Του Κλεωνα Παπαδοπουλου*
Οσο θεαματική είναι η πτώση των χρηματιστηρίων αυτό τον μήνα, τόσο εντυπωσιακή είναι και η αντίδραση των Αρχών στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν την κρίση. Κάθε φορά όμως που οι αγορές παίρνουν αυτό που ζητούν, επιστρέφουν σε πτωτική τροχιά. Μερικές φορές, όπως μετά την ψήφιση του TARP (σχεδίου Πόλσον), η ηρεμία δεν κράτησε καθόλου, σε άλλες περιπτώσεις όπως με τη συντονισμένη μείωση των επιτοκίων ή με το σχέδιο Brown για την απευθείας ενίσχυση των τραπεζών η σχετική γαλήνη υπήρξε μικρής χρονικής διάρκειας. Οι δε διακυμάνσεις της αγοράς είναι πρωτοφανείς – τη μια μέρα 10% πάνω, την επομένη 10% κάτω. Εν τω μεταξύ, οι αποτιμήσεις των εταιρειών έχουν φτάσει σε επίπεδα που προεξοφλούν την απόλυτη ύφεση, χειρότερη και από αυτή του 1929. Τι είναι αυτό που κρατάει τόσο χαμηλά τις αγορές παρ’ όλες τις ενέργειες των κυβερνήσεων και των κεντρικών τραπεζών;
Ενας από τους λόγους που οι αγορές υφίστανται πιέσεις αυτό τον καιρό, είναι οι ρευστοποιήσεις των hedge funds. Τα hedge funds είναι ιδιωτικά αμοιβαία κεφάλαια τα οποία δεν ελέγχονται από τις εποπτικές αρχές και στα οποία επενδύουν κυρίως εύποροι ιδιώτες.
Τα hedge funds σε αντίθεση με τα παραδοσιακά αμοιβαία κεφάλαια στοχεύουν σε αποδόσεις ανεξαρτήτως του αν η αγορά ανεβαίνει ή πέφτει και χρησιμοποιούν διάφορες στρατηγικές και χρηματοοικονομικά προϊόντα.
Τα τελευταία χρόνια, τα hedge funds γιγαντώθηκαν και τα κεφάλαια υπό διαχείριση έφτασαν τα 1,9 τρισ. δολάρια. Δεδομένου δε ότι είναι και μοχλευμένα, το μέγεθος των επενδύσεων είναι δυνητικά μεγαλύτερο. Τα hedge funds χρεώνουν τους επενδυτές τους με ένα ποσοστό επί των αποδόσεών τους και οι αμοιβές των στελεχών των hedge funds είναι πολλαπλάσιες από αυτές των αντίστοιχων τραπεζικών στελεχών. Για παράδειγμα, ένας από τους πιο επιτυχημένους hedge fund μάνατζερ σήμερα είναι ο John Paulson (συνωνυμία με τον υπουργό), του οποίου οι αποδοχές κατά το Forbes ήταν 1,5 δισ. δολάρια το 2007!
Με τέτοια επίπεδα αποδοχών, η φιλοδοξία για κάθε νεοπροσλαμβανόμενο στις τράπεζες ήταν να αποκτήσει λίγη εμπειρία και μετά να μεταπηδήσει σε ένα hedge fund. Ετσι γέμισε ο τόπος με εκατοντάδες παιδαρέλια, που έχουν ελάχιστη πραγματική εμπειρία στις αγορές, διαχειρίζονται εκατομμύρια δολάρια και αντιγράφει το ένα τις ιδέες του άλλου. Είναι χαρακτηριστικό αυτό που συνέβη με το πετρέλαιο στο πρώτο εξάμηνο του χρόνου. Ολα τα hedge funds αγοράζαν ενέργεια και εμπορεύματα και πουλούσαν τράπεζες. Το αποτέλεσμα είναι να εκτοξευτεί η τιμή του πετρελαίου στα 147 δολάρια.
Επειδή τα hedge funds αμείβονται με ποσοστά επί των κερδών, όταν κάποιο hedge fund δεν έχει καλές αποδόσεις και οι μάνατζέρ του κρίνουν ότι δεν θα επανέλθει σε κερδοφορία σύντομα, η πιο συνηθισμένη αντίδραση είναι απλή: Το κλείνουν, ζητούν συγγνώμη από τους επενδυτές και τους επιστρέφουν ό,τι έχει απομείνει από το κεφάλαιο.
Με το τέλος του Σεπτεμβρίου τα περισσότερα hedge funds κατέγραφαν σημαντικότατες απώλειες και οι επενδυτές, φοβισμένοι και από την πιστωτική κρίση, απαίτησαν μαζικά να ρευστοποιήσουν τις επενδύσεις τους. Ο τρόπος ρευστοποίησης για τα περισσότερα hedge funds είναι τριμηνιαίος. Δηλαδή ο επενδυτής ζητάει τα χρήματά του τέλος Σεπτεμβρίου και τα πιστώνεται αρχές Ιανουαρίου. Στο μεσοδιάστημα το hedge fund ρευστοποιεί τα αντίστοιχα επενδεδυμένα κεφάλαια ώστε να τα επιστρέψει.
Ετσι ξεκίνησε ο Οκτώβριος, με τα hedge funds να χρειάζεται να κάνουν τεράστιες ρευστοποιήσεις είτε γιατί έπρεπε να αποπληρώσουν επενδυτές τους είτε γιατί αποφάσισαν ότι θα κλείσουν είτε γιατί οι τράπεζες που τους είχαν δανείσει τους υποχρέωναν να κλείσουν τις θέσεις τους (margin calls).
Σε μια αγορά που γλείφει τις πληγές της από την πιστωτική κρίση, οι ρευστοποιήσεις των hedge funds δεν της έδωσε καμία ευκαιρία να ανασάνει, δημιουργώντας και περίεργες αλλοιώσεις. Παράδειγμα η τιμή της μετοχής της Volkswagen. Τον περασμένο χρόνο, ένα από τα πιο δημοφιλη «trades» των hedge funds ήταν να σορτάρουν (πουλάνε) Volkswagen και να αγοράζουν τη μετοχή της Porsche. Οταν ένα hedge fund στις 7 Οκτωβρίου χρειάστηκε να ρευστοποιήσει, η μετοχή της Volkswagen ανέβηκε κατά 50% λες και ήταν μια από τις μικρές μετοχές του ελληνικού Χρηματιστηρίου. Εκτοτε και άλλα hedge funds αναγκάστηκαν να κλείσουν αυτή τη θέση, με αποτέλεσμα η μετοχή της Volkswagen να έχει διπλασιαστεί μέσα σε ένα μήνα!
Φαύλος κύκλος
Εν τω μεταξύ, η ρευστότητα που δημιουργείται από τις πωλήσεις των hedge funds δεν διοχετεύεται στην αγορά άμεσα, μιας και οι επιστροφές των χρημάτων στους επενδυτές είναι προγραμματισμένες για 3 μήνες αργότερα. Ετσι, ένα τμήμα της ρευστότητας της αγοράς που θα της έδινε τη δυνατότητα να αντιδράσει σε ακραίες αποτιμήσεις και να αξιοποιήσει ευκαιρίες, βρίσκεται στο περιθώριο. Βέβαια δεν είναι μόνο τα hedge funds. Η πτώση των αγορών δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο αρνητικής ψυχολογίας, μικρότερης κατανάλωσης, συρρίκνωσης της οικονομίας, που εάν δεν αναστραφεί θα περάσει αρκετός καιρός για να αλλάξει το κλίμα. Ομως τα hedge funds έχουν παίξει έναν καθοριστικό ρόλο ιδίως αυτό τον μήνα.
Στη δεκαετία του ’60 οι YIPPIES (Youth International Party) είχαν σαν σλόγκαν «μην εμπιστεύεστε κανέναν πάνω από τα 30». Σήμερα, μετά την κρίση και αυτό που συμβαίνει με τα hedge funds, το σλόγκαν αντιστρέφεται στο «μην εμπιστεύεστε κανέναν κάτω από τα 40» (τουλάχιστον όχι για τις οικονομίες σας).
*Ο κ. Κλέων Παπαδόπουλος έχει διατελέσει στέλεχος χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων του εξωτερικού.
ΠΗΓΗ : ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
19.10.08
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου