Ενας «ψεύτης» προϋπολογισμός

Ερευνα το τμήματος στατιστικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Επτά στους δέκα Ελληνες πιστεύουν ότι ο προϋπολογισμός του κράτους καταρτίζεται με αδιαφανείς διαδικασίες, ότι δεν υπάρχει ουσιαστικός έλεγχος για τη σωστή εκτέλεσή του και ότι αθετήθηκαν οι προεκλογικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης. Παράλληλα, ένας στους δύο εκτιμά ότι ο προϋπολογισμός θα επιβαρύνει την οικονομική του κατάσταση. Ωστόσο το 25,8% των πολιτών θεωρεί ότι η ΝΔ έχει καλύτερα αποτελέσματα από το ΠαΣοΚ (24,6%), ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό των πολιτών δηλώνει ότι θα ήθελε τα χρήματα του Δημοσίου να πήγαιναν κυρίως στην Παιδεία και στην Υγεία.

Επτά στους δέκα Ελληνες πιστεύουν ότι ο προϋπολογισμός του κράτους καταρτίζεται με αδιαφανείς διαδικασίες, δεν υπάρχει ουσιαστικός έλεγχος για τη σωστή εκτέλεσή του και αθετήθηκαν οι προεκλογικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης. Παράλληλα, ένας στους δύο εκτιμά ότι ο προϋπολογισμός θα επιβαρύνει την οικονομική τους κατάσταση. Ωστόσο το 25,8% των πολιτών θεωρεί ότι η ΝΔ έχει καλύτερα αποτελέσματα από το ΠαΣοΚ (24,6%), ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό των πολιτών δηλώνει ότι θα ήθελε τα χρήματα του Δημοσίου να πήγαιναν σε μεγαλύτερο ποσοστό στην Παιδεία και στην Υγεία. Τα αποκαλυπτικά αυτά στοιχεία προκύπτουν από έρευνα που πραγματοποίησε το Τμήμα Στατιστικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών μία εβδομάδα προτού κατατεθεί στη Βουλή το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού που δημοσιεύει σήμερα κατ' αποκλειστικότητα «Το Βήμα».

Οπως αναφέρει ο καθηγητής του Τμήματος Στατιστικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και επιστημονικός υπεύθυνος της έρευνας κ. Επαμ. Πανάς, «δεν χρειάζεται κάποιος να γνωρίζει πλήρως τους αριθμούς ενός προϋπολογισμού για να αντιληφθεί ότι ο προϋπολογισμός αποτελεί το βασικό εργαλείο της κυβέρνησης για την οικονομική πολιτική της χώρας. Ο προϋπολογισμός όμως, πέρα από τα μεγέθη του, εκφράζει και τις οικονομικές προτεραιότητες της κυβέρνησης, και για αυτόν τον λόγο είναι αναγκαίο οι οικονομικοί φορείς και οι πολίτες να γνωρίζουν περισσότερα, ώστε και αυτοί να προγραμματίσουν τι θα κάνουν τον επόμενο χρόνο. Εδώ προκύπτει το ερώτημα: Εχει ο έλληνας πολίτης σαφή εικόνα των προτεραιοτήτων αυτών; Στο ερώτημα αν η κυβέρνηση ενημερώνει τον ελληνικό λαό για τις οικονομικές προτεραιότητες πριν από την κατάρτιση του κρατικού προϋπολογισμού, οι τοποθετήσεις των ελλήνων πολιτών δείχνουν σαφώς ότι δεν τους ενημερώνει. Σχεδόν επτά στους δέκα πολίτες (ποσοστό 66%) δηλώνουν ότι η κυβέρνηση δεν τους ενημερώνει για τις οικονομικές προτεραιότητες πριν από την κατάρτιση του προϋπολογισμού».

Παράλληλα, όπως αναφέρει ο ίδιος, «κάθε φορολογικό σύστημα λειτουργεί και ως ένας μηχανισμός αναδιανομής και υπηρετεί τόσο αναπτυξιακούς όσο και κοινωνικούς σκοπούς. Σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης, όπου ο πολίτης αλλά και οι επιχειρήσεις ασφυκτιούν, στο προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2009 αναγράφονται επιπλέον φόροι ύψους 7,39 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το 2008. Αυτούς τους επιπλέον φόρους καλούνται να καταβάλουν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις. Λόγω της έκρηξης της ακρίβειας, ο πολίτης αντί να νιώσει μέτρα ανακούφισης καλείται να καταβάλει επιπλέον 700 ευρώ. Στο ερώτημα σχετικά με το αν οι πολίτες πιστεύουν ότι πρέπει να γίνουν περισσότερες μειώσεις φόρων μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, είναι αξιοσημείωτο ότι πέντε στους δέκα έλληνες πολίτες το πιστεύουν έντονα (αθροιστικά: "το πιστεύω αρκετά" και "το πιστεύω πολύ"). Οι έχοντες πανεπιστημιακό πτυχίο - σε ποσοστό 48% - δηλώνουν ότι πιστεύουν πολύ ότι θα μειωθούν οι φόροι μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Από την άλλη, τέσσερις στους δέκα συνταξιούχους και τρεις στους δέκα επιχειρηματίες πιστεύουν ότι οι φόροι δεν θα μειωθούν καθόλου μέσα στα επόμενα δύο χρόνια».

* Χρήματα για Παιδεία και Υγεία

Επιλέγοντας από μια σειρά προτεραιότητες που πρέπει να δοθούν στον προϋπολογισμό, οι ερωτηθέντες έλληνες πολίτες εκφράζουν ως πρώτη προτεραιότητα την Παιδεία (32%), ως δεύτερη την Υγεία (29,7%), ως τρίτη την καταπολέμηση της φτώχειας (11,1%) και ως τέταρτη την προστασία του περιβάλλοντος (10,5%). Πρώτη προτεραιότητα δηλώνουν την Παιδεία όσοι είναι ηλικίας κάτω των 29 ετών, όσοι είναι πτυχιούχοι Πανεπιστημίου, όσοι είναι φοιτητές, επιχειρηματίες, αγρότες, εργαζόμενοι, καθώς και εκείνοι που δηλώνουν ότι η οικονομική τους κατάσταση είναι δύσκολη.

* Πολίτες και προϋπολογισμός

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι απαντήσεις των πολιτών στο ερώτημα «ποιο κόμμα πιστεύετε ότι θα είχε τα καλύτερα αποτελέσματα αν έπρεπε να καταρτίσει τον κρατικό προϋπολογισμό;». Σύμφωνα με τον κ. Πανά, διιστάμενες απόψεις εμφανίζονται να έχουν οι ερωτηθέντες, καθώς το 25,8% δηλώνει ότι η Νέα Δημοκρατία είναι το κόμμα που θα είχε τα καλύτερα αποτελέσματα αν έπρεπε να καταρτίσει τον προϋπολογισμό, ενώ το 24,6% πιστεύει ότι καλύτερα αποτελέσματα θα είχε το ΠαΣοΚ. Αξιον παρατήρησης είναι το γεγονός ότι ακολουθεί το «κανένα κόμμα», με ποσοστό 22,1%. Αναλυτικότερα, το 29,33% των ανδρών εκφράζει την άποψη ότι το ΠαΣοΚ θα είχε καλύτερα αποτελέσματα αν έπρεπε να καταρτίσει τον προϋπολογισμό. Το 26,6% των γυναικών δηλώνει «κανένα κόμμα», ενώ οι πολίτες με ηλικία κάτω των 29 ετών και άνω των 60 ετών πιστεύουν ότι η ΝΔ θα είχε καλύτερα αποτελέσματα αν έπρεπε να καταρτίσει τον προϋπολογισμό. Οι ηλικιακές ομάδες 30-44 ετών απαντούν «κανένα κόμμα», ενώ η ηλικιακή ομάδα 45-59 ετών δηλώνει ότι καλύτερα αποτελέσματα θα είχε το ΠαΣοΚ.

Τρεις στους δέκα συνταξιούχους καθώς και τρεις στους δέκα φοιτητές θεωρούν τη ΝΔ το κόμμα που θα είχε τα καλύτερα αποτελέσματα, ενώ το 24,1% των επιχειρηματιών το ΠαΣοΚ, ενώ το 23,3% απαντά «κανένα κόμμα». Οι άνεργοι σε πρώτη τους επιλογή, με ποσοστό 26,8%, θεωρούν ότι κανένα κόμμα δεν θα είχε καλά αποτελέσματα και στη συνέχεια, με ποσοστό 24%, προτιμούν το ΠαΣοΚ, ενώ οι εργαζόμενοι, με ποσοστό 26,5%, ως πρώτη τους επιλογή έχουν το ΠαΣοΚ και ως δεύτερη «κανένα κόμμα».

Πάντως, περισσότεροι από πέντε στους δέκα ερωτηθέντες πιστεύουν ότι ο προϋπολογισμός θα πρέπει να διαμορφώνεται στη βάση ότι οι έχοντες τα υψηλότερα εισοδήματα θα πρέπει να πληρώνουν υψηλότερο φόρο σε σχέση με τους έχοντες χαμηλότερα εισοδήματα.

* Αδιαφάνεια και ελλιπής έλεγχος

Περισσότεροι από επτά στους δέκα ερωτηθέντες δεν πιστεύουν ότι υπάρχει διαφάνεια στις διαδικασίες κατάρτισης του κρατικού προϋπολογισμού. Πιο αναλυτικά, οι πολίτες ηλικίας 18-29 ετών δεν πιστεύουν ότι υπάρχει διαφάνεια, σε ποσοστό 78,1%. Για τους έχοντες ανώτατη εκπαίδευση πολίτες, το συγκεκριμένο ποσοστό διαμορφώνεται σε 74,9%, ενώ επτά στους δέκα φοιτητές, επτά στους δέκα επιχειρηματίες και οκτώ στους δέκα ανέργους δεν πιστεύουν ότι υπάρχει διαφάνεια στις διαδικασίες κατάρτισης του κρατικού προϋπολογισμού.

Παράλληλα, περισσότεροι από επτά στους δέκα ερωτηθέντες πολίτες δεν πιστεύουν ότι υπάρχει ουσιαστικός έλεγχος για τη σωστή εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού. Πιο αναλυτικά, οι πολίτες ηλικίας 18-29 ετών δεν πιστεύουν ότι υπάρχει ουσιαστικός έλεγχος, σε ποσοστό 74,4%. Για τους έχοντες ανώτατη εκπαίδευση πολίτες, το συγκεκριμένο ποσοστό διαμορφώνεται σε 70,9%. Επίσης, επτά στους δέκα συνταξιούχους, επτά στους δέκα επιχειρηματίες, οκτώ στους δέκα ανέργους και επτά στους δέκα μη εργαζομένους δεν πιστεύουν ότι υπάρχει ουσιαστικός έλεγχος για τη σωστή εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού.

* «Τα λεφτά μας δεν πιάνουν τόπο»

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι οκτώ στους δέκα ερωτηθέντες πολίτες δεν πιστεύουν ότι τα χρήματα των φορολογουμένων κάθε χρόνο χρησιμοποιούνται όσο καλύτερα γίνεται ώστε να πιάσουν τόπο σε κρίσιμους τομείς. Ειδικότερα, οι πολίτες 18-29 ετών δεν διαφωνούν με την πρόταση αυτή, σε ποσοστό 80,7%. Για τους έχοντες ανώτατη εκπαίδευση πολίτες, το συγκεκριμένο ποσοστό διαμορφώνεται σε 82%.

Περισσότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες πιστεύουν ότι η προσωπική τους οικονομική κατάσταση θα επηρεαστεί αρνητικά από τον νέο προϋπολογισμό. Πιο αναλυτικά, οι πολίτες 30-44 ετών πιστεύουν ότι θα επηρεαστούν αρνητικά, σε ποσοστό 56,5%. Για τους έχοντες ανώτατη εκπαίδευση πολίτες, το συγκεκριμένο ποσοστό διαμορφώνεται σε 52,4%. Οι επιχειρηματίες θεωρούν ότι θα επηρεαστούν αρνητικά, σε ποσοστό 56,3%, οι άνεργοι σε ποσοστό 61,9%, οι εργαζόμενοι σε ποσοστό 57,3% και οι συνταξιούχοι σε ποσοστό 47,4%.

* «Δεν τηρήθηκαν οι δεσμεύσεις»

Σχεδόν επτά στους δέκα ερωτηθέντες νιώθουν ότι κατά την κατάρτιση του προϋπολογισμού δεν τηρήθηκαν οι προεκλογικές οικονομικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης. Ειδικότερα, οι άνδρες πιστεύουν ότι δεν τηρήθηκαν οι προεκλογικές οικονομικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης σε ποσοστό 69,4% και οι γυναίκες σε ποσοστό 72,2%. Οι πολίτες 30-44 ετών πιστεύουν ότι δεν τηρήθηκαν οι προεκλογικές οικονομικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης σε ποσοστό 69,2%, ενώ για τους έχοντες ηλικία 45-59 το ποσοστό αυτό είναι 74,9%.

Για τους έχοντες ανώτατη εκπαίδευση πολίτες, το συγκεκριμένο ποσοστό διαμορφώνεται σε 70%. Οι επιχειρηματίες θεωρούν ότι δεν τηρήθηκαν οι προεκλογικές οικονομικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης σε ποσοστό 68,7%, οι άνεργοι σε ποσοστό 67,6%, οι εργαζόμενοι σε ποσοστό 71,8% και οι συνταξιούχοι σε ποσοστό 69,8%.

Η ταυτότητα της έρευνας

Η έρευνα διεξήχθη από τις 22 Σεπτεμβρίου ως τις 29 Σεπτεμβρίου 2008 σε 1.154 άτομα της Περιφερείας Αττικής μέσω τηλεφωνικών συνεντεύξεων και με χρήση δομημένου ερωτηματολογίου.

ΠΗΓΗ ΤΟ ΒΗΜΑ

26.10.08