιπων συντελεστών και δεν αναφέρεται το όνομα της πράγματι έξοχης τραγουδίστριας;». Και δεν ήταν καν εκείνη που τραγουδούσε!
Ωστόσο αυτά τα δύο δοκιμαστικά της Βαλσάμη για το «Τζένη, Τζένη» τελικά αποδείχθηκαν γουρλίδικα για την ηθοποιό. Δεν θα περνούσε πολύς καιρός για να υπογράψει επταετές συμβόλαιο με τη Φίνος Φιλμ. Αμέσως ακολούθησαν οι συμμετοχές της στη «Στεφανία» και στο «Κάτι κουρασμένα παλικάρια», ενώ την επόμενη χρονιά, το 1967, από ένα άλλο νησί του Αργοσαρωνικού θα άρχιζε ουσιαστικά η καριέρα της.
Η ταινία ήταν το «Γοργόνες και Μάγκες» του Γιάννη Δαλιανίδη και το νησί η Υδρα.
«Φυλακισμένη» στο νησί Το «Γοργόνες και Μάγκες» γυρίστηκε κατά τη διάρκεια τριών εβδομάδων το καλοκαίρι του 1967, ως επί το πλείστον στα Καμίνια της Υδρας, και υπήρξε μια αξέχαστη εμπειρία για τη Νόρα Βαλσάμη (όλα τα εσωτερικά της ταινίας γυρίστηκαν στα στούντιο της Φίνος Φιλμ). «Οποτε δεν είχαμε γυρίσματα, περπατούσαμε διαρκώς ξυπόλυτοι,τρώγαμε,χορεύαμε και τραγουδούσαμε με πολύ κέφι. Κάναμε περίπου αυτά που βλέπουμε στο “Γοργόνες και μάγκες” και στα υπόλοιπα μιούζικαλ της εποχής εκείνης.Μέναμε στο “Ξενία” της Υδρας,όπου το φαγητό ήταν καταπληκτικό.Στην ουσία ήταν ένας πανέμορφος συνδυασμός σκληρής δουλειάς- γιατί δουλεύαμε από τα ξημερώματα ως το απόγευμα - και ευχάριστων διακοπών.Περιμένοντας να έρθει η ώρα του πλάνου σου, όλο και μια βουτιά μπορούσες να κάνεις για να δροσιστείς».
Καλά όλα τούτα, μόνο που την εποχή της ταινίας το μυαλό της 17χρονης φερέλπιδος ηθοποιού βρισκόταν αλλού. Η Βαλσάμη είχε μόλις γνωρίσει τον σκηνοθέτη Ερρίκο Ανδρέου, ο οποίος επρόκειτο να γίνει και ο μεγάλος έρωτας της ζωής της. Ο ίδιος ο Φίνος τούς είχε συστήσει στα στούντιό του την εποχή που ο Ανδρέου είχε μόλις γυρίσει μια άλλη ταινία με την Τζένη Καρέζη, το «Εκείνος κι εκείνη».
«Ο Ερρίκος και όχι ο κινηματογράφος ήταν το πραγματικό πάθος μου» λέει σήμερα η Βαλσάμη. «Εκανα τη δουλειά μου ασφαλώς και πολύ σκληρά μάλιστα, όμως η αλήθεια είναι ότι ήθελα να τελειώσω μια ώρα αρχύτερα από την Υδρα για να πάω στην Αθήνα και να βρω τον Ερρίκο.“Λύσσαξες να φύγεις” μου έλεγαν οι συνάδελφοι και μου έκαναν πλάκες.Το πρόβλημα ήταν ότι δεν μπορούσα να φύγω.Ημουν αναγκασμένη να μένω διαρκώς στην Υδρα. Περίμενα πώς και πώς να τελειώσει η σκηνή μου και να πάω να του τηλεφωνήσω.Η αγωνία μου να βρω τηλέφωνο αλλά και να “περάσει” η γραμμή δεν περιγράφεται.Κάτι τέτοιες στιγμές σε κάνουν να αναλογίζεσαι πόσο πιο ρομαντικός ήταν κάποτε ο κόσμος χωρίς τη σημερινή ευκολία των κινητών».
Πανικός για ένα φουστάνι
« Επρόκειτο να γυρίσω ένα χορευτικό με τον Βαγγέλη Σειληνό όταν συνειδητοποιήσαμε ότι δεν υπήρχε το χωριάτικο φουστάνι που ήταν απαραίτητο για το γύρισμα » συνεχίζει η Νόρα Βαλσάμη μιλώντας για τη μεγάλη επιτυχία της καριέρας της. «Είχε γίνει μια παρεξήγηση.Εγώ νόμιζα ότι θα φρόντιζε η παραγωγή την γκαρνταρόμπα μου και εκείνοι είχαν βασιστεί σε μένα.Ηρθε λοιπόν η ώρα του γυρίσματος και πουθενά το φουστάνι.Η ώρα περνούσε,η σκηνή έπρεπε να γυριστεί το συντομότερο δυνατόν και εγώ έτρεχα με τον Σειληνό,τη Μάρθα και τον Δαλιανίδη στη χώρα για να βρω ένα χωριάτικο φουστάνι και μια μπλούζα!Με τα χίλια ζόρια τα βρήκαμε και έτσι γυρίστηκε η σκηνή». Κατά τ΄ άλλα όλα πήγαν καλά στην ταινία, γιατί είχε ήδη γίνει πολύ καλή δουλειά με τις πρόβες στα στούντιο της Φίνος Φιλμ στη Χίου 53. «Ημασταν πολύ καλά προετοιμασμένοι» . Η συμβίωση των ηθοποιών στα γυρίσματα του «Γοργόνες και Μάγκες» συνέσφιξε πολύ τις μεταξύ τους σχέσεις. «Μόνο ευχάριστες αναμνήσεις έχω με τη Μάρθα,τη Μαίρη,τον Φαίδωνα και τον Βαγγέλη» λέει η Βαλσάμη για τους συμπρωταγωνιστές της (αντιστοίχως οι Καραγιάννη,Χρονοπούλου,Γεωργίτσης και Σειληνός ). «Κάναμε τα πάντα μαζί. Τρώγαμε μαζί,πηγαίναμε μαζί στα μπαρ,κοιμόμασταν πτώματα το βράδυ γιατί το πρωί είχαμε πάλι γύρισμα - ήμασταν όντως μια οικογένεια.Είχα δεθεί πολύ με τη Μαίρη Χρονοπούλου,με την οποία θα παίζαμε αργότερα μαζί στο “Ρεξ” μαζί με τον Λάμπρο Κωνσταντάρα στο “Ηταν ένας πλέιμποϊ”» . « Ξαναπήγαμε στην Υδρα πάρα πολλές φορές από τότε» λέει η ηθοποιός. «Μια από αυτές τις φορές μάλιστα είχαμε πάει με το κότερο,εγώ,η Αλίκη Βουγιουκλάκη,ο Αλέξανδρος Λυκουρέζος και η Ζωή Λάσκαρη. Αυτό έγινε λίγο καιρό πριν από τον θάνατο της Αλίκης.Με το που φθάσαμε λοιπόν θυμάμαι ότι πήγα αμέσως να βρω τα σημεία στα οποία είχα κάνει τα γυρίσματα.Συγκινήθηκα πάρα πολύ που ξαναβρέθηκα στα Καμίνια,στους βράχους απ΄ όπου κατέβαινα τα σκαλιά για να χαιρετήσω τον Σειληνό με ένα μαντίλι στο χέρι.Στο τέλος της ταινίας καθεμία από τις ηρωίδες είχε βρει τον αγαπημένο της».
Κατά κάποιον τρόπο αυτό ίσχυσε και για την ίδια τη Νόρα Βαλσάμη, αφού όταν τα γυρίσματα της ταινίας τελείωσαν έτρεξε και αυτή να βρει τον αγαπημένο της, τον οποίο και παντρεύτηκε και παραμένουν ζευγάρι όλα αυτά τα χρόνια.
ΤΟ ΦΩΣ,O ΚΟΣΜΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΑΕΡΑΣ KAI TO ΜΕΓΑΛΟ ΥΠΑΙΘΡΙΟ ΘΕΑΤΡΟ
Από τα τέλη της δεκαετίας του 1930 και για δεκαετίες ολόκληρες, η Υδρα, το πρώτο ελληνικό νησί που προσείλκυσε και τον διεθνή κινηματογράφο, έχει εμπνεύσει και συγκινήσει δεκάδες ανθρώπους του κινηματογράφου
«Εχεις την αίσθηση ότι όλα είναι μέσα στο φως- τίποτε δεν μένει κρυμμένο,ούτε και οι αμαρτίες των ανθρώπων»έλεγε για την Υδρα οΔημήτρης ΧορνστονΝότη Περγιάληστο «Κορίτσι με τα μαύρα» (1956) τουΜιχάλη Κακογιάννη . Ο Κακογιάννης βέβαια είχε πει ότι ένας από τους λόγους για τους οποίους είχε επιλέξει την Υδρα ως φόντο της μνημειώδους ταινίας του ήταν επειδή βρισκόταν σχετικά κοντά στην Αθήνα και δεν είχε καθόλου αυτοκίνητα,πράγμα που του φάνηκε«γραφική ιδέα». «Το νησί δεν ήταν τουριστικό ακόμη τότε και διατηρούσε την αρχοντιά του και τις παλιές του οικογένειες.Και ο κόσμος ήταν άδολος,αθώος»αναφέρεται στο βιβλίο τουΧρήστου Σιάφκου«Μιχάλης Κακογιάννης: Σε πρώτο πλάνο». Η αθωότητα ήταν χαρακτηριστικό των ταινιών που φιλοξενήθηκαν στην Υδρα στα χρόνια του ΄50 και του ΄60.ΟΛάμπρος Κωνσταντάρας στο «Ταξίδι με τον έρωτα» (1959) τουΑνδρέα Λαμπρινούείχε παρομοιάσει την Υδρα με«μεγάλο υπαίθριο θέατρο»και η Γεωργία Βασιλειάδουτην αποκαλούσε απλά (και ολίγον ψηλομύτικα) ως«η νήσος Υδρα» στους «Γαμπρούς της Ευτυχίας» (1962).Ως τη στιγμή βέβαια που κατέβηκε από το σκάφος. «Επιτέλους!Πάτησα το πάτριον έδαφος!» είπε τότε τρισευτυχισμένη.
Η Υδρα παραμένει μια αυθεντική μικρογραφία της ανόθευτης νησιωτικής Ελλάδας όπως αναφέρεται στο άκρως ενημερωτικό ντοκυμαντέρ «Υδρα καρέ...καρέ» σε σκηνο θεσίαΓιώργου Μαυρωτά, σενάριο- αφήγηση Αρη Μαλανδράκηκαι συντονισμό παραγωγής Νάσου Αργυρόπουλου. Η κομψότητα,η φινέτσα,ο αέρας της αριστοκρατίας,η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική ταυτότητα αλλά και η απλότητα της Υδρας είναι στοιχεία που αξιοποιήθηκαν τα μέγιστα στον ελληνικό αλλά και στον ξένο κινηματογράφο σε ταινίες κάθε είδους.ΟΜπάμπης Μωρέςήταν ο άνθρωπος που έφερε την κοσμική ζωή στην Υδρα ανοίγοντας τη «Λαγουδέρα»,απ΄ όπου πέρασαν οι πάντες και όπου έγιναν γυρίσματα τόσο των «Γαμπρών της Ευτυχίας» όσο και της ταινίας τουΑλκη Παππά«Ψιτ κορίτσια!» (1959) με πρωταγωνίστρια την αδελφή του, Ειρήνη Παπά. Το λιμάνι της Υδρας όμως,πάνω στο οποίο στήθηκαν δεκάδες κάμερες,είναι το σημείο εκείνο του νησιού που έχει παραμείνει σχεδόν αναλλοίωτο στο πέρασμα των χρόνων.
Οι Μαρίνες και οι Φαίδρες
Περισσότερες από 20 ταινίες έχουν γυριστεί στην Υδρα από τότε που οΦιλοποίμην Φίνος έστησε για πρώτη φορά κινηματογραφική μηχανή στο λιμάνι της με το «Τραγούδι του χωρισμού» που σκηνοθέτησε ο ίδιος με τη Λήδα Μιράντακαι τονΛάμπρο Κωνσταντάρα στους βασικούς ρόλους.Γυρισμένο στα τέλη του 1939, το «Τραγούδι του χωρισμού» είναι η πρώτη ταινία που γυρίστηκε στην Υδρα,αλλά η «Μαρίνα»,που γυρίστηκε επτά χρόνια αργότερα,το 1946 (και πάλι με παραγωγό τον Φίνο, αλλά με σκηνοθέτη τονΑλέκο Σακελλάριο), ήταν που έκανε την αρχή ώστε να γίνει η Υδρα ένας από τους ελκυστικότερους κινηματογραφικούς προορισμούς της Ελλάδας.Η Στέλλα Γκρέκαστον ρόλο του τίτλου είναι το κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας μιας Υδραίας που αποφασίζει να αναζητήσει την περιπέτεια στην Αθήνα και μπλέκει σε φασαρίες. Το όνομα Μαρίνα συνδέθηκε αρκετά με την κινηματογραφική ιστορία του νησιού.ΗΧριστίνα Σύλβαείχε το ίδιο όνομα στο μελόδραμα τουΚώστα Στράντζαλη«Θυσιάστηκα για το παιδί μου» (1960),ηΜάρθα Καραγιάννη ήταν η παρδαλή Μαρίνα του «Γοργόνες και Μάγκες» και η Λαμπέτη,ασφαλώς,η θλιμμένη Μαρίνα στο «Κορίτσι με τα μαύρα».
Ενα άλλο γυναικείο όνομα που έγραψε τη δική του ιστορία σε σχέση με την Υδρα και τον κινηματογράφο είναι το Φαίδρα.Ηταν το όνομα τηςΣοφίας Λόρενστη διασημότερη ξένη παραγωγή που γυρίστηκε ποτέ στην Υδρα,το «Παιδί και το δελφίνι» (1956),για τις ανάγκες της οποίας ο εφοπλιστήςΓιάννης Λάτσηςπαραχώρησε το γιοτ του «Νεράιδα» (ήταν το γιοτ τουΚλίφτον Γουέμπ στην ταινία ).Φαίδρα όμως ήταν και το όνομα τηςΜελίνας Μερκούρηστην ομότιτλη ταινία του 1962,γυρισμένη από τονΖυλ Ντασσέν.
Επρόκειτο για μια κοσμοπολίτικη εκδοχή της τραγωδίας τουΕυριπίδημε τουςΡαφ ΒαλόνεκαιΑντονι Πέρκινςστο πλευρό της Μερκούρη.
Σημεία του νησιού όπως το λιμάνι,το Μαντράκι,τα Καμίνια και η σπηλιά στα Κανόνια έχουν επίσης φιλοξενήσει μελοδράματα όπως τα «Μόνο για μια νύχτα» (1959) με τη Βούλα Ζουμπουλάκηκαι τονΓιώργο Φούντα και «Εσένα μόνον αγαπώ» (1970) με τον Νίκο Ξανθόπουλοσε ρόλο φτωχού ψαρά, κωμωδίες όπως ο «Τρελοπενηντάρης» (1971) και ο «Μπλοφατζής» (1969),και οι δύο με τον Κωνσταντάρα,σάτιρες όπως ο «Ερωτας του Οδυσσέα» (1984) τουΒασίλη Βαφέα, μιούζικαλ όπως το «Κορίτσια για φίλημα» (1965) του Δαλιανίδη (που είχε επίσης γυρίσματα στη Ρόδο),αλλά και ξένες ταινίες όπως το «τουριστικό» «Νησί του έρωτα» (1963) τουΜόρτον Ντακόσταμε τονΡόμπερτ Πρέστον, τονΤόνι Ράνταλκαι τηΛίλιαν Μηνιάτη.
Του Γιάννη Ζουμπουλάκη
Πηγή Το Βήμα
7.8.2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου